Ή ανάπτυξη τοϋ Μοναχισμού καί ή επιρροή του

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
Ή ζωή του, Ή δράση του,  Οι συγγραφές του
+ Στυλ.Παπαδόπουλου
Τόμος Α΄

Ή ανάπτυξη τοΰ Μοναχισμού καί ή έπιρροή του

Παράλληλα πρός τήν μεγάλη έκλυση τών ήθών καί τόν συγκρητισμό άναπτυσσόταν σέ όλο τόν συριακό χώρο τό Ιδεώδες τού αύστηρού ήθικοασκητικού βίου καί τής έγκράτειας, μέ τήν επίδραση γενικά καί άνατολικών σχετικών αντιλήψεων (rigorismus) καί ειδικότερα μέ τήν επίδραση τών άφιερωμένων ομάδων (τών υιών καί θυγατέρων τής Διαθήκης) καί τών άναχωρητών τής Μεσοποταμίας. Κοντά στήν Αντιόχεια, στά σπήλαια τοΰ όρους Σίλπιος καί στίς όχθες τοΰ ποταμού Όρόντη, γύρω άπό καί μέσα στίς κωμοπόλεις Γίνδαρο (σήμερα Jenderes) καί Τελέδα (σήμερα Tel ‘Ade), ζοΰσαν πολλοί μοναχοί ως άναχωρητές, άνά δύο - τρεις καί ώς κοινοβιάτες.Ό κοινοβιακός βίος έμφανίοτηκε περίπου κατά την τέταρτη δεκαετία τού Δ' αί. καί μετά, μέ υποτυπώδεις μονές στην Γίνδαρο, την Κορυφή (Jebel Cheikh Barakat) καί την Τελέδα (Tel ‘Ade). OL κοινοβιάτες αυτοί καί πολύ περισσότερο οί άναχωρητές δέν άκολουθούσαν συγκροτημένους Κανόνες, όπως τού Παχωμίου (f 346) στην Αίγυπτο ή τού Μ. Βασιλείου (+ 379) στην Καππαδοκία, τόν Πόντο καί τήν Μικρή Αρμενία. Στόν τρόπο άσκήσεως υπήρχε πολλή έλευθερία, άλλά oi κοινοβιάτες είχαν πάντοτε άναφορά στόν «προεστώτα», ενώ oi άναχωρητές φρόντιζαν γιά κάποιον γέροντα - σύμβουλο. Όλοι όμως, κοινοβιάτες καί άναχωρητές, ζοΰσαν τόσο άσκητικά καί συχνά τούς παρέχονταν τόσα χαρίσματα, πού έντυπωσίαζαν τούς χριστιανούς των πόλεων καί προκαλοΰσαν τόν σεβασμό καί τίς έπισκέψεις παντός είδους άνθρώπων, των οποίων ένίσχυαν τήν εύσέβεια.



Μοναχοί χαρισματούχοι, όπως ό Μακεδόνιος καί ό άγράμματος Ίουλιανός Σάββας (+ 377), επισκέπτονταν τήν Αντιόχεια καί τά πλήθη τούς τιμούσαν περισσότερο κι άπό τούς βασιλείς:
«Τί δέ λέγω; ούχί πάντων βασιλέων καί τό όνομα αύτού (= τού Ίουλιανού Σάββα) λαμπρότερον άδεται νύ ;» (Εις Έφεσ. ΚΑ': PG 62,153).Οι τιμές καί ό σεβασμός πρός τούς μοναχούς προκαλοΰσε όμως  καί τήν άντίδραση τών πλουσίων χριστιανών, διότι συχνά τά παιδιά τους, άηδιασμένα άπό τήν πολυτέλεια καί τήν έλευθεριότητα τής ζωής στήν Αντιόχεια, έγκατέλειπαν πλούτη καί γονείς καί άκολουθούσαν τούς μοναχούς άσκητές, χάριν τής πνευματικής τελειότητας. Βέβαια, ή έλλειψη κανόνων καί ή χαλαράτητα τού κοινοβίου διευκόλυνε παρεκκλίσεις, όπως τών Μεσσαλιανών, πού καταδικάστηκαν συνοδικά (βλ. Στυλ. Παπαδοπούλου, Πατρολογία, τόμ. Β', σσ. 415-417), άλλά καί άπό τόν Φλαβιανό στην Αντιόχεια (390). Γενικά πάντως, ό μοναχισμός είχε τόσο άναπτυχθεΐ καί επιβληθεί, ώστε σέ μοναστήρια (τού τύπου χαλαρής συνδέσεως οίκίσκων) ή σέ άσκητήρια μοναχός ή μοναχοί δέχονταν νέους καί τούς δίδασκαν εκκλησιαστικά κι ενίοτε θύραθεν γράμματα.Περίφημος γιά την διδασκαλία του καί τό σχολείο του έγινε ό Διόδωρος Ταρσού (+ 392), σοφότατος δάσκαλος καί αύστηρότατος άσκητής, πού χαρακτηριστικά ονόμασε τό έξω άπό την Αντιόχεια σχολείο του ’Ασκητήριο. Έκέί διδάχτηκαν θεολογία, έρμηνευτική άλλά καί άσκητική ό Χρυσόστομος, ό Θεόδωρος Μοψουεστίας καί άλλοι πολλοί. Προφανώς, οι περιπτώσεις διδασκαλίας άπό μοναχούς ήταν λίγες, δεδομένου ότι ή πλειονότητα των μοναχών άγνοοΰσαν την έλληνική, όπως άποδεικνύει τό γεγονός ότι σέ ορισμένες Μονές oι ’Ακολουθίες καί ή θεία Λειτουργία ψέλνονταν καί ελληνικά καί συριακά.

Ακόμη περισσότερο επιβλήθηκαν οί μοναχοί στήν συνείδηση τών χριστιανών καί τών κατοίκων γενικά της Αντιόχειας, όταν, μετά τήν συντριβή τών βασιλικών προτομών άπό τό έπαναστατημένο πλήθος της πόλεως, τό 387, άρχισαν οί διώξεις, οί δίκες, καί οί έκτελέσεις έπαναστατών άπό τούς άπεσταλμένους τού αύτοκράτορα Θεοδοσίου. Τότε, πολλοί μοναχοί, πού γιά δεκαετίες άσκή- τευαν στά κοινόβια καί τά άσκητήρια, ήρθαν στήν Αντιόχεια καί παρακαλοΰσαν τούς δικαστές καί τούς στρατιωτικούς νά σπλαχνισθούν τούς άτυχους έπαναστάτες άντιοχέΐς. Πολλές φορές, μάλιστα, προσέφεραν καί τόν έαυτό τους άκόμα νά θανατωθούν στήν θέση οικογενειαρχών. Ό ίδιος ό Χρυσόστομος, έχοντας γύρω του πολλούς μοναχούς, δήλωσε θαρραλέα στούς εκπροσώπους της έξουσίας, ότι θά περάσουν πάνω άπό τό σώμα του γιά νά συλλάβουν καί νά κακοποιήσουν κάποιους άντιοχεΐς. Όλ’ αύτά εξύψωσαν τόν μοναχισμό στην συνείδηση των κατοίκων, οί όποιοι τήν ίδια έποχή έβλεπαν τούς φιλοσόφους καί τούς ρήτορες, τούς έθνικούς 'ιερείς καί τούς έβραίους, νά έγκαταλείπουν τήν πόλη γιά νά διασωθούν οί ίδιοι (PG 49,173-174).

Σελίδες 21-24

Πρώτη αποκλειστική δημοσίευση   στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο
Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος
Ή ζωή του, Ή δράση του,  Οι συγγραφές του
+ Στυλ.Παπαδόπουλου
Τόμος Α΄
Η  επεξεργασία, επιμέλεια και μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
©  ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: