Τό κτήμα τής χήρας, ή Ίεζάβελ καί τό λεπροκομεΐο

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
Ή ζωή του, Ή δράση του,  Οι συγγραφές του
+ Στυλ.Παπαδόπουλου
Τόμος Α΄

Τό κτήμα τής χήρας, ή Ίεξάβελ καί τό λεπροκομείο


Περί τό φθινόπωρο τού 401 καί ως τό 402 συνέβησαν δύο γεγονότα, πού δξυναν πολύ τίς σχέσεις Χρυσοστόμου καί τών κατ’ έξοχήν ισχυρών. Τό πρώτο συνδέεται μέ τήν αύτοκράτειρα Εύδοξία, πού, βάσει παλαιού έθιμικού δικαίου, ιδιοποιήθηκε άμπελώνα κάποιας χήρας, ή όποία άποζοΰσε άπό αύτόν, καί άρνήθηκε νά τόν παραδώσει θεληματικά, έστω μέ κάποιο άντάλλαγμα (Marc le Diacre, Vie de Porphyre, eveque de Gaza, έκδ. τών H. Gregoire - M. A. Kugener, Paris 1930. AB 97 [1979] 131-147). Ή χήρα ζήτησε τήν συμπαράσταση τού Αρχιεπισκόπου, ό όποιος έπενέβη έπανειλημμένα στήν Εύδοξία, μέ άποτέλεσμα τήν οργή της, πού ύπέθαλπε καί ό εύνοούμενός της Σεβηριανός Γαβάλων.

Αύτός, μολονότι ό Χρυσόστομος τόν έμπιστευόταν καί κατά τήν εις Μικρασίαν άπουσία του τόν άφησε νά διευθύνει τά τής Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, ύπέσκαπτε τό κύρος καί τήν φήμη τού Αρχιεπισκόπου, ώστε ό τελευταίος άποφάσισε τήν άπομάκρυνσή του, συνιστώντας του μάλιστα νά έπιστρέψει στήν συριακή έπαρχία του, πού τόν έβλεπε σπάνια (Grumel, No 24). Τό δεύτερο γεγονός διέθεσε αρνητικά καί προκάλεσε την άντίδραση πλουσίων γαιοκτημόνων, έπειδή ό Χρυσόστομος, στό πλαίσιο άνεγέρσεως καί λειτουργίας ευαγών Ιδρυμάτων γιά πτωχούς καί άσθενείς, άρχισε νά κτίζει έξω της πόλεως λεπροκομείο, γιά πάσχοντες άπό την «ίεράν νόσον». Τό έργο ιερό, άλλά γειτνίαζε άναγκαστικά με ιδιοκτησίες γαιοκτημόνων, οι όποιοι έβλεπαν ότι έτσι μειώνεται ή άξια των κτημάτων τους, λόγος άρκετός γιά νά προστεθούν καί αυτοί στούς έχθρούς τού Χρυσοστόμου (Ψευδο-Μαρτύριος: ΑΒ 97 [1979] 149-153· 95 [1977] 396-398)



Τό συμπτωματικό έπεισόδιο μέ τό κτήμα της χήρας έχει εύρύτερη σημασία, διότι συνδέθηκε περίτεχνα μέ την σκευωρία ότι ό Χρυσόστομος άποκάλεσε δήθεν την Εύδοξία Ίεζάβελ. Την Ίεζάβελ στηλίτευσε ό προφήτης Ήλίας μέ οξύτητα, διότι αύτή, πλήν άλλων άνομιών, έπεισε τόν σύζυγό της νά σκοτώσει κάποιον Ναβουθαί, ιδιοκτήτη άμπελώνα, γιά νά ιδιοποιηθεί ή ίδια τόν άμπελώνα (Τ' Βασιλ. 20). Τήν Ίεζάβελ κατασπάραξαν σκύλοι, όπως προέΐπε ό Ήλίας (Λ ' Βασιλ. 9, 30-37). Ό χαρακτηρισμός τής Εύδοξίας ώς Ίεζάβελ συνιστά προφανώς τό κατά τής βασίλισσας «καθοσιώσεως έγκλημα», πού τό άναφέρει χωρίς νά τό καταφάσκει ό Παλλάδιος (PG 47, 30) καί γιά τό όποιο κρίθηκε ό Χρυσόστομος ένοχος έσχατης προδοσίας.

Ό Χρυσόστομος υπήρξε «φύσει έλεγκτικός». Ό Ιστορικός Σωκράτης (Έκκλησ. ιστορία, ΣΤ' 3 καί 15 καί άλλου) μιλάει γιά άγριότητα, άμετρη έλευθεροστομία καί άσυμβίβαστο χαρακτήρα. Αύτά κυκλοφορούσαν μεταξύ τών έχθρών τού Χρυσόστομου. Όμως ό Σωζομενός προύποθέτει ήπιότερο τόν Χρυσόστομο καί προβαίνει σ’ έπισήμανση πολυσήμαντη. ΟΙ ενδιαφερόμενοι παρουσίαζαν στά άνάκτορα τούς γενικής φΰσεως έλεγκτικοΰς καί προτρεπτικούς λόγους τού Χρυσοστόμου ώς τοξευμένους προσωπικά κατά τής Ευδοξίας. "Οτι δήθεν ό Χρυσόστομος ένσυνείδητα την ήλεγχε, «αίνιγματωδώς», χωρίς ν’ άναφέρει τ’ όνομά της (Έκκλησ. ιστορία, Η' 16,1). Καί πράγματι, μπορεί σε κάποια περίπτωση ν’ άνέφερε σε 'Ομιλία του την περίπτωση τής άπληστης Ίεζάβελ, άλλά δεν φαίνεται ότι συνέδεσε την περίπτωσή της με την Ευδοξία.


Σε κανένα του κείμενο, άλλωστε, δέν μνημονεύει κηρυκτικά ή έρμηνευτικά την Ίεζάβελ. Πρέπει άκόμη νά υπογραμμίσουμε, ότι μνεία τού κτήματος τής χήρας σέ άναφορά μέ τήν Εύδοξία κάνει πρώτος ό Διάκονος Μάρκος (Βίος... Πορφιυρίον Γάζης...), άλλά τό σημείο αύτό κατά τόν έκδοτη Η. Gregoire, πού άναφέραμε, είναι φαλκιδευμένο ή έχει προστεθεί άργότερα (μνημ. έργο, εισαγωγή, σσ. LXXX-CX). Ό Παλλάδιος άναφέρει τήν κατηγορία ότι ό Χρυσόστομος «είπε» τήν Εύδοξία Ίεζάβελ, άλλά δέν μιλάει γιά τήν αιτία. Προφανώς, διότι θεωρεί τήν κατηγορία κατασκευασμένη, άνεξάρτητα άπό τό άν κάποτε άναφέρθηκε στήν Ίεζάβελ, καί διότι άπλώς καταγράφει ό,τι τού άπέδιδαν.

Σελίδες 48-49

Πρώτη αποκλειστική δημοσίευση   στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο
Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
Ή ζωή του, Ή δράση του,  Οι συγγραφές του
+ Στυλ.Παπαδόπουλου
Τόμος Α΄
Η  επεξεργασία, επιμέλεια και μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
©  ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: