Ε΄ Περί Χάριτος

 

Αγιος Σιλουανός Αθωνίτης
Ε΄ Περί Χάριτος
Ουδέν έφερον εις την Μονήν ει μη αμαρτίας, και δεν γνωρίζω δια τί ο Κύριος  έδωκεν  εις  εμέ,  ότε  ήμην  εισέτι  νεαρός  υποτακτικός,  τοσαύτην  χάριν Αγίου Πνεύματος, ώστε και η ψυχή και το σώμα μου επλήσθησαν χάριτος, και η χάρις ήτο ομοία προς την χάριν των μαρτύρων, και το σώμα μου εδίψα να πάσχη δια τον ΧριστόνΔεν εζήτουν εγώ παρά του Κυρίου Πνεύμα Άγιον· δεν εγνώριζον ότι υπάρχει Πνεύμα Άγιον, πώς έρχεται εις την ψυχήν και πώς ενεργεί εις αυτήν Νυν δε χαίρω να γράφω περί τούτουΏ Πνεύμα Άγιον, ηγαπημένον εις την ψυχήν! Είναι αδύνατον να Σε περιγράψω, αλλ’ η ψυχή γνωρίζει την έλευσιν Σου, και Συ δίδεις ειρήνην εις τον νουν και γλυκύτητα εις την καρδίανΟ Κύριος είπε: «Μάθετε απ’ Εμού την πραότητα και την ταπείνωσιν και ευρήσετε ανάπαυσιν εις τας ψυχάς υμών» Τούτο λέγει ο Κύριος περί του Αγίου Πνεύματος Μόνον εν Αγίω Πνεύματι ευρίσκει η ψυχή την τελείαν ανάπαυσινΜακάριοι ημείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί, διότι πολύ αγαπά ημάς ο Κύριος και δίδει εις ημάς την χάριν του Αγίου Πνεύματος, και εν Πνεύματι Αγίω βλέπομεν την δόξαν Αυτού Δια να φυλάττωμεν όμως την χάριν, οφείλομεν  να αγαπώμεν τους εχθρούς και εις όλας τας θλίψεις να ευχαριστώμεν τον Θεόν



Ο Κύριος εκάλεσεν αμαρτωλόν ψυχήν εις μετάνοιαν, και επέστρεψεν η ψυχή προς τον Κύριον, και Ούτος ως Ελεήμων προσεδέξατο αυτήν και εφανέρωσεν Εαυτόν εις αυτήν Ο Κύριος είναι εύσπλαγχνος, ταπεινός και πράος Κατά το πλήθος της αγαθότητος Αυτού δεν εμνήσθη των αμαρτιών της ψυχής, και αύτη ηγάπησεν Αυτόν έως τέλους, και ορμά προς Αυτόν ως το πτηνόν εκ του στενού κλωβίου προς το πράσινον δάσοςΗ ψυχή αύτη εγνώρισε τον Θεόν, τον ελεήμονα, τον οικτίρμονα, τον γλυκύτατον, και ηγάπησεν Αυτόν έως τέλους, και εκ του πυρός της αγάπης έλκεται προς Αυτόν ακορέστως, επειδή η χάρις του Κυρίου είναι γλυκεία σφόδρα και θερμαίνει τον νουν και την καρδίαν και όλον το ασθενές σώμαΑίφνης στερείται η ψυχή της τοιαύτης χάριτος του Κυρίου Και σκέπτεται:«Θα ελύπησα δια τινος τον Δεσπότην· θα ικετεύσω το έλεος Αυτού· ίσως πάλιν δώση εις εμέ την χάριν ταύτην, διότι η ψυχή μου ουδέν πλέον επιθυμεί εις τον κόσμον τούτον, ει μη τον Κύριον Η αγάπη του Κυρίου είναι τοσούτον φλογερά, ώστε, αν η ψυχή απολέση αυτήν ή και μειωθή μόνον εν αυτή η χάρις, οποίας τότε προσευχάς εκχέει αύτη ενώπιον του Θεού, ίνα πάλιν λάβη την χάριν Αυτού! ούτως ο Όσιος Σεραφείμ επί τρία έτη ίστατο επί τινος πέτρας ημέρας και νυκτός, επειδή η ψυχή αυτού εγνώρισε τον Κύριον και εγλυκάνθη υπό της χάριτος Αυτού και ηγάπησεν Αυτόν έως τέλουςΨυχή, ήτις εγνώρισε τον Κύριον, έλκεται δι’ αγάπης προς Αυτόν, και το πυρ της αγάπης του Θεού δεν αφίνει αυτήν να επιλησθή Αυτού ούτε ημέραν ούτε νύκτα, ούτε μίαν στιγμήν Εάν, παρά την τοσούτον ολίγην αγάπην ημών προς τον Κύριον, η ψυχή έλκεται προς Αυτόν μετά  τοσαύτης δυνάμεως, τότε τις  θα ηδύνατο να περιγράψη το πλήρωμα της αγάπης της Θεομήτορος δια τον Υιόν και Θεόν Αυτής;«Ειπέ ημίν, Πανάχραντε, πόσον ηγάπας τον Υιόν και Κύριον Σου και ποίαι ήσαν αι προσευχαί Σου, ότε ο Υιός Σου ανελήφθη εις τον ουρανόν»; Αδύνατον είναι να συλλάβωμεν τούτο Μακάριος, όστις φυλάττει την καθαρότητα της ψυχής και του σώματος· αγαπά αυτόν ο Κύριος και δίδει εις την ψυχήν αυτού την χάριν του Αγίου Πνεύματος· και η χάρις αύτη αιχμαλωτίζει την ψυχήν εις την αγάπην του Θεού, ούτως ώστε εκ της γλυκύτητος του Αγίου Πνεύματος να μη δύναται να αποσπασθή από του Θεού και ακορέστως ορμά προς Αυτόν Δεν υπάρχει τέλος εις την αγάπην του Θεού Γνωρίζω όμως άνθρωπον, τον οποίον  επεσκέφθη ο  Κύριος  δια  της  χάριτος  Αυτού,  και  εάν  ηρώτα  αυτόν  ο Κύριος, «θέλεις να δώσω εις σε μεγαλυτέραν χάριν;», τότε η ασθενής κατά το σώμα ψυχή θα έλεγε: «Κύριε, Συ βλέπεις ότι, εάν δώσης έτι μεγαλυτέραν χάριν, τότε δεν θα ανθέξω, θα αποθάνω»! Δεν δύναται ο άνθρωπος να χωρήση το πλήρωμα της χάριτος Ούτως οι Απόστολοι επί του Θαβώρ έπεσον πρηνείς ένεκα της δόξης του Κυρίου Καθ’ εκάστην τρέφομεν το σώμα και αναπνέομεν αέρα, ίνα ζήσωμεν Και η ψυχή έχει χρείαν του Κυρίου και της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, άνευ της οποίας είναι αύτη νεκρά Καθώς ο ήλιος θερμαίνει και ζωοποιεί τα άνθη του αγρού και ταύτα έλκονται προς αυτόν, ούτω και η αγαπήσασα τον Θεόν ψυχή έλκεται προς Αυτόν και μακαρίζεται εν αυτώ, και εκ του πλήθους της χαράς θέλει οι πάντες να γευθούν ωσαύτως της μακαριότητος ταύτης Προς τούτο έκτισεν ημάς ο Κύριος, ίνα μένωμεν αιωνίως εν ουρανοίς μετ’ Αυτού εν αγάπη  Δόξα εις τον Θεόν και την ευσπλαγχνίαν Αυτού! Τοσούτον ηγάπησεν ημάς, ώστε έδωκεν εις ημάς το Πνεύμα το Άγιον, Όπερ διδάσκει ημάς παν έργον αγαθόν και δίδει την δύναμιν να νικώμεν την αμαρτίαν Ο Κύριος κατά την πολλήν Αυτού ευσπλαγχνίαν δίδει εις ημάς την χάριν, και ημείς οφείλομεν να διαφυλάττωμεν αυτήν ισχυρώς, ίνα μη εγκαταλείπη ημάς, διότι άνευ της χάριτος ο άνθρωπος είναι πνευματικώς τυφλός Όστις συνάγει πλούτον εν τω κόσμω τούτω είναι τυφλός Τούτο σημαίνει ότι η ψυχή αυτού δεν γνωρίζει το Πνεύμα το Άγιον, δεν γνωρίζει πόσον γλυκύ είναι Αυτό, και ως εκ τούτου αιχμαλωτίζεται υπό της γης Όστις όμως εγνώρισε την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος, εκείνος γνωρίζει ότι προς ουδέν δύναται να συγκριθή και υπ’ ουδενός επί της γης να αιχμαλωτισθή, αλλά μένει ούτος ηχμαλωτισμένος μόνον εκ της αγάπης του Κυρίου και αναπαύεται εν τω Θεώ, και χαίρει και χέει δάκρυα δι’ όλους τους ανθρώπους, οίτινες δεν εγνώρισαν τον Κύριον και σπλαγχνίζεται αυτούςΌταν η ψυχή διάγη εν Πνεύματι Αγίω, τότε ευφραίνεται και δεν αναζητεί τα ουράνια, διότι η Βασιλεία του Θεού είναι εντός ημών και διότι ο Κύριος ήλθε και εσκήνωσεν εν ημίν Αλλ’ όταν η ψυχή απολέση την χάριν, τότε επιποθεί αύτη τα ουράνια και μετά δακρύων ζητεί τον Κύριον

Ο άνθρωπος, πριν δεχθή την χάριν, ζη και νομίζει ότι όλα εν τη ψυχή αυτού είναι καλά Όταν όμως επισκεφθή αυτόν η χάρις και μείνη εν αυτώ, τότε βλέπει εαυτόν εντελώς διάφορον, και όταν ύστερον στερηθή πάλιν της χάριτος, τότε μόνον γνωρίζει εν ποία αθλία καταστάσει ευρίσκεται Ο πετεινός του χωριού ζη εντός μικράς αυλής και είναι ικανοποιημένος δια την μοίραν αυτού Ο αετός δε πετά έως των νεφελών και βλέπει εξ ύψους τους κυανούς  ορίζοντας, γνωρίζει πολλάς χώρας, βλέπει δάση και λειμώνας, ποταμούς και όρη, θαλάσσας και  πόλεις Και εάν αποκόψουν τα πτερά αυτού και αναγκάσουν αυτόν να ζη μετά του πετεινού εν στενή αυλή, οπόσον θα νοσταλγή τον κυανούν ουρανόν και τα ύψη των ερημικών βράχων! Υιός   βασιλέως   τινός   ανεχώρησε   ποτε   μακράν   των   ανακτόρων   δια κυνήγιον εις βαθύ τι δάσος και απολέσας την οδόν δεν ηδύνατο να επιστρέψη εις το  παλάτιον  Περιπλανηθείς  εις  το  άγριον  δάσος  επόθει  τον  φιλόστοργον βασιλέα πατέρα και την ηγαπημένην βασίλισσαν μητέρα, τους αδελφούς και τας αδελφάς  αυτού,  και  έκλαιε  πικρώς  δια  την  προτέραν  αυτού  ζωήν  εις  τα ανάκτορα Ούτω, και έτι πλέον, θλίβεται η ψυχή και νοσταλγεί την χάριν, όταν απολέση αυτήν
Ότε οι αδελφοί του Παγκάλου Ιωσήφ επώλησαν αυτόν ως δούλον εις τους Αιγυπτίους, εις μακράν ξένην χώραν, απαρηγορήτως έκλαιε δια τον πατέρα αυτού, και ότε είδε τον τάφον της μητρός αυτού Ραχήλ, ωδύρετο πικρώς και έλεγε: «Μήτερ μου, βλέπεις ότι απάγουν εμέ ως δούλον εις ξένην χώραν»; Ούτω και έτι πλείον πάσχει και πονεί η ψυχή, ήτις απώλεσε την χάριν του
Αγίου Πνεύματος και σύρεται προς την δουλείαν των κακών λογισμών Όστις δεν γνωρίζει την χάριν, δεν επιζητεί αυτήν Ο κόσμος εκολλήθη εις την γην και πολλοί δεν γνωρίζουν ότι ουδέν γήϊνον δύναται να συγκριθή προς την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος Η μήτηρ αποθνήσκουσα αφίνει ορφανά τα τέκνα αυτής Ο Κύριος όμως δεν αφήκεν ημάς ορφανούς, αλλ’ έδωκεν εις ημάς Παράκλητον, το Πνεύμα το Άγιον (βλ Ιωάν ιδ’ ‐) και Αυτό έλκει ημάς να αγαπώμεν τον Θεόν και να ποθώμεν Αυτόν ακορέστως Ώ, πόσον βαρέως στενοχωρείται η ψυχή, όταν απολέση την αγάπην και την παρρησίαν προς τον Θεόν!  Μετά πόνου καρδίας τότε επικαλείται Αυτόν: «Πότε θα Σε ίδω πάλιν, Κύριε, και θα γευθώ της ειρήνης και της αγάπης Σου»; Ίνα τί θλίβεσαι, ψυχή μου, και χέεις δάκρυα; Μη τυχόν επελάθου τί εποίησεν ο Κύριος εις σε, την πάσης τιμωρίας αξίαν; Ουχί, δεν «ελησμόνησα» πόσον μέγα έλεος επέχεεν επ’ εμέ ο Κύριος, και ενθυμούμαι την χάριν του Αγίου Πνεύματος και την αγάπην του Κυρίου και πόσον γλυκεία είναι αύτη εις την ψυχήν και εις το σώμαΊνα τί λοιπόν δακρύεις, ψυχή, εφ’ όσον γνωρίζεις το άφατον έλεος του Κυρίου;  Τί  έτι  πλείον  επιθυμείς  παρά  του  Δεσπότου,  Όστις  έδειξεν  εις  σε τοσούτον πλήθος ελέους;  Η  ψυχή  μου  θέλει  όπως  ουδέποτε  στερηθή  της  χάριτος  του  Κυρίου·  η γλυκύτης  αυτής  έλκει  την  ψυχήν  μου  ακαταπαύστως  προς  την  αγάπην  του Πλάστου μου
Όταν ελαττούται η χάρις εν τη ψυχή, τότε πάλιν αύτη αρχίζει να εκζητή το έλεος του Κυρίου Ταράττεται η ψυχή εκ της τυραννίας των κακών λογισμών και επικαλείται την προστασίαν του Θεού, του Πλάστου αυτής, και ικετεύει, όπως δώση εις αυτήν πνεύμα ταπεινώσεως, ίνα μη εγκαταλείπη αυτήν η χάρις της αδιαλείπτου αγάπης του Ουρανίου Πατρός
Ο Κύριος αποσύρει την χάριν Αυτού από της ψυχής, και ούτω κατά το έλεος και την σοφίαν Αυτού οδηγεί εις ταπείνωσιν την ψυχήν, χάριν της οποίας ήπλωσεν εν αγωνία τας χείρας Αυτού επί του Σταυρού Αναμένει, όπως δείξη η ψυχή την προαίρεσιν εις τον αγώνα κατά των εχθρών· μόνη όμως η ψυχή δεν έχει δυνάμεις να νικήση Ως εκ τούτου περίλυπος είναι η ψυχή μου και μετά δακρύων ζητεί Αυτόν
 «Κύριε, Συ βλέπεις οπόσον ασθενής είναι η ψυχή μου εστερημένη της χάριτος Σου και πώς ουδαμού αύτη έχει ανάπαυσιν Συ, το Φως και ο Πατήρ ημών, δος εις ημάς τον άγιον φόβον Σου, ίνα Σε αγαπώμεν, όπως Σε τρέμουν και αγαπούν τα Χερουβίμ »Συ, το Φως ημών, φωτίζεις την ψυχήν, ίνα Σε αγαπά ακορέστως Συ αίρεις την χάριν Σου απ’ εμού, διότι η ψυχή μου δεν μένει πάντοτε εν τη ταπεινώσει, αλλά βλέπεις πώς θλίβομαι και δέομαι Σου: Δος εις εμέ το ταπεινόν Σου Άγιον Πνεύμα»


Ο άνθρωπος αφ’ εαυτού είναι ανίκανος να φυλάττη τας εντολάς του Θεού, και προς τούτο ελέχθη: «Αιτείτε, και δοθήσεται» Και εάν δεν παρακαλώμεν, τότε οι ίδιοι βασανίζομεν εαυτούς και στερούμεθα της χάριτος του Αγίου Πνεύματος Η δε ψυχή άνευ της χάριτος θορυβείται δια πολλά, επειδή δεν εννοεί το θέλημα του Θεού Ίνα έχη την χάριν ο άνθρωπος, οφείλει να είναι εγκρατής εις πάντα: εις τας κινήσεις, εις την ομιλίαν, εις την όρασιν, εις τους λογισμούς, εις την τροφήν Προς πάσαν εγκράτειαν βοηθεί η μελέτη του λόγου του Θεού, ως εγράφη: «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ’ επί παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος Θεού»Η  Οσία  Μαρία  η  Αιγυπτία  έλαβε  δια  των  δακτύλων  αυτής  ολίγους σπόρους φακής παρά του Αγίου Ζωσιμά και είπεν: «Αρκετόν, χάριτι Θεού» Πρέπει να μάθωμεν να τρώγωμεν όσον το δυνατόν ολιγώτερον, τούτο όμως μετά διακρίσεως, αναλόγως προς την εργασίαν Το μέτρον της εγκρατείας οφείλει να είναι τοιούτον, ώστε μετά το γεύμα να παραμένη η καρδία εν προσευχή Ο Κύριος αγαπά ημάς πλείον ή η μήτηρ τα τέκνα αυτής και δίδει δωρεάν εις ημάς την χάριν του Αγίου Πνεύματος, αλλά ημείς οφείλομεν να φυλάττωμεν αυτήν  επιμελώς,  διότι  δεν  υπάρχει  μεγαλυτέρα  συμφορά  της    απωλείας αυτής  Όταν  η  χάρις  εγκαταλείπη  την  ψυχήν,  τότε  εις  εκείνας  τας  θλιβεράς στιγμάς η ψυχή αισθάνεται ως να έπεσεν εκ του ουρανού εις την γην, και βλέπει πάντα τα δεινά της γης Ώ, πώς η ψυχή δυσωπεί τότε τον Κύριον, ίνα δώση εκ νέου την χάριν Αυτού Ο πόθος ούτος του Θεού δεν δύναται να περιγραφή Η ψυχή γευθείσα της γλυκύτητος του Αγίου Πνεύματος δεν δύναται να επιλησθή αυτής, αλλά διψά αυτήν ημέρας και νυκτός και ορμά προς τον Θεόν απαύστως Τις θα περιέγραφε την θέρμην της αγάπης προς τον Θεόν, τον Οποίον εγνώρισεν η ψυχή ως Ουράνιον αυτής Πατέρα! Δεν υπάρχουν πλέον στιγμαί, ίνα χαρή η ψυχή, μέχρις ότου ο Κύριος δώση πάλιν εις αυτήν την χάριν Αυτού Ψυχή απολέσασα την χάριν επιποθεί τον Δεσπότην και κλαίει ως ο Αδάμ
μετά την εξορίαν αυτού εκ του παραδείσου Ουδείς τότε δύναται να παρηγορήση αυτήν πλην του Θεού Τα δάκρυα του Αδάμ ήσαν άφθονα, έρρεον ποταμηδόν και έβρεχον το πρόσωπον, το στήθος και την γην Οι στεναγμοί αυτού ήσαν βαθείς και δυνατοί ως φυσερόν σιδηρουργού, και εβόα: «Κύριε, Κύριε, πρόσδεξαι πάλιν εμέ εις τον παράδεισον» Η ψυχή του Αδάμ ήτο τελεία εις την αγάπην του Θεού και εγνώρισε πάσαν την   γλυκύτητα   του   παραδείσου,   αλλ’   ήτο   άπειρος   και   δεν   απέφυγε   τον πειρασμόν   της   Εύας,   ως   απέφυγε  τον   πειρασμόν   της   γυναικός   αυτού   ο πολυπαθής Ιώβ (Ιώβ β’ ‐)Τί θέλεις, ψυχή μου, και περί τίνος θλίβεσαι και χέεις δάκρυα; Πενθώ δια τον Δεσπότην, διότι επί τοσούτον μακρόν χρόνον δεν βλέπωΑυτόν και ουδείς παρηγορεί την θλίψιν μου δι’ Αυτόν Ούτος έδωκεν εις εμέ να γνωρίσω το έλεος Αυτού και θα ήθελον πάντοτε να μένη εν εμοί Η μήτηρ κλαίει πικρώς δια τον ηγαπημένον υιόν αυτής, όταν επί πολύ δεν βλέπη αυτόν, και λέγει: «Πού  είσαι, σπλάγχνον μου ηγαπημένον»; Η αγάπη όμως του Θεού είναι ασυγκρίτως μεγαλυτέρα και θαυμαστήΌταν   επισκεφθή   την   ψυχήν,   τότε   η   ψυχή   εκ   της   αμέτρου   χαράς προσεύχεται μετά δακρύων αγάπης δι’ όλον τον κόσμον, όπως πάντες γνωρίσουν τον Ουράνιον Πατέρα, και δεν έχει ανάπαυσιν, ούτε θέλει αυτήν, έως ότου οι πάντες γευθούν της χάριτος της αγάπης Αυτού Συ, Κύριε, ηθέλησας και έδωκας εις εμέ την χάριν Σου, και πάλιν Συ ηθέλησας να άρης αυτήν απ’ εμού Συ έδωκας την χάριν του Αγίου Σου Πνεύματος εις τους Αγίους Σου, ούτοι δε Σε ηγάπησαν έως τέλους και εμίσησαν
« Χρόνου δε πολλού προβεβηκότος είπεν αυτώ η γυνή αυτού· μέχρι τίνος καρτερήσεις λέγων· (α) ιδού αναμένω χρόνον έτι μικρόν προσδεχόμενος την ελπίδα της σωτηρίας μου; (β) Ιδού γαρ ηφάνισταί σου το μνημόσυνον από της γης, υιοί και θυγατέρες, εμής κοιλίας ωδίνες και πόνοι, ους εις το κενόν εκοπίασα μετά μόχθων· (γ) συ τε αυτός εν σαπρία σκωλήκων κάθησαι διανυκτερεύων αίθριος, (δ) καγώ πλανήτις και λάτρις, τόπον εκ τόπου περιερχομένη και οικίαν εξ οικίας, προσδεχομένη τον ήλιον πότε δύσεται, ίνα αναπαύσωμαι των μόχθων μου και των οδυνών, αί με νυν συνέχουσιν· (ε) αλλά ειπόν τι ρήμα προς Κύριον και τελεύτα  Ο δε εμβλέψας είπεν αυτή· ίνα τί ώσπερ μία των αφρόνων γυναικών ελάλησας ούτως; Ει τα αγαθά εδεξάμεθα εκ χειρός Κυρίου, τα κακά ουχ υποίσομεν; Εν πάσι τούτοις τοις συμβεβηκόσιν αυτώ ουδέν ήμαρτεν Ιώβ τοις χείλεσιν εναντίον του Θεού»  παν κοσμικόν, διότι η γλυκύτης της αγάπης Σου δεν επιτρέπει να αγαπά τις την
γην  και  την  ωραιότητα  του  κόσμου  τούτου,  διότι  αύτη  είναι  μηδαμινή  εν συγκρίσει προς την χάριν Σου Ώ, πόσον η ψυχή μου είναι ασθενής, και δεν έχω δυνάμεις, ίνα αναβώ προς
τον  Κύριον  και  σταθώ  ενώπιον  Αυτού  εν  ταπεινώσει,  και  κλαίω  ημέραν  και νύκτα!  Ψυχή  ήτις  εγνώρισε  τον  Θεόν,  τον  Δημιουργόν  και Ουράνιον  Πατέρα αυτής, δεν δύναται να έχη ανάπαυσιν επί της γης Και συλλογίζεται η ψυχή:
«Όταν εμφανισθώ ενώπιον του Κυρίου, θα ικετεύσω το μέγα έλεος Αυτού δι’ όλον το γένος των χριστιανών» Και συγχρόνως σκέπτεται: «Όταν ίδω το περιπόθητον Αυτού Πρόσωπον, εκ της χαράς μου ουδέν θα δυνηθώ να είπω, διότι εκ της πολλής αγάπης αδυνατεί ο άνθρωπος να ομιλήση» Αλλά και πάλιν σκέπτεται: «Θα προσεύχωμαι δι’ όλον το γένος των ανθρώπων, ίνα επιστρέψουν πάντες οι άνθρωποι προς τον Κύριον και αναπαυθούν εν Αυτώ, διότι η αγάπη του Θεού “πάντας θέλει σωθήναι”»
Προσέχετε την χάριν του Θεού Μετ’ αυτής η ζωή είναι εύκολος Το παν γίνεται καλώς και κατά Θεόν, το παν είναι αγαπητόν και ευχάριστον, η ψυχή αναπαύεται   εν τω Θεώ ωσάν να περιπατή εις ωραίον τινα κήπον, εν τω οποίω  ζη  ο  Κύριος  και  η  Παναγία  Θεοτόκος  Δια  της  χάριτος  του  Θεού  ο άνθρωπος είναι κατά τον νουν όμοιος προς αγγέλους, άνευ δε αυτής είναι γη αμαρτωλός Οι άγγελοι είναι πνεύματα νοερώς λειτουργούντα τον Θεόν και αγαπώντα Αυτόν· ούτω και ο άνθρωπος είναι ως άγγελος κατά τον νουν
Μακάριοι είναι όσοι ημέρας και νυκτός μεριμνούν πώς να ευαρεστήσουν εις τον Κύριον Ούτοι εκ πείρας και αισθητώς γνωρίζουν την χάριν του Αγίου Πνεύματος
Η χάρις δεν έρχεται κατά τρόπον, ώστε η ψυχή να αγνοή την έλευσιν αυτής· και όταν εγκαταλείπη αυτήν η χάρις, τότε η ψυχή, ήτις αγαπά τον Θεόν, αναζητεί τον Κύριον μετά μεγαλυτέρας θλίψεως και εντάσεως,   ώστε να μη δύναται να ενθυμηθή ούτε και τα συγγενή και προσφιλή πρόσωπαΔόξα εις τον Κύριον, διότι διδάσκει ημάς να αισθανώμεθα την έλευσιν της χάριτος και να γνωρίζωμεν την άρσιν αυτής, τουτέστι πώς αποκτάται και πώς αφαιρείται   Όστις   φυλάττει   πάσας   τας   εντολάς,   εις   την   καρδίαν   αυτού αισθάνεται πάντοτε την χάριν, έστω και ολίγον Αφαιρείται όμως η χάρις ένεκα της κενοδοξίας, ένεκα και ενός εισέτι υπερηφάνου λογισμού Δύναται τις να νηστεύη πολύ, να προσεύχηται πολύ, να πράττη πολλά καλά, εάν όμως υπερηφανεύηται δια ταύτα, τότε θα ομοιωθή προς κύμβαλον, όπερ αλαλάζει, έσωθεν δε είναι κενόν Η κενοδοξία ερημοί την ψυχήν από της χάριτος, και είναι απαραίτητος πολλή πειρά και μακρύς αγών, ίνα νικήσης το πάθος τούτο Ο πόλεμος ημών είναι πολύπονος, είναι μεγάλη και αδιάλειπτος επιστήμη Απαιτείται και σοφία, αλλά και απλότης Εάν η ψυχή αγαπήση την ταπείνωσιν, τότε πάντα τα δίκτυα των εχθρών διαλύονται και τα οχυρά αυτών καταλαμβάνονται
 Ο   πόλεμος   είναι   μεν   πεισματώδης,   αλλά   μόνον   δια   τους υπερηφάνους Δια τους ταπεινούς όμως είναι εύκολος, διότι ούτοι ηγάπησαν τον
Κύριον, και Αυτός δίδει εις αυτούς το ισχυρόν όπλον Αυτού, την χάριν του Αγίου Πνεύματος, την οποίαν φοβούνται οι εχθροί, διότι κατακαίει αυτούς
Ιδού η πλέον σύντομος και εύκολος οδός προς την σωτηρίαν: Έσο υπήκοος, εγκρατής, μη κατακρίνης και φύλαττε τον νουν και την καρδίαν σου εκ των κακών λογισμών Φρόνει ότι πάντες οι άνθρωποι είναι καλοί και ότι αγαπά αυτούς ο Κύριος Ένεκα αυτών των ταπεινών σκέψεων η χάρις του Αγίου Πνεύματος θα ενοικήση εν τη καρδία σου, και συ θα λέγης: «Ελεήμωνο Κύριος»!
Εάν όμως κατακρίνης, είσαι μεμψίμοιρος, αγαπάς να ποιής το θέλημα σου, τότε, έστω και αν προσεύχησαι πολύ, η ψυχή σου θα πτωχεύη και θα λέγης:
«Εγκατέλειψεν εμέ ο Κύριος» Όμως δεν είναι ο Κύριος, Όστις σε εγκατέλειψε, αλλά συ εξέκλινας εκ της οδού της ταπεινώσεως, και δια τούτο η χάρις του Θεού δεν μένει εις την ψυχήν σου Εις την ταπεινήν δε ψυχήν είναι εύκολον να εισέλθη αύτη και  να  δώση  εις  αυτήν  ειρήνην  και  ανάπαυσιν  εν  τω  Θεώ  Η Παναγία υπήρξε ταπεινή «παρά πάντας τους ανθρώπους τους όντας επί της γης» και δια τούτο δοξάζεται εν τω ουρανώ και επί της γης Και έκαστος άνθρωπος, όστις ταπεινούται, θα δοξασθή υπό του Θεού και θα βλέπη την δόξαν του Κυρίου
Το Πνεύμα το Άγιον είναι σφόδρα γλυκύ και ευχάριστον εις την ψυχήν και το σώμα Δίδει να γνωρίση τις την αγάπην του Θεού, ήτις εκπηγάζει εκ του Πνεύματος του Αγίου
Έργον θαυμαστόν: Δια του Αγίου Πνεύματος γνωρίζει ο άνθρωπος τον Κύριον Και μακάριοι εκείνοι οίτινες   διακονούν Αυτόν, διότι Αυτός είπεν:
«Όπου ειμί Εγώ, εκεί και ο διάκονος ο Εμός έσται, ίνα θεωρή την δόξαν την Εμήν» (πρβλ Ιωάν ιβ’  και ιζ’ ) Και αν ούτως έχη έτι επί της γης, τότε έτι μάλλον εν τω ουρανώ οι Άγιοι εν Πνεύματι Αγίω αγαπούν τον Κύριον και δοξάζουν Αυτόν· και η αγάπη αύτη είναι άρρητος Ψυχή γνωρίσασα το Πνεύμα το Άγιον εννοεί τα γραφόμενα υπ’ εμού Ίνα τί λοιπόν ο Κύριος αγαπά ημάς τοσούτον; Δεν είμεθα αμαρτωλοί; Και ο κόσμος όλος δεν κείται εν τω πονηρώ, ως λέγει ο Άγιον Ιωάννης ο Θεολόγος (βλ Α’ Ιωάν ε’ ); Ίνα τί λοιπόν Αυτός αγαπά ημάς; Ο Κύριος είναι η Αυτοαγάπη
Ως ο ήλιος θερμαίνει όλην την γην, ομοίως και η χάρις του Αγίου Πνεύματος θερμαίνει την ψυχήν εις την αγάπην του Κυρίου, και αύτη εκλείπει δι’ Αυτόν και μετά δακρύων ζητεί Αυτόν
Πώς να μη Σε ζητώ; Συ ακαταλήπτως επεφάνης εις την ψυχήν μου και ηχμαλώτευσας αυτήν δια της αγάπης Σου, και η χάρις του Αγίου Πνεύματος εγλύκανε την ψυχήν μου, και είναι αδύνατον να επιλησθώ αυτής Πώς να επιλησθώμεν του Κυρίου, εφ’ όσον Ούτος εντός ημών είναι; Και οι Απόστολοι εκήρυττον εις τους λαούς: «Μορφωθήτω ο Χριστός εν υμίν» (πρβλ Γαλ δ’ )
Ώ, εάν εγνώριζεν όλος ο κόσμος τον Κύριον και πόσον Ούτος αγαπά ημάς, και πόσον γλυκεία είναι η αγάπη αύτη, και πώς πάσαι αι ουράνιαι δυνάμεις τρέφονται  δι’   αυτής,   και   πώς   το   παν   κινείται   Πνεύματι   Αγίω,   και   πώς μεγαλύνεται ο Κύριος δια τα πάθη Αυτού, και πώς δοξάζουν Αυτόν πάντες οι Άγιοι!
Και της δόξης αυτής ουκ έσται τέλος


Χαίρει ο Κύριος δια την ψυχήν, ήτις μετανοεί ταπεινώς,  και δίδει εις αυτήν την χάριν του Αγίου Πνεύματος Γνωρίζω υποτακτικόν τινα, όστις έλαβε το Άγιον Πνεύμα μετά παρέλευσιν ημίσεος περίπου χρόνου διαμονής αυτού εν τω Μοναστηρίω Άλλοι ηξιώθησαν της δωρεάς ταύτης μετά παρέλευσιν δέκα ετών, άλλοι δε πάλιν έζων εν τη Μονή τεσσαράκοντα και πλέον έτη, πριν ή γνωρίσουν  την  χάριν  ταύτην  Ουδείς  όμως  ηδυνήθη  να  διαμείνη  εν  τω  αυτώ μέτρω της χάριτος, διότι δεν είμεθα ταπεινοί Ο Όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ ήτο είκοσι επτά ετών, ότε είδε τον Κύριον, και η ψυχή αυτού τοσούτον ηγάπησεν Αυτόν, ώστε εκ της γλυκύτητος του Αγίου Πνεύματος  ηλλοιώθη  όλος  Ύστερον  όμως,  κατανοήσας  ότι  δεν  είχε  πλέον εκείνην την χάριν, εξήλθεν εις την έρημον, και τρεις χρόνους ίστατο επί της πέτρας δεόμενος: «Ο Θεός, ίλεως γενού μοι τω αμαρτωλώ» Ψυχή, ήτις εγνώρισε τον Κύριον δια Πνεύματος Αγίου, εκτείνεται ορμητικώς προς Αυτόν Η μνήμη Αυτού μετά δυνάμεως αρπάζει τον νουν, ώστε επιλανθάνεται του κόσμου Και όταν πάλιν μνησθή του κόσμου, τότε διαπύρως ποθεί δια πάντας την ιδίαν χάριν, και προσεύχεται δι’ όλον τον κόσμον, ίνα οι πάντες μετανοήσουν και γνωρίσουν οπόσον ελεήμων είναι ο Θεός
Ας ταπεινώσωμεν εαυτούς, αδελφοί, και ο Κύριος θα αγαπήση ημάς Ότι αγαπά ημάς ο Κύριος γνωρίζεται εκ της χάριτος, την οποίαν δίδει ο Κύριος εις την ψυχήν Όταν εις την ψυχήν υπάρχη έστω και μικρά τις χάρις, τότε αύτη αγαπά τον Κύριον και τον πλησίον και έχει ειρήνην Υπάρχει έτι και μεγαλυτέρα ταύτης αγάπη και τότε η ψυχή επιλανθάνεται του κόσμου παντός


Μακάριος εκείνος όστις δεν απώλεσε την χάριν του Θεού, αλλά αναβαίνει εκ δυνάμεως εις δύναμιν Εγώ δε απώλεσα την χάριν, αλλ’ ο Κύριος εσπλαγχνίσθη επ’ εμέ  και έδωκεν εις εμέ να γευθώ έτι μεγαλυτέρας χάριτος μόνον κατά το έλεος Αυτού Ασθενής είναι η ψυχή· άνευ της χάριτος του Θεού είμεθα όμοιοι προς τα κτήνη, αλλά κατά την χάριν ο άνθρωπος είναι μέγας παρά τω Θεώ
Οι  άνθρωποι  εκτιμούν  καθ’  υπερβολήν  τας  κοσμικάς  επιστήμας  ή  την γνωριμίαν μετ’ επιγείου βασιλέως και χαίρουν, όταν συνδιάγουν μετ’ αυτού, αλλ’ αληθώς μέγα είναι μόνον να γνωρίζωμεν τον Κύριον και το θέλημα Αυτού εν Πνεύματι Αγίω Δι’ όλων των δυνάμεων ταπεινώσατε την ψυχήν υμών, αδελφοί, ίνα ο Κύριος αγαπήση αυτήν και δώση εις αυτήν το έλεος Αυτού Τούτο όμως δεν θα παραμείνη εν ημίν, εάν ημείς δεν αγαπώμεν τους εχθρούς  Πνεύματι Αγίω εγνώρισεν η ψυχή μου τον Κύριον, και δια τούτο είναι εύκολον και ευχάριστον εις εμέ να σκέπτωμαι Αυτόν και τα έργα Αυτού Άνευ δε Πνεύματος Αγίου η ψυχή παραμένει ως νενεκρωμένη, έστω και αν εξήντλησε την γνώσιν όλου του κόσμου Εάν οι άνθρωποι εγνώριζον τί είναι η πνευματική επιστήμη, θα εγκατέλειπον τας κοσμικάς επιστήμας και τέχνας και θα  εζήτουν μόνον τον Κύριον Το θείον κάλλος Αυτού αιχμαλωτίζει την ψυχήν, αύτη δε επιποθεί αιωνίως να μένη μετ’ Αυτού και ουδέν άλλο επιζητεί, και πάντα τα βασίλεια της γης θεωρεί ως τα νέφη τα αρμενίζοντα εν τω ουρανώ


Ο Κύριος είπεν: «Εγώ εν τω Πατρί και ο Πατήρ εν Εμοί εστι» και «υμείς εν Εμοί καγώ εν υμίν» (Ιωάν ιδ’ , )Οποίον έλεος! Ο Κύριος θέλει να είμεθα εν Αυτώ και εν τω Πατρί, και η ψυχή ημών αισθάνεται ότι ο Κύριος είναι εν ημίν Και ως εκ τούτου δεν δύναται να επιλησθή Αυτού ουδέ επί λεπτόν Αλλά τί επράξαμεν, Κύριε, δια Σε ή εις τί Σε ηυχαριστήσαμεν,  ώστε να θέλης να είσαι εν ημίν και ημείς εν Σοι; Ημείς Σε εσταυρώσαμεν δια των αμαρτιών ημών και Συ θέλεις να είμεθα μετά Σου; Ώ, πόσον εμεγάλυνας το έλεος Σου επ’ εμέ! Εις εμέ, τον άξιον του Άδου και των βασάνων αυτού, Συ δίδεις την χάριν του Αγίου Πνεύματος Και εάν εις εμέ τον αμαρτωλόν έδωκας να Σε γνωρίσω Πνεύματι Αγίω,τότε Σε ικετεύω, Κύριε, δος εις όλον τον κόσμον να Σε γνωρίση


ΣΤ’ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ


Μέγα αγαθόν να παραδιδώμεθα εις το θέλημα του Θεού Τότε εν τη ψυχή είναι Μόνος ο Κύριος και ουδεμία ξένη σκέψις επέρχεται, αύτη δε προσεύχεται μετά καθαρού νοός και αισθάνεται την αγάπην του Θεού, έστω και αν πάσχη κατά το σώμα Όταν η ψυχή παραδοθή εξ ολοκλήρου εις το θέλημα του Θεού, τότε Αυτός ο Κύριος άρχεται να χειραγωγή αυτήν, και η ψυχή διδάσκεται αμέσως εκ του Θεού, ενώ πρότερον ωδηγείτο υπό διδασκάλων και των Γραφών Αλλά να είναι Διδάσκαλος της ψυχής Αυτός ο Κύριος δια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος είναι σπάνιον και ολίγοι γνωρίζουν περί του μυστηρίου τούτου, μόνον όσοι διάγουν κατά το θέλημα του Θεού Ο υπερήφανος δεν εκζητεί το θέλημα του Θεού, αλλ’ αγαπά να κατευθύνη ο ίδιος την ζωήν αυτού Και δεν εννοεί ότι άνευ Θεού το λογικόν του ανθρώπου δεν επαρκεί να καθοδηγή αυτόν Και εγώ, ότε έζων εν τω κόσμω, πριν ή γνωρίσω τον Κύριον και το Άγιον Πνεύμα, ενεπιστευόμην εις το λογικόν μου Ότε όμως δια Πνεύματος Αγίου εγνώρισα τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, τον Υιόν του Θεού, τότε η ψυχή μου παρεδόθη εις τον Θεόν, και δέχομαι ο,τιδήποτε θλιβερόν επέλθη εις εμέ, και λέγω: «Ο Κύριος με βλέπει … Τί να φοβηθώ»; Πριν όμως δεν ηδυνάμην να ζω κατ’ αυτόν τον τρόπον  Εις εκείνον, όστις παρεδόθη εις το θέλημα του Θεού, η ζωή αποβαίνει κατά πολύ ευκολωτέρα, επειδή και εις τας ασθενείας και εις την πτωχείαν και εις τον  διωγμόν  σκέπτεται:  «Ούτως  ηυδόκησεν  ο  Θεός  και  αρμόζει  εις  εμέ  να υπομένω δια τας αμαρτίας μου» Ιδού,  επί  πολλά  έτη  πάσχω  εκ  κεφαλαλγίας  και  είναι  δύσκολον  να υποφέρω τούτο, αλλ’ είναι ωφέλιμον εις εμέ, επειδή δια της ασθενείας ταπεινούται η ψυχή Η ψυχή μου ποθεί διακαώς να προσεύχηται και να αγρυπνή, αλλ’ η ασθένεια εμποδίζει εμέ, διότι το άρρωστον σώμα απαιτεί ανάπαυσιν Και πολύ παρεκάλεσα τον Κύριον να θεραπεύση εμέ, αλλ’ ο Κύριος δεν εισήκουσεν εμού Τούτο σημαίνει ότι αυτό δεν είναι προς όφελός μου
Ιδού όμως άλλη τις περίπτωσις, καθ’ ήν ο Κύριος ταχέως εισήκουσε μου και έσωσε με Εις τινα εορτήν παρέθεσαν εις την τράπεζαν ιχθύς Ενώ λοιπόν έτρωγον, άκανθα τις εισεχώρησεν εις τον λαιμόν, πολύ βαθέως Επεκαλέσθην τον Άγιον Παντελεήμονα, παρακαλών να θεραπεύση εμέ, διότι δεν ηδύνατο ο ιατρός του Μοναστηρίου να εκβάλη την άκανθαν εκ του στήθους Και μόλις είπον «ίασαι με», δέχομαι εις την ψυχήν απάντησιν: «Έξελθε της τραπέζης, ποίησον βαθείαν εισπνοήν, έκπνευσον αποτόμως και η άκανθα θα εξέλθη μεθ’ αίματος» Ούτως εποίησα, και εξήλθεν εκ του στήθους μεγάλη τις άκανθα μεθ’ αίματος   Και   αντελήφθην   ότι,   εάν   ο   Κύριος   δεν   θεραπεύη   εμέ   εκ   της κεφαλαλγίας, σημαίνει ότι είναι ωφέλιμον εις την ψυχήν μου να υποφέρω τον πόνον
Το πολυτιμότερον παντός εν τω κόσμω είναι να γνωρίζης τον Θεόν και να εννοής, έστω και εκ μέρους, το θέλημα Αυτού
Η γνωρίσασα τον Θεόν ψυχή οφείλει να παραδίδη εαυτήν εις το θέλημα του Θεού εν πάσι και να ζη ενώπιον Αυτού εν φόβω και αγάπη Εν αγάπη, διότι ο Κύριος  είναι αγάπη Εν φόβω, διότι οφείλει να φοβήται μήπως λυπήση τον Θεόν δια τινος κακού λογισμού «Ώ, Κύριε, δυνάμει της χάριτος του Αγίου Πνεύματος αξίωσον ημάς να ζώμεν κατά το άγιον Σου θέλημα»!
Όταν η χάρις είναι μεθ’ ημών, τότε είμεθα δυνατοί κατά το πνεύμα Όταν όμως απολέσωμεν αυτήν, τότε βλέπομεν την ασθένειαν ημών, βλέπομεν ότι χωρίς Θεού ουδέ να σκεφθώμεν το αγαθόν δυνάμεθα
Ο Θεός ο Ελεήμων, Συ οίδας την αδυναμίαν μου Δέομαι Σου: Δος εις εμέ ταπεινόν  πνεύμα,  διότι  κατά  την  ευσπλαγχνίαν  Σου  δίδεις  εις  την  ταπεινήν ψυχήν να ζη κατά το θέλημα Σου· αποκαλύπτεις εις αυτήν πάντα τα μυστήρια Σου· δίδεις εις αυτήν να γνωρίζη Σε και πόσον απείρως Συ αγαπάς ημάς Πώς είναι δυνατόν να γνωρίσης αν ζης κατά το θέλημα του Θεού;
Ιδού η ένδειξις: Εάν θλίβησαι εξ αιτίας πράγματος τινος, τούτο σημαίνει ότι δεν παρεδόθης τελείως εις το θέλημα του Θεού, έστω και αν φαίνηται εις σε ότι ζης κατά το θέλημα Αυτού
Όστις ζη κατά το θέλημα του Θεού, ούτος περί ουδενός μεριμνά Και εάν υπάρχη χρεία περί τινος πράγματος, παραδίδει και εαυτόν και το πράγμα εις τον Θεόν Και εάν δεν λαμβάνη τούτο, μένει ήρεμος, ως εάν είχεν αυτό
Ψυχή, ήτις παρεδόθη εις το θέλημα του Θεού, ουδέν φοβείται: μήτε θύελλας, μήτε ληστάς, μήτε ο,τιδήποτε άλλο Ό,τι και αν επέλθη, λέγει: «Ούτως ευδοκεί ο Θεός» Εάν είναι άρρωστος, σκέπτεται: «Είναι ωφέλιμον εις εμέ, ει δ’ άλλως ο Θεός δεν θα παρεχώρει τούτο»Κατ’ αυτόν τον τρόπον διατηρείται η ειρήνη εν τη ψυχή και εν τω σώματι Όστις μεριμνά περί εαυτού, ούτος δεν δύναται να  παραδοθή εις το θέλημα  του  Θεού  ούτως,  ώστε  η  ψυχή  αυτού  να  έχη  ειρήνην  εν  τω  Θεώ  Η ταπεινή όμως ψυχή παραδίδεται εις το θέλημα του Θεού και ζη ενώπιον Αυτού εν φόβω και αγάπη Εν φόβω, μήπως λυπήση έν τινι τον Θεόν, εν αγάπη, διότι η ψυχή εγνώρισε πόσον αγαπά ημάς ο Κύριος


Το κάλλιστον έργον είναι να παραδιδώμεθα εις το θέλημα του Θεού και να φέρωμεν τας θλίψεις μετ’ ελπίδος Ο Κύριος, βλέπων τας θλίψεις ημών, ουδέποτε θα παραχωρήση τι πέραν του μέτρου ημών Εάν αι θλίψεις φαίνωνται εις ημάς υπερβολικαί, σημαίνει ότι δεν παρεδόθημεν εις το θέλημα του Θεού Η ψυχή παρεδόθη εν παντί εις το θέλημα του Θεού και αναπαύεται εν Αυτώ, διότι γνωρίζει εκ της πείρας και της Αγίας Γραφής ότι ο Κύριος αγαπά ημάς  πολύ  και  επαγρυπνεί  επί  των  ψυχών  ημών,  ζωοποιών  το  παν  δια  της χάριτος Αυτού εν ειρήνη και αγάπη Όστις παρεδόθη εις το θέλημα του Θεού, δι’ ουδέν θλίβεται, έστω και αν είναι ασθενής και πτωχός και καταδεδιωγμένος Η ψυχή γνωρίζει ότι ο Κύριος  ελεητικώς  προνοεί  δι’  ημάς  Μαρτυρεί  περί  των  έργων  του  Θεού  το  Άγιον
Πνεύμα, το Οποίον γνωρίζει η ψυχή Οι υπερήφανοι όμως και ανυπότακτοι δεν παραδίδονται εις το θέλημα του Θεού, διότι αγαπούν να ακολουθούν το ίδιον θέλημα, πράγμα λίαν επιβλαβές δια την ψυχήν
Ο Όσιος Ποιμήν ο Μέγας είπε: «Το θέλημα ημών είναι τείχος χαλκούν μεταξύ ημών και του Θεού, και δεν αφίνει ημάς να πλησιάσωμεν Αυτόν ή να θεωρώμεν το έλεος Αυτού»
  Οφείλομεν πάντοτε  να  δεώμεθα  του  Κυρίου  δια  την  ειρήνην  της ψυχής, ώστε να είναι ευχερεστέρα η εκπλήρωσις των εντολών Αυτού· διότι ο Κύριος αγαπά εκείνους, οίτινες αγωνίζονται να εκπληρώσουν το θέλημα Αυτού, και ούτως ευρίσκουν ούτοι την μεγάλην εν τω Θεώ ανάπαυσιν Όστις ποιεί το θέλημα του Θεού είναι ηυχαριστημένος εν πάσιν, έστω και αν είναι πτωχός και, ίσως ασθενής και πάσχων, διότι ευφραίνει αυτόν η χάρις του Θεού Όστις όμως δεν είναι ικανοποιημένος δια την μοίραν αυτού και γογγύζει δια την αρρωστίαν αυτού ή εναντίον εκείνου, όστις προσέβαλεν αυτόν, ούτος ας γνωρίζει ότι κατέχεται υπό υπερηφάνου πνεύματος και απώλεσε την ευγνωμοσύνην προς τον Θεόν Αλλά και εν τοιαύτη περιπτώσει μη αθύμει, αλλ’ επιμόνως  ζήτει παρά του Κυρίου πνεύμα ταπεινόν Και όταν έλθη επί σε το εκζητούμενον ταπεινόν Πνεύμα του Θεού, τότε θα αγαπήσης Αυτόν και θα είσαι αναπεπαυμένος παρά πάσας τας θλίψεις σου
Ψυχή, ήτις απέκτησε την ταπείνωσιν, ενθυμείται πάντοτε τον Θεόν και αναλογίζεται: «Ο Θεός έκτισεν εμέ· έπαθε δι’ εμέ· συγχωρεί τας αμαρτίας μου και παρηγορεί  εμέ· τρέφει εμέ και προνοεί δι’ εμέ Δια τί λοιπόν να μεριμνώ εγώ δι’ εαυτόν, ή τί έχω να φοβηθώ, έστω και αν απειλή με ο θάνατος;»


Ο Κύριος χαρίζεται σύνεσιν εις πάσαν ψυχήν, ήτις παρεδόθη εις το θέλημα του Θεού, διότι Αυτός είπεν: «Επικάλεσαι Με εν ημέρα θλίψεως, και εξελούμαι σε, και δοξάσεις Με» (Ψαλμ μθ’ )
 Πάσα ψυχή, τεταραγμένη εκ τινος αιτίας, πρέπει να καταφεύγη προς τον Κύριον, και ο Κύριος θα καθοδηγήση αυτήν Τούτο όμως γίνεται κυρίως εις καιρόν συμφοράς και απροσδοκήτου συγχύσεως, κανονικώς δε πρέπει να ερωτώμεν τον πνευματικόν, διότι τούτο είναι ταπεινότερον Η παραδοθείσα εις το θέλημα του Θεού ψυχή μένει αδιαλείπτως εν τω Θεώ και απολαύει μεγάλης ησυχίας Και εκ της χαράς ταύτης προσεύχεται, όπως κάθε ψυχή γνωρίση τον Κύριον, πόσον πολύ Αυτός αγαπά ημάς και πόσον αφθόνως χορηγεί εις ημάς το Άγιον Πνεύμα, το Οποίον ευφραίνει την ψυχήν εν τω Θεώ
 Ίδε  Γεροντικόν:  «Είπεν  ο  Αββάς  Ποιμήν  ότι  το  θέλημα  του  ανθρώπου  τείχος  εστι χαλκούν  αναμέσον  αυτού  και  του  Θεού  και  πέτρα  αντιδέρουσα»  Οι  λόγοι  του  Γέροντος Σιλουανού «και δεν αφίνει ημάς να πλησιάσωμεν Αυτόν ή να θεωρώμεν το έλεος Αυτού», μόνον κατά την έννοιαν συμφωνούν προς τους λόγους του Μεγάλου Ποιμένος Και εις τινας άλλας περιπτώσεις ωσαύτως αι παραπομπαί του Γέροντος Σιλουανού δεν είναι ακριβείς Αποτελούν μάλλον παράφρασιν  Και τα πάντα, τα πάντα τότε είναι ηγαπημένα εις την καρδίαν, διότι τα πάντα είναι του Θεού
Ο Κύριος νουθετεί ελεητικώς τον άνθρωπον, ίνα δέχηται μετ’ ευγνωμοσύνης τας θλίψεις Καθ’ όλην μου την ζωήν ουδέποτε, ουδέ άπαξ, εγόγγυσα δια τας θλίψεις, αλλά εδεχόμην άπαντα, ως φάρμακον, εκ των χειρών του Θεού και πάντοτε ηυχαρίστουν τον Θεόν, και δια τούτο ο Κύριος έδωκεν εις εμέ να φέρω ελαφρώς τον χρηστόν Αυτού ζυγόν Πάντες  οι  επί  της  γης  υφίστανται  αναποφεύκτως  θλίψεις  Καίτοι  αι θλίψεις, τας οποίας παραχωρεί ο Κύριος, δεν είναι μεγάλαι, όμως εις τους ανθρώπους  φαίνονται αφόρητοι  και  συντριπτικαί  Γίνεται  δε  τούτο,  διότι  δεν θέλουν ούτοι να ταπεινωθούν ενώπιον του Θεού και να παραδοθούν εις το θέλημα Αυτού Όσοι όμως εγκατέλειψαν εαυτούς εις το θέλημα του Θεού, χειραγωγούνται υπ’ Αυτού του Κυρίου δια της χάριτος, και φέρουν ανδρείως το παν χάριν του Θεού, τον Οποίον ηγάπησαν και μετά του Οποίου θα δοξάζωνται αιωνίως Είναι αδύνατον επί της γης να αποφύγης τας θλίψεις,  αλλ’ όστις παρεδόθη  εις το  θέλημα  του Θεού,  εκείνος ευκόλως φέρει αυτάς  Βλέπει  τας θλίψεις, αλλ’ ελπίζει επί Κύριον και αύται παρέρχονται Ότε   η   Παναγία   ίστατο   παρά   τον   Σταυρόν,   η   θλίψις   Αυτής   ήτο ακαταλήπτως μεγάλη, επειδή Αύτη ηγάπα τον Εαυτής Υιόν πλείον ή οιοσδήποτε δύναται  να  φαντασθή Και  ημείς  γνωρίζομεν  ότι  όσον  μεγαλυτέρα  η  αγάπη, τοσούτον μεγαλυτέρα και η οδύνη Κατά την ανθρωπίνην φύσιν η Θεομήτωρ ουδόλως θα ηδύνατο να υπομείνη τας θλίψεις Αυτής, παρεδόθη όμως εις το θέλημα  του  Θεού,  και  το  Άγιον  Πνεύμα  ενίσχυεν  Αυτήν  όπως  βαστάση  τον πόνον Αυτής Μετά δε την Ανάληψιν του Κυρίου Εκείνη απέβη δια πάντα τον λαόν του
Θεού η μεγάλη παρηγορία εν ταις θλίψεσιν


Ο Κύριος έδωκεν επί της γης το Πνεύμα το Άγιον, και οι λαμόντες Αυτό αισθάνονται τον παράδεισον εντός αυτών Ίσως θα είπης: «Ίνα τί λοιπόν δεν έχω και εγώ τοιαύτην χάριν»; Διότι συ δεν παρεδόθης εις το θέλημα του Θεού, αλλά ζης κατά το ίδιον θέλημα Παρατηρήσατε εκείνον, όστις αγαπά το θέλημα αυτού ούτος ουδέποτε έχει ειρήνην εν τη ψυχή και εις ουδέν ευχαριστείται· κατ’ αυτόν τα πάντα γίνοται ουχί ως θα έπρεπεν Όστις όμως παρεδόθη τελείως εις το θέλημα του Θεού, έχει την καθαράν προσευχήν, και η ψυχή αυτού αγαπά τον Κύριον και είναι τα πάντα εις αυτόν ευχάριστα και καλά Ούτω παρεδόθη εις τον Θεόν η Υπεραγία Παρθένος: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτο μοι κατά το ρήμα Σου» Και εάν  ημείς ελέγομεν  παρομοίως: «Ιδού ο δούλος Κυρίου· γένοιτο μοι κατά το ρήμα Σου», τότε τα ευαγγελικά ρήματα του Κυρίου, γραφέντα δια του Αγίου    Πνεύματος, θα έζων εντός των ψυχών  ημών και η αγάπη του Θεού θα εβασίλευεν εις όλον τον κόσμον, και η ζωή επί της γης θα ήτο ανεκφράστως ωραία Καίτοι οι λόγοι του Κυρίου ακούονται επί τοσούτους αιώνας εις πάσαν την οικουμένην, εν τούτοις οι άνθρωποι δεν εννοούν και ουδόλως θέλουν να παραδεχθούν αυτούς Όστις όμως ζη κατά το θέλημα του Θεού, ούτος  θα δοξασθή και εν τω ουρανώ και επί της γης Όστις παρεδόθη εις το θέλημα του Θεού, ούτος θα είναι απησχολημένος μόνον μετά του Θεού Η χάρις του Θεού βοηθεί αυτόν να διαμένη εν αδιαλείπτω προσευχή Έστω και αν εργάζηται ή ομιλή, η ψυχή αυτού είναι βεβυθισμένη εις τον Θεόν, και δια τούτο ο Κύριος παρέλαβεν αυτήν υπό την προστασίαν Αυτού Η  παράδοσις  λέγει  ότι  κατά  την  φυγήν  εις  την  Αίγυπτον  η  Αγία Οικογένεια συνήντησε καθ’ οδόν ένα ληστήν, αλλ’ εκείνος ουδέν κακόν έπραξεν εις Αυτήν Ότε δε είδε το Νήπιον, είπεν ότι, εάν ο Θεός εσαρκούτο, δεν θα ήτο ωραιότερος του Νηπίου τούτου, και αφήκεν Αυτούς να υπάγουν εν ειρήνη Αξιοθαύμαστον πράγμα: Ληστής, όστις ως θηρίον ουδένα σπλαγχνίζεται, δεν προσέβαλεν ούτε ελύπησε την Αγίαν Οικογένειαν Η ψυχή του ληστού, ως είδε το Νήπιον και την ταπεινήν Αυτού Μητέρα, κατενύγη και η χάρις του Θεού ήψατο αυτής
Το αυτό συνέβαινε και εις τα άγρια θηρία, άτινα επί τη θέα των αγίων μαρτύρων ή των οσίων ανδρών εξημερούντο και δεν εκακοποίουν αυτούς Αλλά και οι δαίμονες προσέτι φοβούνται την πραείαν και ταπεινήν ψυχήν, ήτις δια της υπακοής, της εγκρατείας και της προσευχής κατανικά αυτούς
Και  πάλιν  πράγμα  παράδοξον:  Ο  ληστής  ελυπήθη  τον  Νήπιον‐Κύριον, αλλ’ οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι  παρέδωκαν Αυτόν εις τον Πιλάτον, ίνα σταυρωθή Τούτο δε, διότι δεν προσηύχοντο και δεν εζήτουν παρά του Θεού σύνεσιν, πώς και τί να πράττουν Ούτω, πολλάκις οι κυβερνήται και οι άνθρωποι εν γένει ζητούν μεν το αγαθόν, αλλά δεν γνωρίζουν πού ευρίσκεται τούτο Δεν γνωρίζουν ότι εν τω Θεώ είναι τούτο και παρά του Θεού δίδεται εις ημάς Ανάγκη είναι πάντοτε να προσευχώμεθα, όπως ο Κύριος νουθετή ημάς τί και   πώς   πρέπει   να   πράττωμεν,   και   ο   Κύριος   δεν   θα   παραχωρήση   να πλανηθώμεν
Ο Αδάμ δεν ήτο σοφός, ώστε να ερωτήση τον Κύριον περί του καρπού, τον οποίον έδωκεν εις αυτόν η Εύα, και ως εκ τούτου απώλεσε τον Παράδεισον
Ο Δαβίδ δεν ηρώτησε τον Κύριον, «θα ήτο άρα γε καλόν να λάβω δι’ εμέ την γυναίκα του Ουρίου;», και υπέπεσεν εις τα αμαρτήματα του φόνου και της μοιχείας
Oύτω  και  πάντες  οι  άγιοι,  οίτινες  ημάρτησαν,  ήμαρτον,  επειδή  δεν επεκαλούντο τον Θεόν εις βοήθειαν, ίνα φωτίση αυτούς Ο Όσιος Σεραφείμ του
Σαρώφ είπεν: «Ότε ελάλουν εκ του νοός μου, συνέβαινον σφάλματα» Υπάρχουν   όμως   και   αναμάρτητα   σφάλματα   εξ   ατελείας   Τοιαύτα βλέπομεν προσέτι και εις την Παναγίαν Λέγεται εν τω Ευαγγελίω ότι, ότε επέστρεψε μετά του Ιωσήφ εκ της Ιερουσαλήμ, ενόμισεν ότι ο Υιός αυτής πορεύεται μετά των συγγενών ή των γνωστών … Και μόνον μετά αναζήτησιν τριών ημερών εύρον Αυτόν εις το Ιερόν των Ιεροσολύμων να συνομιλή μετά των πρεσβυτέρων (Λουκ β’ ‐)Ούτω μόνον ο Κύριος είναι παντογνώστης, ημείς δε πάντες, οποιοιδήποτε και αν είμεθα, πρέπει να προσευχώμεθα εις τον Θεόν ζητούντες σύνεσιν και να ερωτώμεν τον  πνευματικόν ημών πατέρα, ίνα αποφύγωμεν σφάλματα Το Πνεύμα του Θεού διαφοροτρόπως οδηγεί έκαστον: Ο είς ησυχάζει κατά μόνας εν τη ερήμω· ο άλλος προσεύχεται υπέρ των ανθρώπων· άλλος εκλήθη να ποιμάνη το λογικόν ποίμνιον του Χριστού· εις άλλον εδόθη να κηρύττη ή να παρηγορή τους πάσχοντας· ο άλλος διακονεί τον πλησίον εκ των κόπων ή της περιουσίας αυτού, και πάντα ταύτα είναι χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, και άπαντα εις διαφόρους βαθμούς: εις τον ένα εν τριάκοντα, εις τον άλλον εν εξήκοντα, εις τινα και εν εκατόν (βλ Μάρκ δ’ )
Εάν ηγαπώμεν αλλήλους εν απλότητι καρδίας, τότε ο Κύριος δια Πνεύματος Αγίου θα εδείκνυεν εις ημάς πολλά θαύματα και θα απεκάλυπτε μεγάλα μυστήρια
Ο Θεός είναι Αγάπη ακόρεστος … Ο νους μου εστάθη εις τον Θεόν και διεκόπη η γραφή …Οπόσον είναι φανερόν εις εμέ ότι ο Κύριος κατευθύνει ημάς Χωρίς Αυτού δεν δυνάμεθα ούτε να διανοηθώμεν το αγαθόν Ως εκ τούτου είναι αναγκαίον εις ημάς να παραδιδώμεθα εις το θέλημα του Θεού, ώστε ο Κύριος να καθοδηγή ημάς


Πάντες ημείς ταλαιπωρούμεθα επί της γης και επιζητούμεν ελευθερίαν, αλλ’ ολίγοι γνωρίζουν εις τί έγκειται η ελευθερία και πού ευρίσκεται Και εγώ ωσαύτως θέλω την ελευθερίαν και επιζητώ αυτήν ημέρας και νυκτός Εγνώρισα ότι ευρίσκεται εις τον Θεόν, και παρά του Θεού δίδεται εις τους ταπεινούς  τη  καρδία,  οίτινες  μετενόησαν  και  απέκοψαν  το  θέλημα  αυτών ενώπιον Αυτού Εις τον μετανοούντα ο Κύριος δίδει την ειρήνην Αυτού και την ελευθερίαν να αγαπά Αυτόν  Ουδέν εις τον κόσμον υπάρχει πολυτιμότερον της αγάπης του Θεού και του πλησίον Εις τούτο η ψυχή ευρίσκει ανάπαυσιν και χαράν Πρβλ τους λόγους του Κυρίου (Ιωάν ζ’ ), ( και εθαύμαζον οι Ιουδαίοι λέγοντες· πώς ούτος γράμματα οίδε μη μεμαθηκώς;  απεκρίθη ουν αυτοίς ο Ιησούς και είπεν· η εμή διδαχή  ουκ  έστιν  εμή,  αλλά  του  πέμψαντός  με·    εάν  τις  θέλη  το  θέλημα  αυτού  ποιείν, γνώσεται περί της διδαχής, πότερον εκ του Θεού εστιν ή εγώ απ᾿ εμαυτού λαλώ  ο αφ᾿ εαυτού λαλών την δόξαν την ιδίαν ζητεί, ο δε ζητών την δόξαν του πέμψαντος αυτόν, ούτος αληθής εστι, και αδικία εν αυτώ ουκ έστιν)  Ώ, λαοί όλης της γης, πίπτω εις τα γόνατα ενώπιον υμών ικετεύων μετά δακρύων: Δεύτε προς τον Χριστόν Εγώ γνωρίζω την αγάπην Αυτού δι’ υμάς Γνωρίζω και δια τούτο βοώ εις όλην την οικουμένην Εάν δεν γνωρίζης τι, τότε πώς θα ομιλήσης περί αυτού; Ερωτάς: «Πώς είναι δυνατόν να γνωρίζη τις τον Θεόν»; Και εγώ λέγω ότι ημείς είδομεν τον Κύριον Πνεύματι Αγίω Και συ, εάν ταπεινωθής, και εις σε το Πνεύμα το Άγιον θα δείξη τον Κύριον ημών, τότε και συ ωσαύτως θα θέλης να κράζης περί Αυτού εις όλην την γην Είμαι  γέρων  και  αναμένω  τον  θάνατον,  και  γράφω  την  αλήθειαν  εξ αγάπης προς τον λαόν, δια τον οποίον αδημονεί η ψυχή μου Ίσως σωθή έστω και μία ψυχή, και δι’ αυτήν θα ευχαριστώ τον Θεόν Αλλ’ η καρδία μου αλγεί δι’ όλον τον κόσμον και δέομαι υπέρ αυτού μετά δακρύων, ίνα πάντες μετανοήσουν και γνωρίσουν τον Θεόν και ζήσουν εν αγάπη και γευθούν της γλυκύτητος της ελευθερίας εν τω Θεώ
Ώ, πάντες οι άνθρωποι, οι κατοικούντες επί της γης, προσεύχεσθε και κλαύσατε δια τας αμαρτίας υμών, ίνα λάβητε την άφεσιν αυτών παρά Κυρίου
Όπου άφεσις αμαρτιών, εκεί ελευθερία συνειδήσεως και αγάπη, έστω και μικρά



Ο Κύριος δεν θέλει τον θάνατον του αμαρτωλού και εις τον μετανοούντα  δίδει  την  χάριν  του  Αγίου  Πνεύματος  Εκείνος  χαρίζεται  εις  την  ψυχήν  την ειρήνην και την ελευθερίαν να διαμένη εν τω Θεώ δια του νοός και της καρδίας Όταν το Άγιον Πνεύμα συγχωρή εις ημάς τας αμαρτίας, τότε η ψυχή λαμβάνει την ελευθερίαν να προσεύχηται εις τον Θεόν μετά καθαρού νοός· τότε ακωλύτως θεωρεί τον Θεόν και εν Αυτώ ευρίσκει ανάπαυσιν  και χαράν Και τούτο είναι η αληθινή ελευθερία Χωρίς δε του Θεού ελευθερία αδύνατον να υπάρχη, διότι οι εχθροί κλονίζουν την ψυχήν δια των κακών λογισμών
Θα είπω την αλήθειαν ενώπιον όλου του κόσμου Είμαι βδέλυγμα ενώπιον του Θεού και θα απηλπιζόμην δια την σωτηρίαν μου, εάν ο Θεός δεν έδιδεν εις εμέ  την  χάριν  του  Αγίου  Πνεύματος  Το  Πνεύμα  το  Άγιον  εδίδαξεν  εμέ,  και γράφω περί του Θεού άνευ κόπου, διότι Εκείνος έλκει εμέ να γράφω Οδυνώμαι, και θρηνώ, και οδύρομαι δια τους ανθρώπους Πολλοί απεγνωσμένως σκέπτονται: «Ήμαρτον πολύ Απέκτεινα, ελήστευσα, εβίασα, εσυκοφάντησα, ησώτευσα και πλείστα άλλα διέπραξα» Και εκ της αισχύνης δεν έρχονται εις μετάνοιαν Επιλανθάνονται όμως ότι όλαι αι αμαρτίαι αυτών είναι ως σταγών ενώπιον του πελάγους της αγάπης του Θεού Ώ,  αδελφοί  μου,  πάσα  η  γη,  μετανοείτε,  εν  όσω  είναι  εισέτι  καιρός  Ο Κύριος πλήρης ελέους αναμένει την μετάνοιαν ημών Και ο ουρανός όλος, και οι άγιοι πάντες αναμένουν ωσαύτως την επιστροφήν ημών Διότι, καθώς ο Θεός αγάπη εστίν, ομοίως το Πνεύμα το Άγιον εν τοις αγίοις αγάπη εστίν Αίτησον και ο Κύριος θα συγχωρήση, και όταν λάβης άφεσιν αμαρτιών, τότε εν τη ψυχή θα έχης χαράν και ευφροσύνην, και η χάρις του Αγίου Πνεύματος θα εισέλθη εις την καρδίαν σου και θα είπης: «Ιδού αληθινή ελευθερία· εν τω Θεώ και εκ του Θεού»
Η χάρις του Θεού δεν αίρει την ελευθερίαν, αλλά μόνον συνεργεί εις την
εκπλήρωσιν των εντολών του Θεού Ο Αδάμ ευρίσκετο εις κατάστασιν χάριτος, αλλά το αυτεξούσιον δεν αφηρέθη απ’ αυτού Οι άγγελοι ωσαύτως μένουν εν Αγίω Πνεύματι, αλλά δεν αίρεται απ’ αυτών η ελευθερία θέλησις


 Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν την οδόν της σωτηρίας, εισέδυσαν εις το σκότος και δεν βλέπουν το Φως της Αληθείας Εκείνος όμως ήν, έστι και έσται  και  εν  ελέει  καλεί  πάντας  προς  Αυτόν:  «Δεύτε  προς  Με  πάντες  οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, γνωρίσατε Με, και Εγώ θα δώσω υμίν την ανάπαυσιν και την ελευθερίαν» Ιδού η αληθινή ελευθερία, όταν είμεθα εν τω Θεώ Και εγώ πρότερον δεν εγνώριζον τούτο Μέχρι της ηλικίας των είκοσι επτά ετών επίστευον μόνον ότι ο Θεός υπάρχει, αλλά δεν εγνώριζον Αυτόν Αφ’ ότου όμως εν Πνεύματι Αγίω εγνώρισα Αυτόν, η ψυχή μου ορμά μετά πάθους προς Αυτόν και διακαώς ζητώ Αυτόν ημέρας και νυκτός Ο  Κύριος  ενετείλατο  να  αγαπώμεν  αλλήλους  Εν  τούτω  έγκειται  η ελευθερία: εις την αγάπην προς τον Θεόν και τον πλησίον Εν τούτω και η ελευθερία και η ισότης Εν τη κοσμική τάξει είναι αδύνατον να υπάρχη ισότης, τούτο όμως δεν έχει σημασίαν δια την ψυχήν Δεν δύνανται πάντες να είναι βασιλείς ή άρχοντες, πατριάρχαι ή ηγούμενοι ή διοικηταί, αλλ’ εις εκάστην τάξιν είναι δυνατόν να αγαπάς τον Θεόν και να ευαρεστής εις Αυτόν, και τούτο μόνον είναι σπουδαίον Και όσοι πλείον αγαπούν τον Θεόν επί της γης, θα είναι εις μεγαλυτέραν  δόξαν εν  τη  Βασιλεία,  θα  είναι  πλησιέστερον  προς  τον  Κύριον Έκαστος θα δοξασθή κατά το μέτρον της αγάπης αυτού Εγνώρισα ότι η αγάπη ποικίλλει κατά την έντασιν αυτής Όστις φοβείται τον Θεόν, φοβείται να λυπήση Αυτόν δια τινος· τούτο είναι ο πρώτος βαθμός Όστις έχει τον νουν καθαρόν από εμπαθών λογισμών, τούτο είναι ο δεύτερος βαθμός, ανώτερος του πρώτου Όστις αισθητώς έχει την χάριν εις την ψυχήν αυτού, τούτο είναι ο τρίτος βαθμός της αγάπης, έτι υψηλότερος Η τετάρτη, η τελεία προς τον Θεόν αγάπη, είναι όταν έχη τις την χάριν του Αγίου  Πνεύματος  και  εν  τη     ψυχή  και  εν  τω  σώματι  Των  τοιούτων αγιάζονται τα σώματα, και μετά θάνατον αποβαίνουν άγια λείψανα Ούτω γίνεται εις τα σώματα των αγίων μαρτύρων, των προφητών, των οσίων ανδρών
Όστις   ευρίσκεται   εν   τοιούτω   μέτρω,   γίνεται   απρόσβλητος   υπό   της σαρκικής επιθυμίας, και θα ηδύνατο να κοιμηθή μετά τινος νεαράς κόρης άνευ ουδεμιάς επιθυμίας Η αγάπη του Θεού είναι ισχυροτέρα της αγάπης της νεάνιδος, προς την οποίαν έλκεται όλος ο κόσμος, εκτός εκείνων οίτινες έχουν το πλήρωμα της χάριτος του Θεού, διότι η γλυκύτης του Αγίου Πνεύματος μεταμορφοί ολοτελώς τον άνθρωπον, και διδάσκει αυτόν να αγαπά πλήρως τον Θεόν Εν τω πληρώματι της αγάπης του Θεού η ψυχή δεν άπτεται του κόσμου, καίτοι ζη επί της γης μεταξύ άλλων Εκ της μεγάλης αγάπης του Θεού η ψυχή επιλανθάνεται πάντων των εν τω κόσμω

Η δυστυχία ημών εις τούτο συνίσταται, ότι ένεκα της υπερηφανίας του νοός ημών δεν ιστάμεθα ακλόνητοι εις την χάριν αυτήν, και εκείνη εγκαταλείπει ημάς, και η ψυχή αναζητεί αυτήν μετά θρήνων και οδυρμών και λέγει: «Διψά η ψυχή μου τον Κύριον» Σου


Ζ’ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ
Η ψυχή μου Σε εγνώρισε, Κύριε, και διηγούμαι τα ελέη Σου εις τον λαόν


Μη θλίβεσθε, λαοί, διότι δύσκολος είναι η ζωή Αγωνίζεσθε μόνον κατά  της αμαρτίας και ζητείτε παρά του Κυρίου βοήθειαν, και Αυτός θα δώση εις υμάς το ωφέλιμον, διότι είναι ελεήμων και αγαπά ημάς
Ώ, λαοί! Μετά δακρύων γράφω αυτάς τας γραμμάς Η ψυχή μου επιθυμεί όπως γνωρίσητε τον Κύριον και ίδητε το έλεος και την δόξαν Αυτού Είμαι εβδομήντα δύο ετών, και επλησίασα τον θάνατον, και γράφω περί του ελέους του Κυρίου, όπερ έδωκεν εις εμέ ο Κύριος να γνωρίσω δια Πνεύματος Αγίου Ώ, εάν ήτο δυνατόν, θα ανεβίβαζον υμάς εις όρος υψηλόν, ίνα δυνηθήτε να ίδητε εκ του ύψους της κορυφής το πράον και ελεήμον πρόσωπον του Κυρίου, και θα ηγαλλιώντο αι καρδίαι υμών Αλήθειαν λέγω εις υμάς Δεν γνωρίζω ουδέν καλόν εις εμέ και έχω πολλάς αμαρτίας, αλλ’ η χάρις του Αγίου Πνεύματος εξήλειψε τας αμαρτίας μου, και γνωρίζω ότι, εις όσους παλαίουν κατά της αμαρτίας, ο Κύριος χαρίζεται ουχί μόνον την άφεσιν, αλλά και την χάριν του Αγίου Πνεύματος, ήτις χαροποιεί και πληροί την ψυχήν μετά βαθείας και γλυκείας ειρήνης Ώ, Κύριε, Συ αγαπάς το πλάσμα Σου· και τις δύναται να κατανοήση την αγάπην Σου ή να γευθή της γλυκύτητος  αυτής, εάν δεν διδάξης Συ ο Ίδιος αυτόν δια του Αγίου Σου Πνεύματος; Δέομαι ουν Σου, Κύριε, εξαπόστειλον επί τον κόσμον Σου την χάριν του Αγίου Πνεύματος, ίνα οι πάντες γνωρίσουν την αγάπην Σου Θέρμανον τας τεθλιμμένας καρδίας των ανθρώπων, όπως εν χαρά δοξάζουν το έλεος Σου Παράκλητε αγαθέ, μετά δακρύων Σε ικετεύω, παρηγόρησον τας τεθλιμμένας ψυχάς του κόσμου Σου Δος εις πάντας τους λαούς να ακούσουν της γλυκείας Σου φωνής: «Αφέωνται υμίν αι αμαρτίαι» Ναι, Κύριε, εις την εξουσίαν Σου είναι να ποιής θαύματα, και δεν υπάρχει μεγαλύτερον θαύμα της αγάπης προς τον αμαρτωλόν εν τη πτώσει αυτού Τον άγιον είναι εύκολον να αγαπάς, είναι άξιος Ναι, Κύριε, εισάκουσον της προσευχής της γης Αδημονούν πάντες οι λαοί· οι πάντες ηκηδίασαν εν αμαρτίαις· πάντες εστερήθησαν της χάριτος Σου και ζουν εν τη σκοτία
Ώ, λαοί, ας κράξωμεν προς τον Κύριον, πάσα η γη, και θα εισακουσθή η προσευχή ημών, διότι χαίρει ο Κύριος επί τη μετανοία των ανθρώπων Και πάσαι αι ουράνιαι δυνάμεις αναμένουν όπως απολαύσωμεν και ημείς της γλυκύτητος της αγάπης του Θεού και ίδωμεν το κάλλος του προσώπου Αυτού Όταν οι άνθρωποι φυλάττουν τον άγιον φόβον του Θεού, τότε ιλαρά και γλυκεία είναι η ζωή επί της γης Νυν όμως οι άνθρωποι ήρχισαν να ζουν κατά το θέλημα και τον νουν αυτών, και εγκατέλειψαν τας αγίας εντολάς και ελπίζουν άνευ του Κυρίου να εύρουν χαράν επί της γης, μη γνωρίζοντες ότι μόνος ο Κύριος είναι η αληθινή ημών χαρά και μόνον εν τω Κυρίω ευφραίνεται η ψυχή του ανθρώπου Αυτός θερμαίνει και ζωογονεί την ψυχήν,  ως ο ήλιος θερμαίνει τα άνθη του αγρού και ως ο άνεμος λικνίζων αυτά προσδίδει εις αυτά ζωήν
Ο Κύριος έδωκεν εις ημάς το παν, ίνα δοξάζωμεν Αυτόν Ο κόσμος όμως δεν εννοεί αυτό Και πώς δύναται τις να εννοήση εκείνο, όπερ ούτε είδεν ούτε εγεύθη; Εγώ ωσαύτως, ότε ήμην εν τω κόσμω, εσκεπτόμην ότι ιδού η ευτυχία επί της γης: Είμαι υγιής, κομψός, πλούσιος, ο κόσμος με αγαπά, και δια τούτο εκενοδόξουν Ότε όμως Πνεύματι Αγίω εγνώρισα τον Κύριον, τότε ήρχισα να λογίζωμαι   άπασαν   την   δόξαν   του   κόσμου   ως   τον   καπνόν,   τον   οποίον διασκορπίζει ο άνεμος Η χάρις όμως του Αγίου Πνεύματος χαροποιεί και ευφραίνει την ψυχήν, αύτη δε εν ειρήνη βαθεία θεωρεί τον Κύριον και επιλανθάνεται της γης Κύριε, επανάγαγε τον λαόν Σου προς Σε, ίνα ίδη εν Πνεύματι Αγίω το πράον πρόσωπον Σου, και απολαύση της κατά πρόσωπον θέας Σου εισέτι επί της γης, ίνα ιδόντες Σε, καθώς είσαι, εξομοιωθούν προς Σε Δόξα εις τον Κύριον, διότι έδωκεν εις ημάς την μετάνοιαν, και δια της μετανοίας σωζόμεθα πάντες ημείς άνευ εξαιρέσεως Δεν θα σωθούν ει μη μόνον οι μη μετανοούντες· εις τούτο βλέπω την απόγνωσιν αυτών και πολύ θρηνώ οικτίρων αυτούς Ούτοι δεν εγνώρισαν Πνεύματι Αγίω πόσον μεγάλη είναι η ευσπλαγχνία του Θεού Εάν εκάστη ψυχή εγνώριζε τον Κύριον, εγνώριζε πόσον Ούτος αγαπά ημάς, ουχί μόνον ουδείς θα απεγίνωσκε της σωτηρίας αυτού, αλλ’ ουδέποτε θα εγόγγυζε υχή, ήτις απώλεσε την ειρήνην, οφείλει να μετανοήση και ο Κύριος θα συγχωρήση τας αμαρτίας, και θα έχη τότε χαράν και ειρήνην Και δεν υπάρχει χρεία  άλλων  μαρτύρων,  αλλ’  Αυτό  το  Πνεύμα  μαρτυρεί  εντός  ημών  ότι αφέθησαν αι  αμαρτίαι,  και  το  σημείον  της  αφέσεως των  αμαρτιών  είναι  ότι εμισήσαμεν την αμαρτίανΚαι τί έτι αναμένομεν; Να ζητήσωμεν εκ των ουρανών  να ψάλη τις εις ημάς άσμα τι ουράνιον; Αλλ’ εν τω ουρανώ το παν ζη δια του Αγίου Πνεύματος, και εις ημάς επί γης εδόθη το αυτό Άγιον Πνεύμα Και εν τοις ναοίς αι ακολουθίαι τελούνται Πνεύματι Αγίω· και εν ταις ερήμοις, εν τοις όρεσι και εν τοις σπηλαίοις, και πανταχού οι ασκηταί του Χριστού ζουν εν Πνεύματι Αγίω Και  εάν φυλάξωμεν Αυτό, θα είμεθα ελεύθεροι από παντός σκότους, και η αιώνιος ζωή θα είναι εντός ημώνΕάν πάντες οι άνθρωποι μετενόουν και εφύλαττον τας εντολάς του Θεού, ο παράδεισος θα ήτο επί της γης, διότι η «Βασιλεία του Θεού εντός ημών εστιν» Η Βασιλεία του Θεού είναι το Πνεύμα το Άγιον, το δε Άγιον Πνεύμα και εν τω ουρανώ και επί της γης είναι το αυτό Εις τον μετανοούντα ο Κύριος δίδει τον παράδεισον και την αιώνιον Βασιλείαν ομού μετ’ Αυτού Κατά το πλήθος του ελέους Αυτού δεν ενθυμείται τας αμαρτίας ημών, ως δεν εμνήσθη των αμαρτιών του ληστού επί του σταυρού  Μέγα Σου το έλεος, Κύριε· και τις θα ηδύνατο αξίως να Σε ευχαριστήση;Έδωκας εις ημάς επί της γης το Πνεύμα Σου το Άγιον!Μεγάλη  Σου  η  δικαιοσύνη,  Κύριε  Συ  επηγγείλω  εις  τους  Αποστόλους:
«Ουκ αφήσω υμάς ορφανούς» Και ημείς νυν βιούμεν το έλεος τούτο, και η ψυχήαισθάνεται ότι ο Κύριος αγαπά ημάς Όστις δε δεν αισθάνεται τούτο, ούτος ας μετανοήση, ας ζήση κατά το θέλημα του Θεού, και τότε ο Κύριος θα δώση εις αυτόν την χάριν, ήτις θα χειραγωγή την ψυχήν Εάν όμως ίδης άνθρωπον αμαρτωλόν και δεν συμπάσχης μετ’ αυτού, τότε η χάρις θα σε εγκαταλείψη
Εδόθη εις ημάς η εντολή να αγαπώμεν, η δε αγάπη του Χριστού πάντας σπλαγχνίζεται, και το Πνεύμα το Άγιον διδάσκει την ψυχήν να τηρή τας εντολάς του Θεού και δίδει την δύναμιν να ποιώμεν το αγαθόν
 Ώ, Πνεύμα Άγιον, μη εγκαταλείπης ημάς! Όταν Συ είσαι μεθ’ ημών, τότε η ψυχή αντιλαμβάνεται την παρουσίαν Σου και μακαρίως αναπαύεται εν τω Θεώ, διότι Συ δωρείσαι την φλογεράν αγάπην του Θεού
Ο Κύριος ούτως ηγάπησε τους ανθρώπους Αυτού, ώστε ηγίασεν αυτούς δια Πνεύματος Αγίου και εποίησεν αυτούς ομοίους προς Εαυτόν Ο Κύριος είναι ελεήμων, και το Άγιον Πνεύμα δίδει εις ημάς την δύναμιν να είμεθα και ημείς ελεήμονες Αδελφοί, ας ταπεινωθώμεν, ίνα δια της μετανοίας αποκτήσωμεν ελεήμονα καρδίαν, και τότε θα ίδωμεν την δόξαν του Κυρίου, ήτις γνωρίζεται υπό της ψυχής και του νοός δια της χάριτος του Αγίου ΠνεύματοςΌστις μετανοεί αληθώς, ούτος είναι έτοιμος να υπομένη πάσαν θλίψιν, πείναν   και   γυμνότητα,   ψύχος   και   καύσωνα,   ασθένειαν   και   πτωχείαν, εξουδένωσιν και εξορίαν, αδικίαν και συκοφαντίαν, διότι η ψυχή αυτού ορμά προς τον Θεόν και δεν μεριμνά περί των γηΐνων, αλλά καθαρώ νοΐ προσεύχεται εις τον ΘεόνΌστις  δε  είναι  προσκεκολλημένος  εις  περιουσίας  και  χρήματα,  ούτοςουδέποτε δύναται να έχη καθαρόν τον νουν εν τω Θεώ, επειδή εν τω βάθει της ψυχής αυτού κατοικεί έμμονος η μέριμνα τί να ποιήση μετ’ αυτών Και εάν δεν μετανοήση καθαρώς και δεν θλίβηται, διότι ημάρτησεν ενώπιον του Θεού, τότε θα αποθάνη αιχμάλωτος του πάθους, μη γνωρίσας τον Κύριον
Όταν αφαιρούν την περιουσίαν σου, συ δος αυτήν, διότι η αγάπη του Θεού δεν δύναται να αρνηθή Όστις όμως δεν εγνώρισε την αγάπην του Θεού, ούτος δεν δύναται να είναι ελεήμων, διότι δεν έχει εν τη ψυχή αυτού την χαράν του Αγίου ΠνεύματοςΕάν ο Ελεήμων Κύριος δια των παθών Αυτού έδωκεν εις ημάς επί της γης το Άγιον Πνεύμα εκ του Πατρός, και εάν έδωκεν εις ημάς το Σώμα και το Αίμα Αυτού,  τότε είναι φανερόν ότι, και όσα άλλα είναι αναγκαία εις ημάς, Αυτός θα δώση Ας παραδώσωμεν εαυτούς εις το θέλημα του Θεού και τότε θα ίδωμεν την πρόνοιαν Αυτού, και ο Κύριος θα δώση εις ημάς και εκείνο προσέτι, όπερ ουδόλως  αναμένομεν  Όστις  όμως  δεν  παραδίδεται  εις  το  θέλημα  του  Θεού, ούτος ουδέποτε δύναται να ίδη την περί ημάς πρόνοιαν Αυτού
Μη λυπώμεθα δια την απώλειαν περιουσιών, τούτο είναι ασήμαντος υπόθεσις  Τούτο  έμαθον  προσέτι  παρά  του  κατά  σάρκα  πατρός  μου  Ότε συνέβαινε  δυστυχία  τις  εις  τον  οίκον  ημών,  αυτός  έμενεν  ήρεμος  Μετά  τηνπυρκαϊάν έλεγον εις αυτόν μετά συμπαθείας: «Εκάης, Ιβάν Πέτροβιτς» Και απήντα εκείνος: «Ο Θεός θα δώση να διορθωθούν τα πράγματα» Διηρχόμεθα ποτε πλησίον του αγρού ημών και εγώ είπον εις αυτόν: «Ιδού, κλέπτουν αφ’ ημών τα  “δεμάτια”»  Και  ούτος  λέγει:  «Έ,  τέκνον  μου,  ο  Κύριος  έδωκεν  εις  ημάς αρκετόν άρτον Αυτός όστις κλέπτει σημαίνει ότι έχει ανάγκην» Συνέβαινε να λέγω εις αυτόν: «Δίδεις πολλήν ελεημοσύνην Άλλοι όμως, οίτινες ζουν κάλλιον ημών, δίδουν ολιγώτερα» Αλλ’ εκείνος απεκρίνατο: «Έ, τέκνον μου, ο Κύριος θα δώση εις ημάς» Και ο Κύριος δεν κατήσχυνε την ελπίδα αυτούΕις τον ελεήμονα ο Κύριος παρευθύς συγχωρεί τας αμαρτίας Ο ελεήμωνδεν ενθυμείται το κακόν Έστω και αν αδικούν αυτόν, αφαιρούν την περιουσίαν αυτού, ούτος μένει ατάραχος, διότι εκ πείρας γνωρίζει το έλεος του Θεού Το δε έλεος  του  Κυρίου  ουδείς  εκ  των  ανθρώπων  δύναται  να  αφαιρέση, διότι  είναι απαραβίαστον και κατοικεί εν υψηλοίς, παρά τω Θεώ
Πάντες οι άνθρωποι οι βιώσαντες εν παρθενία και μετανοία, οι ταπεινοί, οι υπήκοοι, οι εγκρατείς, μετέβησαν εις τον ουρανόν και βλέπουν τον Κύριον ημών Ιησούν  Χριστόν εν δόξη, και ακούουν τα χερουβικά άσματα, ημείς δε ταραττόμεθα επί της γης, ως η σποδός η φερομένη υπό του ανέμου, και ο νους ημών προσεκολλήθη επί των γηΐνων Ώ, το ασθενές μου πνεύμα σβέννυται, ως το μικρόν κηρίον υπό ελαφρούανέμου, το πνεύμα όμως των αγίων έκαιε πυρί, ως η άφλεκτος βάτος, απείρακτος υπό ανέμου Τις δώσει εις εμέ τοιαύτην ζέσιν, ώστε να μη γνωρίζω ανάπαυσιν ούτε ημέραν ούτε νύκτα εκ της αγάπης του Θεού; Πεπυρωμένη η αγάπη του Θεού Χάριν αυτής οι άγιοι υπέμεινον όλας τας θλίψεις και ελάμβανον δυνάμεις θαυματουργίας Εθεράπευον αρρώστους, ανίστων νεκρούς, περιεπάτουν επί υδάτων, υψούντο εν ώρα προσευχής εις τον αέρα, κατεβίβαζον δια προσευχής υετόν εκ του ουρανού, εγώ δε θα ηυχόμην να μάθω μόνον την ταπείνωσιν και την αγάπην του Χριστού, ώστε ουδένα να προσβάλλω, αλλά να προσεύχωμαι δια πάντας ως δι’ εμαυτόν Αλλοίμονον εις εμέ Γράφω περί της αγάπης του Θεού, ο ίδιος όμως δεν αγαπώ τον Θεόν ως ώφειλον, και δια τούτο είμαι περίλυπος και θλίβομαι, ως ο Αδάμ μετά την έξωσιν εκ του παραδείσου, και θρηνώ και κράζω κραυγή μεγάλη:«Ελέησον με, ο Θεός, το πεπτωκός Σου πλάσμα» Οπόσας φοράς Συ έδωκας εις εμέ την χάριν Σου, και εγώ δεν εφύλαττον αυτήν, διότι είμαι κενόδοξος! Η ψυχή μου όμως γνωρίζει Σε, τον Κτίστην και Θεόν μου, και δια τούτο Σε ζητώ θρηνών, ως εθρήνει ο Ιωσήφ περί του πατρός αυτού Ιακώβ επί του τάφου της μητρός αυτού, αγόμενος εις την δουλείαν της Αιγύπτου
Εγώ Σε θλίβω δια των αμαρτιών μου, και Συ αποστρέφεις το ΠρόσωπονΣου απ’ εμού, και η ψυχή μου επιποθεί και εκλείπει δια Σε
Ώ, Πνεύμα Άγιον, μη εγκαταλείπης με! Όταν αποχωρής   απ’ εμού,τότε φαύλαι σκέψεις καταπιέζουν την καρδίαν μου, και η ψυχή μου Σε νοσταλγεί μέχρι μεγάλων δακρύων
Ώ, Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε! Συ βλέπεις την θλίψιν μου· βλέπεις ότι ελύπησα τον Κύριον και Αυτός εγκατέλιπεν εμέ Σε ικετεύω: Σώσον με, το παραπεσόν πλάσμα του Θεού· σώσον με τον δούλον Σου

Εάν σκέπτησαι κακόν δια τους ανθρώπους, σημαίνει ότι ζη εν σοι πονηρόν πνεύμα, και τούτο υποβάλλει εις σε πονηράς σκέψεις κατά των αδελφών Και εάν τις αποθάνη αμετανόητος, μη συγχωρών τον αδελφόν, τότε η ψυχή αυτού θα απέλθη εκεί, όπου μένει το πονηρόν πνεύμα όπερ κατεκυρίευσε της ψυχής Τοιούτος είναι ο νόμος: Εάν συγχωρής, σημαίνει ότι και σε συνεχώρησεν ο Κύριος Εάν όμως δεν συγχωρής τον αδελφόν, σημαίνει ότι και η αμαρτία σου μένει μετά σου Ο Κύριος θέλει να αγαπώμεν τον πλησίον Και εάν λογίζησαι ότι ο Κύριος αγαπά  αυτόν,  σημαίνει  ότι  η  αγάπη  του  Κυρίου  είναι  μετά  σου  Και  εάν σκέπτησαι ότι πολύ αγαπά ο Κύριος το πλάσμα Αυτού, και εάν συ ο ίδιος συμπονής παν κτίσμα και αγαπάς του εχθρούς, εαυτόν δε θεωρής χείριστον πάντων, τούτο σημαίνει ότι η μεγάλη χάρις του Αγίου Πνεύματος είναι μετά σου Όστις  φέρει εντός  αυτού  το  Πνεύμα  το  Άγιον,  έστω  και  ολίγον,  ούτος θλίβεται δι’ όλον τον κόσμον ημέρας και νυκτός, και η καρδία αυτού σπλαγχνίζεται παν κτίσμα του Θεού, ιδιαιτέρως δε εκείνους τους ανθρώπους, οίτινες δεν γνωρίζουν τον Θεόν ή εναντιούνται προς Αυτόν, και ως εκ τούτου πορεύονται εις το πυρ των βασάνων Υπέρ τούτων ούτος προσεύχεται ημέρας και νυκτός  πλείον  ή  δι’  εαυτόν,  όπως  πάντες  μετανοήσουν  και  γνωρίσουν  τον Κύριον   Ο  Κύριος  προσηύχετο  υπέρ  των  σταυρωτών  Αυτού:  «Πάτερ,  άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τί ποιούσιν» Ο αρχιδιάκονος Στέφανος προσηύχετο δι’ εκείνους, οίτινες ελιθοβόλουν αυτόν έως θανάτου: «Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην» Και ημείς, εάν θέλωμεν να διαφυλάξωμεν την χάριν, οφείλομεν να  προσευχώμεθα  υπέρ  των  εχθρών  Εάν  δεν  σπλαγχνίζησαι  τον αμαρτωλόν, όστις θα βασανίζηται εις το πυρ, σημαίνει ότι εντός σου δεν ζη η χάρις του Αγίου Πνεύματος, αλλά πονηρόν πνεύμα, και εν όσω έτι ζης, αγωνίζου δια της μετανοίας να απαλλαγής απ’ αυτού


Η’ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Ούτως ηγάπησεν ημάς ο Πατήρ, ώστε τον Υιόν Αυτού έδωκεν ημίν Αλλά και ο Υιός ο Ίδιος εκουσίως ενηνθρώπησε και έζησε μεθ’ ημών επί της γης Και οι Άγιοι Απόστολοι και πλήθος ανθρώπων εθεάσαντο τον Κύριον εν σαρκί, αλλ’ ουχί πάντες εγνώρισαν Αυτόν ως Κύριον Εις εμέ δε τον πολυαμάρτητον εδόθη δια Πνεύματος Αγίου να γνωρίσω ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός
Ο Κύριος αγαπά τον άνθρωπον και εμφανίζεται εις αυτόν, καθώς ο Ίδιος ευδοκεί Και η ψυχή, όταν ίδη τον Κύριον, ευφραίνεται ταπεινώς επί τη ευσπλαγχνία του Δεσπότου, και ουδέν άλλο δύναται πλέον να αγαπήση ούτως, όπως αγαπά τον Δημιουργόν αυτής Καίτοι δύναται τα πάντα να βλέπει και πάντας να αγαπά, όμως υπεράνω πάντων αγαπά τον Κύριον Η ψυχή γνωρίζει αυτήν την αγάπην, δεν δύναται όμως να μεταδώση αυτήν δια λόγων, διότι αύτη γνωρίζεται μόνον δια του Αγίου Πνεύματος Η ψυχή βλέπει αίφνης τον Κύριον και αναγνωρίζει Αυτόν Τις θα περιέγραφε την χαράν ταύτην και την αγαλλίασιν; Εν Πνεύματι Αγίω γνωρίζεται ο Κύριος και το Πνεύμα το Άγιον πληροί όλον τον άνθρωπον: και την  ψυχήν και τον νουν και το σώμα Ούτω γνωρίζεται ο Θεός και εν τω ουρανώ και επί της γης Ο Κύριος κατά το άμετρον Αυτού έλεος έδωκεν εις εμέ τον αμαρτωλόν την χάριν ταύτην, ίνα οι άνθρωποι γνωρίσουν τον Θεόν και στραφούν προς Αυτόν Γράφω εν ονόματι της ευσπλαγχνίας του Θεού Ναι, γράφω την αλήθειανΜάρτυς μου ο Ίδιος ο Κύριος Ο Κύριος αγαπά ημάς ως τέκνα Αυτού, και η αγάπη Αυτού είναι μεγαλυτέρα της αγάπης της μητρός, διότι και η μήτηρ δύναται να επιλησθή του τέκνου αυτής, αλλ’ ο Κύριος ουδέποτε επιλανθάνεται ημών Και εάν Αυτός ο Κύριος δεν έδιδε το Άγιον Πνεύμα εις τον ορθόδοξον λαόν και εις τους μεγάλους ημών  ποιμένας,  τότε  δεν  θα  ηδυνάμεθα  να  γνωρίσωμεν  πόσον  πολύ  αγαπά Ούτος ημάς Δόξα εις τον Κύριον και εις την μεγάλην Αυτού ευσπλαγχνίαν, διότι εις ανθρώπους αμαρτωλούς δίδει την χάριν του Αγίου Πνεύματος Πλούσιοι και βασιλείς δεν γνωρίζουν τον Κύριον, αλλ’ ημείς, οι πτωχοί μοναχοί και βοσκοί, γνωρίζομεν τον Κύριον δια Πνεύματος Αγίου Ίνα γνωρίση τις τον Κύριον, δεν είναι απαραίτητον να είναι πλούσιος ή επιστήμων, αλλά είναι ανάγκη να είναι υπήκοος, εγκρατής, να έχη πνεύμα ταπεινόν και να αγαπά τον πλησίον Ο Κύριος θα αγαπήση τοιαύτην ψυχήν και ο Ίδιος θα εμφανίση Εαυτόν εις την ψυχήν, και θα διδάξη εις αυτήν την θείαν αγάπην και ταπείνωσιν, και θα δώση εις αυτήν παν ωφέλιμον, ίναι εύρη ανάπαυσιν εν τω Θεώ Όσα και αν μάθωμεν, δεν θα είναι δυνατόν να γνωρίσωμεν τον Κύριον, εάν δεν ζήσωμεν κατά τας εντολάς Αυτού, διότι ο Κύριος γνωρίζεται ουχί δια της  επιστήμης,      αλλά   δια   του   Αγίου   Πνεύματος   Πολλοί   φιλόσοφοι   και επιστήμονες έφθασαν μέχρι της πίστεως εις την ύπαρξιν του Θεού, αλλά τον Θεόν δεν εγνώρισαν Και ημείς οι μοναχοί μελετώμεν εν τω νόμω Κυρίου ημέρας και νυκτός, αλλ’ όμως τούτο πολύ απέχει του να γνωρίζουν πάντες τον Θεόν, καίτοι πάντες πιστεύουν
Άλλο είναι να πιστεύης ότι υπάρχει Θεός, και άλλο να γνωρίζης τον Θεόν Ιδού μυστήριον: Υπάρχουν ψυχαί αίτινες εγνώρισαν τον Κύριον· υπάρχουν ψυχαί αίτινες δεν εγνώρισαν Αυτόν, αλλά πιστεύουν· υπάρχουν όμως και άλλαι, αίτινες ουχί μόνον δεν εγνώρισαν, αλλ’ ούτε πιστεύουν, και μεταξύ τούτων υπάρχουν προσέτι επιστήμονες και διανοούμενοι
Η απιστία προέρχεται εκ της υπερηφανίας Ο υπερήφανος διατείνεται ότι θα γνωρίση το παν δια του ιδίου αυτού νοός και της επιστήμης, αλλ’ η γνώσις του Θεού παραμένει άφθαστος εις αυτόν, διότι ο Θεός γνωρίζεται μόνον δι’ αποκαλύψεως Πνεύματος Αγίου Ο Κύριος αποκαλύπτεται εις τας ταπεινάς ψυχάς Εις τας ταπεινάς ψυχάς ο Κύριος δεικνύει τα έργα Αυτού, ακατάληπτα δια τον νουν ημών Δια του φυσικού ημών νοός δεν είναι δυνατή, ει μη μόνον η γνώσις των γηΐνων πραγμάτων, και τούτο εκ μέρους, ο Θεός όμως και πάντα τα ουράνια γνωρίζονται δια του Αγίου Πνεύματος
Τινές μοχθούν εις όλην αυτών την ζωήν, ίνα μάθουν τί υπάρχει εν τω ηλίω ή εν τη σελήνη ή εν άλλω τινί, αλλ’ ουδέν όφελος εκ τούτου δια την ψυχήν Εάν όμως φροντίσωμεν να γνωρίσωμεν τί υπάρχει εντός της ανθρωπίνης καρδίας, τότε θα ίδωμεν: Εις την ψυχήν μεν του αγίου την Βασιλείαν των ουρανών, εις την ψυχήν δε του αμαρτωλού το σκότος και την κόλασιν Και είναι ωφέλιμον να γνωρίζωμεν  τούτο,  διότι  θα  είμεθα  αιωνίως  είτε  εν  τη  Βασιλεία  είτε  εν  τη κολάσει  Ο νωθρός εις την προσευχήν άνθρωπος μετά περιεργείας εξετάζει ταπάντα,  όσα  βλέπει  επί  γης  και  εν  ουρανώ,  αλλ’  οποίος  είναι  ο  Κύριος  δεν γνωρίζει και δεν προσπαθεί να μάθη· όταν δε ακούη διδασκαλίαν περί Θεού, λέγει: «Πώς  άρα  γε  είναι  δυνατόν  να  γνωρίσωμεν  τον  Θεόν;  Και  συ  πόθεν γνωρίζεις Αυτόν»;Θα είπω εις σε: Το Πνεύμα το Άγιον μαρτυρεί Αυτό γνωρίζει και διδάσκει ημάς
 «Αλλά μήπως το Πνεύμα είναι ορατόν»;
Οι Απόστολοι είδον Αυτό να καταβαίνη εν πυρίναις γλώσσαις, ημείς δε  αισθανόμεθα Αυτό εντός ημών Είναι γλυκύτερον υπέρ παν γήϊνον Αυτού εγεύοντο οι Προφήται και ελάλουν εις τον λαόν, και ο λαός έδιδε προσοχήν εις τον λόγον αυτών Οι Άγιοι Απόστολοι έλαβον Πνεύμα Άγιον και εκήρυξαν εις τον κόσμον σωτηρίαν, ουδέν φοβούμενοι, διότι το Πνεύμα του Θεού ενίσχυεν αυτούς Ο Απόστολος Ανδρέας είπεν εις τον ηγεμόνα των Πατρών, όστις ηπείλει ότι θα σταυρώση αυτόν, εάν εσυνέχιζε να κηρύττη: «Ει εφοβούμην τον Σταυρόν, ουκ αν εκήρυττον αυτόν»  Ομοίως  και  πάντες  οι  άλλοι  Απόστολοι,  και  κατόπιν  οι  μάρτυρες  και ύστερον οι άγιοι ασκηταί, μετά χαράς επορεύοντο εις τα μαρτύρια και τα παθήματα Και πάντα ταύτα, διότι το Πνεύμα το Άγιον, το αγαθόν και γλυκύ, έλκει την ψυχήν προς την αγάπην του Κυρίου, και ένεκα της γλυκύτητος του Αγίου Πνεύματος η ψυχή δεν φοβείται τας οδύνας Πολλοί άγιοι μάρτυρες εν μέσω των οδυνών εγνώρισαν τον Κύριον και την βοήθειαν Αυτού Πολλοί μοναχοί αντέχουν εις μεγάλην άσκησιν και πολλούς κόπους χάριν του Κυρίου Και ούτοι εγνώρισαν τον Κύριον και παλαίουν, ίνα νικήσουν τα πάθη, και προσεύχονται δι’  άπασαν την οικουμένην και η χάρις του Θεού εμπνέει εις αυτούς την αγάπην προς τους εχθρούς Διότι, όστις δεν αγαπά τους εχθρούς, ούτος δεν εγνώρισεν εισέτι το πλήρωμα της χάριτος του Κυρίου, Όστις απέθανεν επί του Σταυρού υπέρ των εχθρών και έδωκεν εν Εαυτώ τύπον εις ημάς και ενετείλατο να αγαπώμεν τους εχθρούς Ο Κύριος είναι αγάπη Και έδωκεν εις ημάς εντολήν να αγαπώμεν αλλήλους και να αγαπώμεν τους εχθρούς· και το Πνεύμα το Άγιον διδάσκει ημάς αυτήν την αγάπηνΨυχή, ήτις δεν εγνώρισε το Άγιον Πνεύμα, δεν εννοεί πώς είναι δυνατόν να αγαπάς τους εχθρούς, και δεν δέχεται τούτο Ο Κύριος όμως σπλαγχνίζεται τους πάντας, και όστις θέλει να είναι μετά του Κυρίου, οφείλει να αγαπά τους εχθρούς Όστις εγνώρισε τον Κύριον δια Πνεύματος Αγίου, ούτος γίνεται όμοιος προς τον Κύριον, ως είπεν ο Ιωάννης ο Θεολόγος: «Όμοιοι Αυτώ εσόμεθα, ότι οψόμεθα Αυτόν καθώς εστι», και θα θεωρώμεν την δόξαν ΑυτούΛέγεις ότι πολλοί άνθρωποι πάσχουν εκ πολλών συμφορών και κακών ανθρώπων Σε παρακαλώ όμως, ταπείνωσον σεαυτόν υπό την κραταιάν χείρα του Θεού, και τότε η χάρις θα Σε διδάξη, και θα επιθυμής και συ ο ίδιος να πάσχης χάριν της αγάπης του Κυρίου Ιδού τί θα σε διδάξη το Πνεύμα το Άγιον, το Οποίον ημείς εγνωρίσαμεν εν τη Εκκλησία Όστις όμως κατηγορεί τους κακούς ανθρώπους, αντί να προσεύχηται υπέρ αυτών, ούτος ουδέποτε θα γνωρίση την χάριν του Θεού
Εάν θέλης να μάθης πόσον αγαπά ημάς ο Κύριος, μίσησον τας αμαρτίας και τους κακούς λογισμούς, και προσεύχου ενθέρμως ημέρας και νυκτός, και τότε θα δώση εις σε ο Κύριος την χάριν Αυτού και θα γνωρίσης τον Κύριον δι’ Αγίου Πνεύματος·   μετά   θάνατον   δε,   όταν   θα   έλθης   εις   τον   παράδεισον,   θα αναγνωρίσης και εκεί τον Κύριον δια του Αγίου Πνεύματος, καθώς εγνώρισας Αυτόν επί της γης Και εν τω ουρανώ και επί της γης ο Κύριος γνωρίζεται μόνον εν Πνεύματι Αγίω και ουχί δια της επιστήμης Και τα παιδία, άτινα ουδόλως εσπούδασαν, γνωρίζουν τον Κύριον εν Πνεύματι Αγίω Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, έτι ών εν τη κοιλία της μητρός αυτού, ησθάνθη την έλευσιν του Κυρίου Ο Συμεών ο Στυλίτης, ο Θαυμαστορείτης (η μνήμη αυτού τελείται την ην  Μαΐου), ήτο επτά ετών, ότε εφανερώθη εις αυτόν ο Κύριος και εγνώρισεν Αυτόν Ο Όσιος Σεραφείμ  του Σαρώφ ήτο εις τελείαν ηλικίαν ( ετών), ότε ο Κύριος ενεφανίσθη εις αυτόν κατά την ώραν της Λειτουργίας Ο δε Συμεών ο Θεοδόχος εις βαθύ γήρας εγνώρισε τον Κύριον, και εδέχθη Αυτόν εις τας χείρας αυτούΟύτως ο Κύριος προσαρμόζεται προς ημάς, ίνα πλείον παρηγορήση πάσαν ψυχήν
Η αγάπη του Κυρίου γνωρίζεται ουχί άλλως, ει μη μόνον εν Πνεύματι Αγίω Και η ειρηνική ψυχή, ήτις φυλάττει καθαράν συνείδησιν, εκ της θεωρίας της δημιουργίας γνωρίζει τον Θεόν, διότι Αυτός έκτισε τον ουρανόν και την γην Και τούτο είναι έργον της χάριτος, καίτοι μικρόν εισέτι Άνευ δε της χάριτος ο νους ημών δεν δύναται να γνωρίση τον Θεόν, αλλά πάντοτε έλκεται προς την γην, προς τον πλούτον, προς την δόξαν, προς τας ηδονάς Όπως η αγάπη του Ιησού Χριστού, ούτω και τα πάθη Αυτού υπήρξαν τοσούτον μεγάλα, ώστε ημείς αδυνατούμεν  να συλλάβωμεν αυτά, διότι ολίγον αγαπώμεν τον Κύριον Εκείνος όμως, όστις αγαπά πλείον, δύναται να εννοήση βαθύτερον και τα πάθη του Κυρίου Υπάρχει αγάπη μικρά, υπάρχει μέση, υπάρχει και η τελεία Και όσον τελειοτέρα η αγάπη, τοσούτον τελειοτέρα η γνώσις
Εν γένει έκαστος εξ ημών δύναται να κρίνη περί του Θεού κατά το μέτρον της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, την οποίαν εγνώρισε Διότι πώς είναι δυνατόν να σκεπτώμεθα και να κρίνωμεν περί πραγμάτων, τα οποία δεν είδομεν, ή περί των οποίων δεν ηκούσαμεν και δεν γνωρίζομεν; Ιδού, οι Άγιοι λέγουν ότι είδον τον Θεόν Αλλ’ υπάρχουν άνθρωποι οίτινες λέγουν ότι Θεός δεν υπάρχει Είναι φανερόν ότι ομιλούν ούτως, επειδή δεν εγνώρισαν τον Θεόν, τούτο όμως ουδόλως σημαίνει ότι ο Θεός δεν υπάρχει Οι Άγιοι ομιλούν περί πραγμάτων, άτινα εν αληθεία είδον και εγνώρισαν
Δεν ομιλούν περί εκείνου, όπερ δεν είδον Δεν λέγουν, επί παραδείγματι, ότι είδον ίππον μήκους ενός χιλιομέτρου ή πλοίον μήκους δέκα χιλιομέτρων, άτινα δεν υπάρχουν Και εγώ νομίζω ότι, εάν ο Θεός δεν υπήρχεν, ουδόλως θα ωμίλουν περί Αυτού επί της γης Οι άνθρωποι όμως θέλουν να ζουν κατά το θέλημα αυτών, και δια τούτο λέγουν ότι Θεός δεν υπάρχει, και ούτω βεβαιούν μάλλον ότι υπάρχει
Και των εθνικών η ψυχή ησθάνετο ότι ο Θεός υπάρχει, αν και δεν εγνώριζον να λατρεύουν τον αληθινόν Θεόν Το Πνεύμα όμως το Άγιον εδίδαξε τους Αγίους Προφήτας, ύστερον τους Αποστόλους, κατόπιν τους Αγίους Πατέρας και Επισκόπους ημών, και ούτως η αληθινή πίστις έφθασε μέχρις ημών Και ημείς εγνωρίσαμεν τον Κύριον εν Πνεύματι Αγίω, και ότε εγνωρίσαμεν, τότε η ψυχή ημών εστερεώθη εν Αυτώ Ψυχή γνωρίσασα τον Κύριον αισθάνεται αοράτως την παρουσίαν του Δημιουργού αυτής και μένει εν αυτώ  αναπεπαυμένη σφόδρα και ηυχαριστημένη Και προς τί να παρομοιάσω την χαράν αυτήν; Ομοιάζει προς το γεγονός εκείνο, κατά το οποίον ηγαπημένος υιός επιστρέφει εκ χώρας μακράς,  κατόπιν μακρού χωρισμού, εις τον πατρικόν οίκον και ακορέστως συνομιλεί μετά των ηγαπημένων γονέων και αδελφών αυτού Ώ, λαοί, ποίημα του Θεού, γνωρίσατε τον Δημιουργόν Αυτός αγαπά ημάς Γνωρίσατε την αγάπην του Χριστού και ζήσατε εν ειρήνη και χαροποιήσατε ούτω τον Κύριον Εν ελέει Ούτος αναμένει πάντας προς Εαυτόν Επιστρέψατε προς Αυτόν πάντες οι λαοί της γης και υψώσατε τας προσευχάς υμών προς τον Θεόν Και η προσευχή όλης της γης θα αναβή εις τον Ουρανόν ως θαυμάσιον και ιλαρόν νέφος, πεφωτισμένον υπό ηλίου, και τότε θα χαρούν πάντες οι ουρανοί και θα ψάλουν μεγαλυνάριον ωδήν εις τον Κύριον δια τα παθήματα Αυτού, δια των οποίων έσωσεν ημάς Γνωρίσατε, λαοί, ότι εκτίσθημεν προς δόξαν Θεού εν ουρανοίς και μη προσκολλάσθε εις την γην, διότι ο Θεός είναι Πατήρ ημών, και αγαπά ημάς ως περιπόθητα Αυτού τέκνα Ο Ελεήμων Κύριος έδωκεν επί της γης το Άγιον Πνεύμα και δια του Αγίου Πνεύματος εστερεώθη η Αγία Εκκλησία Το Πνεύμα το Άγιον απεκάλυψεν εις ημάς ουχί μόνον τα επίγεια, αλλά και τα ουράνιαΔια Πνεύματος Αγίου εγνωρίσαμεν την αγάπην του Κυρίου Η αγάπη του Κυρίου είναι ζέουσα Οι Άγιοι Απόστολοι πεπλησμένοι αγάπης διέτρεξαν πάσαν την οικουμένην, και το πνεύμα αυτών εδίψα να γνωρίσουν πάντες οι άνθρωποι τον Κύριον Πνεύματι  Αγίω  ετέρποντο  οι  ηγαπημένοι  του  Θεού  Προφήται, και  δια τούτο ο λόγος αυτών ήτο δυνατός και  ευχάριστος, διότι πάσα ψυχή θέλει να ακούση τον λόγον του Κυρίου Ώ,   θαύμα   μέγα!   Ο   Κύριος   δεν   παρείδεν   εμέ   τον   τοσούτον   μέγαν αμαρτωλόν,   αλλ’   έδωκεν   και   εις   εμέ   να   γνωρίσω   Αυτόν   δια   του   ΑγίουΠνεύματος Δος μοι, Κύριε, πνεύμα ταπεινόν, ίνα πάντοτε Σε ευχαριστώ, διότι έδωκας επί της γης Πνεύμα Άγιον Και εγώ ενθυμούμαι Αυτό Αυτό το Ίδιον αντιλαμβάνεται εμού, ίνα ενθυμούμαι Αυτό Ώ, Πνεύμα Άγιον ο Βασιλεύς ο Μέγας Τί ανταποδώσω εις Σε εγώ, η γη η αμαρτωλός; Συ απεκάλυψας εις εμέ μυστήριον ακατάληπτον Συ έδωκας εις εμέ να γνωρίσω τον Κύριον, τον Κτίστην μου Συ έδωκας εις εμέ να γνωρίσω πόσον άμετρος είναι η αγάπη Αυτού προς ημάς Ο Κύριος τοσούτον αγαπά ημάς, ώστε είναι αδύνατον να εξηγήσωμεν τούτο, και μόνον Πνεύματι Αγίω γνωρίζεται η αγάπη αύτη, και η ψυχή ανεκφράστως αισθάνεται  αυτήν  Ο  Κύριος  είναι  φύσει  αγαθός  και  ελεήμων, πράος και ευγενής, και είναι αδύνατον να περιγράψη τις την αγαθότητα Αυτού, αλλ’ η ψυχή άνευ λόγων αισθάνεται την αγάπην Αυτού και πάντοτε επιθυμεί να μένη εν τοιαύτη ειρηνική καταστάσει Ο Κύριος είπεν: «Ουκ αφήσω υμάς ορφανούς» Και ημείς βλέπομεν ότι όντως δεν αφήκεν ημάς, αλλ’ έδωκεν εις ημάς το Πνεύμα το Άγιον Το Πνεύμα το Άγιον αοράτως δίδει εις την ψυχήν την γνώσιν Εν Πνεύματι Αγίω  η  ψυχή  ευρίσκει  την  ανάπαυσιν  Το  Πνεύμα  το  Άγιον  ευφραίνει  την καρδίαν  και  δίδει  εις  αυτήν  χαράν  επί  της  γης  Οποία  άρα  γε  χαρά  και αγαλλίασις θα είναι εις τους ουρανούς! Ημείς δια Πνεύματος Αγίου εδιδάχθημεν την αγάπην του Θεού, αλλ’ εκεί η αγάπη θα είναι τελεία Ώ, ο ανίσχυρος εγώ άνθρωπος! Εγνώρισα μόνον την αγάπην του Θεού    εις την τελειότητα, αλλά να αποκτήσω αυτήν δεν δύναμαι, και καθ’ εκάστην θρηνεί η ψυχή μου και συνεχώς σκέπτομαι: «Δεν έλαβον εισέτι εκείνο, όπερ ζητεί η ψυχή μου» Όταν το Πνεύμα το Άγιον κατήλθεν επί των Αποστόλων, τότε εκείνοι εγνώρισαν εκ πείρας τί είναι η αγάπη του Θεού και η αγάπη προς τον άνθρωπον«Τεκνία μου, ούς πάλιν ωδίνω, άχρις ού μορφωθή Χριστός εν υμίν», λέγει ο Απόστολος (Γαλ δ’ ) Ώ, πόσον θα ήμην ευτυχής, εάν όλοι οι λαοί εγνώριζον τον Κύριον!Κύριε, Συ ο Ίδιος δος εις αυτούς να Σε γνωρίσουν εν Πνεύματι Αγίω Ως έδωκας εις τους Αποστόλους το Πνεύμα το Άγιον και Σε εγνώρισαν, ούτω και εις όλον τον κόσμον δος να Σε γνωρίση εν Πνεύματι Αγίω

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ
Μετάφρασις εκ του ρωσικού υπό του ιδίου του συγγραφέως και του Ιερομ. Ζαχαρίου
Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας1999
Τίτλος πρωτοτύπου:
СТАРЕЦ СИЛУАН, ИЕРОМОН СОФРОНИЙ, Paris 1952.

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: