ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡOΣΥΝΗΣ
Ι. Το μυστήριο της Ιερoσύνης σε σχέση με το πρόσωπο και το έργο του Χριστού Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού είναι αυτό δια του οποίου η σωτηρία επήλθε στον κόσμο. Με τη σάρκωση του Λόγου «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου»18 και την υπέρ φύση γέννησή Του εισάγεται στην ιστορία της ανθρωπότητας ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Ο Ιησούς Χριστός είναι τέλειος Θεός. Είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο ομοούσιος με τον Πατέρα και ο οποίος αΐδια υπάρχει μαζί με τον Πατέρα και εν χρόνω πήρε την ανθρώπινη φύση και έγινε και άνθρωπος. Έτσι, ότι ο Ιησούς Χριστός είναι, όχι μόνο τέλειος Θεός, αλλά έγινε και τέλειος άνθρωπος, κατά πάντα όμοιος με μας, εκ ψυχής λογικής και σώματος, χωρίς όμως την αμαρτία.Αυτό το πρόσωπο του Ιησού Χριστού είναι και η πηγή της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους. Τι είναι όμως η σωτηρία του ανθρώπου και πώς προσφέρεται σ’ αυτόν; Προσφέρεται δια του προσώπου και του έργου Ιησού Χριστού και αναφέρεται στην απαλλαγή του ανθρώπου, όχι μόνο από το προπατορικό αμάρτημα, αλλά και από όλες τις ολέθριες συνέπειές του, και παρέχει τη δυνατότητα της επανόδου του ανθρώπου στην προ της πτώσεως μακαριότητα και δόξα.
Το κατ’ εικόνα αμαυρώθηκε και αχρειώθηκε με την παράβαση των πρωτοπλάστων. Εν Χριστώ Ιησού ο άνθρωπος πλέον ανακτά το αρχαίο κάλλος και μπορεί να προχωρεί προς το καθ΄ομοίωσιν. ΄Ολο το έργο του Χριστού στη γη έχει σωτηριολογικό προορισμό διαχρονικό και αφορά στην όλη ανθρώπινη φύση. Η σωτηρία της ανθρωπότητος αρχίζει με την εξ άκρας συλλήψεως του Χριστού, δηλαδή από την στιγμή που «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου» επιτελείται η σάρκωση του Θεού Λόγου. Ολοκληρώθηκε δε το επι γης έργο του, όπως αναφέρεται στη Θεία Λειτουργία του Ιερού Χρυσοστόμου, δια «πάντων των υπερ ημών γεγενημένων, του σταυρού, του τάφου, της τριημέρου αναστάσεως, της εις ουρανούς αναβάσεως, της εκ δεξιών καθέδρας, της δευτέρας και ενδόξου πάλιν παρουσίας».19 Ο Θεός Λόγος σαρκούμενος προσέλαβε όλη την ανθρώπινη φύση «εν τη του Χριστού υποστάσει»20. Με την ένωση των δύο φύσεων θείας και ανθρώπινης, στο ένα πρόσωπο του Χριστού, η ανθρωπότητα κοινωνεί της Θείας μακαριότητας και δόξας και γίνεται ο άνθρωπος θεός κατά χάριν. Με το προφητικό αξίωμα του Χριστού και μέσω της αγίας ζωής και διδασκαλίας Του, ο Κύριος εφώτισε την ανθρωπότητα, η οποία βρισκόταν στο σκοτάδι και την πλάνη. ΄Ηταν ο «λαός ο καθήμενος εν σκότει»21 που είδε φως μέγα, αλλά και διδάχτηκε τις θείες και υπερφυσικές αλήθειες.
Με το αρχιερατικό αξίωμα του ο Χριστός, το οποίο κυρίως εκφράζεται με τα πάθη και μάλιστα με τη σταυρική θυσία Του, ο Ιησούς Χριστός ως αντιπρόσωπος του γένους των ανθρώπων, «τας αμαρτίας ημών αυτός ανήνεγκεν εν τω σώματι αυτού επι το ξύλον», 22 και μας συγχώρησε και έφερε την συνδιαλλαγή με τον Θεό Πατέρα δια του ιδίου αυτού αίματος23. Στη συνέχεια με το βασιλικό του αξίωμα, το οποίο προπάντων εκδηλώνεται με την θριαμβευτική εις Άδου κάθοδόν του, την εκ νεκρών Ανάστασή του, την Ανάληψή του και την εκ δεξιών του Πατρός καθέδρα του, ο Χριστός συνέτριψε το κράτος του θανάτου, «απαρχή των κεκοιμημένων γενόμενος» 24, ανύψωσε την ανθρώπινη φύση στο θρόνο της θεότητας και δώρισε στον άνθρωπο την αιώνια ζωή.
Ειδικότερα ο Χριστός ως Αρχιερέας προσαγορεύεται μέσα σε όλη την Αγία Γραφή, Παλαιά και Καινή. «Συ ει ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ»25, διαβάζουμε στους ψαλμούς. Και όπως αλλού ο ίδιος τονίζει, ήλθε στον κόσμο «διακονήσαι και δούναι την ψυχή Αυτού λύτρον αντί πολλών»26. ΄Ετσι ο Κύριος αυτοπροσφέρεται για χάρη των ανθρώπων και γίνεται ο ύψιστος Αρχιερέας, ο οποίος με την θυσία Του αγιάζει το ανθρώπινο γένος, απαλλάσσοντάς το από κάθε ρύπο και αμαρτία και φέρνει την καταλλαγή με τον Θεό Πατέρα.
Κατά τον Απόστολο Πέτρο, ο Χριστός «τας αμαρτίας ημών αυτός ανήνεγκεν εν τω σώματι αυτού επί το ξύλον», 27 «άπαξ περί αμαρτιών έπαθε, δίκαιος υπέρ αδίκων, ίνα ημάς προσαγάγει τω Θεώ»28. Αλλά και, κατά τον Απόστολο των εθνών Παύλο, «παρέδωκεν εαυτόν υπέρ ημών προσφοράν και θυσίαν τω Θεώ εις οσμήν ευωδίας»29. Στην προς τους Εβραίους επιστολή του χαρακτηρίζει τον Χριστό «Αρχιερέα Μέγαν διεληλυθότα τους ουρανούς»30.
Ο Κλήμης Ρώμης ονομάζει τον Ιησούν Χριστόν «αρχιερέα των προσφορών ημών, τον προστάτην και βοηθόν της ασθενείας ημών»31, ενώ στον μάρτυρα Ιουστίνο αναφέρεται ότι είναι «εξαίρετος ιερεύς»32. Ο ΄Αγιος Επιφάνιος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου λέει για το αρχιερατικό αξίωμα του Χριστού: «Αυτός ιερείον, αυτός θύμα, αυτός ιερεύς, αυτός θυσιαστήριον, αυτός Θεός, αυτός άνθρωπος, αυτός βασιλεύς, αυτός αρχιερεύς, αυτός πρόβατον, αυτός αρνίον, τα πάντα εν πάσι αυτός γενόμενος»33, «υπέρ πάσης δε κτήσεως αρχιερατεύων, αναβάς δε πνευματικώς και ενδόξως εν αυτώ τω σώματι εκάθισεν εν δεξιά του Πατρός γεγονώς αρχιερεύς εις το διηνεκές και διεληλυθώς τους ουρανούς»34.
Η ιεροσύνη, λέει ο ιερός Χρυσόστομος στους Λόγους του περί Ιεροσύνης, είναι έργο, το οποίο ίδρυσε ο ίδιος ο Παράκλητος35 και ο κάθε ιερέας έχει ως πρότυπό του τον ίδιο τον Χριστό. Η ιεροσύνη είναι μια προσφορά του ιδίου του Χριστού και προσφορά της θείας φιλανθρωπίας του: «Ω του θαύματος, ω της του Θεού φιλανθρωπίας»36. Φιλανθρώπως κινείται πάντα ο Χριστός προς τον άνθρωπο. Και στην ιεροσύνη, στην οποία καταξιώνεται ο ιερέας να μετέχει, βλέπουμε τη φιλανθρωπία του Θεού, που «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν»37.
Ως φιλάνθρωπος ο Θεός έδωσε όλη την εξουσία στον Υιό του και αυτός με τη σειρά του την παραχώρησε, όπως αναφέρει και ο ιερός Πατέρας, στους ιερείς: «Πάσαν την κρίσιν έδωκεν ο Πατήρ τω Υιώ, ορώ δε πάσαν αυτήν τούτους εγχειρισθέντας υπό του Υιού»38. Έδωσε λοιπόν στους ιερείς όλη την ουράνια εξουσία, ούτως ώστε, όσα τελούν στη γη, να τα επικυρώνει στον ουρανό ο Θεός. Χάρισε σ’ αυτούς ολόκληρη την ουράνια εξουσία, δίδοντάς τους το δικαίωμα να συγχωρούν τις αμαρτίες των ανθρώπων: «Ων γαρ αν, φησίν, αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται, και ως αν κρατήτε κεκράτηνται»39.
Ο Χριστός επάνω στο σταυρό αγκάλιασε όλο το ανθρώπινο γένος και πλήρωσε με το πανάγιο αίμα του τις αμαρτίες της ανθρωπότητας και του καθενός μας προσωπικά. Εφόσον λοιπόν πρώτιστο έργο του Χριστού είναι η σωτηρία του ανθρώπου και η εισαγωγή του στην ουράνια βασιλεία Του, έδωσε στους ιερείς το μεγάλο προνόμιο, δια του μυστηρίου της βαπτίσεως, να εισάγουν τον άνθρωπο στη κιβωτό της σωτηρίας, που είναι η Εκκλησία. Να τον ενδύουν με τον ίδιο τον Χριστό, που είναι η πορεία και ο προορισμός κάθε ανθρώπου. Να τον θεραπεύουν και μάλιστα να είναι οι εγγυητές της θεραπείας του. Είναι ο ιερέας, συνεχίζει ο ιερός Χρυσόστομος, πάνω και από τον βιολογικό πατέρα, αφού δεν μας γεννά σωματικά αλλά συντελεί στη γέννησή μας εκ Θεού: «Οι μεν εξ αίματος και εκ θελήματος σαρκός εγέννησαν, οι δε της εκ Θεού γεννήσεως ημίν εισίν αίτιοι της μακαρίας παλιγγενεσίας εκείνης, της ελευθερίας της αληθούς και της κατά χάριν υιοθεσίας»40.Ο Χριστός είναι ο μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων41 και τέτοιος μεσίτης γίνεται και ο ιερεύς, αφού εξιλεώνει όχι απλά άρχοντες και βασιλείς, αλλά τον ίδιον τον Θεό, αν έχει οργισθεί. Και ως ιερείς πρώτα κάλεσε τους δώδεκα Αποστόλους του, καθώς και τους εβδομήκοντα42 και αυτοί με την σειρά τους άφησαν τους διαδόχους τους, μέχρι σήμερα, για χάρη του σωτηρίου έργου της Εκκλησίας. Οι Απόστολοι του Χριστού κλήθησαν, για να κηρύξουν από τη μια την βασιλεία του Θεού, δηλαδή έλαβαν το προφητικό αξίωμα43, και από την άλλη το αρχιερατικό αξίωμα για να διαχειριστούν τα μυστήρια της Εκκλησίας, όπως και το βασιλικό, για να διοικήσουν την Εκκλησία. Και τους παραχώρησε όλα τα ως άνω, μετά την Ανάστασή, όταν τους ενεφύσησε και τους είπε: «Λάβετε Πνεύμα Άγιον, αν τινών αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, αν τινών κρατήτε, κεκράτηνται»44. Όπως και κατά την ημέρα της Πεντηκοστής45, αυτός έστειλε και τους μαθητές του, λέγοντάς τους ακόμα, «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν. Και ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος»46.
Διάδοχοι στη συνέχεια αυτών των Αποστόλων είναι οι δια της ειδικής χειροτονίας συνεχιστές του έργου των Αποστόλων. Και είναι όσοι έλαβαν δια των χειρών των Αποστόλων την εξουσία του Αγίου Πνεύματος για την διαποίμανση της Εκκλησίας και την ενάσκηση αυτού του τρισσού αξιώματος:
«Υμάς το Πνεύμα το Άγιον έθετο επισκόπους ποιμαίνειν την Εκκλησίαν του Κυρίου και Θεού»47, κατά τον Απόστολο Παύλο. Ήδη από τους αποστολικούς χρόνους μπορούμε να διακρίνουμε τους τρεις βαθμούς της ιεροσύνης. Στους βαθμούς του διακόνου, πρεσβυτέρου και επισκόπου, μετείχε αυτός που λάμβανε δια επιθέσεως των χειρών, ως προαναφέραμε, των Αποστόλων την ιεροσύνη48. Η διαδοχή, ως εντολή, δόθηκε από τους Αποστόλους και στους διαδόχους τους.Αυτό φαίνεται από την εντολή του Παύλου προς τον Τίτο να αφήσει κατά τόπους πρεσβυτέρους49. Ο Επισκοπικός βαθμός θα ξεκαθαρίσει και θα διαχωριστεί πλέον στους Αποστολικούς Πατέρες και στον Ιγνάτιο Αντιοχείας50.
19 Ιερατικόν, Η Θεία Λειτουργία του εν Αγίοις πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Έκδοση Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Έκδοση Ε΄ 2004, σσ132
20 Ιωάννου Δαμασκηνού, Εκδ. Ορθ. Πίστεως 3, 6, PG96, 1094
21 Ματθ. 4, 16
22 Α΄ Πέτρ. 2, 24
23 Ρωμ. 5, 9-10
24 Α΄ Κορ., 15, 20
25 Ψαλμ. 109, 4
26 Ματθ. 20, 28
27 Α΄ Πέτρ. 2, 24
28 Α΄ Πέτρ. 3, 18
29 Εφεσ. 4, 14
30 Εβρ. 4, 14
31 Κλήμεντος Ρώμης, Προς Κορινθίους,. Α 36, 1. ΒΕΠΕΣ 1, 27
32Ιουστίνου, Διαλ. Προς Τρύφωνα 118. PG 6, 749Β
33 Επιφανίου, Κατά αιρέσεων ή Πανάριον, 55, 4. PG C
34 Του ιδίου, 69, 39. PG 42, 261C
35Ιωάννου Χρυσοστόμου, ό. π., Λόγος Γ΄, 4, σσ 121
36 Ό. π., Λόγος Γ΄, 7, σσ 122
37 Α΄ Τιμ. 2,4
38 Ιωάννου Χρυσοστόμου, ό. π., Λόγος Γ΄, 23-25 ,σσ124
39 Ιω. 20,23
40 Ιωάννου Χρυσοστόμου, ό. π., Λόγος Γ΄, 20-25, σσ126
41 Α’ Τιμοθ. 2,5
42 Λουκ. 10,1
43 Λουκ. 9,2
44 Ιω. 20, 22-23
ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΙΕΡΕΑ ΚΑΙ Η ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΕΞΙ ΛΟΓΟΥΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Διπλωματική Μελέτη
Υποβληθείσα στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Θεολογικών Σπουδών
Πανεπιστήμιο «Νεάπολις»
ΠΑΦΟΣ 2015
Επιβλέπων Καθηγητής: Νικόλαος Νικολαίδης
Εξεταστική Επιτροπή:
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου