Παρεκκλίσεις απο τον πραγματικό σκοπό της Πνευματικής Πατρότητας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ

Δυστυχῶς, ἐνῶ εἶναι διαγεγραμμένη καί ὁριοθετημένη ἀπό τήν Ἁγία Γραφή καί τήν ὅλη Παράδοση καί πράξη τῆς Εκκλησίας ἡ στοχοθεσία τῆς πνευματικῆς πατρότητας, πού ἀποβλέπει στήν ἐν Χριστῷ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τή νόσο τῆς ἁμαρτίας καί στή θεοποίηση του μέσῳ τῆς καθάρσεως τοῦ φωτισμοῦ καί τῆς θεώσεως, παρατηροῦνται καί ἐξαιρέσεις καί παρεκκλίσεις πού ὑποτιμοῦν καί ὑποβιβάζουν τή μεγίστη ἀξία τῆς ὀρθοδόξου ποιμαντικῆς. Ὑπάρχουν, ὅπως γνωρίζουμε ἤ ἔχουμε ἀκούσει, οἱ περιπτώσεις τῶν πολύ «χλιαρῶν» πνευματικῶν πατέρων, ἐκείνων οἱ ὁποῖοι, κατά τήν ἄσκηση τῆς ποιμαντικῆς τους διακονίας καί κυρίως κατά τήν ἐξομολόγηση, δέν ἐφαρμόζουν ποτέ τούς ἱερούς Κανόνες, οὔτε κατ᾿ ἀκρίβειαν ὁσάκις χρειαστεῖ, οὔτε κατ᾿ οἰκονομίαν (ὅπως εἶναι τό συνηθέστερο τουλάχιστον στά χρόνια μας), ἤ ἀκόμη τούς ὑποτιμοῦν, θεωρώντας τους ξεπερασμένους γιά τήν ἐποχή μας. Ἐπίσης, δέν διδάσκουν τά ὀρθά καί τά πρέποντα στά πνευματικά τους παιδιά. Δέν ἐλέγχουν ἀλλά ἀμνηστεύουν τήν ἁμαρτία. Δέν παρέχουν στούς προσερχομένους στήν πνευματική τους πατρότητα τή δυνατότητα θεραπείας καί ἀνακαινίσεως μέσῳ τοῦ ἐπιτιμίου ὡς ἀσκήσεως μετανοίας καί θεραπευτικοῦ μέσου. Δέν δείχνουν τόν ἀπαιτούμενο γιά τήν κάθε ψυχή σεβασμό, ἔμπονο ζῆλο, ἀγωνία καί μέριμνα γιά τή σωτηρία, κατά Θεόν ἀνησυχία καί εὐαισθησία.

Ἀπό τήν ἄλλη, ὑπάρχουν καί κάποιοι οἱ ὁποῖοι ἐκμεταλλεύονται τήν θέση τους καί καταχρῶνταιτήν ἐξουσία πού τούς παρέχει τό ἀξίωμα τοῦ πνευματικοῦ πατρός, ἤ μᾶλλον, μεταβάλλουν τήν διακονία σέ ἐξουσία. Ἔτσι, δεσμεύουν παραλόγως, κατεξουσιάζουν ἀναιδῶς καί ὑποκαθιστοῦν ἀναξίως τόν Ἀρχιποίμενα Ἰησοῦ Χριστό, μέ τό νά ζητοῦν καί νά ἀξιοῦν ἀπό τά πνευματικά τους παιδιά τυφλή καί ἀδιάκριτη ὑπακοή σέ προσωποκεντρικό ἐπίπεδο. Ἡ ὑπακοή, ὅμως, πρός τόν πνευματικό πατέρα, ἀνάγεται στόν Θεό! Δέν ἔχει σκοπό τήν ἐκπλήρωση θελημάτων ἤ πολύ περισσότερο ἀθεμίτων ἐπιδιώξεων τῶν πνευματικῶν πατέρων, οὔτε τήν ἱκανοποίησή τους, ἤ τήν ἀνάδειξη τῆς δικῆς τους προσωπικότητας ὡς αὐθεντίας μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἡ ὑπακοή δέν δεσμεύει, ὅπως προσπαθοῦν νά ἐπιτύχουν κάποιοι γέροντες, προσωποκεντρικῶς, ἀλλά ἐλευθερώνει τόν δεσμευμένο ἀπό τήν ἁμαρτία ἄνθρωπο καί τόν ὁδηγεῖ στήν ἀληθινή ἐλευθερία ἀπό τά πάθη καί τήν κοινωνία μέ τόν Θεό. Ἡ ὑπακοή δέν ὑποδουλώνει προσωποκεντρικά, ἀλλά ἀναδεικνύει τόν ἄνθρωπο σέ ἀληθινό πρόσωπο! Αὐτή πραγματοποιεῖ ἐν Χριστῷ τήν ἔξοδο τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τή φιλαυτία του, πού εἶναι ἡ ρίζα ὅλων τῶν παθῶν. Μέσα στά πλαίσια τῆς ὑπακοῆ καί τῆς μαθητείας, δέν ἀποβάλλεται ἡ θέληση τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά τό «ἴδιον θέλημα», τό ἐγωϊστικό καί φίλαυτο καί πτωτικό. Ἄς μήν ἀγνοοῦμε ὅλοι ὅτι ἡ ὑπακοή δέν συνίσταται στήν κατάργηση –δυναστικῶς – τοῦ φυσικοῦ θελήματος τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος ὑποτάσσεται ἐν Χριστῷ σέ κάποιον Γέροντα -πνευματικό, ἀλλά στήν παιδαγωγία τοῦ γνωμικοῦ θελήματος, ὥστε νά μεταβληθεῖ τό φίλαυτο καί ἰδιοτελές θέλημα σέ ἀνιδιοτελές, θυσιασικό καί κενωτικό. Δέν τά λέγουν σωστά, ἑπομένως, κάποιοι γέροντες, οὔτε πράττουν τά ὀρθά, ἀλλά ποιμαίνουν «κατά τό δοκοῦν», ἐκμεταλευόμενοι τήν ὑπακοή καί ἀφοσίωση τῶν ὑπ᾿ αὐτούς! Γι᾿ αὐτό καί παρατηροῦνται ἐνίοτε καί τά ἀνάλογα, θλιβερά καί τραγικά ἀποτελέσματα, δηλ. ἄγχη, καταθλίψεις καί ἀσθενήματα ψυχικά, ψυχολογικά κ.ἄ. σέ κάποιους ἀνθρώπους – θύματα κακῶν πνευματικῶν, ψευδοθεραπευτῶν, θά λέγαμε «κομπογιαννιτῶν». Ὅμως, ὅπως προσφυῶς ἔχει διατυπωθεῖ, «ἡ μαθητεία ἰσχυροποιεῖ τήν θέληση καί τήν ἐλευθερία καί δέν μπορεῖ σέ καμιά περίπτωση νά φαλκιδεύει τήν ἰκμάδα τῆς ἀληθινῆς ζωῆς»96.

Ὑπάρχουν, λοιπόν, καί οἱ ἀποκλίσεις καί οἱ ὑπερβάσεις. Ζητοῦνται ἀπό κάποιους πνευματικούς ἀδιάκριτες ὑπακοές, χωρίς νόημα καί σκοπό πνευματικό. Ἐπιδιώκονται προσωπικές ἀναγνωρίσεις μέσῳ τοῦ ἱεροῦ θεσμοῦ τῆς πνευματικῆς πατρότητας. Καλλιεργοῦνται τάσεις προσωπολατρικές μέ τήν ἀνοχή τῶν πνευματικῶν πού ἰδιοποιοῦνται ἄλλου τό ἔργο (τοῦ Χριστοῦ). Τά ἐπιτίμια, συμβαίνει ἐνίοτε νά καθίστανται μέσα ἐπιβολῆς τῶν μή ὑγιῶν θελημάτων κάποιων πνευματικῶν πατέρων καί κυρίως μέσα προβολῆς τους ὡς «μεγάλων Γερόντων» καί «ξεχωριστῶν πνευματικῶν». Τά πρόσωπα αὐτά, ἀσυνείδητα ἐξαπατοῦν τόν ἑαυτό τους καί αὐτοί μέ τή σειρά τους πλανοῦν ὅλους ἐκεῖνους οἱ ὁποῖοι τούς ἐμπιστεύονται καί στό τέλος καταστρέφονται! Πόση ζημία δέν ἔχουν προκαλέσει αὐτοί οἱ «ξεχωριστοί» γέροντες στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ! Πόσο μεγάλο σκανδαλισμό δέν ἔχουν προξενήσει στίς ψυχές! Πόσο μίσος97 δέν ἔχουν σπείρει, μεταξύ τῶν ἀνθρώπων πού τούς θεωροῦν αὐθεντίες καί χάριν αὐτῶν φθάνουν στήν φυγάδευση τῆς ἀγάπης, σέ ἐμπαθεῖς συμπεριφορές πρός ἄλλους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι - σώφρονες ὄντες - δέν θέλουν νά ὑπερεκτιμοῦν ἀνθρώπους καί νά ἀπολυτοποιοῦν καταστάσεις, γνωρίζοντας τό τρεπτό καί εὐόλισθο τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως! Καταθέτοντας τά ἀνωτέρω, μετά λόγου γνώσεως περί τῶν «ξεχωριστῶν» γερόντων, δέν χαρακτηρίζουμε τούς ὄντως ξεχωριστούς καί χαρισματικούς Γέροντες, τούς κληρικούς ἐκεῖνους πού ἐργάζονται σέ ὅλη τους τή ζωή στά πλαίσια τῆς ποιμαντικῆς τους διακονίας ἀνιδιοτελῶς καί ἀνυστεροβούλως, μόνο καί μόνο γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ! Ὄχι! Αὐτοί εἶναι πράγματι ἀξιοτίμητοι καί ἀνεκτίμητοι. Πάντως, ὅλοι πρέπει νά προσέχουμε πάρα πολύ στήν ἐπιλογή τοῦ πνευματικοῦ πατρός! Καί νά μήν βιαζόμαστε! Διότι πολλοί μετανόησαν πικρά (πλήν ὅμως ἀνώφελα) ἀπό τέτοιου εἶδους κακές ἐπιλογές! Ἄς δοῦμε τί μᾶς συμβουλεύει ἐπ᾿ αὐτοῦ ἀκριβῶς ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος: «Χρειαζόμαστε πολλή προσοχή, πολλή ἀγρυπνία, πολλές προσευχές, γιά νά μήν περιπέσουμε σέ κανέναν πλάνο ἤ ψεύτη ἤ ψευδαπόστολο ἤ ψευδόχριστο. Ἀντίθετα, πρέπει νά πετύχουμε ὁδηγό ἀληθινό καί φιλόθεο, πού νά ἔχει τόν Χριστό μέσα του καί νά γνωρίζει καταλεπτῶς τό κήρυγμα τῶν ἀποστόλων, τούς κανόνες καί τίς παραγγελίες τους καί τά δόγματα τῶν Πατέρων. Ἤ - νά εἰπῶ καλλίτερα – πού νά ξέρει τά θεληματα καί μυστήρια τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἰδίου τοῦ Δεσπότου καί Διδασκάλου τῶν ἀποστόλων. Τέτοιον δάσκαλο (σ.σ. στήν πνευματική ζωή) πρέπει νά ζητοῦμε καί νά βρίσκουμε: ἕναν πού, πρῶτον μέν, νά τά ἄκουσε αὐτά μέ λόγο καί νά τά διδάχθηκε καί, ὕστερα δέ, νά τά διδάχθηκε μυστικά, ἐν ἀληθείᾳ ἀπό τό ἴδιο τό παράκλητο Πνεῦμα, μέ πράξη καί μέ δοκιμή».98 Καί ἀξίζει νά σημειώσουμε ὅτι τόν συγκεκριμένο λόγο του ὁ Ἅγιος καί Μέγας Νηπτικός Πατήρ, τόν ἀπευθύνει ὄχι σέ μοναχό πού ψάχνει νά βρεῖ ἕναν καλό Γέροντα, ἀλλά σέ λαϊκό αδελφό, πού ἐπιζητεῖ ἕναν ἐν τῷ κόσμῳ καλόν πνευματικό πατέρα! Πολλή προσοχή λοιπόν χρειάζεται στήν ἀναζήτηση πνευματικοῦ πατρός, ἐμπείρου στήν πνευματική ζωή, διαφορετικά τό σκάφος τῆς ψυχῆς, θά καταποντιστεῖ, ὅταν ὁ κυβερνήτης εἶναι ἄπειρος καί μή ἱκανός, ἰδιοτελής κλπ.

Αὐτά τά ὁποῖα μέ συντομία ἀναφέρθηκαν ὡς παρεκκλίσεις ἀπό τόν ὀρθό στόχο τῆς ὀρθοδόξου ποιμαντικῆς καί τῆς κατά Θεόν πνευματικῆς πατρότητας, ἀποτελοῦν - εὐτυχῶς - μιά μικρή ἐξαίρεση στόν γενικό κανόνα τῶν ὑγιῶν πνευματικῶν πατέρων καί καταδικάζονται ἀπό τήν συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως εἶναι φυσικό. Ὑπάρχουν πνευματικοί πού ἔχουν ἐντός τους ἔνοικο την Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (ὡς ἀπόρροια τῆς ὀρθῆς, ὀρθοδόξου πνευματικῆς τους ζωῆς καί πολιτείας, δηλαδή τῆς καθάρσεως ἀπό τά πάθη καί τουλάχιστον τοῦ φωτισμοῦ, ἄν ὅχι καί τῆς θεώσεως) καί αὐτοί μποροῦν νά θεραπεύσουν ψυχοσωματικά τούς ἀνθρώπους μέ τήν Θεία Χάρη καί τήν δική τους ἀνταπόκριση («συνεργία» ὅπως λέγεται θεολογικά). Ὑπάρχουν, ὅμως καί οἱ ψευδοπνευματικοί, πού «ἀναπαύουν» ἐπειδή ἐνδεχομένως ἀμνηστεύουν, ὅπως προελέχθη, τά πάθη τῶν προσερχομένων σ᾿ αὐτούς, ἀλλά οὐσιαστικά δέν τούς θεραπεύουν, δέν τούς ὁδηγοῦν στή μέθεξη τῆς καθαρτικῆς, φωτιστικῆς καί θεοποοῦ ἐνεργείας τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. «Διό δεῖ προσέχειν»…

Τά κακά παραδείγματα, ὅμως, εὐτυχῶς, δέν ἀποτελοῦν κανόνα!

«ΠΟΙΜΑΙΝΕ ΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑ ΜΟΥ» (Ἰω. 21, 16).

Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.

π. Νικηφόρου Νάσσου Ἱερομονάχου

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: