Τό κοινωνικοθρησκευτικό περιβάλλον στήν 'Αντιόχεια

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
Ή ζωή του, Ή δράση του,  Οι συγγραφές του
+ Στυλ.Παπαδόπουλου
Τόμος Α΄

Τό κοινωνικοθρησκευτικό περιβάλλον στήν ’Αντιόχεια

Ή μεγαλούπολη Αντιόχεια, όπου γεννήθηκε, διαμορφώθηκε πνευματικά καί δημιούργησε τό σημαντικότερο μέρος τού έργου του ό Χρυσόστομος, υπήρξε ήδη πρίν άπό τόν Δ' αιώνα σταυροδρόμι πολιτισμών, λαών, θρησκειών καί γλωσσών. Γι’ αυτό καί ό συγκρητισμός άνθησε πολύ στην περιοχή. Ή κοινωνική σύνθεση καί ή θρησκευτική ζωή αποτελούσαν άμάλγαμα, oi άναθέσεις τού οποίου συχνά προκαλούσαν επικίνδυνες έντάσεις. 'Έλληνες, άνατολίτες, ούριοι, ρωμαίοι καί ίουδαΐοι εμπορεύονταν, θρήσκευαν, πολιτεύονταν, σπούδαζαν καί δημιουργούσαν με σχετική έλευθερία.

Ιδιαίτερα ή παιδεία ήταν τόσο άναπτυγμένη, ώστε ή Αντιόχεια νά θεωρείται Αθήνα τής Ανατολής καί νά είναι, με τόν διαπρεπή σοφιστή Λιβάνιο, τό κέντρο τής άσιανικής ρητορείας. Έδώ, όσο  πουθενά άλλου, ή ώραίσμένη καί ψιμυθιωμένη ρητορεία έγινε ιδεώδες καί άπόλυτο κριτήριο τού πνευματικού άνθρώπου. Οί μορφωμένοι άντιοχείς, έθνικοί καί χριστιανοί, παρακολουθούσαν άπολαυστικά τούς ρήτορες καί μπορούσαν μέ άκρίβεια νά κρίνουν τήν έπιτυχία καί τήν πρωτοτυπία τών σχημάτων καί τών έπιχειρημάτων τους. Παρά τήν καλλιέργεια όμως  τών γραμμάτων καί τών έπιστημών ή πλειονότητα τών κατοίκων τής πόλεως -καί πολύ περισσότερο τής ένδοχώρας- έμεναν άγράμματοι καί μιλούσαν μόνο συριακά καί τοπικές διαλέκτους.



Αντίθεση μεγάλη υπήρχε καί στόν πλούτο, πού είχε συγκεντρωθεί σέ λίγους. Είναι άξιοπερίεργο ότι, σύμφωνα μέ τόν Χρυσόστομο, οί χριστιανοί, πού άποτελοΰσαν περίπου τό ήμισυ τού πληθυσμού, ήταν γενικά πλουσιότεροι άπό τούς άλλους κατοίκους. Εντούτοις οί χριστιανοί έπηρεάζονταν τόσο πολύ άπό τό περιβάλλον, ώστε πολλοί μετείχαν σέ εορτές καί λατρευτικές συνάξεις έβραίων, ενώ παρακολουθούσαν καί τίς ποικίλες κοινωνικές (ενίοτε καί θρησκευτικές) εκδηλώσεις τών εθνικών. Άρα τούς έλειπε ή αίσθηση τής αποκλειστικότητας τής Εκκλησίας καί τής άλήθειάς της. Δέν κατανοούσαν ότι τό ήθος τής Εκκλησίας είναι όλως άλλο άπό την ηθική των Ιουδαίων καί τίς κοινωνικοθρησκευτικές δομές των εθνικών, πού διευκόλυναν την άπόλυτη ελευθερία ηθών.


Ή στάση αυτή τών χριστιανών προβλημάτισε έντονα τόν Χρυσόστομο καί τόν άνάγκασε νά καταφερθεΐ ένα- ντίον καί τών έθνικών καί τών έβραίων, γιά νά βοηθήσει τους χριστιανούς νά συνειδητοποιήσουν τήν άποκλειστικότητα τής άλήθειάς τους καί τήν άνάγκη νέου ήθους, πού έπρεπε νά έκφραστεΐ στήν κοσμοπολίτικη πρωτεύουσα, οργανωμένη άκόμα μέ έθνική νοοτροπία, μέ τά έλευθε- ριάζοντα θέατρα, τόν ιππόδρομο, τά δημόσια λουτρά καί τίς πατροπαράδοτες διασκεδάσεις, πού δύσκολα έγκατέ- λειπαν οί χριστιανοί. Ή πίεση δηλαδή τού περιβάλλοντος γιά τούς άντιοχειανούς χριστιανούς υπήρξε τόσο έντονη, ώστε τήν άντίσταση σ’ αύτό θεωρούσε ό Χρυσόστομος ισάξια μέ τό μαρτύριο:

«Τούτό σοι μαρτυρίου στέφανον φέρει καί μή αμφίβαλλε» (Εις τήν A ' Θεσσαλ. Γ': PG 62,412).

Σελίδες 19-21

Πρώτη αποκλειστική δημοσίευση   στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο
Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
Ή ζωή του, Ή δράση του,  Οι συγγραφές του
+ Στυλ.Παπαδόπουλου
Τόμος Α΄
Η  επεξεργασία, επιμέλεια και μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
©  ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: