Ἱερομόναχος Βενέδικτος Ἁγιορείτης
Λογισμοί καὶ ἡ ἀντιμετώπισή τους
Ἡ ἀντιμετώπισις τῶν λογισμῶν
Πῶς μπορεῖ κάποιος νὰ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τοὺς λογισμούς;
Οἱ ἅγιοι καὶ οἱ Πατέρες τῆς «Ἐκκλησίας μας, μᾶς ἔχουν ὑποδείξει διάφορους τρόπους ἀντιμετωπίσεως τῶν λογισμῶν.Ὁ ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς συμβούλευει νὰ μὴν τοὺς ἐκφράζουμε, ἀλλὰ νὰ τοὺς πνίγουμε μὲ τὴ σιωπή. Διότι καὶ τὰ θηρία καὶ τὰ ἑρπετὰ ὅταν πέφτουν μέσα στὸ λάκκο, ἂν βροῦν κάποια διέξοδο πρὸς τὰ πάνω, ἀνεβαίνουν καὶ συνήθως γίνονται ἀγριώτερα. Ἄν, ὅμως μένουν συνέχεια κλεισμένα μέσα, εὔκολα χάνονται καὶ ἐξαφανίζονται.Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τοὺς ρυπαροὺς λογισμούς. Ἂν βροῦν κάποια διέξοδο μὲ τὸ στόμα διὰ μέσου τῶν λόγων, ἀνάβουν τὴν ἐσωτερικὴ φλόγα. Ἄν, ὅμως, ἀποκλεισθοῦν μὲ τὴ σιωπή, ἀδυνατίζουν, λειώνουν σὰν ἀπὸ πείνα καὶ γρήγορα ἐξαφανίζονται.Τὸ γραφικὸ χωρίο «πῶς ποιήσω τὸ πονηρὸν τοῦτο ρῆμα ἐναντίον τοῦ Θεοῦ» (Γεν. 39,9). Ὅταν μας ταράσση ὁποιοσδήποτε παράλογος λογισμός, ἂς σκεπτώμαστε ὅτι ἀπὸ τὸν Θεὸ δὲν μπορεῖ νὰ κρυφθοῦν καὶ οἱ πιὸ μικρὲς καὶ παράλογες σκέψεις.Ἡ μελέτη τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, ἡ μνήμη τῶν μελλόντων καὶ τὰ ὅσα ἔκανε ὁ Θεὸς γιὰ μᾶς·
μειώνουν τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς καὶ δὲν βρίσκουν τόπο μέσα μας.Ἡ ἐξαγόρευσί τους· Ὅπως τὸ φίδι, ὅταν βγαίνῃ ἀπὸ τὴν φωλιά του, τρέχει νὰ ἐξαφανισθῇ, ἔτσι καὶ οἱ πονηροὶ λογισμοί, ὅταν ἐξαγορευθοῦν, φεύγουν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι τίποτε δὲ χαροποιεῖ τόσο τοὺς δαίμονες, ὅσο ἡ ἀπόκρυψις τῶν λογισμῶν.Ἡ ἐξουθένωσις τῆς ψυχῆς καὶ ὁ σωματικὸς κόπος «ἐν παντὶ καιρῷ καὶ τόπῳ καὶ πράγματι», βοηθεῖ τὸν ἄνθρωπο στὸ νὰ μὴν ἔχῃ αἰσχροὺς λογισμούς.Φρόντισε νὰ ἀπαλλαγῇς ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ἀμέσως θὰ διώξῃς τοὺς λογισμοὺς ἀπὸ τὸ νοῦ σου», τονίζει ὁ ἅγ. Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Δηλαδή: Γιὰ νὰ ἀπαλλαγῆ κάποιος ἀπὸ τὴν πορνεία, πρέπει νὰ κοπιάσῃ σωματικὰ καὶ νὰ νηστέψῃ· γιὰ νὰ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὴν ὀργὴ καὶ τὴ λύπη, πρέπει νὰ καταφρονῇ τὴν δόξα καὶ τὴν ἀτιμία καὶ γιὰ νὰ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὴ μνησικακία, πρέπει νὰ προσεύχεται γιὰ ἐκεῖνον ποὺ τὸν λύπησε.Δὲν μποροῦμε νὰ ἐμποδίσουμε τοὺς λογισμοὺς νὰ μὴν ἔλθουν, μποροῦμε, ὅμως, νὰ μὴ τοὺς δεχθοῦμε. Ὅπως δὲν μποροῦμε νὰ ἐμποδίσουμε τὰ κοράκια νὰ μὴν πετᾶνε ἀπὸ πάνω μας, μποροῦμε, ὅμως, νὰ τὰ ἐμποδίσουμε νὰ χτίσουν φωλιὰ πάνω στὰ κεφάλια μας.Ἂς παρακολουθήσουμε, ὅμως, γιὰ λίγο καὶ τὸν Μ. Βασίλειο στὸ θέμα τοῦ πολέμου αὐτοῦ.«Πρέπει τὶς ἐπιθέσεις αὐτὲς νὰ τὶς ἀντιμετωπίζουμε μὲ ἐντατικὴ προσοχὴ καὶ ἐγρήγορσι, ὅπως ὁ ἀθλητὴς ποὺ ἀποφεύγει τὶς λαβὲς τῶν ἀντιπάλων μὲ τὴ ἀκριβῆ προφύλαξι καὶ τὴν εὐελιξία τοῦ σώματος καὶ νὰ ἀναθέσουμε τὸ τέλος τοῦ πολέμου καὶ τὴν ἀποφυγὴ τῶν βελῶν στὴν προσευχὴ καὶ τὴν ἄνωθεν βοήθεια.
Καὶ ἂν ἀκόμη ὁ πονηρὸς ἐχθρὸς κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς ὑποβάλη τὶς πονηρὲς φαντασίες, ἡ ψυχὴ ἂς μὴ διακόψη τὴν προσευχή της καὶ ἂς μὴ νομίζη ὅτι εὐθύνεται γιὰ τὶς πονηρὲς ἐπιθέσεις τοῦ ἐχθροῦ, καθὼς καὶ γιὰ τὶς φαντασίες τοῦ παραδόξου θαυματοποιοῦ. Ἀντίθετα ἂς σκεφθῆ ὅτι οἱ σκέψεις αὐτὲς ὀφείλονται στὴν ἀναίδεια τοῦ ἐφευρέτου τῆς κακίας καὶ ἂς ἐπιτείνῃ τὴ γονυκλισία καὶ ἂς ἱκετεύῃ τὸν Θεὸ νὰ διαλυθῇ τὸ πονηρὸ διάφραγμα τῶν παραλόγων σκέψεων, ὥστε χωρὶς ἐμπόδια νὰ πλησιάσῃ τὸν Θεό.Ἐάν, ὅμως, ἡ βλαβερὴ ἐπίδρασις τοῦ λογισμοῦ γίνη πιὸ ἔντονη ἐξ αἰτίας τῆς ἀναίδειας τοῦ ἐχθροῦ, δὲν πρέπει νὰ δειλιάζουμε, οὔτε νὰ ἀφήνουμε τὸν ἀγώνα μας στὴ μέση, ἀλλὰ νὰ ὑπομένουμε μέχρι τότε ποὺ ὁ Θεὸς θὰ δῇ τὴν ἐπιμονή μας καὶ θὰ μᾶς φωτίσῃ μὲ τὴ χάρι τοῦ Ἁγ. Πνεύματος, ἡ ὁποία τὸν μὲν ἐχθρὸ τρέπει σὲ φυγή, τὸν δὲ νοῦ μας τὸν γεμίζει μὲ θεῖο φῶς, ὥστε ὁ λογισμὸς νὰ λατρεύσῃ τὸν Θεὸ μὲ ἀδιατάρακτη γαλήνη καὶ εὐφροσύνη». Γενικὰ οἱ πατέρες ἔχουν τρεῖς τρόπους ἀντιμετωπίσεως τῶν αἰσχρῶν λογισμῶν: α) Τὴν προσευχή, β) τὴν ἀντίρρησι καὶ γ) τὴν περιφρόνησι.
α) Ἡ προσευχή. Εἶναι ἀδύνατον ὁ ἀρχάριος νὰ διώξῃ μόνος του τοὺς λογισμούς. Αὐτὸ εἶναι γνώρισμα τῶν τελείων.
Ἡ νοερὰ προσευχή, ἡ μονολόγιστος εὐχή, τὸ «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», εἶναι τὸ πιὸ δυνατὸ ὅπλο γιὰ νὰ μπόρεση κάποιος νὰ νικήση τοὺς λογισμούς. «Ἰησοῦ ὀνόματι μάστιζε πολεμίους· οὐ γὰρ ἐστὶν ἐν γῇ καὶ οὐρανῶ δυνατώτερον ὅπλον», τονίζει ὁ ἅγ. Ἰωάννης τῆς Κλίμακος.«Τὸ γλυκύτατον Ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, συνεχῶς καὶ κατανυκτικῶς καὶ μετὰ πόθου καὶ πίστεως ἐν τῷ βάθει τῆς καρδίας μελετώμενον, ἀποκοιμίζει μὲν ὅλους τοὺς κακοὺς λογισμούς, ἐξυπνίζει δὲ ὅλους τοὺς ἀγαθοὺς καὶ πνευματικούς. Καὶ ὅπου πρότερον ἐξήρχοντο ἐκ τῆς καρδίας διαλογισμοὶ πονηροί, φόνοι, μοιχεῖαι (Ματθ. 15,19), καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος, ἐκεῖθεν ὕστερον ἐξέρχονται λογισμοὶ ἀγαθοί, λόγοι σοφίας καὶ χάριτος».
β) Ἡ ἀντίρρησις. Ἡ προσευχὴ εἶναι γιὰ τοὺς ἀρχαρίους καὶ τοὺς ἀδυνάτους. Ἐκεῖνοι ποὺ μποροῦν νὰ πολεμήσουν ἂς χρησιμοποιήσουν τὴν ἀντίρρησι, ἡ ὁποία συνηθίζει νὰ φιμώνῃ τοὺς δαίμονες. Ὁ Κύριός μας μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο νίκησε τοὺς τρεῖς μεγάλους πολέμους ποὺ τοὺς προέβαλε ὁ διάβολος πάνω στὸ ὄρος. «Τὴν φιληδονίαν μὲ τὸ οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνον ζήσεται ἄνθρωπος, τὴν φιλοδοξίαν μὲ τὸ οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόνσου, καὶ τὴν φιλαργυρίαν μὲ τὸ Κύριον μόνον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις (Ματθ. 4,10)».
Ὁ ἱερομάρτυς Πέτρος ὁ Δαμασκηνὸς μᾶς ἀναφέρει τὰ ἑξῆς σχετικά:
«Ὅταν οἱ δαίμονες ὑποβάλουν κάποιο λογισμὸ ὑπερηφάνειας, τότε νὰ θυμᾶσαι τοὺς αἰσχροὺς λογισμοὺς ποὺ σοῦ ἔλεγαν καὶ νὰ ταπεινώνεσαι. Ὅταν πάλι ὑποβάλουν τοὺς αἰσχρούς, νὰ θυμᾶσαι ἐκείνους τοὺς ὑπερήφανους λογισμοὺς καὶ νὰ τοὺς νικᾶς μὲ τὸν τρόπο αὐτό, ὥστε οὔτε νὰ ἀπελπίζεσαι ἀπὸ τοὺς αἰσχροὺς λογισμούς, οὔτε νὰ ὑπερηφανευθῆς ἀπὸ τοὺς καλούς».
Ἔτσι ὅταν κάποιος γέροντας ἐπολεμεῖτο ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς τῆς ὑπερηφάνειας, ἔλεγε στὸ λογισμό του: «Γέρων, βλέπε τὰς πορνείας σου» καὶ ὁ πόλεμος σταματοῦσε. Ὑπάρχουν περιπτώσεις ποὺ ἐπιστρατεύει κανεὶς ὅλες τὶς πνευματικές του δυνάμεις, ὅλους τοὺς ἀγαθοὺς λογισμοὺς καὶ δὲν μπορεῖ νὰ δίωξη ἕναν κακὸ λογισμό. Ποιὰ εἶναι ἡ αἰτία; «Ἐπειδὴ πρώτον δεχόμεθα τοῦ κατακρίναι τὸν πλησίον». Κατακρίναμε τὸν ἀδελφό μας καὶ ὁ λογισμός μας ἔχασε τὴν δύναμι ποὺ εἶχε προηγουμένως.Μερικὲς φορὲς εἴμαστε ἀνόητοι γι᾿ αὐτὸ καὶ μᾶς κυριεύουν οἱ λογισμοί.
Πολλὲς φορές, ὅμως, δὲν ἔχουμε τὴν δύναμι νὰ πολεμήσουμε τοὺς λογισμούς, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ δεχθοῦμε τέτοιες πνευματικὲς πληγὲς ποὺ δὲν θεραπεύονται ἀκόμη καὶ μὲ τὴν πάροδο μεγάλου χρονικοῦ διαστήματος.Γι᾿ αὐτὸ καλλίτερα εἶναι νὰ καταφεύγη κανεὶς στὴν δύναμι τῆς προσευχῆς καὶ τῶν δακρύων, διότι α) ἡ ψυχὴ δὲν ἔχει πάντοτε τὴν ἴδια δύναμι, β) ὁ διάβολος ἔχει πείρα ἀρκετῶν χιλιάδων ἐτῶν, ἐνῶ ἡ δική μας εἶναι πολὺ περιωρισμένη, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ φύγουμε νικημένοι καὶ πληγωμένοι, ἀφοῦ ὁ νοῦς μας πάλι μολύνεται μὲ τὶς αἰσχρὲς φαντασίες, καὶ γ) διώχνει τὴν ὑπερηφάνεια καὶ δείχνει ταπείνωσι ὅποιος καταφεύγει στὸν Θεὸ τὴν ὥρα τοῦ πολέμου τῶν λογισμῶν «καὶ ὁμολογεῖ τὸν μὲν ἑαυτόν του ἀνάξιον καὶ ταπεινὸν καὶ ἀδύνατον εἰς τὸ νὰ πολεμῆ, τὸν δὲ Ἰησοῦ Χριστὸν μόνον δυνατὸν καὶ κραταιὸν ἐν πολέμῳ, διότι Αὐτὸς μᾶς εἶπε: «Θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (Ἰω.16, 33), δηλαδή, τὰ πάθη, τοὺς λογισμοὺς καὶ τὸν διάβολον».
γ) Ἡ καταφρόνησις. «Ἐὰν ἀνασχώμεθα σχολάζειν τοῖς λογισμοὶς τοῦ ἐχθροῦ, οὐδέποτε ἔχομεν ἀγαθὸν τί πράξαι, ὅπερ ἐκεῖνος πραγματεύεται». Δηλαδὴ ἂν ἀσχολούμαστε μὲ τοὺς λογισμοὺς ποὺ μᾶς ὑποβάλλει ὁ ἐχθρός, ποτὲ δὲ θὰ μπορέσουμε νὰ κάνουμε κάποιο καλό, ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ αὐτὸς πολεμεῖ.
Ἢ καταφρόνησις καὶ τὸ νὰ μὴν ἀσχολῆται κανεὶς μὲ τοὺς λογισμοὺς τοῦ ἐχθροῦ, εἶναι τὸ μεγαλύτερο ὅπλο καὶ ἀποτελεῖ τὸ πιὸ δυνατὸ κτύπημα στὸν διάβολο.
Πρέπει νὰ θεωροῦμε τοὺς λογισμούς του σὰν ζωύφια, σὰν γαυγίσματα ἀπὸ σκυλάκια, σὰν κουνούπια καὶ στὴ χειρότερη περίπτωσι. σὰν τὴν βοὴ τοῦ ἀεροπλάνου καὶ σὰν τίποτε, διότι: α) Πιστεύουμε στὴν δύναμι τοῦ Ἀρχιστρατήγου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ β) Πιστεύουμε ὅτι μετὰ τὸ Σταυρὸ καὶ τὸν θάνατο τοῦ Κυρίου μας ὁ διάβολος δὲν ἔχει καμμία ἰσχὺ ἐναντίον μας, ἀλλὰ μένει ἀνίσχυρος καὶ ἀδύναμος κατὰ τὸ γεγραμμένον «τοῦ ἐχθροῦ εὖ, ἔλιπον αἱ ρομφαῖαι εἰς τέλος» (Ψαλμ. 9,6).Μεγαλύτερη νίκη καὶ ἐντροπὴ τῶν δαιμόνων δὲν ὑπάρχει ἀπὸ αὐτὴν τὴν καταφρόνησι, διότι αὐτὸς ποὺ ἔφθασε σ᾿ αὐτὸ τὸ σημεῖο, εἶναι ὡπλισμένος μὲ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ καὶ μένει ἀσύλληπτος ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς καὶ τοὺς δαίμονες.
Αὐτοὶ εἶναι οἱ τρεῖς τρόποι ἀντιμετωπίσεως τῶν λογισμῶν ποὺ προέρχονται κυρίως ἀπὸ τὸν διάβολο.
Συμπληρωματικὰ 0ά μπορούσαμε νὰ ποῦμε, ὅτι ἡ μνήμη τοῦ θανάτου εἶναι πολὺ ἰσχυρὸ μέσο γιὰ τὴν κατατρόπωσι τοῦ λογισμοῦ. Δημιουργεῖ καρδιακοὺς πόνους γιὰ τὰ ἁμαρτήματά μας καὶ προφυλάσσει τὸν νοῦ μας ἀπὸ τοὺς λογισμούς. Ὅποιος ὑπολογίσῃ τὴν ἡμέρα ποὺ διανύει ὡς τὴν τελευταία ἡμέρα τῆς ζωῆς του, θὰ περιορίσῃ σὲ πολὺ μεγάλο βαθμὸ τοὺς αἰσχροὺς λογισμούς.
Κάθεσαι στὸ τραπέζι νὰ φᾶς; Νὰ ἔχῃς λογισμοὺς θανάτου, γιὰ νὰ μὴ σὲ πειράξῃ ἡ γαστριμαργία.Μόνοι μας ἂς ζωγραφίσουμε στὸ νοῦ μας τὴν εἰκόνα τῶν μνημάτων, γιὰ νὰ ἐξαλείψουμε τὴν ἀναισθησία ποὺ ἔχουμε.Ὁ Γέρων Σιλουανός, ὁ τελευταῖος ἐπίσημος ἅγιος τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἔλεγε: «Κράτα τὸ νοῦ σου στὸν Ἅδη καὶ μὴν ἀπελπίζεσαι». Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ κανένας λογισμὸς δὲ θὰ φωλιάση μέσα σου.
Ἐμεῖς ποιὸ τρόπο πρέπει νὰ χρησιμοποιήσουμε, γιὰ νὰ γλυτώσουμε ἀπὸ τὸ πολυήμερο καὶ πολυβάσανο μαρτύριο, ὅπως χαρακτηρίζει τοὺς λογισμοὺς ὁ ἅγ. Θεόδωρος ὁ Στουδίτης;
Ἂς ἀκολουθήσουμε τὴν τακτικὴ τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Κολοβοῦ, ὁ ὁποῖος δοκίμασε ὅλους τοὺς τρόπους. Μᾶς συμβουλεύει τὰ ἑξῆς ὁ μεγάλος αὐτὸς ἀγωνιστὴς τοῦ πνεύματος:
«Μοιάζω μὲ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ κάθεται κάτω ἀπὸ ἕνα μεγάλο δένδρο καὶ ξαφνικὰ βλέπει πολλὰ θηρία καὶ ἑρπετὰ νὰ ἔρχωνται κατεπάνω του. Καὶ ἐπειδὴ δὲν μπορεῖ νὰ
ἀντισταθῆ εὔκολα, τρέχει γρήγορα, πάνω στὸ δένδρο καὶ σώζεται. Ἔτσι κάνω καὶ ἐγώ. Κάθομαι στὸ κελλί μου καὶ βλέπω τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς νὰ ἔρχωνται ἐναντίον μου. Τότε ἀνεβαίνω στὸ δένδρο τῆς ζωῆς, στὸ Θεό μου, μὲ τὴν προσευχὴ καὶ σώζομαι ἀπὸ τὸν ἐχθρό».
Ἱερομόναχος Βενέδικτος Ἁγιορείτης
Λογισμοί καὶ ἡ ἀντιμετώπισή τους
Ἔκδοση Συνοδίας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου
Νέα Σκήτη - Ἅγιον Ὄρος (1997)
Η επεξεργασία, επιμέλεια μορφοποίηση κειμένου και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο, για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο:
© ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
.jpg)
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου