Συµπεριφορά κατά τις «πνευµατικές» εµπειρίες

Ιερομόναχου Serapheim Rose
Η Ορθοδοξία και η θρησκεία τού μέλλοντος

 Α. Συµπεριφορά κατά τις «πνευµατικές» εµπειρίες

Έχοντας µικρό ή καθόλου θεµέλιο στις γνήσιες πηγές της χριστιανικής πνευµατικής εµπειρίας – τα Άγια Μυστήρια της Εκκλησίας, και την πνευµατική διδασκαλία που έχει παραδοθεί από το Χριστό και τους Αποστόλους δια µέσου των Αγίων Πατέρων – οι οπαδοί της «χαρισµατικής» κίνησης δεν έχουν τρόπο να διακρίνουν τη χάρη του Θεού από την αποµίµησή της. Όλοι οι «χαρισµατικοί» συγγραφείς δείχνουν, σε µεγαλύτερο ή µικρότερο βαθµό, µια έλλειψη προσοχής και διάκρισης ως προς τις εµπειρίες που έχουν. Κάποιοι Καθολικοί Πεντηκοστιανοί στα σίγουρα «εξορκίζουν το σατανά» πριν ζητήσουν το «βάπτισµα στο Πνεύµα»· αλλά η αποτελεσµατικότητα αυτής της πράξης, όπως θα γίνει σύντοµα φανερό από τη δική τους µαρτυρία, είναι παρόµοια µε αυτή των Εβραίων στις Πράξεις (19:15), στων οπίων τον «εξορκισµό» το κακό πνεύµα απάντησε: «Τον Ιησού τον ξέρω, και τον Παύλο τον ξέρω, εσείς όµως ποιοι είσαστε;» Ο άγιος Ιωάννης ο Κασσιανός, ο µεγάλος Ορθόδοξος πατέρας της ∆ύσης (5ος αι.), ο οποίος έγραψε µε µεγάλη διάκριση για τα έργα του Αγίου Πνεύµατος στη Συµβολή του (Collatio) για τις «Θείες ∆ωρεές», σηµειώνει ότι «καµµιά φορά οι δαίµονες (θαυµατουργούν) µε σκοπό να υψώσουν σε υπερηφάνεια τον άνθρωπο που πιστεύει ότι κατέχει το µεγάλο δώρο, κι έτσι τον προετοιµάζουν για µια ακόµα πιο µεγάλη πτώση. Προσποιούνται ότι καίγονται και οδηγούνται έξω από τα σώµατα όπου κατοικούσαν, εξαιτίας της (δήθεν) αγιότητας ανθρώπων που στην πραγµατικότητα γνωρίζουν ότι είναι ανίεροι. Στο Ευαγγέλιο διαβάζουµε:

Θα εµφανιστούν ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήτες…» (Συµβολή XV:2) Ο «οραµατιστής» του 18ου αιώνα Emanuel Swendendorg – ο οποίος ήταν ένας παράξενος πρόδροµος της σηµερινής αποκρυφιστικής και «πνευµατικής» αναζωπύρωσης – είχε εκτεταµένες επαφές µε πνευµατικά όντα, τα οποία έβλεπε συχνά και επικοινωνούσε µαζί τους. ∆ιέκρινε δύο είδη πνευµάτων, τα «καλά» και τα «κακά»· η εµπειρία του επιβεβαιώθηκε πρόσφατα από τα ευρήµατα ενός κλινικού ψυχολόγου σε µια κρατική ψυχιατρική κλινική στην Ukiah της California. Ο ψυχολόγος αυτός πήρε στα σοβαρά τις φωνές που άκουγαν οι ασθενείς του και επιχείρησε µια σειρά «διαλόγων» µαζί τους (δια της µεσολάβησης των ίδιων των ασθενών). Συµπέρανε, όπως ο Swendenborg, ότι υπάρχουν δυο πολύ διαφορετικά είδη «όντων» τα οποία έρχονταν σε επικοινωνία µε τους ασθενείς: τα «ανωτέρα» και τα «κατώτερα». Με δικά του λόγια: «Οι φωνές του κατώτερου τάγµατος είναι σαν τους µεθυσµένους αλήτες σ’ ένα µπαρ, που τους αρέσει να πειράζουν και να τυραννούν για να διασκεδάζουν. Υποβάλλουν απρεπείς πράξεις και µετά επιπλήττουν τον ασθενή επειδή τις έλαβε υπ’ όψιν του. Βρίσκουν ένα ασθενές σηµείο της συνείδησης και εργάζονται πάνω σ’ αυτό ασταµάτητα… Το λεξιλόγιο και η έκταση ιδεών της κατώτερης τάξης είναι περιορισµένα, έχουν όµως µια επίµονη επιθυµία καταστροφής… Εργάζονται πάνω σε κάθε αδυναµία και πίστη, ισχυρίζονται ότι έχουν απόκοσµες δυνάµεις, λένε ψέµµατα, υπόσχονται, και µετά υπονοµεύουν τη θέληση του ασθενούς… Όλα της κατώτερης τάξης είναι ανευλαβή ή εχθρικά προς τη θρησκεία… Σε κάποιον εµφανίστηκαν σαν τυπικοί διάβολοι και αυτοσυστήθηκαν ως δαίµονες…» «Οι πιο σπάνιες παραισθήσεις της ανώτερης τάξης είναι εντελώς αντίθετες… Αυτή η αντίδραση µπορεί να εικονογραφηθεί µέσω της εµπειρίας ενός άνδρα. Είχε ακούσει την κατώτερη τάξη να λογοµαχεί για πολύ καιρό σχετικά µε το πώς θα τον δολοφονούσαν. (Αλλά) είχε επίσης δει να έρχεται τη νύχτα σ’ αυτόν ένα φως, όπως ο ήλιος. Ήξερε ότι ήταν µια διαφορετική τάξη γιατί το φως σεβόταν την ελευθερία του και θα αποσυρόταν αν τον τρόµαζε…

 Όταν ο άντρας ενθαρρύνθηκε να πλησιάσει το φιλικό ήλιο του, εισήλθε σ’ ένα κόσµο ισχυρών θείων εµπειριών… (Μια φορά) εµφανίστηκε µια πολύ ισχυρή κι εντυπωσιακή φιγούρα σαν το Χριστό… Μερικοί ασθενείς έχουν πείρα τόσο της ανώτερης όσο και της κατώτερης τάξης σε διάφορες χρονικές στιγµές, και νοιώθουν παγιδευµένοι µεταξύ ενός ιδιωτικού παραδείσου και κόλασης. Πολλοί γνωρίζουν µόνο τις επιθέσεις της κατώτερης τάξης. Η ανώτερη τάξη ισχυρίζεται ότι έχει εξουσία πάνω στην κατώτερη και πραγµατικά, το δείχνει κατά καιρούς, αλλά όχι αρκετά για να δώσει ειρήνη του νου στους περισσότερους ασθενείς… Η ανώτερη τάξη παρουσιάζεται παράξενα προικισµένη, ευαίσθητη, σοφή, και φιλόθρησκη». Οποιοσδήποτε αναγνώστης των Ορθοδόξων βίων των Αγίων και άλλης πνευµατικής φιλολογίας ξέρει ότι όλα αυτά τα πνεύµατα – τόσο «καλά» όσο και «κακά», τα «ανώτερα» και τα «κατώτερα» - είναι εξ ίσου δαίµονες, και ότι η διάκριση µεταξύ πραγµατικά καλών πνευµάτων (αγγέλων) κι αυτών των κακών πνευµάτων δεν µπορεί να γίνει µε βάση τα προσωπικά συναισθήµατα και τις εντυπώσεις κάποιου. Η ευρέως εξαπλωµένη πρακτική του «εξορκισµού» στους «χαρισµατικούς» κύκλους δεν προσφέρει καµµιά εγγύηση ότι τα κακά πνεύµατα έχουν εκδιωχθεί πραγµατικά· οι εξορκισµοί είναι επίσης πολύ συνηθισµένοι (και φαινοµενικά επιτυχηµένοι) µεταξύ των πρωτόγονων σαµάνων, οι οποίοι επίσης αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν διαφορετικά είδη πνευµάτων – τα οποία πάντως είναι όλα εξ ίσου δαίµονες, είτε φαίνεται να φεύγουν όταν εξορκίζονται είτε έρχονται όταν καλούνται για να δώσουν σαµανιστικές δυνάµεις. Κανείς δεν θα αρνηθεί ότι η «χαρισµατική» κίνηση είναι στο σύνολό   της αυστηρά προσανατολισµένη εναντίον του σύγχρονου αποκρυφισµού και σατανισµού. Αλλά τα πιο πονηρά κακά πνεύµατα εµφανίζονται σαν «άγγελοι φωτός» (Β’ Κορ. 11:14).

Έτσι, απαιτείται µεγάλο χάρισµα διάκρισης, µαζί µε βαθειά δυσπιστία προς όλες τις εξαιρετικές «πνευµατικές» εµπειρίες κάποιου, προκειµένου να µην εξαπατηθεί κανείς. Ενώπιον των πανούργων αόρατων εχθρών που διεξάγουν πόλεµο κατά του ανθρώπινου γένους, η στάση της αφελούς εµπιστοσύνης που έχουν προς τις εµπειρίες τους οι αναµεµειγµένοι στο «χαρισµατικό» κίνηµα είναι µια ανοιχτή πρόσκληση σε πνευµατική πλάνη. Ένας πάστορας, για παράδειγµα, συνιστά διαλογισµό πάνω σε αγιογραφικά εδάφια και µετά καταγραφή κάθε σκέψης που προξενήθηκε από την ανάγνωση: «Αυτό είναι το προσωπικό µήνυµα του Αγίου Πνεύµατος προς εσένα» (Christenson, σελ. 139). Αλλά οποιοσδήποτε σοβαρός µελετητής της Ορθόδοξης πνευµατικότητας γνωρίζει ό,τι για παράδειγµα, «στην αρχή της µοναστικής ζωής µερικοί από τους ακάθαρτους δαίµονες καθοδηγούν τους αρχάριους στην ερµηνεία των Θείων Γραφών… παραπλανώντας τους βαθµιαία ώστε να µπορέσουν να τους οδηγήσουν στην αίρεση και τη βλασφηµία» (Η Κλίµαξ, αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη, κεφ. 26:152). Είναι λυπηρό, η συµπεριφορά των Ορθόδοξων οπαδών της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» δεν φαίνεται πιο διακριτική απ’ ότι των Καθολικών και των Προτεσταντών. Προφανώς δεν γνωρίζουν καλά τους Ορθοδόξους Πατέρες ή τους βίους των Αγίων, κι όταν αναφέρουν κάποιον εξαιρετικό Πατέρα, η αναφορά είναι συχνά αποµονωµένη από το γενικό πλαίσιο (βλ. πιο κάτω σχετικά µε τον άγιο Σεραφείµ). Οι «χαρισµατικοί» προσφεύγουν κυρίως στην εµπειρία. Ένας Ορθόδοξος ιερέας γράφει: «Κάποιοι έχουν τολµήσει να χαρακτηρίσουν την εµπειρία αυτή ‘’πρελέστ’’ – πνευµατική υπερηφάνεια. Κάποιος που έχει συναντήσει τον Κύριο µ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα µπορούσε να πέσει σ’ αυτήν την πλάνη» (Λόγος, Απρ. 1972, σελ. 10). Αλλά είναι πολύ σπάνιος ένας Ορθόδοξος Χριστιανός ο οποίος είναι ικανός να διακρίνει πολύ αδιόρατες µορφές πνευµατικής πλάνης (όπου η «υπερηφάνεια» για παράδειγµα, µπορεί να πάρει τη µορφή «ταπεινότητας»), µόνο βάσει του πως αισθάνεται γι’ αυτές, χωρίς αναφορά στην πατερική παράδοση· µόνο κάποιος που έχει ήδη αφοµοιώσει πλήρως την πατερική παράδοση στη δική του σκέψη και πρακτική κι έχει φθάσει σε µεγάλη αγιότητα µπορεί να αποτολµήσει να το κάνει αυτό.

 Πως είναι προετοιµασµένος ο Ορθόδοξος Χριστιανός να αντισταθεί στην πλάνη; Έχει ολόκληρη τη συλλογή των θεόπνευστων πατερικών συγγραµµάτων τα οποία, µαζί µε την Αγία Γραφή, παρουσιάζουν την αντίληψη της Εκκλησίας του Χριστού επί 2000 χρόνια, µε αναφορά σε σχεδόν κάθε απατηλή και ψευδοπνευµατική εµπειρία. Αργότερα θα δούµε ότι αυτή η παράδοση έχει µια πολύ σαφή αντίληψη ακριβώς στο κύριο θέµα που εγείρει η «χαρισµατική αναζωπύρωση»: σχετικά µε την πιθανότητα µιας νέας και ευρέως διαδεδοµένης «έκχυσης του Αγίου Πνεύµατος» κατά τις έσχατες ηµέρες. Αλλά πριν ακόµα συµβουλευτεί τους Πατέρες πάνω σε συγκεκριµένα θέµατα, ο Ορθόδοξος Χριστιανός είναι προστατευµένος έναντι της πλάνης από την ίδια τη γνώση ότι τέτοια πλάνη όχι µόνο υπάρχει, αλλά είναι παντού, ακόµα και µέσα του. Ο Επίσκοπος Ιγνάτιος γράφει: «Βρισκόµαστε όλοι µέσα σε πλάνη. Η γνώση αυτού του γεγονότος είναι το καλύτερο αποτρεπτικό κατά της πλάνης. Είναι η µεγαλύτερη πλάνη να νοµίζει κανείς ότι είναι απαλλαγµένος από πλάνη». Αναφέρει τον άγιο Γρηγόριο το Σιναΐτη, ο οποίος µας προειδοποιεί: «∆εν είναι µικρός κόπος να αποκτήσει κανείς την αλήθεια επακριβώς και να καθαριστεί από κάθε τι που αντιτίθεται στη χάρη· επειδή είναι σύνηθες για το διάβολο να δείχνει την πλάνη του, ιδιαίτερα στους αρχάριους, µε τη µορφή της αλήθειας, δίνοντας µια πνευµατική εµφάνιση σ’ αυτό που είναι κακό». Και «Ο Θεός δεν θυµώνει µε αυτόν που, φοβούµενος την πλάνη, φυλά τον εαυτό του µε εξαιρετική προσοχή, ακόµα κι αν δεν δεχτεί κάτι που έχει σταλεί από το Θεό… Αντιθέτως, ο Θεός επαινεί αυτόν για τη σύνεσή του». Έτσι, εντελώς απροετοίµαστος για πνευµατικό πόλεµο, µην ξέροντας ότι υπάρχει πνευµατική πλάνη µε πολύ αδιόρατη µορφή (αντιθέτως µε τις φανερές µορφές του αποκρυφισµού), ο Καθολικός ή Προτεστάντης ή απληροφόρητος Ορθόδοξος Χριστιανός πάει σε µια συνάθροιση προσευχής για να «βαπτιστεί (ή να γεµίσει) µε το Άγιο Πνεύµα». Η ατµόσφαιρα της συνάντησης είναι εξαιρετικά χαλαρή, αφηµένη εκ προθέσεως «ανοιχτή» στη δραστηριότητα κάποιου «πνεύµατος».

Οι Καθολικοί (που ισχυρίζονται ότι είναι πιο επιφυλακτικοί από τους Προτεστάντες) περιγράφουν µερικές από τις Πεντηκοστιανικές συγκεντρώσεις τους ως εξής: «Έµοιαζαν να µην υπάρχουν φραγµοί, συστολές... Κάθισαν σταυροπόδι στο πάτωµα. Χαλαρωµένες κυρίες. Μοναχός µε λευκή ρόµπα. Καπνιστές τσιγάρων, πότες καφέ. Προσεύχονταν σε ελεύθερη µορφή... Μου ήρθε στο µυαλό ότι αυτοί οι άνθρωποι περνούσαν καλά προσευχόµενοι! Αυτό εννοούσαν, λέγοντας για το Άγιο Πνεύµα που κατοικεί ανάµεσά τους;» Και µια άλλη Καθολική Πεντηκοστιανική συνάθροιση, «αν εξαιρεθεί το γεγονός ότι κανείς δεν έπινε, έµοιαζε σαν κοκτέηλ πάρτυ» (Ranaghan, σελ. 155, 209). Σε διοµολογιακές «χαρισµατικές» συναθροίσεις η ατµόσφαιρα είναι οµοίως αρκετά ανεπίσηµη, ώστε κανείς δεν εκπλήσσεται όταν το «πνεύµα» εµπνέει µια ηλικιωµένη γυναίκα να σηκωθεί, εν µέσω παροξυσµού γενικού κλίµατος, και να «χορέψει λίγο ζιγκ» (είδος ζωηρού χορού) (Sherrill, σελ. 118). Στον σοβαρό Ορθόδοξο Χριστιανό, το πρώτο αξιοπρόσεκτο σε µια τέτοια ατµόσφαιρα είναι ολική έλλειψη αυτού που ξέρει στις δικές του Θείες Ακολουθίες ως γνήσια ευλάβεια και δέος, που απορρέουν από το φόβο του Θεού. Κι αυτή η πρώτη εντύπωση µονάχα επιβεβαιώνεται χτυπητά µε την παρατήρηση των αληθινά παράξενων αποτελεσµάτων που παράγει το πεντηκοστιανικό «πνεύµα» όταν κατέλθει σ’ αυτή τη χαλαρή ατµόσφαιρα. Θα εξετάσουµε τώρα µερικά από αυτά τα αποτελέσµατα, τοποθετώντας τα στην κρίση των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας του Χριστού. Β. Σωµατικές εκδηλώσεις της «χαρισµατικής» εµπειρίας Μια από τις πιο συνηθισµένες αντιδράσεις στην εµπειρία του «βαπτίσµατος του Αγίου Πνεύµατος» είναι το γέλιο. Ένας Καθολικός καταθέτει: «Ήµουν τόσο χαρούµενος που το µόνο που µπορούσα να κάνω ήταν να γελώ σωριασµένος στο πάτωµα» (Ranaghan, σελ. 28). Ένας άλλος Καθολικός: «Η αίσθηση της παρουσίας και της αγάπης του Θεού ήταν τόσο ισχυρή που µπορώ να θυµηθώ ότι καθόµουν στο παρεκκλήσι για µισή ώρα µόνο γελώντας από χαρά για την αγάπη του Θεού» (Ranaghan, σελ. 64). Ένας Προτεστάντης καταθέτει ότι κατά το «βάπτισµα» «άρχισα να γελώ... Ήθελα µόνο να γελώ και να γελώ όπως κάνεις όταν νοιώθεις τόσο καλά που δεν µπορείς να µιλήσεις γι’ αυτό. Κρατούσα τα πλευρά µου και γελούσα ώσπου διπλώθηκα στα δύο» (Sherrill, σελ. 113).

Άλλος ένας Προτεστάντης: «Η νέα γλώσσα που µου δόθηκε ανακατευόταν µε κύµατα κεφιού κατά τα οποία κάθε φόβος που είχα έµοιαζε να κυλά µακριά. Ήταν µια γλώσσα γέλιου» (Sherrill, σελ. 115). Ένας Ορθόδοξος ιερέας, ο π. Ευσέβιος Στεφάνου, γράφει: «∆εν µπορούσα να κρύψω το πλατύ χαµόγελο στο πρόσωπό µου, που κάθε στιγµή µπορούσε να ξεσπάσει σε γέλιο – ένα γέλιο του Αγίου Πνεύµατος που ανάδευε µέσα µου µια ζωογόνα αποδέσµευση» (Logos, Απρ. 1972, σελ. 4). Πάρα πολλά παραδείγµατα µπορούν να συγκεντρωθούν από αυτή την παράξενη αντίδραση σε µια «πνευµατική» εµπειρία, και µερικοί «χαρισµατικοί» απολογητές έχουν ολόκληρη φιλοσοφία περί «πνευµατικής χαράς» και «θείας σαλότητας» για να την εξηγήσουν. Αλλά αυτή η φιλοσοφία δεν είναι στο ελάχιστο χριστιανική· τέτοια ιδέα όπως «το γέλιο του Αγίου Πνεύµατος» είναι ανήκουστη σε ολόκληρη την ιστορία της χριστιανικής σκέψης και εµπειρίας. Ίσως εδώ περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, η «χαρισµατική αναζωπύρωση» αποκαλύπτεται να µην έχει καθόλου χριστιανικό προσανατολισµό· αυτή η εµπειρία είναι καθαρά κοσµική και παγανιστική, κι εκεί που δεν µπορεί να εξηγηθεί µε όρους συναισθηµατικής υστερίας (για τον π. Ευσέβιο, πράγµατι, το γέλιο προκάλεσε «ανακούφιση» και «απελευθέρωση» από «ένα έντονο συναίσθηµα αυτοσυνειδησίας και στεναχώριας» και «συναισθηµατικής ερήµωσης»), µπορεί µόνο να οφείλεται σε κάποιο βαθµό «κατάληψης» από έναν ή περισσότερες παγανιστικούς θεούς, τους οποίους η Ορθόδοξη Εκκλησία αποκαλεί δαίµονες. Να, για παράδειγµα, µια παρεµφερής εµπειρία «µύησης» ενός παγανιστή Εσκιµώου: Μη βρίσκοντας τη µύηση, «καµµιά φορά ξεσπούσα σε κλάµµατα κι ένοιωθα δυστυχισµένος χωρίς να ξέρω γιατί. Τότε χωρίς λόγο όλα θα άλλαζαν ξαφνικά, κι ένοιωθα µια µεγάλη, ανεξήγητη χαρά, µια χαρά τόσο ισχυρή που δεν µπορούσα να τη συγκρατήσω, αλλά έπρεπε να ξεσπάσω σε τραγούδι, ένα τραγούδι τόσο ισχυρό, µε χώρο για µια µονάχα λέξη: χαρά, χαρά! Κι έπρεπε να χρησιµοποιήσω όλη τη δύναµη της φωνής µου. Και τότε, στη µέση ενός παροξυσµού µυστηριώδους και συνταρακτικής χαράς, έγινα σαµάνος.

.. Μπορούσα ν’ ακούω και να βλέπω µε ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο. Είχα κερδίσει τη φώτισή µου ... και δεν ήµουν µόνο εγώ που µπορούσα να δω µέσα από το σκοτάδι της ζωής, αλλά το ίδιο λαµπρό φως ακτινοβολούσε επίσης από µέσα µου... κι όλα τα πνεύµατα της γης και του ουρανού και της θάλασσας έρχονταν τώρα σε µένα και γίνονταν τα πνεύµατα που µε βοηθούσαν» (Lewis, Ecstatic Religion, σελ. 377). ∆εν είναι προκαλεί έκπληξη το ότι ανύποπτοι «Χριστιανοί», έχοντας µε τη θέλησή τους αφεθεί σε µια παρόµοια παγανιστική εµπειρία, θα το ερµήνευαν ακόµα σαν µια «χριστιανική» εµπειρία· ψυχολογικά είναι ακόµα Χριστιανοί, παρ’ ότι πνευµατική έχουν εισέλθει στη σφαίρα των διακριτά µη χριστιανικών συµπεριφορών και πρακτικών. Ποια είναι η κρίση της Ορθόδοξης ασκητικής παράδοσης σχετικά µε το «γέλιο του Αγίου Πνεύµατος»; Οι άγιοι Βαρσανούφιος και Ιωάννης, ασκητές του 6ου αι., δίνουν την ξεκάθαρη Ορθόδοξη απάντηση σ’ έναν Ορθόδοξο µοναχό που µαστιζόταν από αυτό το πρόβληµα (Απάντ. 451): «Εν τω φόβω του Θεού δεν υπάρχει γέλιο. Η Γραφή λέει για τους µωρούς, που υψώνουν τη φωνή τους σε γέλια (Σειράχ 21:23) · και ο λόγος του µωρού είναι πάντα διαταραγµένος και στερηµένος χάριτος». Ο άγιος Εφραίµ ο Σύρος διδάσκει εξ ίσου σαφώς: «Το γέλιο και η υπερβολική οικειότητα είναι η αρχή της διαφθοράς της ψυχής. Αν τα βλέπεις αυτά στον εαυτό σου, να ξέρεις ότι έχεις φτάσει στα βάθη των κακών. Μη σταµατάς να παρακαλάς το Θεό να σε απαλλάξει από αυτόν το θάνατο... Το γέλιο αφαιρεί από µας την ευλογία που έχει δοθεί ως υπόσχεση σ’ αυτούς που πενθούν (Ματθ. 5:4) και καταστρέφει ό,τι έχει οικοδοµηθεί. Το γέλιο προσβάλλει το Άγιο Πνεύµα, δεν ωφελεί την ψυχή, ατιµάζει το σώµα. Το γέλιο διώχνει τις αρετές, δεν έχει µνήµη θανάτου ή σκέψεις µαρτυρίου» (Φιλοκαλία, ρωσική έκδ. Μόσχα 1913 τοµ. 2, σελ. 448). ∆εν είναι φανερό πόσο µακριά στην πλάνη µπορεί να οδηγήσει η άγνοια βασικών αρχών του Χριστιανισµού; Τουλάχιστον το ίδιο συνηθισµένα µε το γέλιο ως αντίδραση στο χαρισµατικό «βάπτισµα», είναι ο στενός ψυχολογικά συγγενής του, τα δάκρυα. Αυτά συµβαίνουν σε άτοµα και, πολύ συχνά, σε ολόκληρες οµάδες µε µιας (σ’ αυτή την περίπτωση εντελώς ξεχωριστά από την εµπειρία του «βαπτίσµατος»), εξαπλωνόµενα σαν µόλυνση σε όλους χωρίς φανερή αιτία (βλ. Sherrill, σελ. 109, 117).

Οι «χαρισµατικοί συγγραφείς δεν βρίσκουν ότι η αιτία που προκαλεί τέτοια αποτελέσµατα σε προτεσταντικές αναζωπυρώσεις είναι η καταδίκη της αµαρτίας· δεν δίνουν καµµιά αιτία γι’ αυτό, και φαίνεται σαν να µην υπάρχει καµµία, εκτός από το ότι αυτή η εµπειρία απλώς συµβαίνει σε κάποιον που εκτίθεται στη χαρισµατική ατµόσφαιρα. Οι Ορθόδοξοι Πατέρες, όπως σηµειώνει ο Επίσκοπος Ιγνάτιος, διδάσκουν ότι τα δάκρυα συχνά συνοδεύουν τη δεύτερη µορφή πνευµατικής πλάνης. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίµακος, µιλώντας για τις πολλές και διαφορετικές αιτίες των δακρύων, µερικές καλές και µερικές κακές, προειδοποιεί: «Μην εµπιστεύεστε την πηγή των δακρύων σας πριν η ψυχή σας εξαγνιστεί εντελώς» (7:35)· και σχετικά µε µια πηγή δακρύων δηλώνει κατηγορηµατικά: «∆άκρυα χωρίς σκέψη είναι κατάλληλα µόνο για µια παράλογη φύση και όχι για µια λογική» (7:17). Εκτός από το γέλιο και τα δάκρυα, και συχνά µαζί µε αυτά, υπάρχει ένας αριθµός άλλων σωµατικών αντιδράσεων στο «βάπτισµα του Αγίου Πνεύµατος», που περιλαµβάνουν ζέστη, πολλά είδη τρεµούλας και συσπάσεων, και πτώση στο πάτωµα. Πρέπει να τονιστεί ότι όλα τα παραδείγµατα που δίνονται εδώ αφορούν συνηθισµένους Προτεστάντες και Καθολικούς, και καθόλου ακραίους Πεντηκοστιανούς, των οποίων οι εµπειρίες είναι πολύ πιο θεαµατικές και ασυγκράτητες. «Όταν έβαλαν τα χέρια πάνω µου, αµέσως ένοιωσα λες και ολόκληρο το στήθος µου προσπαθούσε ν’ ανέβει στο κεφάλι µου. Τα χείλη µου άρχισαν να τρέµουν, και το µυαλό µου άρχισε να γυρίζει σαν να πετά. Μετά άρχισα να χαµογελώ πλατιά» (Ranaghan, σελ. 91). Ένας άλλος δίνει την ακόλουθη µαρτυρία: «Μόλις γονάτισα άρχισα να τρέµω... Εντελώς ξαφνικά γέµισα µε Άγιο Πνεύµα και κατάλαβα ότι ‘’ο Θεός είναι πραγµατικός’’. Άρχισα να γελάω και να κλαίω ταυτόχρονα. Το επόµενο πράγµα που κατάλαβα ήταν ότι ήµουν πεσµένος µπρούµυτα µπροστά στο βωµό και γεµάτος µε την ειρήνη του Χριστού» (Ranaghan, σελ. 34). Ένας άλλος λέει: «Καθώς γονάτισα ήσυχα ευχαριστώντας το Θεό, ο ∆. Έπεσε µπρούµυτα και ξαφνικά άρχισε να κινείται ρυθµικά από κάποια αόρατη δύναµη. Από διόραση ότι θα πρέπει να ήταν θεϊκά εµπνευσµένο... ήξερα ότι τον ∆. Κινούσε ορατά το Άγιο Πνεύµα» (Ranaghan, σελ.29). Ένας άλλος: «Τα χέρια µου (συνήθως κρύα λόγω κακής κυκλοφορίας) έγιναν ζεστά και υγρά. Ζέστη µε τύλιξε» (Ranaghan, σελ. 30). Ένας άλλος: «Ήξερα ότι ο Θεός εργαζόταν µέσα µου. Μπορούσα να νοιώσω µια ευδιάκριτη τρεµούλα στα χέρια µου, και ξαφνικά λούστηκα στον ιδρώτα» (Ranaghan, σελ. 102). Ένας µέλος της «Κίνησης του Ιησού» λέει: «Νοιώθω κάτι να αναπηδά µέσα µου και ξαφνικά γλωσσολαλώ» (Ortega, σελ. 49).

Ένας «χαρισµατικός» απολογητής τονίζει ότι τέτοιες εµπειρίες είναι τυπικές στο «βάπτισµα εν Αγίω Πνεύµατι» που «συχνά έχει σηµατοδοτηθεί από µια υποκειµενική εµπειρία, η οποία έχει φέρει τον αποδέκτη σε µια θαυµάσια νέα αίσθηση εγγύτητας στον Κύριο. Αυτό µερικές φορές απαιτεί τέτοια έκφραση λατρείας και αφοσίωσης που δεν µπορεί να περικλειστεί στους συνήθεις περιορισµούς, που επιβάλλει η εθιµοτυπία της ∆υτικής κοινωνία µας! Σε τέτοιες στιγµές, είναι γνωστό ότι κάποιοι τραντάζονται βίαια, υψώνουν τα χέρια στον Κύριο, υψώνουν τη φωνή πάνω από τον κανονικό τόνο, ή ακόµα πέφτουν στο πάτωµα» (Lillie, σελ. 17). ∆εν  ξέρει κανείς µε τι να απορήσει περισσότερο: µε την ολική ασυµφωνία τέτοιων υστερικών φαινοµένων και εµπειριών µε οτιδήποτε πνευµατικό, ή µε την απίστευτη ελαφροµυαλιά που οδηγεί τέτοιους παραπλανηµένους ανθρώπους να αποδίδουν τις συσπάσεις τους στο «Άγιο Πνεύµα», σε «θεία έµπνευση», στην ειρήνη του Χριστού». Αυτοί είναι καθαρά άνθρωποι που, στην πνευµατική και θρησκευτική σφαίρα, είναι όχι µόνο εντελώς άπειροι και χωρίς καθοδήγηση, αλλά και εντελώς αµαθείς. Ολόκληρη η ιστορία της Ορθοδοξίας δεν γνωρίζει καθόλου τέτοιες «εκστατικές» εµπειρίες που να προκαλούνται από το Άγιο Πνεύµα. Είναι σκέτη ανοησία κάποιοι «χαρισµατικοί» απολογητές να αποτολµούν να συγκρίνουν τέτοιες παιδαριώδεις και υστερικές εµπειρίες, που είναι απολύτως προσιτές σε όλους, µε τις θείες αποκαλύψεις τις παραχωρούµενες στους µεγαλύτερους αγίους, όπως στον άγιο Παύλο καθ’ οδόν προς τη ∆αµασκό ή στον άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή στην Πάτµο. Αυτοί οι άγιοι έπεσαν κάτω µπροστά στον αληθινό Θεό, (χωρίς σπασµούς, και σίγουρα χωρίς γέλια), ενώ αυτοί οι ψευδοχριστιανοί απλώς αντιδρούν στην παρουσία ενός εισβάλλοντος πνεύµατος, και λατρεύουν µόνο τον εαυτό τους. Ο πρεσβύτερος Μακάριος της Optina έγραψε σε κάποιον που ήταν σε παρόµοια κατάσταση: «Σκεπτόµενος να βρεις την αγάπη του Θεού σε συναισθήµατα παρηγοριάς, δεν αναζητάς το Θεό αλλά τον εαυτό σου, δηλαδή τη δική σου παρηγοριά, ενώ αποφεύγεις το δρόµο της θλίψης, θεωρώντας τον εαυτό σου δήθεν χαµένο χωρίς πνευµατική παρηγοριά».

Αν αυτές οι «χαρισµατικές» εµπειρίες είναι καθόλου θρησκευτικές, τότε είναι παγανιστικές θρησκευτικές εµπειρίες· για την ακρίβεια µοιάζουν να ανταποκρίνονται απόλυτα στη µεντιουµιστική εµπειρία µύησης της πνευµατοκαταληψίας, που προκαλείται από «µια εσωτερική δύναµη που ξεχύνεται µέσα, προσπαθώντας να πάρει τον έλεγχο» (Koch, Occult Bondage, σελ. 44). Φυσικά, δεν είναι όλα τα «βαπτίσµατα στο Άγιο Πνεύµα» εκστατικά, όπως κάποιες από αυτές τις εµπειρίες (παρ’ ότι µερικά είναι ακόµα περισσότερο εκστατικά)· αλλά κι αυτό επίσης είναι σε συµφωνία µε την πνευµατιστική πρακτική: «Όταν τα πνεύµατα βρίσκουν ένα διάµεσο φιλικό ή ευνοϊκά διατεθειµένο, µπαίνουν ήσυχα σαν στο σπίτι τους· ενώ, αντιθέτως, όταν ο ψυχικός είναι λιγότερο ευνοϊκά διατεθειµένος από κάποια αντίσταση ή έλλειψη νοητικής παθητικότητας, το πνεύµα µπαίνει µε περισσότερη ή λιγότερη δύναµη, κι αυτό αντανακλάται συχνά στις συσπάσεις του προσώπου και το τρεµούλιασµα των µελών του µέντιουµ» (Blackmore, Spiritism, σελ. 97). Αυτή η εµπειρία της «πνευµατοκαταληψίας», πάντως, δεν πρέπει να συγχέεται µε την πραγµατική δαιµονική κατοχή, την κατάσταση κατά την οποία ένα ακάθαρτο πνεύµα κατοικεί µονίµως σε κάποιον και προκαλεί σωµατικές και ψυχικές διαταραχές, για τις οποίες δεν φαίνεται να γίνεται νύξη στις «χαρισµατικές» πηγές. Η µεντιουµιστική  «κατοχή» είναι προσωρινή και µερική, µε το µέντιουµ να συγκατατίθεται να χρησιµοποιηθεί για ένα συγκεκριµένο σκοπό από το εισβάλλον πνεύµα. Αλλά τα ίδια τα «χαρισµατικά» κείµενα δείχνουν σαφώς ότι αυτό που εµπεριέχεται σ’ αυτές τις εµπειρίες – όταν είναι γνήσιες κι όχι απλώς προϊόντα υποβολής – δεν είναι µόνο η ανάπτυξη µιας µεντιουµιστικής ικανότητας, αλλά κανονική κατοχή από ένα πνεύµα. Αυτοί οι άνθρωποι µοιάζουν να έχουν δίκιο όταν λένε ότι είναι «πλήρεις πνεύµατος» - αλλά σίγουρα δεν είναι το Άγιο Πνεύµα αυτό µε το οποίο είναι πλήρεις! Ο Επίσκοπος Ιγνάτιος δίνει πολλά παραδείγµατα τέτοιων σωµατικών εκδηλώσεων της πνευµατικής πλάνης: σε ένα, ένας µοναχός έτρεµε κι έκανε παράξενους ήχους, και προσδιόριζε αυτά τα σηµεία σαν «καρπούς της προσευχής»· σε ένα άλλο, ένας µοναχός τον οποίο συνάντησε ο Επίσκοπος, ως αποτέλεσµα της εκστατικής µεθόδου της προσευχής του ένοιωθε τέτοια ζέστη στο σώµα του, που δεν χρειαζόταν ζεστά ρούχα το χειµώνα, κι αυτή η ζέστη µπορούσε να γίνει αντιληπτή και από άλλους. Σαν γενική αρχή, γράφει ο Επίσκοπος Ιγνάτιος, το δεύτερο είδος της πλάνης συνοδεύεται από «µια υλική, εµπαθή θερµότητα του αίµατος»· «η συµπεριφορά των ασκητών του Παπισµού, που ασπάζονταν την πλάνη, ήταν πάντα εκστατική, λόγω αυτής της εξαιρετικά υλικής, εµπαθούς θερµότητας» - της κατάστασης τέτοιων Λατίνων «αγίων» όπως του Φραγκίσκου της Ασσίζης και του Ιγνατίου Λογιόλα. Αυτή η υλική θερµότητα του αίµατος, ένα σηµάδι των πνευµατικά πλανηµένων, πρέπει να ξεχωρίζεται από την πνευµατική θερµότητα που νοιώθουν εκείνοι σαν τον άγιο Σεραφείµ του Σαρώφ, που απέκτησαν γνήσια το Άγιο Πνεύµα. Αλλά το Άγιο Πνεύµα δεν αποκτάται από εκστατικές «χαρισµατικές» εµπειρίες, αλλά από τη µακριά και επίπονη οδό του ασκητισµού, την «οδό των θλίψεων» για την οποία µίλησε ο Πρεσβύτερος Μακάριος, µέσα στην Εκκλησία του Χριστού. Γ. «Πνευµατικά δώρα» που συνοδεύουν τη «χαρισµατική» εµπειρία

 Ο κύριος ισχυρισµός των οπαδών της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» είναι ότι έχουν αποκτήσει «πνευµατικά» δώρα. Ένα από αυτά τα πρώτα «δώρα» που γίνονται αντιληπτά από τους «βαπτισµένους µε το Άγιο Πνεύµα» είναι µια νέα «πνευµατική» δύναµη και τόλµη. Αυτό που τους δίνει τόλµη είναι η συγκεκριµένη εµπειρία, που κανείς δεν µπορεί να αµφιβάλλει ότι είχαν, παρ’ ότι κάποιος µπορεί σίγουρα να αµφισβητήσει την ερµηνεία που δίνουν σ’ αυτήν. Μερικά τυπικά παραδείγµατα: «∆εν χρειάζεται να πιστέψω στην Πεντηκοστή, γιατί την έχω δει» (Ranaghan, σελ. 64). «Άρχισα να νοιώθω ότι ήξερα τι ακριβώς να πω σε άλλους, και τι χρειάζονταν να ακούσουν... Ανακάλυψα ότι το Άγιο Πνεύµα µου έδωσε αληθινή τόλµη να το λέω κι ότι είχε ένα έκδηλο αποτέλεσµα» (Ranighan, σελ. 64). «Ήµουν τόσο πεπεισµένος ότι το Πνεύµα θα ήταν αληθινό στο λόγο Του, που προσευχόµουν χωρίς καθόλου ‘’αν’’. Προσευχόµουν µε ‘’θα’’ και κάθε άλλο είδος επεξηγηµατικής δήλωσης» (Ranighan, σελ. 67). Ένα Ορθόδοξο παράδειγµα: «Προσευχόµαστε για σοφία και ξαφνικά είµαστε σοφοί εν Κυρίω. Προσευχόµαστε για αγάπη, και όλοι οι άνθρωποι νοιώθουν αληθινή αγάπη. Προσευχόµαστε για θεραπείες, και η υγεία έχει αποκατασταθεί. Προσευχόµαστε για θαύµατα και, δίνοντας πίστη, έχουµε δει να συµβαίνουν θαύµατα. Προσευχόµαστε για σηµεία και τα λαµβάνουµε. Προσευχόµαστε σε γλώσσες γνωστές και γλώσσες άγνωστες» (Logos, Απρ. 1972, σελ. 13). Εδώ και πάλι ένα γνήσιο Ορθόδοξοι χαρακτηριστικό, αποκτηµένο και δοκιµασµένο από πολλά χρόνια ασκητικού µόχθου και ωριµότητας στην πίστη, αποκτάται τάχα στιγµιαία µέσω ‘’χαρισµατικής’’ εµπειρίας. Είναι αλήθεια, φυσικά, ότι στους Αποστόλους και τους Μάρτυρες είχε δοθεί µια εξαιρετική τόλµη από την ιδιαίτερη χάρη του Θεού· αλλά είναι µόνο γελοίο όταν κάθε «χαρισµατικός Χριστιανός», χωρίς καµµία ιδέα για το τι είναι η Θεία Χάρη, επιθυµεί να συγκριθεί µε αυτούς τους µεγάλους Αγίους. Όντας βασισµένη σε µια εµπειρία πλάνης, η «χαρισµατική» τόλµη δεν είναι τίποτα άλλο από µια πυρετώδης, «αναζωπυρωτική» µίµηση της γνήσιας χριστιανικής τόλµης, και χρησιµεύει µονάχα ως άλλο ένα αναγνωριστικό σηµάδι της «χαρισµατικής» πλάνης.

Ο Επίσκοπος Ιγνάτιος γράφει ότι κάποια «αυτοπεποίθηση και τόλµη είναι συνήθως αισθητή σε ανθρώπους που βρίσκονται σε αυταπάτη, φανταζόµενοι ότι είναι άγιοι κι ότι προοδεύουν πνευµατικά». «Μια απίθανη µεγαλοστοµία παρουσιάζεται σ’ αυτούς που πάσχουν από αυτή την πλάνη: είναι σαν µεθυσµένοι µε τον εαυτό τους, από την κατάσταση αυταπάτης τους, βλέποντας σ’ αυτήν µια κατάσταση χάρης. Εµβαπτίζονται σ’ αυτήν, ξεχειλίζουν από υψηλοφροσύνη και υπερηφάνεια, ενώ εµφανίζονται ταπεινοί σε πολλούς που κρίνουν από τα φαινόµενα χωρίς να είναι ικανοί να κρίνουν από τους καρπούς». Πέρα από την ίδια τη γλωσσολαλιά, το πιο συνηθισµένο «υπερφυσικό» δώρο των «βαπτισµένων στο πνεύµα» είναι η απ’ ευθείας λήψη «µηνυµάτων από το Θεό» σε µορφή «προφητειών» κι «ερµηνειών». Ένα Καθολικό κορίτσι λέει για τους «χαρισµατικούς» φίλους της: «Έγινα αυτόπτης µάρτυρας της γλωσσολαλιάς µερικών από αυτούς, και µπόρεσα να ερµηνεύσω κάποια (µηνύµατα). Τα µηνύµατα ήταν πάντα από αυτά της µεγάλης παρηγοριάς και χαράς από τον Κύριο» (Ranaghan, σελ. 32). Μια «ερµηνεία» συνοψίζεται έτσι: «Μιλούσε λόγια από το Θεό, ένα µήνυµα παραµυθίας» (Ranaghan, σελ. 181). Τα µηνύµατα είναι τολµηρά· σε µια συνάθροιση «µια ακόµα νεαρή γυναίκα ανήγγειλε ‘’ένα µήνυµα από το Θεό’’, µιλώντας σε πρώτο πρόσωπο» (Ranighan, σελ. 2). Ένας «χαρισµατικός» Προτεστάντης γράφει ότι σε τέτοια µηνύµατα «ο Λόγος του Θεού εκφέρεται απ’ ευθείας! Ο Θεϊκός Λόγος µπορεί ξαφνικά να ειπωθεί από οποιονδήποτε παρόντα, κι έτσι, ένα ‘’Τάδε λέγει Κύριος’’ ανακοινώνεται από πολλούς και διαφόρους στην κοινωνία των πιστών. Είναι συνήθως (αλλά όχι πάντα) στο πρώτο πρόσωπο, όπως ‘’Είµαι µαζί σας για να σας ευλογήσω’’» (Williams, σελ. 27). Λίγα χαρακτηριστικά κείµενα «προφητείας» και «ερµηνείας» παρατίθενται στα απολογητικά βιβλία της «χαρισµατικής» κίνησης: 1. «Να είσαι σαν δέντρο που κινείται από το θέληµά Του, που ριζώνει στη δύναµή Του, που εκτείνεται ψηλά προς την αγάπη και το φως Του» (Ford, σελ. 35). 2. «Όπως το Άγιο Πνεύµα κατήλθε πάνω στη Μαρία και ο Ιησούς διαµορφώθηκε µέσα της, έτσι το Άγιο Πνεύµα κατέρχεται πάνω σε σας και ο Ιησούς είναι ανάµεσά σας» - το είπε γλωσσολαλώντας ένας Ρωµαιοκαθολικός και το «ερµήνευσε» ένας Προτεστάντης (Ford, σελ. 35). 3. «Οι πόδες Εκείνου που περπάτησαν στις οδούς της Ιερουσαλήµ είναι πίσω σας. Η µατιά του είναι θεραπεία σ’ αυτούς που έρχονται κοντά αλλά θάνατος σ’ αυτούς που φεύγουν» - αυτό είχε ιδιαίτερο νόηµα για κάποιο µέλος της προσευχόµενης οµάδας (Ford, σελ. 35). 4. «Απλώνω το χέρι µου σε σένα. Χρειάζεται µόνο να το πιάσεις κι εγώ θα σε οδηγήσω» - το ίδιο αυτό µήνυµα δόθηκε λίγα λεπτά νωρίτερα σε ένα Ρωµαιοκαθολικό ιερέα σε άλλο δωµάτιο· το έγραψε και µπήκε στην αίθουσα προσευχής πάνω στην ώρα, για ν’ ακούσει να προφέρονται ακριβώς τα λόγια που είχε γράψει (Ranaghan, σελ. 54). 5. «Μην ανησυχείς, είµαι ευχαριστηµένος µε τη στάση που έχεις πάρει. Είναι δύσκολο για σένα, αλλά θα φέρει µεγάλη ευλογία σε κάποιον άλλο» - αυτό έφερε τελική καθησύχαση σε ένα παρόν πρόσωπο, σχετικά µε µια πρόσφατη δύσκολη απόφαση (Sherrill, σελ. 88). 6. «Η γυναίκα µου προχώρησε µπροστά κι άρχισε να παίζει το όργανο. Ξαφνικά, το πνεύµα του Θεού ήρθε πάνω της κι άρχισε να γλωσσολαλεί και να προφητεύει, ‘’Γιε µου, είµαι µαζί σου. Επειδή ήσουν πιστός σε µικρά πράγµατα θα σε χρησιµοποιήσω µ’ ένα σπουδαιότερο τρόπο. Σε οδηγώ από το χέρι. Εγώ σε καθοδηγώ, µη φοβάσαι. Είσαι στο κέντρο του θελήµατός Μου.

Μην κοιτάς δεξιά ή αριστερά, αλλά συνέχισε ευθεία» - αυτή η «προφητεία» συνοδευόταν από ένα «όραµα» και ήταν άµεσα υπεύθυνη για την ίδρυση ενός µεγάλου πεντηκοστιανικού οργανισµού µε επιρροή, της «∆ιεθνούς Αδελφότητας Επαγγελµατιών του Πλήρους Ευαγγελίου» (Full Gospel Business Men’s Fellowship International). (Logos Journal, Σεπτ.-Οκτ. 1971, σελ. 14). Μπορούµε να πιστέψουµε, σύµφωνα µε την κατάθεση των αυτοπτών µαρτύρων που βρίσκουν ότι τέτοια µηνύµατα ταιριάζουν άµεσα σ’ αυτούς, ότι υπάρχει κάτι υπερκόσµιο σε µερικά από αυτά τα µηνύµατα, ότι δεν είναι απλώς «φτιαχτά». Αλλά χρησιµοποιεί το Άγιο Πνεύµα τέτοιες τεχνητές µεθόδους για να επικοινωνεί µε τους ανθρώπους; (Τα «πνεύµατα» στις πνευµατιστικές συγκεντρώσεις σίγουρα το κάνουν!) Γιατί η γλώσσα είναι τόσο µονότονη και στερεότυπη, αντάξια µερικές φορές των µηχανηµάτων που λένε την τύχη µε µια δεκάρα στις αµερικάνικες καφετέριες; Γιατί τα µηνύµατα είναι τόσο αόριστα και ονειρικά, ηχώντας πραγµατικά σαν λόγια έκστασης; Γιατί το περιεχόµενό τους έχει πάντα να κάνει µε «παρηγοριά», «ανακούφιση και χαρά», καθησύχαση, ακριβώς χωρίς προφητικό ή δογµατικό χαρακτήρα – λες και το «πνεύµα», όπως επίσης τα «πνεύµατα» στις πνευµατιστικές συγκεντρώσεις, είναι ιδιαίτερα ευχαριστηµένο µε το µη οµολογιακό ακροατήριό του; Ποιος, τελικά, είναι αυτό το παράξενα στερούµενο προσωπικότητας «εγώ» που µιλάει; Κάνουµε λάθος όταν εφαρµόζουµε τα λόγια ενός αληθινού Προφήτη του Θεού σε όλα αυτά; «Μην αφήνετε τους προφήτες και τους µάντεις ανάµεσά σας να σας εξαπατούν... ∆ιότι προφητεύουν ψευδώς στο όνοµά Μου: δεν τους απέστειλα, λέγει ο Κύριος» (Ιερεµ. 29:8-9). Όπως ένας «βαπτισµένος µε το Άγιο Πνεύµα» έχει συνήθως την ικανότητα να γλωσσολαλεί κατά τις ατοµικές προσευχές του, και γενικά γνωρίζει ότι ο «Κύριος» είναι διαρκώς µαζί του, το ίδιο και έξω από την ατµόσφαιρα της προσευχητικής συνάθροισης έχει συχνά ατοµικές «αποκαλύψεις», που περιλαµβάνουν ευκρινείς φωνές και απτές «παρουσίες». Έτσι περιγράφει ο «προφήτης» της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» µια από τις εµπειρίες του: «Ξύπνησα από ένα βαθύ γαλήνιο ύπνο από µια φωνή που έµοιαζε δυνατή και καθαρή, κι έλεγε κατηγορηµατικά:

‘’Ο Θεός δεν έχει εγγόνια’’... Μετά φάνηκε σαν να ήταν κάποιος στο δωµάτιό µου και η παρουσία µ’ έκανε να νοιώθω καλά. Ξαφνικά άρχισε να χαράζει. Θα πρέπει να ήταν το Άγιο Πνεύµα που µου µίλησε» (Du Plessis, σελ. 61). Πως µπορεί να ερµηνεύσει κανείς αυτές τις εµπειρίες; Ο Επίσκοπος Ιγνάτιος γράφει: «Κάποιος που κατέχεται από αυτή τη µορφή πνευµατικής πλάνης φαντάζεται για τον εαυτό του (µια άλλη µορφή πλάνης καλείται ‘’φαντασία’’), ότι βρίθει από δωρεές του Αγίου Πνεύµατος. Αυτή η φαντασία συνίσταται από λανθασµένες αρχές και κίβδηλα αισθήµατα, και µ’ αυτό το χαρακτήρα που έχει ανήκει ολοκληρωτικά στο βασίλειο του πατέρα και αντιπροσώπου του ψεύδους, του διαβόλου. Κάποιος που,  καθώς προσεύχεται, πασχίζει να αποκαλύψει στην καρδιά του το συναίσθηµα του νέου ανθρώπου, ενώ ακόµα δεν έχει καµµιά πιθανότητα να το κάνει, αναπληρώνει αυτό το συναίσθηµα µε άλλα δικής του επινόησης», υποκατάστατα, µε τα οποία δεν αργεί να ενωθεί η δράση των εκπεσόντων πνευµάτων. Αναγνωρίζοντας τα ανακριβή συναισθήµατά του, τόσο τα δικά του όσο και τα προερχόµενα από τους δαίµονες, να είναι αληθινά και δοσµένα από τη Χάρη, καλωσορίζει ιδέες που αντιστοιχούν στα αισθήµατα». Ακριβώς µια τέτοια διαδικασία έχει παρατηρηθεί από συγγραφείς στον πνευµατισµό. Για κάποιον που είναι σοβαρά αναµεµειγµένος στον πνευµατισµό (και όχι µόνο για τα ίδια τα µέντιουµ), έρχεται µια στιγµή όπου ολόκληρη η στην ψευδοπνευµατικότητα που καλλιεργεί παθητικότητα του νου και άνοιγµα στη δραστηριότητα «πνευµάτων», που εκδηλώνεται ακόµα και σε φαινοµενικά αθώα πάρεργα όπως η χρήση ενός πίνακα ouija, µετατρέπεται στην πραγµατική κατοχή αυτού του προσώπου από ένα εισβάλλον πνεύµα, µετά από την οποία αρχίζουν να εµφανίζονται φαινόµενα αναµφίβολα «υπερφυσικά». Στη «χαρισµατική αναζωπύρωση» αυτή η στιγµή της µετάβασης καθορίζεται ως εµπειρία του «βαπτίσµατος του Αγίου Πνεύµατος», η οποία, όταν είναι γνήσια, είναι ακριβώς η στιγµή όπου η αυταπάτη γίνεται δαιµονική απάτη, και το «χαρισµατικό» θύµα είναι σχεδόν πεπεισµένο ότι από κει και πέρα τα πλανηµένα «θρησκευτικά αισθήµατά» του µπορούν να περιµένουν ανταπόκριση από το «Πνεύµα», κι ότι θα εισέλθει σε µια «ζωή θαυµάτων». ∆. Η νέα «έκχυση του Αγίου Πνεύµατος» Γενικά, οι οπαδοί της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» αισθάνονται ότι είναι (όπως επαναλαµβάνουν διαρκώς) «πλήρεις Πνεύµατος». «Ένοιωσα ελεύθερος, καθαρός κι ένας νέος άνθρωπος, και εντελώς πλήρης από Άγιο Πνεύµα» (Ranaghan, σελ. 98). «Χάρη σ’ αυτό που είχε αρχίσει κατά το βάπτισµα του Αγίου Πνεύµατος, έχω τώρα αρχίσει να βλέπω περισσότερο ένα όραµα του πως είναι η ζωή εν Πνεύµατι. Είναι πράγµατι µια ζωή θαυµάτων... πλήρωσης ξανά και ξανά µε τη ζωογόνο αγάπη του Πνεύµατος του Θεού» (Ranaghan, σελ. 65).

Χαρακτηρίζουν σταθερά την «πνευµατική» τους κατάσταση µε τα ίδια λόγια· ένας Καθολικός ιερέας γράφει, «οποιαδήποτε άλλα ιδιαίτερα αποτελέσµατα µπορεί να έχουν προκύψει, η ειρήνη και η χαρά φαίνεται να έχουν ληφθεί από όλους, που έχουν αγγιχθεί από το Πνεύµα, σχεδόν χωρίς εξαίρεση» (Ranaghan, σελ. 185). Μια δοµιολογιακή «χαρισµατική» οµάδα δηλώνει ότι ο σκοπός των µελών της είναι «να δείξουν και να διαδώσουν την αγάπη, τη χαρά και την ειρήνη του Χριστού όπου κι αν είναι» (Inter-Church Renewal, ∆ιεκκλησιαστική Ανανέωση). Σ’ αυτή την «πνευµατική» κατάσταση (στην οποία, χαρακτηριστικά, τόσο η µετάνοια όσο και η σωτηρία σπάνια αναφέρονται), ανέρχεται κανείς σε µεγάλα ύψη. Σε ένα Καθολικό το δώρο του «Πνεύµατος» «επέφερε µέσα µου µακρές περιόδους (αρκετές ώρες) σχεδόν έκστασης κατά την οποία θα ορκιζόµουν ότι βίωνα µια πρόγευση της Βασιλείας των Ουρανών» (Ranaghan, σελ. 103). Λέγονται εντυπωσιακές ιστορίες για απαλλαγή από ναρκοµανία και τα παρόµοια. Ο Έλληνας ιερέας π. Ευσέβιος Στεφάνου συνοψίζει αυτήν την «πνευµατικότητα» αναφέροντας ένα Ρωµαιοκαθολικό ιερέα  που δηλώνει ότι η «χαρισµατική» κίνηση εµπεριέχει «µια νέα αίσθηση της παρουσίας του Θεού, µια νέα επίγνωση του Χριστού, µια µεγαλύτερη επιθυµία για προσευχή, µια ικανότητα για εξύµνηση του Θεού, µια νέα επιθυµία για ανάγνωση των Γραφών, των Γραφών που ζωντανεύουν ως ο Λόγος του Θεού, µια νέα σφοδρή επιθυµία να πληροφορήσεις άλλους για το Χριστό, µια νέα ευσπλαγχνία για τους άλλους και µια ευαισθησία στις ανάγκες τους, µια νέα αίσθηση ειρήνης και χαράς...». Και ο π. Ευσέβιος παρουσιάζει το έσχατο επιχείρηµα της όλης κίνησης: «Το δέντρο γνωρίζεται από τους καρπούς... Αποδεικνύουν αυτοί οι καρποί την ύπαρξη του διαβόλου του αγιαστικού Πνεύµατος του Χριστού; Κανένας Ορθόδοξος στα λογικά του, που έχει δει τους καρπούς του Πνεύµατος µε τα ίδια του τα µάτια, δεν µπορεί να δώσει λανθασµένη απάντηση σ’ αυτό το ερώτηµα» (Logos, Ιαν. 1972, σελ. 13). ∆εν υπάρχει λόγος ν’ αµφισβητήσουµε καµµιά από αυτές τις µαρτυρίες. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν επίσης πολλές µαρτυρίες – έχουµε δώσει κάποια παραδείγµατα – που αντικρούουν όλα αυτά και δηλώνουν σαφώς ότι το «πνεύµα» της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» είναι κάτι σκοτεινό και δυσοίωνο· αλλά ακόµα κι έτσι δεν µπορεί να αµφισβητηθεί ότι πολλοί της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» νοιώθουν πραγµατικά ότι αυτή είναι κάτι «χριστιανικό» και «πνευµατικό». Όσο αυτοί οι άνθρωποι παραµένουν εκτός Ορθόδοξης Εκκλησίας, θ’ αφήσουµε τις γνώµες τους ασχολίαστες.

Αλλά όταν ένας Ορθόδοξος ιερέας µας λέει ότι τέτοια αιρετικά φαινόµενα προκαλούνται από το Άγιο Πνεύµα, κι ακόµα µας νουθετεί «µη µείνετε έξω. Ανοίξτε την καρδιά σας στις εµπνεύσεις του Αγίου Πνεύµατος και γίνετε µέρος της αναπτυσσόµενης χαρισµατικής ανανέωσης» (στο ίδιο) – τότε έχουµε δικαίωµα και καθήκον να εξετάσουµε τις γνώµες τους πολύ προσεκτικά, κρίνοντάς τες όχι µε το κριτήριο του ασαφούς ουµανιστικού «Χριστιανισµού» τους, που κυριαρχεί στη ∆ύση και είναι έτοιµος να αποκαλέσει «χριστιανικό» οτιδήποτε απλώς «αισθάνεται» σαν τέτοιο· αλλά µε το εντελώς διαφορετικό κριτήριο του Ορθόδοξου Χριστιανισµού. Και σύµφωνα µε αυτό το κριτήριο δεν υπάρχει ούτε ένα στοιχείο στον παραπάνω κατάλογο των «πνευµατικών καρπών», αλλά αυτό µπορεί να υπάρχει, και υπήρχε, στις σχισµατικές και αιρετικές κινήσεις του παρελθόντος, που παρήγαγε ο διάβολος εµφανιζόµενος ως «άγγελος φωτός», ακριβώς µε το σκοπό να οδηγήσει τους ανθρώπους µακριά από την Εκκλησία του Χριστού σε κάποιο άλλο είδος «Χριστιανισµού». Αν το «πνεύµα» της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» δεν είναι το Άγιο Πνεύµα, τότε αυτοί οι «πνευµατικοί καρποί» οµοίως δεν είναι από το Θεό. Σύµφωνα µε τον Επίσκοπο Ιγνάτιο, η πλάνη η γνωστή ως φαντασία «ικανοποιείται µε την επινόηση κίβδηλων συναισθηµάτων και καταστάσεων χάρης, από τα οποία γεννιέται µια ψευδής, λανθασµένη ιδέα των όλων πνευµατικών προϋποθέσεων... Συνεχώς εφευρίσκει ψευδοπνευµατικές καταστάσεις, µια οικεία συναναστροφή µε τον Ιησού, µια εσωτερική συζήτηση µαζί του, µυστικές αποκαλύψεις, φωνές, απολαύσεις... Από αυτή τη δραστηριότητα το αίµα παίρνει µια αµαρτωλή απατηλή κίνηση που αυτοπαρουσιάζεται σαν ηδονή δοσµένη από τη θεία χάρη... Ντύνεται µε τη µάσκα της ταπεινότητας, της ευσέβειας, της σοφίας». Σε αντίθεση µε την πιο θεαµατική µορφή πνευµατικής πλάνης, η φαντασία, ενώ «φέρνει το νου στο πιο τροµερό σφάλµα, εν τούτοις δεν τον οδηγεί σε παραλήρηµα», έτσι ώστε η κατάσταση µπορεί να συνεχίζεται για χρόνια ή για µια ολόκληρη ζωή και να µην ανιχνεύεται εύκολα. Αυτός που πέφτει σ’ αυτή τη ζεστή, άνετη, εµπύρετη κατάσταση πλάνης σχεδόν  διαπράττει πνευµατική αυτοκτονία, επειδή τυφλώνεται ως προς τη δική του πραγµατική πνευµατική κατάσταση. Γράφει ο Επίσκοπος Ιγνάτιος: «Καθώς φαντάζεται για τον εαυτό του... ότι είναι πλήρης χάριτος, δεν θα λάβει ποτέ του χάρη... Αυτός που προσάπτει στον εαυτό του δωρεές της χάριτος, αποκρούει µέσω αυτής πλάνης της είσοδο της Θείας Χάρης µέσα του, και ανοίγει την πόρτα διάπλατα στη µόλυνση της αµαρτίας και τους δαίµονες». «Εσύ είπες, είµαι πλούσιος, και έχω πλουτίσει, και δεν έχω ανάγκη από τίποτα· και δεν ξέρεις ότι εσύ είσαι ο δυστυχισµένος, ο ελεεινός, ο φτωχός, ο τυφλός, και ο γυµνός» (Αποκ. 3:17).

Αυτοί που έχουν προσβληθεί µε τη «χαρισµατική» πλάνη δεν είναι µόνο οι ίδιοι «πλήρεις πνεύµατος»· βλέπουν επίσης γύρω τους του ξεκίνηµα µιας «νέας εποχής» της «έκχυσης του Αγίου Πνεύµατος», πιστεύοντας, όπως ο π. Ευσέβιος Στεφάνου, ότι «ο κόσµος είναι στο κατώφλι µιας µεγάλης πνευµατικής αφύπνισης» (Λόγος, Φεβ. 1972, σελ. 18)· και τα λόγια του προφήτη Ιωήλ είναι διαρκώς στα χείλη τους: «Θα εκχύσω το Πνεύµα µου σε κάθε σάρκα» (Ιωήλ 2:28). Ο Ορθόδοξος Χριστιανός ξέρει ότι αυτή η προφητεία αναφέρεται γενικά στους έσχατους καιρούς που άρχισαν µε τον ερχοµό του Κυρίου, και πιο συγκεκριµένα στην Πεντηκοστή (Πράξ. 2), και σε κάθε Ορθόδοξο άγιο που πραγµατικά κατέχει σε αφθονία τα δώρα του Αγίου Πνεύµατος – όπως ο άγιο Ιωάννης της Κρονστάνδης και ο άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως, που έκαναν χιλιάδες θαύµατα ακόµα και µέσα στο διεφθαρµένο 20ό αιώνα. Αλλά στους σηµερινούς «χαρισµατικούς», οι θαυµαστές δωρεές είναι για όλους· σχεδόν ο καθένας που θέλει µπορεί να γλωσσολαλεί, και υπάρχουν εγχειρίδια που σου λένε πως να το κάνεις. Αλλά τι µας διδάσκουν οι Άγιοι Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας; Σύµφωνα µε τον Επίσκοπο Ιγνάτιο, οι δωρεές του Αγίου Πνεύµατος «υπάρχουν µόνο στους Ορθοδόξους Χριστιανούς που έχουν φτάσει στη χριστιανική τελειότητα, καθαρισµένοι και προετοιµασµένοι πρώτα µε τη µετάνοια». ∆ίνονται «σε αγίους του Θεού αποκλειστικά από την καλή θέληση και την επενέργεια του Θεού, κι όχι από τη θέληση των ανθρώπων, κι όχι µε τις δικές τους δυνάµεις. ∆ίνονται απρόσµενα, εξαιρετικά σπάνια, σε περιπτώσεις µεγάλης ανάγκης, από τη θαυµαστή πρόνοια του Θεού, και όχι απλώς στην τύχη» (άγ. Ισαάκ ο Σύρος). «Πρέπει να σηµειωθεί ότι στον παρόντα καιρό οι πνευµατικές δωρεές παρέχονται µε µέτρο, αναλόγως µε την εξασθένηση που έχει τυλίξει γενικά το Χριστιανισµό. Αυτές οι δωρεές εξυπηρετούν αποκλειστικά την ανάγκη της σωτηρίας. Αντιθέτως, η ‘’φαντασία’’ παρέχει αφειδώς τα δώρα της µε απέραντη αφθονία και µε τη µεγαλύτερη ταχύτητα». Με µια λέξη, το «πνεύµα» που ξαφνικά παρέχει αφειδώς τα δώρα του σ’ αυτή τη µοιχαλίδα γενεά, που διεφθαρµένη κι εξαπατηµένη από αιώνες λανθασµένης πίστης και ψευτοευσέβειας, αναζητά µονάχα ένα «σηµείο» - δεν είναι το Άγιο Πνεύµα του Θεού. Αυτοί οι άνθρωποι ποτέ δεν γνώρισαν το Άγιο Πνεύµα και ποτέ δεν το λάτρεψαν. Η αληθινή πνευµατικότητα είναι τόσο µακριά από αυτούς, που, στον σοβαρό παρατηρητή, το µόνο που κάνουν είναι να την παρωδούν µε τα ψυχικά και συναισθηµατικά – και καµµιά φορά δαιµονικά – φαινόµενά τους και τα βλάσφηµα λόγια τους. Για τα πραγµατικά πνευµατικά συναισθήµατα, γράφει ο Επίσκοπος Ιγνάτιος, «ο σαρκικός άνθρωπος δεν µπορεί να διαµορφώσει καµµιά ιδέα: επειδή η ιδέα ενός συναισθήµατος βασίζεται πάντα στα αισθήµατα που είναι ήδη γνωστά στην καρδιά, ενώ τα πνευµατικά αισθήµατα είναι εντελώς ξένα στην καρδιά που ξέρει µόνο σαρκικά και συγκινησιακά αισθήµατα. Μια τέτοια καρδιά δεν ξέρει καν για την ύπαρξη πνευµατικών αισθηµάτων».

 « Αυτό το πνεύ µ α δεν είναι το Άγιο Πνεύ µ α » Μαρτυρία Χ. Γιακουµάτου (προσωπική επικοινωνία): Είχα βαπτιστεί Ορθόδοξος Χριστιανός, αλλά δεν είχα καλή σχέση µε την Εκκλησία και κάποια στιγµή έγινα Προτεστάντης. Πριν επιστρέψω στην Ορθοδοξία, πήγαινα µε τη γυναίκα µου κυρίως σε εκκλησίες χαρισµατικών. Η γυναίκα µου αγαπούσε κι αγαπά ειλικρινά το Θεό. Συνήθιζε να γλωσσολαλεί, και µου έλεγε πως όταν γλωσσολαλούσε ένοιωθε το Άγιο Πνεύµα και τη δύναµη του Θεού κ.τ.λ. Πάντως, µετά από εκτεταµένη έρευνα, πειστήκαµε ότι η µόνη αληθινή διδασκαλία και η µόνη πραγµατική Εκκλησία είναι η Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία κι επιστρέψαµε εκεί. Τότε της ζήτησα να µην γλωσσολαλήσει ξανά, µέχρι να χρισθεί Ορθόδοξη, και συµφώνησε. Μετά το Χρίσµα, προσπάθησε να γλωσσολαλήσει πάλι, αλλά κάθε φορά που προσπαθούσε φοβόταν πολύ. Επίσης προσπάθησε να γλωσσολαλήσει µπροστά στις άγιες εικόνες, αλλά η γλώσσα της δεν µπορούσε να κινηθεί, και δεν έβγαζε λέξη. Όπως καταλαβαίνετε, η γλωσσολαλιά της µόνο από το Άγιο Πνεύµα δεν ήταν. Εγώ δεν είχα προσωπική εµπειρία µε γλωσσολαλιά, παρ’ ότι πολλοί στις προτεσταντικές εκκλησίες µου είχαν κάνει χειροθεσία και είχαν προσευχηθεί για να λάβω τη γλωσσολαλιά· δεν την έλαβα ποτέ, και η δικαιολογία τους ήταν πως «έφταιγε η υποδούλωση στην παράδοση» (στην Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία). Το 1994, µια οµάδα 10 ατόµων από µια προτεσταντική χαρισµατική τοπική εκκλησία της Σιγκαπούρης (Σ.τ.Μ.: ο κ. Γιακουµάτος είναι κάτοικος Σιγκαπούρης εδώ και 11 χρόνια) πήγαµε για ιεραποστολή στο Μαντράς (Ινδία). Μετά από µια εβδοµάδα και καθώς το ιεραποστολικό ταξίδι έφτανε στο τέλος του, ο πάστορας κι ένας ιεραπόστολος µε ρώτησαν αν ήθελα να προσευχηθούν από πάνω µου για να λάβω τη γλωσσολαλιά, και δέχτηκα. Προσευχήθηκαν κάποια ώρα, αλλά εγώ δεν λάβαινα τη γλωσσολαλιά κι άρχισα να κουράζοµαι. Καθώς δεν ήθελα να τους προσβάλλω, προσποιήθηκα ότι έλαβα τη γλωσσολαλιά, κι άρχισα να κάνω θόρυβο και να µιλώ ελληνικά. Τότε και οι δύο είπαν ότι οι ψεύτικοι ήχοι που έκανα ήταν γλωσσολαλιά, δώρο του Αγίου Πνεύµατος. Μου είπαν ακόµη ότι το Άγιο Πνεύµα τους µίλησε και τους επιβεβαίωσε ότι είχα λάβει τη γλωσσολαλιά. Είναι φανερό, ότι το πνεύµα που το επιβεβαίωσε αυτό δεν ήταν το Άγιο Πνεύµα. Σχετικά µε την «Ορθόδοξη» χαρισµατική εκκλησία, δεν είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Η γλωσσολαλιά δεν ενθαρρύνεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν την ενθαρρύνει η Αγία Γραφή. Ο Πάπας δέχτηκε τη γλωσσολαλιά και τη χαρισµατική κίνηση, φοβούµενος ότι πολλοί Καθολικοί θα γίνονταν Προτεστάντες. Έχω δει παράλυτο να περπατά από τη στιγµή που γλωσσολάλησε ένας χαρισµατικός πάστορας, όµως αυτή η θεραπεία δεν είχε διάρκεια. Η δικαιολογία τους γι’ αυτό ήταν ότι ο άνθρωπος αµάρτησε ξανά, κι ο Θεός ανακάλεσε τη θεραπεία!

Η Βίβλος και η Ιερά Παράδοση µας λένε ότι ο εχθρός µπορεί να κάνει «θαύµατα» παρόµοια µε του Θεού. «Θαύµατα» γίνονται κάθε Κυριακή στις χαρισµατικές εκκλησίες. Είναι το συνηθισµένο τους σόου. Ακούς να λένε ότι κάποιος θεραπεύτηκε από αρρώστια ή καρκίνο ή οτιδήποτε, αλλά ποτέ δεν βλέπεις αποδείξεις. Μην αφήσετε το σατανά να σας κοροϊδέψει, αυτά είναι τα συνηθισµένα του κόλπα και είναι πολύς καλός σ’ αυτά. Στα κηρύγµατά τους µιλούν συνέχεια για χρήµατα. Όσο περισσότερα τους δώσεις, τόσο περισσότερα θα σου δώσει ο Θεός, λένε. Εδώ στη Σιγκαπούρη είναι µια χαρισµατική εκκλησία µε χιλιάδες οπαδούς. Έχουν τεράστια έσοδα. Να φανταστείτε ότι κάθε µήνα πληρώνουν για ενοίκιο της αίθουσας τους 150.000 δολλάρια Αµερικής. Πάντως οι οπαδοί τους στην πλειοψηφία τους αγαπούν ειλικρινά το Θεό. 8. Συ µ πέρασ µ α : Το Πνεύ µ α των εσχάτων και ρ ών 1. Η «χαρισµατική αναζωπύρωση» ως ένα σηµείο των καιρών Στο τέλος αυτού του αιώνα δεν θα υπάρχει έλλειψη προφητών του Κυρίου του Θεού, ούτε υπηρετών του σατανά. Αλλά στους έσχατους καιρούς αυτοί που πραγµατικά θα υπηρετούν το Θεό θα επιτύχουν να κρυφτούν από τους ανθρώπους και δεν θα κάνουν θαύµατα ανάµεσά τους όπως στον παρόντα καιρό, αλλά θα βαδίζουν ένα δρόµο δράσης αναµεµειγµένης µε ταπεινότητα, και στη βασιλεία των Ουρανών θα είναι µεγαλύτεροι από τους Πατέρες που δοξάστηκαν µε θαύµατα. Επειδή εκείνη την εποχή κανείς δεν θα κάνει ενώπιον των ανθρώπων θαύµατα που θα τους διεγείρουν και θα τους εµπνέουν να κοπιάζουν µε ζήλο σε ασκητικούς αγώνες... πολλοί, διακατεχόµενοι από άγνοια, θα πέσουν στην άβυσσο, παραστρατώντας στο πλάτος, του φαρδιού κι ευρύχωρου δρόµου. Προφητεία του αγ. Νήφωνα της Κωσταντιανής Κύπρου (έχει εκδοθεί στα Ρωσικά µαζί µε τα συγγράµµατα των αγίων Βαρσανουφίου του Μεγάλου και Ιωάννου, Μόσχα 1855, σελ. 654-655). Α. Μια «Πεντηκοστή χωρίς Χριστό» Για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς η σηµερινή «γλωσσολαλιά», όπως εκείνη που περιγράφεται στην Καινή ∆ιαθήκη, είναι επίσης ένα «σηµείο»· αλλά τώρα δεν είναι ένα σηµείο της έναρξης του Ευαγγελίου της σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους, αλλά του τέλους του. Ο νηφάλιος Ορθόδοξος Χριστιανός δεν θα δυσκολευτεί να συµφωνήσει µε τους απολογητές της «χαρισµατική αναζωπύρωσης» ότι αυτή η «έκχυση του Αγίου Πνεύµατος» µπορεί πραγµατικά να σηµαίνει ότι «η συντέλεια του αιώνα είναι κοντά» (π. Ε. Στεφάνου στο Logos, Απρ. 1972, σελ. 3). «Το Πνεύµα λέει ρητώς ότι κατά τους υστερινούς χρόνους, µερικοί θα αποστατήσουν από την πίστη, διότι θα προσέχουν σε πνεύµατα που πλανούν και σε διδασκαλίες δαιµόνων» (Α’ Τιµ. 4:1).

Στις έσχατες ηµέρες θα δούµε «πνεύµατα δαιµονικά που κάνουν σηµεία» (Αποκ. 16:14). Οι Άγιες Γραφές και οι Ορθόδοξοι Πατέρες µας λένε καθαρά ότι ο χαρακτήρας των εσχάτων καιρών δεν θα είναι καθόλου µια σπουδαία θρησκευτική «αναζωπύρωση», ή µια «έκχυση του Αγίου Πνεύµατος», αλλά µάλλον µια σχεδόν γενική αποστασία, µια πνευµατική πλάνη τόσο λεπτή ώστε ακόµα και οι εκλεκτοί, αν είναι δυνατόν, να πλανηθούν, µια ουσιαστική εξαφάνιση του Χριστιανισµού από το πρόσωπο της γης. «Αλλ’ όταν έρθει ο Υιός του ανθρώπου, θα βρει άραγε την πίστη στη γη;» (Λουκ. 18:8). Ακριβώς κατά τους έσχατους καιρούς πρόκειται να λυθεί ο σατανάς (Αποκ. 203) µε σκοπό να προκαλέσει το τελικό και µεγαλύτερο ξεχείλισµα του κακού στη γη. Η «χαρισµατική αναζωπύρωση», το προϊόν ενός κόσµου χωρίς µυστήρια, χωρίς χάρη, ενός κόσµου που διψά για πνευµατικά «σηµεία» χωρίς να είναι ικανός να διακρίνει τα πνεύµατα που δίνουν τα σηµεία, είναι από µόνη της ένα «σηµείο» αυτών των καιρών της αποστασίας. Το ίδιο το οικουµενιστικό κίνηµα παραµένει πάντα ένα κίνηµα «καλών προθέσεων» και αόριστων ανθρωπιστικών «καλών πράξεων»· αλλά όταν συνδεθεί µε ένα κίνηµα µε «δύναµη», πραγµατικά «µε κάθε δύναµη και µε ψευδή σηµεία και τέρατα» (Β’ Θεσ. 2:9), τότε ποιος θα µπορέσει να το σταµατήσει; Η «χαρισµατική αναζωπύρωση» έρχεται προς διάσωση του Οικουµενισµού που προχωρά µε δυσκολία, και τον ωθεί στο σκοπό του. Και αυτός ο σκοπός, όπως έχουµε δει, δεν έχει µόνο «χριστιανική» φύση – «την επανίδρυση της Εκκλησίας του Χριστού», για να χρησιµοποιήσουµε το βλάσφηµο λόγο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρα – αυτό είναι µόνο το πρώτο βήµα προς ένα ευρύτερο σκοπό ο οποίος βρίσκεται εντελώς εκτός Χριστιανισµού: την καθιέρωση της «πνευµατικής ενότητας» όλων των θρησκειών όλης της ανθρωπότητας. Πάντως, οι οπαδοί της «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» πιστεύουν ότι η εµπειρία τους  είναι «χριστιανική»· δεν θα ανεχθούν τον αποκρυφισµό και τις Ανατολικές θρησκείες· και αναµφίβολα απορρίπτουν ολοκληρωτικά την όλη σύγκριση µεταξύ «χαρισµατικής αναζωπύρωσης» και πνευµατισµού στις προηγούµενες σελίδες. Είναι αρκετά αληθινό ότι θρησκευτικά η «χαρισµατική αναζωπύρωση» είναι σε υψηλότερο επίπεδο από τον πνευµατισµό, ο οποίος είναι ένα προϊόν χονδροειδούς µωροπιστίας και πρόληψης· ότι οι τεχνικές της είναι πιο εκλεπτυσµένες και τα φαινόµενά της πιο άφθονα και πιο εύκολα κατορθωτά· και ότι όλη η ιδεολογία της έχει χριστιανική» εµφάνιση – όχι Ορθόδοξη, αλλά κάτι κοντά στον προτεσταντικό φονταµενταλισµό µε µια επιπρόσθετη «οικουµενιστική» χροιά. Κι ακόµα έχουµε δει ότι η «χαρισµατική» εµπειρία, και ειδικά η κεντρική εµπειρία του «βαπτίσµατος εν Αγίω Πνεύµατι», είναι κατά ένα µεγάλο µέρος, αν όχι εντελώς, µια παγανιστική εµπειρία, πολύ πιο κοντά στην «πνευµατοκαταληψία» παρά σε οτιδήποτε χριστιανικό.

Γνωρίζουµε επίσης ότι ο Πεντηκοστιανισµός γεννήθηκε στο περιθώριο του σχισµατικού  «Χριστιανισµού», όπου πολύ λίγα αποµένουν από γνήσια χριστιανική στάση και πίστη, κι ότι στην πραγµατικότητα «ανακαλύφθηκε» ως αποτέλεσµα ενός θρησκευτικού πειράµατος, στο οποίο οι Χριστιανοί δεν συµµετέχουν. Αλλά µέχρι πρόσφατα δεν είχε βρεθεί µια ξεκάθαρη κατάθεση για το µη χριστιανικό χαρακτήρα της «χαρισµατικής» εµπειρίας από έναν «χαρισµατικό» απολογητή. Τώρα όµως ένας τέτοιος απολογητής µας πληροφορεί ότι η εµπειρία του «βαπτίσµατος εν Αγίω Πνεύµατι» µπορεί πράγµατι να συµβεί χωρίς το Χριστό. Αυτό ο συγγραφέας µας λέει την ιστορία ενός προσώπου που έλαβε το «βάπτισµα» µε γλωσσολαλιά και ενθάρρυνε τους πάντες να το ζητήσουν. Όµως παραδεχόταν ότι η µετάνοια δεν ήταν µέρος της εµπειρίας του κι ότι όχι µόνο δεν είχε απαλλαγεί από αµαρτωλές συνήθειες, αλλά επίσης δεν είχε καµµιά ιδιαίτερη επιθυµία να απαλλαγεί από αυτές. Ο συγγραφέας συµπεραίνει: «Μια Πεντηκοστή χωρίς µετάνοια – µια Πεντηκοστή χωρίς Χριστό – είναι αυτό που κάποιοι βιώνουν σήµερα... Έχουν ακούσει για τη γλωσσολαλιά, θέλουν να προσδιορίσουν την ταυτότητά τους µε µια εµπειρία µε κύρος, έτσι αναζητούν κάποιον να τους χειροθετήσει για µια γρήγορη, φτηνή, εύκολη µετάδοση που παρακάµπτει το Χριστό και το Σταυρό Του». Εν τούτοις, ο συγγραφέας αυτός δέχεται ότι η γλωσσολαλιά είναι αναντίρρητα «η αρχική συνέπεια ή επιβεβαίωση» του «βαπτίσµατος εν Αγίω Πνεύµατι» (Harry Lunn, στο Logos Journal, Νοεµ.-∆εκ. 1971, σελ. 44, 47). Αυτοί που φέρνουν χριστιανικές ιδέες στην εµπειρία θεωρούν δεδοµένο ότι τ ο «βάπτισµα εν Αγίω Πνεύµατι» είναι µια χριστιανική εµπειρία. Αλλά αν µπορεί να δοθεί σ’ αυτούς που απλώς αναζητούν µια φτηνή εύκολη εµπειρία µε κύρος – τότε δεν υπάρχει απαραίτητη σύνδεση µεταξύ αυτής της εµπειρίας και του Χριστού. Αυτή καθ’ αυτή η πιθανότητα µιας εµπειρίας «Πεντηκοστής χωρίς Χριστό» σηµαίνει ότι η ίδια η εµπειρία δεν είναι καθόλου χριστιανική· οι «Χριστιανοί», συχνά ειλικρινείς και καλοπροαίρετοι, ερµηνεύουν την εµπειρία µε ένα χριστιανικό περιεχόµενο το οποίο η ίδια δεν έχει. ∆εν έχουµε εδώ το κοινό παρονοµαστή της «πνευµατικής εµπειρίας» που χρειάζεται για µια νέα παγκόσµια θρησκεία; ∆εν είναι ίσως αυτό το κλειδί στην «πνευµατική ενότητα» της ανθρωπότητας, την οποία η οικουµενιστική κίνηση έχει αναζητήσει εις µάτην;