Ο θεωρητικός τού Νηπτικού
βίου
Γενική Θεώρηση
Εισαγωγικά
Ό Γρηγόριος Νύσσης,
πρώτος θεολόγος τοϋ νηπτικού βίου, άνήκει στά μεγάλα δημιουργικά πνεύματα τής
Ιστορίας. Στό πρόσωπό του συναντήθηκαν γόνιμα δύναμη γιά θεολογία καί πλούσιες
θεοπτικές έμπειρίες. Αποτέλεσμα ήταν νά διευρύνει μέ τό έργο του, πού έχει έκπληκτικό βάθος, τό θεολογικό πλαίσιο
τής Εκκλησίας.
’Ακολουθώντας τό
παράδειγμα τοΰ άδελφοϋ καί δασκάλου του Μεγάλου Βασιλείου, του όποιου
αισθανόταν πνευματικός κληρονόμος καί συνεχιστής άσχολήθηκε μέ όλο τό φάσμα των κρίσιμων έκκλησιαστικοθεολογικών
προβλημάτων τής έποχής, προϋποθέτοντας ό,τι είχε παραχτεΐ στούς κόλπους τής
Εκκλησίας. ’Αφομοίωσε δηλαδή ολοκληρωτικά ή έκλεκτικά καί πάντοτε δημιουργικά
τήν μικρασιατική θεολογία καί τόν Ειρηναίο, τήν άλεξαν δρινή σχολή καί τόν
’Αθανάσιο, τήν άντιοχειανή ερμηνεία καί τόν Μάρκελλο Άγκυρας. Βέβαια ό
Βασίλειος έγινε ό άσφαλής θεολογι κός τόπος, στόν όποιο ό Γρηγόριος βασίστηκε,
άλλά δεν περιορίστηκε σ’ αύτόν.
"Ετσι συνέχισε τήν
τριαδολογία καί τήν πνευματολογία τοΰ Βασιλείου, όπως τήν χριστολογία του
Γρηγορίου Θεολόγου, άλλά μεγάλωσε τό εύρος καί τό βάθος τους, βελτίωσε κάποια
σημεία τους καί προπαντός άνοιξε μιά νέα προοπτική. Πρόκειται γιά τήν θεολογική
άνθρωπολογία, ή όποια αυτούσια ή άφομοιωμένη συνιστα τήν προϋπόθεση τής
μεταγενέστερης άσκητικής καί ησυχαστικής θεολογίας, άπό τά νεοπλατωνίζοντα
Άρεοπαγιτικά έργα (Ε' αι.) καί τόν Μάξι μο 'Ομολογητή (+ 662) μέχρι τόν Γρηγόριο
Παλαμα (+ 1359) καί τόν Κάλλιστο Άγγελικούδη ( + τέλος ΙΔ' αί.). Ή διδασκαλία
τοΰ Εύ νομίου, ή άρνηση τής θεότητας τοΰ άγιου Πνεύματος άπό τούς πνευ
ματομάχους, ή άπορρόφηση τής άνθρώπινης φύσεως άπό τήν θεία στό πρόσωπο του
Χρίστου, πού δίδασκε τότε ό Άπολινάριος, όδη γοϋσαν σέ πλήρη διαστρέβλωση τής
θείας άλήθειας, πού είχε άμεσο άντίκτυπο στήν χριστιανική άνθρωπολογία καί στόν
πνευματικό βίο τοΰ πιστοϋ.
Read More ->>