Ιστορικές Πηγές για την Αποτείχισιν

Ιστορικές Πηγές για την Αποτείχισιν

Παναγιώτης Τσάλλος

Ιστορικός

Ποιά η κοινωνία μεταξύ φωτός και σκότους; (β΄ κορινθ. 6.14)

Πρόλογος

Το ζήτημα  της αποτειχίσεως (δηλαδή της διακοπής του μνημοσύνου των αιρετικών επισκόπων) σε περίοδο αιρέσεως ήταν και είναι σημαντικό, ζωτικής σημασίας θα λέγαμε, διότι υπήρξε ανέκαθεν η ασφαλιστική δικλίδα που διαχώριζε τους καθαρούς στην πίστη (Ορθοδόξους) από τους καινοτόμους αιρετικούς, ακόμα και αν οι τελευταίοι είχαν την πολιτική εξουσία με το μέρος τους και κατείχαν την πλειάδα των επισκοπικών εδρών. Ήταν ανέκαθεν η πρώτη υγιής αντίδραση των Ορθοδόξων που αποσκοπούσε, σε βάθος χρόνου, στη σύγκληση Οικουμενικής Συνόδου προς καταδίκη της αιρέσεως.

Ο  σκοπός    της  εργασίας  αυτής  δεν  είναι  απολογητικός  ή  επεξηγηματικός,  όσον αφορά την –ορθότητα- της αποτείχισης, ούτε σκοπό έχει να αποδείξει (το ούτως η άλλως αδιαμφισβήτητο γεγονός) ότι όλοι οι μεγάλοι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας είχαν προβεί στην διακοπή του μνημόσυνου των εκάστοτε αιρετικών επισκόπων ή πατριαρχών.Ο στόχος της παρούσης εργασίας, ήταν να δημιουργήσω ένα εγχειρίδιο(corpus) με όσο το δυνατόν περισσότερες ιστορικές πηγές διαθέτουμε, και που αφορούν αυτό το ζήτημα, ούτως ώστε κάθε ερευνητής, θεολόγος, ιερέας και γενικότερα συγγραφέας, να τα έχει “πρόχειρα σε ένα μέρος” και να μπορεί εύκολα να ανατρέχει για να γίνει έτσι πιο εύκολη (και πιο συχνή) η συγγραφή αντί-αιρετικών  και απολογητικών βιβλίων. Παράλληλα, όπου εκρίθη  αναγκαίο, σχολίασα ορισμένες πηγές που έχουν ιδιαίτερη σημασία ως οδοδείκτες για τη σημερινή εποχή. Ο σχολιασμός γίνεται μετά την παράθεση της πηγής, ούτως ώστε να μην καθίσταται δυσλειτουργική η ανάγνωσή της.

Read More ->>

Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης

Ιστορικές Πηγές για την Αποτείχισιν
Παναγιώτης Τσάλλος
Ιστορικός
9ος ΑΙΩΝΑΣ
Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης

Και   γε   ἡ   ἀλήθεια   οὕτως   ἔχει,   τοῦ   θείου   νόμου   ἐμφανῶς ἀπαγορεύοντος, οὐ διὰ τοῦ θείου Παύλου μόνον, ἀλλὰ καὶ δι’ ἄλλων θεολόγων Πατέρων, αὐτὸ τοῦτο διευκρινούντων καὶ ἀπολευκαινόντων  καὶ  συναποφαινομένων  τῆ  ἀποστολικῆ ἐγκελεύσει. Καὶ πῶς λοιπὸν ἀλόγως ἀδιαφορήσω καὶ μὴ μᾶλλον διασταλθῶ (=ξεχωρίσω) καὶ ὑπεξαγάγω (=απομακρύνω) ἑαυτόν ἀπὸ  τῶν  βλαπτόντων  τὴν  ἐλεεινήν  μου  ψυχήν;  καὶ  οἷος  ἂν κίνδυνος παρῆ, τοῦ τῶν Πατέρων κορυφαιοτάτου βοῶντος καὶ λέγοντος   ὅτι   ᾿Εάν   τι   παρ’   ἐντολήν   ἐστιν   ἢ   τὴν   ἐντολὴν παραβλάπτη, οὐδαμῶς ἀνέχεσθαι χρή· κἂν ζωῆς ἐπαγγελίαν ἔχη, κἂν θανάτου ἀπειλήν; ᾿Εῶ λέγειν ὅσαι παρυφίστανται καὶ ἄλλαι χρήσεις, μὴ ἐῶσαι ἡμᾶς ἐξυπάγεσθαι, κἂν τὸ σμικρότατον γοῦν ἔξω  τῆς ἐντολῆς ·  ἄλλως  τε  καὶ πάλιν  παραγγελίαν  ἔχοντες  τοῦ μεγάλου Βασιλείου, ὅτι δεῖ π άντα ἀπαραλείπτως φυλάττειν τὰ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῶν ᾿Αποστόλων ὑπὸ τοῦ Κυρίου παραδεδομένα. (῾Αγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, Βιβλίον Α’, ᾿Επιστολή Δ’, Πατερικαί ἐκδόσεις  ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμάς, σ. 32-35)Αὕτη ἡ εὐαγγελικὴ ἡμῶν πίστις τῶν ἁμαρτωλῶν, αὕτη ἡ ἀποστολικὴ ἡμῶν  ὁμολογία  τῶν  εὐτελῶν,  εἰ δ'  οὖν, ἡ πατροπαράδοτος  ἡμῶν θρησκεία τῶν ἐλαχίστων. παρὰ ταύτην οὐχ ὅτι ὁ τίσδε καὶ τίσδε τῶν νῦν ἢ τῶν πάλαι, ἀλλ' οὐδ' εἰ Πέτρος καὶ Παῦλος (εἴπωμεν γὰρ τὰ ἀνένδεκτα  ὡς  ἐνδεχόμενα)  οὐδ'  ἂν  ἐξ  αὐτῶν  ἥκῃ  τῶν  οὐρανῶν δογματίζων    καὶ   εὐαγγελιζόμενος,    δυνάμεθα    αὐτὸν    κοινωνὸν προσήκασθαι,   ὡς   μὴ   στοιχοῦντα   τῇ   ὑγιαινούσῃ   τῆς   πίστεως διδασκαλίᾳ. καὶ πρὸς ταῦτα, ὅ τι ἂν δοκῇ τῇ ἐξουσίᾳ ὑμῶν, ἑτοίμη ἡ ταπείνωσις  ἡμῶν   μέχρι   θανάτου   ὑποστῆναι   ἢ   ἐξάρνους   ἡμᾶς γενέσθαι τῆς τοιαύτης ἡμῶν εἰλικρινοῦς ὁμολογίας.

(Τῆ εἰκονομαχικῆ συνόδω, ὡς ἐκ προσώπου πάντων τῶν ἡγουμένων 2, 1,P.G. 99, 1120A)

Read More ->>

Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος

Ιστορικές Πηγές για την Αποτείχισιν
Παναγιώτης Τσάλλος
Ιστορικός
10ος ΑΙΩΝΑΣ
Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος

Ἐω  ὅσοις  γάρ  οὐκ  ἔστι  παράβασις  Θεοῦ  ἐντολῶν  ἤ  ἀποστολικῶν κανόνων καί διατάξεων ἐν πᾶσιν ἀνάγκη πᾶσα ὑπακούειν αὐτῶ ὀφείλετε καί ὡς τῶ Κυρίω πείθεσθαι· ἐν ὅσοις δέ κινδυνεύει τό τοῦ Χριστοῦ Εὐαγγέλιον καί οἱ νόμοι τῆς Ἐκκλησίας αὐτοῦ,  οὐ μόνον οὐ δεῖ  πείθεσθαι  τούτω  παραινοῦντι  ἡμῖν  καί  διατασσομένω,  ἀλλ’ οὐδέ ἀγγέλω ἄρτι ἀπ ’ οὐρανοῦ καί ὑμῖν εὐαγγελιζομένω, παρ’ ὅ οἱ αὐτόπται τοῦ Λόγου εὐηγγελίσαντο .(Νικήτα Στηθάτου, Βίος και Πολιτεία του Αγίου Πατρός Συμεών του Νέου Θεολόγου, Φιλοκαλία των Νηπτικών και Ασκητικών, ΕΠΕ 19 Α, σελ. 144-146) Εὐχαῖς καὶ δάκρυσι τὸν Θεὸν καθικέτευσον, πέμψαι σοι ὁδηγὸν ἀπαθῆ καὶ ἅγιον. ᾿Ερεύνα δὲ καὶ αὐτὸς τὰς θείας Γραφὰς καὶ μάλιστα τὰς τῶν     ῾Αγίων     Πατέρων     πρακτικὰς     συγγραφάς·     ἵνα     ταύταις ἀντιπαρατιθείς   τὰ   παρὰ   τοῦ   διδασκάλου    καὶ   προεστῶτος   σοι διδασκόμενα καὶ πραττόμενα, ὡς ἐν κατόπτρω δ ύνασαι βλέπειν ταῦτα καὶ    καταμανθάνειν.    Καὶ    τὰ    μὲν    συνάδοντα    ταῖς    Γραφαῖς, ἐγκολποῦσθαι  καὶ κατέχειν  τὴν  διάνοια · τὰ  δὲ  νόθα  καὶ ἀλλότρια διακρίνειν  καὶ  ἀποπέμπεσθαι, ἵνα  μὴ πλανηθῆς.  Πολλοὶ γάρ, ἴσθι, πλάνοι καὶ ψευδοδιδάσκαλοι ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις γεγ όνασιν. (Κεφάλαια Πρακτικά και Θεολογικά 32,  Φιλοκαλία τῶν  ῾Ιερῶν Νηπτικῶν, ΕΠΕ 3, σ. 242)

(σ.σ. Το ανωτέρω απόσπασμα φανερώνει ξεκάθαρα ότι ο ΄Αγιος Συμεών δεν συνιστά αδιάκριτη υπακοή σε όλους τους προεστώτες, αλλά μόνο στους αγίους και απαθείς, και μάλιστα, αφού τους εξετάσουμε με βάση την διδασκαλία των Αγίων.)

Read More ->>

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΙΝ
Παναγιώτης Τσάλλος
Ιστορικός
14ος ΑΙΩΝΑΣ
Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς

Καὶ γὰρ οἱ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας τῆς ἀληθείας εἰσί· καὶ οἱ μὴ τῆς ἀληθείας  ὄντες  οὐδὲ  τῆς  τοῦ  Χριστοῦ  ἐκκλησίας  εἰσί,  καὶ  τοσοῦτο

μᾶλλον, ὅσον ἂν καὶ σφῶν αὐτῶν καταψεύδοιντο, ποιμένας καὶ ἀρχιποιμένας ἱεροὺς ἑαυτοὺς καλοῦντες καὶ ὑπ’ ἀλλήλων καλούμενοι· μηδὲ γὰρ προσώποις τὸν χριστιανισμόν, ἀλλ’ ἀληθεία καὶ ἀκριβεία πίστεως χαρακτηρίζεσθαι μεμυήμεθα.

(Γρηγορίου Παλαμᾶ, ᾿Αναίρεσις γράμματος ᾿Ιγνατίου ᾿Αντιοχείας, ΕΠΕ 3, 608)

(σ.σ.  ΄Εξοχα  ερμηνεύει  την  ανωτέρω  πηγή  ο  π.  Θεόδωρος  Ζήσης:

...γράφει αυστηρότερα (από τον Άγιο Μάξιμο) ότι στην Εκκλησία ανήκουν όσοι δέχονται την αλήθεια της Εκκλησίας· όσοι δεν υπακούουν στην αλήθεια της Εκκλησίας δεν ανήκουν σ’ αυτήν· έστω και αν ονομάζουν τους εαυτούς τους ποιμένες και αρχιποιμένες. Ο Χριστιανισμός, ο γνήσιος και αληθινός, δεν χαρακτηρίζεται από τα πρόσωπα, αλλά από την αλήθεια και την ακρίβεια της πίστεως. Θεόδωρος Ζήσης, ό.π., σ. 41 )

Read More ->>

Ανοικτή Επιστολή Αγιορειτών Μοναχών

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΙΝ
Παναγιώτης Τσάλλος

Ιστορικός

Επιστολή Αγιορειτών Πατέρων προς την Ιεράν Κοινότηταν Αγίου Όρους

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΓΙΟΡΕΙΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ (2006)

Πρὸς τὴν Ἱερὰν Κοινότητα, τοὺς ἅγιους Καθηγούμενους καὶ ἀντιπροσώπους

τῶν εἴκοσι Ἱερῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὅρους Ἄθω

Ἐνταῦθα

Ἅγιοι Καθηγούμενοι καὶ Ἅγιοι Πατέρες, εὐλογεῖτε:

Ἐπιθυμοῦμε μὲ τὸ παρὸν νὰ ἐκφράσουμε τὴν βαθύτατη ἀνησυχία καὶ τὴν λύπη μας γιὰ ὅσα συμβαίνουν στὴν Ἁγία Ὀρθοδοξία μας ἐπὶ ἔτη,   καταλυτικὰ τῆς διδασκαλίας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ Ἁγίων Πατέρων καὶ ἀντίθετα πρὸς ὅσα οἱ ἱεροὶ κανόνες τῶν οἰκουμενικῶν καὶ  τοπικῶν  συνόδων  θεσπίζουν.  Διερωτώμεθα  ἂν  ἔχει  συνέλθει κάποια σύνοδος καὶ κατήργησε τοὺς κανόνες ποὺ ἀπαγορεύουν τὴν συμπροσευχὴ μὲ τοὺς αἱρετικούς, πράγμα ποὺ οὔτε αὐτὴ μπορεῖ νὰ κάνει,  ἢ  ἂν  ὁ  πάπας  μετανόησε  καὶ  ἀποκήρυξε  τὶς  αἱρέσεις  τοῦ Filioque, τοῦ πρωτείου, τοῦ ἀλάθητου, τῶν ἀζύμων, τοῦ καθαρτηρίου πυρός, τῆς κτιστῆς χάριτος, τῆς ἀσπίλου συλλήψεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τόσες ἄλλες, γιὰ τὶς περισσότερες ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἔχει καταδικασθῆ  καὶ  ἀναθεματισθῆ  ἐπανειλημμένως  ἀπὸ   ὀρθόδοξες συνόδους καὶ ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν Ἁγίων Πατέρων.

Ἁγιορεῖται Μοναχοὶ:

Read More ->>

Πέδρο Καζάς - Φώτης Κόντογλου

ΠΕΔΡΟ ΚΑΖΑΣ

Ιστορία απίστευτη βγαλμένη από κάποιο χειρόγραφο, που βρέθηκε στο Οπόρτο,

και ζωγραφισμένη από το ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

Αφιερώνεται στον ΑΝΤΡΕΑ ΤΡΙΓΓΕΤΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Αν βγάλουμε έξω τη θερμή θέση που έχω μέσα στην καρδιά ένα  δυονώ μοναχά, για τους άλλους, όπως στάθηκα πάντα μακριά τους, πέρασα για ένα κεφάλι γεμάτο καπρίτσια. Η αλήθεια είναι πως είμαι ένας άγριος άνθρωπος, σκέτος. Ώρες  ώρες μου φαίνεται πως είμαι γερό κεφάλι· πολλές φορές πάλι βλέπω καθαρά πως δεν είμαι τίποτε περισσότερο από έναν άνθρωπο με απλή γνώμη.

Μιλώ έτσι ενώ μέσα μου είναι όλα ήμερα. Περνώ τις μέρες μου απάνου  κάτου μοναχός. Είχα μεγάλη αγάπη για τα βιβλία στα μικρά μου χρόνια, αλλά γενικά δεν ήμουνα διόλου από κείνους τους ανθρώπους που κάνουν τους άλλους να περιμένουν απ’ αυτουνούς τίποτα· γι’ αυτό είναι ένα πράγμα ολότελα ανέλπιστο για μένα να τυπώσω ένα βιβλίο· εγώ ο ίδιος απορώ πώς ταίριαξε έτσι. Στ’ αλήθεια, ένα βιβλίο μου αρέσει, μπορώ να πω, όσο ένα ταξίδι με πανιά απάνου σε αφρισμένη θάλασσα· είναι βιβλία που κάνουν να χορεύει ο κόσμος μπροστά μου μίαν ολάκερη βδομάδα.

Ζω, όπως είπα, μοναχός. Κανένας ίσως δε θα βρίσκεται, όταν θα διαβάζει το βιβλίο μου, στην κατάσταση που βρίσκουμαι εγώ, τώρα που γράφω· σε πολλά δε θα με καταλάβει, εξαιτίας της διαφορετικής ζωής που ζούμε. Είμαι όξω απ’ όλην εκείνη τη βουή, που δίνει στον άνθρωπο της πολιτείας την ιδέα πως ζει και πως συλλογίζεται.

Read More ->>