ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΣΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
ΤΗΣ ΚΙΕΒΟ-ΠΕΤΣΕΡΣΚΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑΣ.
Πρόλογος
Η ΛΑΥΡΑ των Σπηλαίων του Κιέβου, υπήρξε μία ζωηφόρος άμπελος, που έθρεψε για χίλια σχεδόν χρόνια την Ορθοδοξία του Βορρά, με «βότρυας ζωής».Παλαίστρα υπερφυών αγώνων. Ορμητήριο πνευματικών αναβάσεων. Φυτώριο αγίων ανδρών. Ανδρών, που με τις πύρινες προσευχές, τ' ασκητικά παλαίσματα, τις θαυματουργίες και την αγιότητά τους, ενίσχυσαν και στερέωσαν το μήνυμα του Ευαγγελίου στη Ρωσία. Στο «Πατερικό των Σπηλαίων του Κιέβου» περιέχονται τα στοιχεία που διασώθηκαν από τους βίους και τα κατορθώματα των οσίων εκείνων πατέρων, των πρώτων οικιστών των σπηλαίων και των μαθητών τους. Συντάχθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα στη σλαβονική γλώσσα. Στα τρία πρώτα μέρη του βιβλίου, ο άγνωστος συντάκτης του, συγκέντρωσε τις σχετικές διηγήσεις των οσίων Νέστορος του χρονογράφου, Πολυκάρπου, αρχιμανδρίτου της Λαύρας και Σίμωνος, επισκόπου Βλαντιμίρ και Σουζντάλ. Στο τέταρτο μέρος, δίνονται κάποια βιογραφικά στοιχεία για τους τρεις αυτούς ιερούς συγγραφείς, ενώ έχουν προστεθεί και δύο μεταγενέστερες «διηγήσεις» που σχετίζονται με τη μονή των Σπηλαίων. Το «Πατερικό» γνώρισε και άλλες νεώτερες εκδόσεις στη σλαβονική και ρωσική γλώσσα. Μία απ' αυτές, της Οδησσού (1903), απετέλεσε την κύρια πηγή μας για την ελληνική μετάφραση, στην οποία προτάξαμε και ένα σύντομο ιστορικό σημείωμα για τη Λαύρα των Σπηλαίων. Απ' αυτή την έκδοση, προέρχονται και οι χαριτωμένες λαϊκές γκραβούρες που συνοδεύουν το κείμενο.
ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ του ευσεβούς μεγάλου ηγεμόνα της ρωσικής γης Βλαδίμηρου
( Βλαδίμηρος Α' ο Μέγας (περ. 956-1015), άγιος και ισαπόστολος, «ο Μέγας Κωνσταντίνος της Ρωσίας» ηγεμόνας του Νόβγκοροντ (970) και του Κιέβου (980- 1015) γιος του Σβιατοσλάβου και εγγονός της αγίας ισαποστόλου Όλγας. Ένωσε κάτω από την εξουσία του το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών εδαφών. Είναι ο δημιουργός της ένδοξης Ρωσίας του Κιέβου και αποτελεί την κεντρική φυσιογνωμία της ιστορίας, των θρύλων και των έπων του ρώσικου λαού. Το 988 ασπάσθηκε την Ορθοδοξία και βαπτίσθηκε μαζί με το λαό του. Έγινε έτσι ο θεμελιωτής της ορθόδοξης Αγίας Ρωσίας και ένας από τους μεγάλους αγίους προστάτες της ρωσικής γης. Το 989 νυμφεύθηκε την πριγκίπισσα Άννα, αδελφή του βυζαντινού αυτοκράτορα Βασιλείου Β' (9761025), συσφίγγοντας τους πνευματικούς, πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς του με το Βυζάντιο. Η μνήμη του τιμάται στις 15 Ιουνίου.) ευδόκησε ο Θεός ν' αναδείξει ένα φωστήρα της Εκκλησίας Του και διδάσκαλο των μοναχών, τον όσιο και θεοφόρο πατέρα μας Αντώνιο. Ο όσιος Αντώνιος, κατά κόσμον Αντίπας, γεννήθηκε στην κωμόπολη Λιούμπετς, σαράντα βέρστια μακριά από το Τσερνιγώφ, στα 983.
Από τους ευσεβείς γονείς του διδάχτηκε το φόβο του Θεού και νωρίς ένιωσε την επιθυμία να ενδυθεί το μοναχικό σχήμα. Ο Θεός τον φώτισε να έρθει γι' αυτό το σκοπό στη γη της Ελλάδος.
Χωρίς καθυστέρηση ξεκίνησε από την πατρίδα του και πήγε στην Κωνσταντινούπολη. Από κει πέρασε στο Άγιο Όρος, τον ιερό Άθωνα. Περιόδευσε στις ιερές μονές και είδε πολλούς μοναχούς, μιμητές της ζωής των αγγέλων.
ΓΕΜΑΤΗ χάρη Θεού είναι κάθε καρδιά απλή καί καθαρή. Κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος είναι κάθε άνθρωπος ξένος προς την πονηρία, την κακία καί την υποκρισία.
Σ' αυτή τη χορεία των εκλεκτών του Κυρίου ανήκε καί ό όσιος πατέρας μας Σπυρίδων ό προσφοράρης, ό όντως απλούς, άκακος καί απονήρευτος σαν μικρό παιδί.
Ό μακάριος Σπυρίδων καταγόταν από φτωχή καί άσημη οικογένεια. Ήταν εντελώς αγράμματος καί τραχύς στους τρόπους, άλλ' αυθόρμητος καί ανεπιτήδευτος. Ένας «χωριάτης» για τους αριστοκράτες, ένας «αγροίκος» για τους μεγαλωμένους στα σαλόνια, ένας «μωρός» για τους σοφούς του κόσμου τούτου.Κι όμως ό όσιος ξεπέρασε σε αξία καί τους σοφούς καί τους ισχυρούς καί τους ευγενείς, με την ανώτερη πνευματική του ζωή, με τα θεάρεστα έργα της αρετής του, με την ασκητική Βία, με το φόβο του Θεού, πού είναι ή αρχή καί ή πηγή της πραγματικής σοφίας.
Ο ΘΕΟΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ Αγαπητός ήταν από την πόλη του Κιέβου και ήρθε στα Σπήλαια στα χρόνια του οσίου Αντωνίου.
Με πόθο πολύ ζητούσε από τον όσιο να τον δεχτή και να τον τιμήσει με το πανίερο μοναχικό σχήμα. Κι εκείνος, μετά την κανονική δοκιμασία, τον έκειρε και τον κράτησε κοντά του.
Βλέποντας ο θεσπέσιος Αγαπητός τον όσιο Αντώνιο να υπηρετεί με αγάπη τους ασθενείς και να τους θεραπεύει με τα βότανα και την προσευχή του, θέλησε να γίνει μιμητής του. Αν κάποιος αδελφός αρρώσταινε, ο σπλαχνικός Αγαπητός άφηνε το κελί του και την ησυχία του κι έτρεχε στον άρρωστο. Καθόταν δίπλα του και ικανοποιούσε αγόγγυστα όλες του τις ανάγκες μέχρι ν' αναρρώσει. Συνάμα έκανε αδιάλειπτη θερμή προσευχή στον ιατρό των ψυχών και των σωμάτων Ιησού Χριστό υπέρ της υγείας του ασθενούς αδελφού. Κι αν η αρρώστια συνεχιζόταν για πολύν καιρό και ο αδελφός έχανε την υπομονή του και μεμψιμοιρούσε, ο όσιος τον ενίσχυε και τον παρηγορούσε με λόγους αγάπης και παρακλήσεως.
ΜΙΜΗΤΗΣ του ιερού ευαγγελιστή και πρώτου εικονογράφου Λουκά, αναδείχθηκε ο όσιος πατέρας μας Αλύπιος ο σπηλαιώτης.Αυτός ο μακάριος, θαυμαστά εικονογραφούσε τις μορφές των αγίων, ενώ ταυτόχρονα και την ψυχή του στόλιζε μ' όλες τις αρετές. Έτσι ο Θεός τον αξίωσε να γίνει γιατρός θαυματουργός ψυχών και σωμάτων.Ο μακάριος Αλύπιος ήταν λαϊκός ακόμη, όταν έγινε μάρτυρας του εξαισίου θαύματος που συνέβη μέσα στην εκκλησία των Σπηλαίων, στη διάρκεια της αγιογραφήσεώς της. Βοηθούσε τότε τους Έλληνες αγιογράφους που ιστορούσαν το ναό της Θεοτόκου. Και είδε με τα ίδια του τα μάτια το περιστέρι που παράδοξα εμφανίστηκε, όπως είδαμε πιο πάνω στη σχετική διήγηση.Μετά από το θαυμαστό εκείνο γεγονός, ο Αλύπιος έμεινε στο μοναστήρι και έλαβε το άγιο αγγελικό σχήμα από τα χέρια του ηγουμένου οσίου Νίκωνος, ενώ συνέχισε να τελειοποιείται στην Ιερή τέχνη της εικονογραφίας. Και με τη χάρη του Θεού απέκτησε την ικανότητα ν' αποτυπώνει στις άψυχες, ζωγραφιστές μορφές των αγίων, όλες τις αρετές και τα θεία χαρίσματα που τους στόλιζαν όσο ζούσαν. Την ικανότητα αυτή την έδωσε ο Κύριος στον όσιο Αλύπιο επειδή ασκούσε την εικονογραφία όχι για πλουτισμό ή έπαινο, αλλά για τη δόξα του Θεού και των αγίων Του.Πολλές εικόνες φιλοτέχνησε για τη μονή και πολλές ακόμη για τον ηγούμενο και τους αδελφούς. Έμαθε επίσης την τέχνη της συντηρήσεως παλαιών εικόνων και κοπίασε πολύ για την αποκατάσταση, εκείνων που είχαν φέρει στη μονή οι πρώτοι πατέρες των Σπηλαίων.
Ο όσιος Αλύπιος ποτέ δεν έμενε αργός. Με την εργατικότητά του έγινε μιμητής των αρχαίων αγίων πατέρων, που μοίραζαν το χρόνο τους στην προσευχή και το εργόχειρο.Ό,τι αποκτούσε ο όσιος από το εργόχειρό του, το χώριζε σε τρία ίσα μέρη.
Ο ΟΣΙΟΣ πατέρας μας Βαρλαάμ καταγόταν από επιφανή γενιά βογιάρων. Ήταν γιος του πιο φημισμένου στρατηγού του μεγάλου ηγεμόνα Ιζιασλάβου, του βογιάρου Ιωάννου.
Ό Κύριος είχε προικίσει πλούσια το Βαρλαάμ με πολλά χαρίσματα — σωματική ομορφιά, ρώμη καί ευφυΐα. Από τη μητέρα του Μαρία ό νεαρός βογιάρος πήρε χριστιανική αγωγή καί γρήγορα ξεχώρισε για την ψυχική του καθαρότητα. Όταν ήταν ακόμη παιδί, σ' όλη την περιοχή του Κιέβου είχε απλωθεί ή φήμη της θεάρεστης ασκητικής ζωής καί των μεγάλων θαυμάτων των οσίων πατέρων Αντωνίου καί Θεοδοσίου των σπηλαιωτών. Κι όταν έγινε έφηβος, συχνά επισκεπτόταν τους αγίους ασκητές μαζί με πολλούς άλλους συμπολίτες του, καί δεν χόρταινε ν' ακούει τίς ψυχωφελείς νουθεσίες καί τίς γλυκύτατες διδαχές τους.Ή αγνή καί καθαρή ψυχή του νεαρού Βαρλαάμ αιχμαλωτίστηκε από τη θεία γοητεία των μελίρρυτων οσιακών λόγων καί πόθησε την αμέριμνη, αγγελική ζωή των αγίων ασκητών. Δεν άργησε ν' αποστραφεί τον πλούτο, τη χλιδή καί τη δόξα της βογιάρικης ζωής, καί να κυριευτεί από το θείο έρωτα του αφανούς καί σκληρού βίου των σπηλαιωτών μοναχών. Στη ζωή του μονάχου ό Βαρλαάμ έβλεπε τον πιο ασφαλή δρόμο για τη βασιλεία των ουρανών, ενώ στη ζωή των κοσμικών διαπίστωνε πλήθος πειρασμών καί πνευματικών κινδύνων. Ιδιαίτερα τον φόβιζαν τα λόγια του Κυρίου: «Ευκολότερων εστί κάμηλον δια τρυπήματος ραφίδος διελθείν ή πλούσιον εις την βασιλείαν του Θεού εισελθείν».
Ο ΑΞΙΟΘΑΥΜΑΣΤΟΣ Δαμιανός έζησε στη μονή των Σπηλαίων στα χρόνια της ηγουμενίας του οσίου Θεοδοσίου.
Ο μακάριος αυτός μοναχός έγινε ακριβής μιμητής της ισάγγελης ζωής του γέροντά του. Με φλογερό ζήλο και συνεχή βία, αγωνιζόταν να υπερβεί τη φύση του και να πλησιάσει την τελειότητα των ευαγγελικών αρετών. Όλοι οι αδελφοί ομολογούσαν με θαυμασμό την τελωνική ταπείνωση, την τέλεια υπακοή και τη βαθιά απλότητα του οσίου. Παρ' όλο που προσπαθούσε να κρύψει την πνευματική του εργασία, αυτή είχε πέσει στην αντίληψη των άλλων συνασκητών του, που ένιωθαν δέος και ευλάβεια απέναντι στον πιστό θεράποντα του Χριστού και καθαιρέτη του εχθρού. Γιατί ο όσιος δεν κοιμόταν σχεδόν καθόλου.Οι μέρες και οι νύχτες του περνούσαν με αγρυπνία, μελέτη των ιερών βιβλίων και αδιάλειπτη προσευχή. Επιπλέον αναδείχθηκε σε μεγάλο νηστευτή και εγκρατευτή. Πήρε ευλογία από τον όσιο Θεοδόσιο να μη γεύεται τίποτε άλλο, εκτός από λίγο ψωμί και νερό. Αυτή τη δίαιτα κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Γι' αυτό ο αδιάψευστος Κύριος, που διαβεβαίωσε ότι το πονηρό γένος των δαιμόνων δεν καταβάλλεται «ει μη εν προσευχή και νηστεία», βράβευσε τους κόπους του εργάτη της προσευχής και της νηστείας οσίου Δαμιανού.
Τον τίμησε με το χάρισμα της θεραπείας των ασθενειών, που οι δαίμονες προκαλούν στους ανθρώπους.
Ο ΟΣΙΟΣ πατέρας μας Εφραίμ, προερχόταν όπως και ο μακάριος Βαρλαάμ, από γένος βογιάρων. Ήταν ευνούχος και άνηκε στους έμπιστους συμβούλους του ηγεμόνα Ιζιασλάβου.
Πόθησε κι αυτός ν' αφιερωθεί ολοκληρωτικά στον Κύριο και να σηκώσει «τον χρηστόν ζυγόν» της μοναχικής ζωής. Πήγε λοιπόν στον όσιο Αντώνιο και με θερμά δάκρυα κι επίμονες ικεσίες, ζητούσε να τον κρατήσει στο σπήλαιο και να του δώσει το άγιο σχήμα. Ο όσιος Αντώνιος, διαβλέποντας με το θεοφώτιστο νου του την ειλικρινή πρόθεση και τη μελλοντική πνευματική πορεία του ευγενούς ευνούχου, έδωσε εντολή στον όσιο Νίκωνα να τον κείρει μοναχό.
Αλλ' ο μισόκαλος διάβολος φρύαξε βλέποντας να πληθύνεται η αγία οικογένεια των σπηλαιωτών μοναχών. Έκανε λοιπόν τον ηγεμόνα Ιζιασλάβο να οργιστεί και να προκαλέσει θλίψεις πολλές στους δούλους του Θεού, όπως είδαμε στους βίους των οσίων Αντωνίου και Νίκωνος.
ΟΠΩΣ φανερώνει και το ίδιο του το όνομα, ο μακάριος Ευστράτιος εστρατεύθη «την καλήν στρατείαν, έχων πίσην και αγαθήν συνείδησιν», πράγμα που φανερώθηκε στη θεοφιλή ζωή και τα μαρτυρικά τέλη του. Μιμητής και γενναίος στρατιώτης του Σωτήρος Χριστού, ο θείος Ευστράτιος υπέμεινε όμοια μ' Εκείνον πάθη.Καταγόταν από την πόλη του Κιέβου. Νιώθοντας ισχυρό πόθο να ενδυθή «την πανοπλίαν του Θεού», το άγιο μοναχικό σχήμα, διέκοψε κάθε δεσμό με τον κόσμο και τις βιοτικές μέριμνες. Μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς, μένοντας ο ίδιος φτωχότερος απ' όλους, και πήγε στη μονή των Σπηλαίων για να κακοπαθήση «ως καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού».
Μόλις έγινε μοναχός άρχισε ν' αγωνίζεται κατά των σαρκικών παθών και του διαβόλου με «τα όπλα του φωτός», την αγρυπνία, την προσευχή και προπαντός τη χριστομίμητη νηστεία. Με τον αγώνα και τη σκληρή εγκράτεια ταπείνωνε τους δαίμονες και εξουδετέρωνε τις προσβολές τους. Πάντοτε θυμόταν ότι ο Κύριος του, ο Ιησούς Χριστός, με τη σαρανταήμερη νηστεία και την προσευχή του κατέβαλε τον πονηρό. Θυμόταν ακόμη ότι, αντίθετα, ο πρωτόπλαστος Αδάμ από την ακράτεια του έπεσε κι εξορίστηκε από τον παράδεισο. Έτσι ο γενναίος Ευστράτιος έλιωσε πραγματικά το σώμα του με την αυστηρή νηστεία, αλλά μαζί μ' αυτό έλιωσε και τα πάθη και διέλυσε τις δαιμονικές πλεκτάνες. Γι` αυτό επονομάστηκε νηστευτής.
Η ΚΑΛΗ διαχείρηση του πλούτου είναι θεία επιταγή. Γιατί ο πλούτος «δόξα Θεού εστίν». Δεν κάνουν όμως όλοι οι άνθρωποι θεάρεστη χρήση των δώρων του Θεού. Πολλοί καταστράφηκαν εξαιτίας του πλούτου: «Εδόθησαν εις πτώμα χάριν χρυσίου». Με δυο κυρίως τρόπους μπορεί να επενδυθή το χρήμα για την ωφέλεια της ψυχής μας: ή με την ελεημοσύνη ή με την ανέγερση και τον ευπρεπισμό ιερών ναών και καθιδρυμάτων.
Ο όσιος Έρασμος διάλεξε το δεύτερο τρόπο. Ενώ ήταν πλούσιος και ένδοξος στον κόσμο, όταν άκουσε τον άγιο Χρυσόστομο να προσεύχεται στη θεία Λειτουργία του για «τους αγαπώντας την ευπρέπειαν του οίκου» του Κυρίου, διέθεσε ολόκληρη την περιουσία του για το στολισμό και την ευπρέπιση του ναού της Υπεραγίας Θεοτόκου των Σπηλαίων. Έπειτα έγινε κι ο ίδιος μοναχός εκεί, κι άρχισε να στολίζη τον εαυτό του με τις αρετές, σαν ναό του Αγίου Πνεύματος και ζωντανή εικόνα του Θεού.Ο ψυχοκτόνος διάβολος όμως έστησε μιαν ολέθρια παγίδα στο δούλο του Θεού. Όταν πια όλο το χρυσάφι του είχε χρησιμοποιηθή για την εκκλησία της Παναγίας, ο μακάριος Έρασμος σκέφτηκε ότι μάταια το ξόδεψε γι' αυτό το σκοπό. «Αλλοίμονο μου!», συλλογιζόταν. «Κανένα μισθό δεν θα λάβω. Χαμένα πήγαν τα χρήματα μου. Έπρεπε να τα μοιράσω στους φτωχούς».
ΔΕΝ ΚΑΥΧΙΕΤΑΙ μόνο η Νεοκαισάρεια για τον ένδοξο Ιεράρχη της Γρηγόριο το θαυματουργό, αλλά και η αγία Λαύρα των Σπηλαίων για τον ομώνυμό του, θαυματουργό όσιο. Ο μακάριος Γρηγόριος ήρθε στον όσιο Θεοδόσιο όταν εκείνος έχτιζε το μοναστήρι των Σπηλαίων. Αφού έλαβε το μοναχικό σχήμα, διδάχτηκε από τον όσιο την ακτημοσύνη, την εγκράτεια των παθών, την υπακοή και τις άλλες αρετές. Ο φιλόθεος Γρηγόριος όμως έδειξε ιδιαίτερη κλίση και αγάπη στην καλλιέργεια της προσευχής.Έτσι, με την ακρίβεια της μοναχικής του βιοτής, τους κόπους και τα πνευματικά παλαίσματα, από πολύ νωρίς στολίστηκε με τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και αξιώθηκε να επιτελή ποικίλα θαύματα στο όνομα του Χριστού, χάρη στα οποία αποκλήθηκε θαυματουργός. Ιδιαίτερο χάρισμα του έδωσε ο Θεός εναντίον των πονηρών πνευμάτων, που τα επιτιμούσε και τ' απομάκρυνε από τους ανθρώπους με προσευχές κι εξορκισμούς. Συχνά του έφερναν δαιμονισμένους για να τους θεραπεύσει. Γνωρίζοντας οι δαίμονες τη δύναμη του Χριστόφορου οσίου, φώναζαν από μακριά:— Αλίμονο μας, Γρηγόριε! Θα μας διώξεις με την προσευχή σου!
Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ Ησαΐας, γεννήθηκε στη γη του Κιέβου από ευγενείς και φιλόχριστους γονείς, που του έδωσαν χριστιανική αγωγή.
Από τα νεανικά του χρόνια αγάπησε το Χριστό, περιφρόνησε όλες τις κοσμικές απολαύσεις και ήρθε στη μονή των Σπηλαίων για να γίνει μοναχός. Ηγούμενος ήταν τότε ο όσιος Θεοδόσιος, που διείδε με τη χαρισματική του διάνοια τη μελλοντική εξέλιξη του νέου και τον έντυσε με το μοναχικό ένδυμα.
Από τότε ο Ησαΐας δόθηκε «ψυχή τε και σώματι» στο Νυμφίο Χριστό και άρχισε μιαν αυστηρή ασκητική ζωή.
ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ το μεγάλο προφήτη του Ισραήλ Ιερεμία, που έλαμψε στη γη της Παλαιστίνης στα χρόνια του Νόμου, ο Θεός ανέδειξε έναν αντάξιο χαρισματούχο συνώνυμό του, στη γη της Ρωσίας, στα χρόνια της χάριτος.
Είναι ο όσιος Ιερεμίας ο προορατικός. Ο όσιος Ιερεμίας ήρθε στη μονή των Σπηλαίων σε βαθιά γεράματα και αξιώθηκε να λάβει το άγιο μοναχικό σχήμα από τους οσίους Αντώνιο και Θεοδόσιο.
Για τη ζωή του, δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα.Ξέρουμε μόνο ότι, παρά τα χρόνια του, με τόσο ζήλο και αυταπάρνηση μιμήθηκε την ισάγγελη ζωή των δύο αγίων χειραγωγών του, ώστε ο δωρεοδότης Κύριος, τον δόξασε σε πολύ λίγο χρόνο, με το μέγα χάρισμα της γνώσεως των μελλοντικών γεγονότων και των μυστικών διαλογισμών των ανθρώπων.
Ο ΟΣΙΟΣ Ιωάννης ο πολύαθλος, υπέμεινε πολλές θλίψεις για την αγνεία και την παρθενία, σαν επίγειος νυμφίος του ουράνιου Νυμφίου. Ο όσιος Ιωάννης τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε έγκλειστος στο σπήλαιο του οσίου Αντωνίου. Εκεί τον επισκεπτόταν συχνά κάποιος από τους αδελφούς, που ο διάβολος τον πολεμούσε άγρια με ακάθαρτους λογισμούς.
Πάτερ, σώσε με! έλεγε απελπισμένος στον όσιο. Προσευχή σου στον Κύριο να χαλαρώσει λίγο το σαρκικό πόλεμο, γιατί δεν αντέχω άλλο. Αδελφέ μου, του απαντούσε ο μακάριος Ιωάννης με λόγια ψαλμικά, «υπόμεινον τον Κύριον ανδρίζου, και κραταιούσθω , η καρδία σου και υπόμεινον τον Κύριον και φύλαξον την οδόν αυτού και αυτός ρύσεταί σε εκ χειρός εχθρού και συντρίψει τους οδόντας αυτού».Πάτερ, πίστεψε με! Αν δεν με βοηθήσεις, παίρνω τα μάτια μου και φεύγω. Δεν ησυχάζω πουθενά.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ δυνατό ν' αποφύγει ο άνθρωπος τους πειρασμούς. Εάν ο πονηρός τόλμησε να πειράξει στην έρημο τον ίδιο τον Κύριο, πολύ περισσότερο τους δούλους Του. Αυτό όμως γίνεται κατά παραχώρηση Θεού. Γιατί όπως το χρυσάφι δοκιμάζεται μέσα στη φωτιά και καθαρίζεται και λαμπικάρετε και αστράφτει, έτσι και ο πιστός άνθρωπος, που δοκιμάζεται μέσα στη φωτιά των πειρασμών, θα λάμψη τελικά σαν τον ήλιο μπροστά στο Θεό με τα καλά του έργα, ενώ ο εχθρός που σπέρνει τους πειρασμούς θα παραδοθεί στο αιώνιο πυρ. Μια μεγάλη πειρασμική δοκιμασία πέρασε και ο όσιος πατέρας μας Ισαάκιος ο έγκλειστος.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ οσίους πατέρες μας Κούκσα και Ποιμένα δεν γνωρίζουμε πολλά. Αλλά και δεν χρειάζονται πολλά, μια και τα λίγα που ξέρουμε μαρτυρούν ολοφάνερα για την αγιότητα τους. Ο ιερομάρτυς Κούκσα ήταν ένας από τους πατέρες της μονής των Σπηλαίων και ο Θεός τον είχε τιμήσει με το χάρισμα της ιερωσύνης. Έγινε ξακουστός κηρύττοντας την αγία πίστη του Χριστού στους άπιστους Βιάτιτσους, που κατοικούσαν στην περιοχή του ποταμού Οκά, στη ΒΑ. Ρωσία. Το φλογερό του κήρυγμα, βγαλμένο από τα βάθη της πιστής και αφοσιωμένης στον Κύριο καρδιάς του, μετέστρεψε από το σκοτάδι της αγνωσίας στο φως της θείας γνώσεως πλήθη ειδωλολατρών, που βαπτίζονταν και γίνονταν μέλη της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας.
ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ εκείνα, μετά τα δυσάρεστα γεγονότα των οσίων εγκλείστων σπηλαιωτών Ισαακίου και Νικήτα, ήρθε στο μοναστήρι ένας νέος ασκητής, ο μακάριος Λαυρέντιος. Είχε κι αυτός τον πόθο, σαν γενναίος στρατιώτης του Χριστού, ν' ασκηθεί και να πολεμήσει τον ανθρωποκτόνο εχθρό σαν έγκλειστος, εφαρμόζοντας πιστά σ' όλη του τη ζωή την παραγγελία του Κυρίου: «συ δε όταν προσευχή, είσελθε εις το ταμείον σου, και κλείσας την θύραν σου πρόσευξαι τω πατρί σου τω εν τω κρύπτω, και ο πατήρ σου ο βλέπων εν τω κρύπτω αποδώσει σοι εν τω φανερώ».
Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ Μάρκος, ασκήτεψε στη μονή των Σπηλαίων στα χρόνια του ηγουμένου Ιωάννου, τότε που έγινε η ανακομιδή των τιμίων λειψάνων του οσίου Θεοδοσίου από το σπήλαιο στη μεγάλη εκκλησία. Από τότε που έλαβε το άγιο αγγελικό σχήμα, δεν έδωσε «ύπνων τοις οφθαλμοίς και τοις βλεφάροις νυσταγμόν και ανάπαυσιν τοις κροτάφοις» του, αλλά τις περισσότερες ώρες της νύχτας αγρυπνούσε προσευχόμενος. Ελάχιστο χρόνο διέθετε νια σωματική ανάπαυση. Την ημέρα, όταν δεν συνέχιζε την προσευχή χωμένος βαθιά στο σκοτεινό του σπήλαιο, έσκαβε λάκκους για την ταφή των κεκοιμημένων αδελφών.
ΣΕ ΟΛΟΥΣ τους αγωνιστές του Χριστού, περισσότερη τιμή πρέπει σ' εκείνους τους γενναίους που ξεκόβουν από την παράταξη των άλλων μαχητών, ορμούν άφοβα μπροστά και πολεμούν τον εχθρό μόνοι τους. Σ' αυτούς τους στρατιώτες Του, παραχωρεί κάποτε ο Κύριος να συμβεί μια μεγάλη πτώση, με άρση της χάριτός Του, «ίνα μη υπεραίρονται». Βλέποντας ωστόσο το ζήλο και τη γενναιότητά τους, δεν τους εγκαταλείπει οριακά, αλλ' αφού τους παιδαγωγήσει για ορισμένο χρόνο, τους αποκαθιστά και τους χαριτώνει πάλι, καθιστώντας τους ανίκητους από τους δαίμονες.
ΟΤΑΝ Ο ΚΥΡΙΟΣ ευδόκησε να φυτευτή στη Ρωσία το πολύκαρπο δέντρο του μοναχικού βίου από τον όσιο πατέρα μας Αντώνιο, του έδωσε έναν άξιο υποτακτικό καί συνασκητή. Αυτός ήταν ό όσιος Νίκων. Ο διδάσκαλος Αντώνιο, επιδόθηκε με ζήλο στη μίμηση του, ανεβαίνοντας γοργά τίς βαθμίδες της κλίμακας των αρετών. Επιπλέον έδειξε εξαιρετικές ικανότητες μοναχικού ηγέτη καί συνετού χειραγωγού των λογικών προβάτων του Χριστού στην ασκητική ζωή.
Ο ΠΟΛΥΕΛΕΟΣ καί πολυεύσπλαχνος Κύριος πολύ συχνά παραχωρεί να βρουν τους ανθρώπους δυστυχίες καί θλίψεις, αποβλέποντας μ' αυτές στην παιδαγωγία, τη νουθεσία καί τη διόρθωση τους. Δεν παραλείπει όμως κάθε φορά, ως φιλάνθρωπος, να «ποιη συν τω πειρασμώ καί την έκβαση;», όπως βλέπουμε καί στο βίο του οσίου Προχόρου του θαυματουργού.
Ό όσιος Πρόχορος έλαμψε με τη ζωή καί τα έργα του στα χρόνια του μεγάλου ηγεμόνα του Κιέβου Μιχαήλ Σβιατοπόλκ Ιζιασλάβιτς, φημισμένου για τη σκληρότητα καί τίς αδικίες του. Πολλές θλίψεις καί βάσανα υπέμειναν οι κάτοικοι του Κιέβου στο διάστημα της εξουσίας του. Τα βάσανα τους πλήθαιναν περισσότερο με τίς αδιάκοπες επιδρομές των Πολόφτσων καί άλλων γειτονικών λαών εναντίον του Κιέβου. Οί συνεχείς πόλεμοι με τους εξωτερικούς εχθρούς, καθώς επίσης καί οί εμφύλιοι σπαραγμοί μεταξύ των Ρώσων ηγεμόνων, οί διωγμοί, οί αιχμαλωσίες, οί λεηλασίες καί οί ποικίλες αναταραχές, ήταν μόνιμες αιτίες φτώχειας, δυστυχίας καί οδύνης του ρώσικου λάου.
OΠΩΣ, κατά τον Ιερό Παύλο, «αποκαλύπτεται οργή Θεού απ' ουρανού επί πάσαν ασέβειαν και αδικίαν ανθρώπων», έτσι, αντίθετα, «και η ειρήνη του Θεού, η υπερέχουσα πάντα νουν» αποκαλύπτεται σ' εκείνους που επιθυμούν να κληθούν «υιοί Θεού». Αυτό το φανέρωσε καθαρά ο Κύριος και στην περίπτωση του οσίου Τίτου του σπηλαιώτου.
Ο μακάριος Τίτος μόναζε στη Λαύρα των Σπηλαίων και είχε τιμηθή με το αξίωμα του πρεσβυτέρου. Η ασκητική του βιοτή ήταν θεοφιλής και ισάγγελη, ενώ η αγάπη του προς όλους τους αδελφούς ανιδιοτελής και ανυπόκριτη.
ΕΙΠΕ ο Κύριος: «Εγώ είμι η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη ζήσεται· και πας ο ζών και πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνη εις τον αιώνα». Αυτά είναι τα λόγια του Κυρίου προς την αγία Μάρθα, πριν αναστήση τον αδελφό της δίκαιο Λάζαρο. Και μας έρχονται στη μνήμη τώρα που γράφουμε για τον όσιο πατέρα μας Αθανάσιο, τον έγκλειστο σπηλαιώτη.
AΞΙΟ ΚΑΙ δίκαιο είναι να ευχαριστούμε πάντοτε το Θεό όχι μόνο για τις ευεργεσίες, αλλά και για τις δοκιμασίες Του. Γιατί οι δοκιμασίες, που αντιμετωπίζονται καρτερικά, και το δίκαιο τον γεμίζουν χάρη, όπως συνέβη με τον πολύαθλο Ιώβ, αλλά και τον αμαρτωλό τον καθαρίζουν και τον αγιάζουν.
ΤΑ ΠΑΝΤΑ ματαιότης τα ανθρώπινα, όσα ούχ υπάρχει μετά θάνατον ου παραμένει ό πλούτος, ου συνοδεύει ή δόξα έπελθών γαρ ό θάνατος, ταϋτα πάντα έξηφάνισται».
Αυτή την αλήθεια κατανόησε βαθιά ό ευσεβής πρίγκιπας Νικόλαος Σβιατόσα, γι' αυτό άφησε τον ηγεμονικό πλούτο καί την πριγκιπική δόξα καί «έξελέξατο την άγαθήν μερίδα» της μοναχικής ζωής.
Ό πρίγκιπας Νικόλαος ήταν γιος του ηγεμόνα του Τσερνιγώφ Δαβίδ Σβιατοσλάβιτς καί εγγονός του μεγάλου ηγεμόνα του Κιέβου Σβιατοσλάβου Παροσλάβιτς, πού στα χρόνια του θεμελιώθηκε ή αγία εκκλησία των Σπηλαίων. Πυρπολημένος από τον ερωτά του Θεοϋ καί φλογισμένος από τον πόθο της βασιλείας των ουρανών, ό σοφός Νικόλαος ήρθε στη μονή, ξεντύθηκε τα πολύτιμα πριγκιπικά φορέματα καί ντύθηκε με χαρά το ταπεινό τρίχινο μοναχικό ένδυμα.
ΜΙΜΝΗΣΚΕΣΘΕ των δέσμιων ως συνδεδεμένοι, των κακουχουμένων ως και αυτοί όντες εν σώματι», προέτρεπε ο δέσμιος του Χριστού απόστολος Παύλος τους εξ Ιουδαίων χριστιανούς. Και η προτροπή του μας φέρνει στο νου τα δεσμά και τις κακουχίες του μακαρίου δεσμώτη Νίκωνος.Ο φιλόχριστος Νίκων καταγόταν από την πόλη του Κιέβου και προερχόταν από οικογένεια πλούσια και αρχοντική.
Η ηλεκτρονική επεξεργασία επιμέλεια κειμένων και εικόνων έγινε απο τόν Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου