Το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας
Συμπεράσματα
Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος είναι ο διαπρεπέστερος ευχαριστιακός Πατέρας της Εκκλησίας. Η διδασκαλία του γύρω από το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας είναι πλούσια, μεστή και διακρίνεται από έντονο ρεαλισμό, που σκοπό έχει να παιδαγωγήσει τους πιστούς, ώστε να προσεγγίσουν οντολογικά το μυστήριο. Σε μια εποχή δύσκολη, που ενείχε τον κίνδυνο της θεώρησης του μυστηρίου ως μίας πράξης συμβολικής ή εθιμοτυπικής, και σε ένα τόπο, την Αντιόχεια, που αποτέλεσε την αφετηρία του Ιεράρχη, στην οποία οι ποικίλες αιρέσεις επιβουλεύονταν την αλήθεια γύρω από το πρόσωπο του Χριστού, ως σπουδαίος ποιμένας καταφέρνει να προσφέρει γνήσια θεολογία, θεμελιώνοντας την περί του μυστήριου διδασκαλία του σε στέρεες και απλανείς ορθόδοξες βάσεις. . Ανατρέχοντας σε όλο το σχέδιο της θείας οικονομίας, ο ιερός Χρυσόστομος αναλύει τις προτυπώσεις του μυστηρίου στην Παλαιά Διαθήκη, θέτοντας τα θεμέλια της τυπολογίας για την κατανόηση της περί την ευχαριστία αλήθειας και παράλληλα την συνδέει άρρηκτα με την ιστορική σύστασή της, από τον ίδιο το Θεάνθρωπο Χριστό, κατά την ώρα του Μυστικού Δείπνου.
Η επιμονή του στην ανάδειξη της ταυτότητας του συνεχώς τελουμένου από την Εκκλησία μυστηρίου, με τον ιερό Δείπνο του Κυρίου με τους μαθητές Του, διασφαλίζει την αλήθεια της Εκκλησίας για την όντως μετοχή των κοινωνούντων στο Σώμα του ενανθρωπήσαντος Λόγου και μας εισάγει στην ουσία του «μυστηρίου των μυστηρίων» και στη βίωση του συμπυκνωμένου λατρευτικού χώρου και χρόνου. Θεολογεί απλά και με παραδείγματα, ως σπουδαίος ρήτορας και επιδέξιος διδάσκαλος, περί της μεταβολής των απλών, υλικών στοιχείων της καθημερινής μας ζωής - του άρτου και του οίνου - στα υπερφυή συστατικά του Θεανθρωπίνου Σώματος, καταφέρνοντας να ερμηνεύσει, κατά το δυνατόν, το σωτήριο θαύμα και παράλληλα να καταπολεμήσει τις αιρέσεις της εποχής του - κυρίως τις Χριστολογικές - και να διατρανώσει το τριαδικό δόγμα, χωρίς καν να επιχειρήσει να εισέλθει σε αμιγώς δογματικές αναλύσεις. Συνδέει το μυστήριο, τόσο με τη Σάρκωση του Θεού - Λόγου, ως προς την πραγματικότητα της μεταβολής, όσο και με τη συνέργεια της μίας αδιάσπαστης θείας Τριάδος, ως προς τον τρόπο της μεταβολής. .
Το μυστήριο, κατά τη διδασκαλία του, είναι η μόνη οδός της σωτηρίας και συγχρόνως ο μόνος τρόπος αληθινής ένωσης με το Θεό και κατ’ επέκταση ένωσης με τον πλησίον, σε ένα ευχαριστιακό σώμα, την Εκκλησία. Η θέωση και η ένωση όλων των ανθρώπων, εν μυστηρίω, επαναφέρει τον κόσμο στον αρχικό του προορισμό και εξαλείφει κάθε ανισότητα, μεταποιώντας την πεπτωκυία φύση, σε «καινή κτίση». . Η προσέλευση του πιστού στο μυστήριο είναι ανάγκη να είναι συνεχής, ει δυνατόν και καθημερινή, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα μπορεί να είναι και απροϋπόθετη. Η συχνή προσέλευση στο ευχαριστιακό μυστήριο, απαλαγμένη από μία κατ’ επίφασιν αναξιότητα ή από όποια ευσεβίστικη ταπεινολογία, ανεξάρτητη από εορταστικές περιόδους και αντίθετη προς την επικίνδυνη και υβριστική προς τον «Προσφέροντα και προσφερόμενο» αποχή, οφείλει να γίνεται υπό προϋποθέσεις. Η καθαρή συνείδηση, η αγάπη και η συμφιλίωση με τον αδελφό, η ευλάβεια ενώπιον της «φρικτής τραπέζης», μαζί με την πίστη, την προθυμία, την απόθεση των βιωτικών μεριμνών και την άσκηση της ψυχής με προσευχές και νηστείες και όποιο άλλο μέσο, συνιστούν την απαραίτητη προετοιμασία, για να αποκτήσει ο πιστός «ένδυμα γάμου» και να αξιωθεί να προσέλθει στο ιερό πανηγύρι, που κάνει ουρανό τη γη.
Η προετοιμασία αυτή, σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να είναι τυπική ή καταναγκαστική, γι’ αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος σπεύδει να τονίσει την πλήρη διαφοροποίησή της από νηστευτικές περιόδους και συγκεκριμένη ημεραρίθμιση σε σχέση με τη νηστεία ή το μυστήριο της εξομολόγησης. Συνιστά βίο εξομολογητικό και εγκράτεια, ως μία αληθινά σωστική πορεία και όχι ως διαδικασία τυπική, πολλές φορές και άνευ ουσίας ή ακόμη και αποτρεπτική προς το μυστήριο. . Η ενσυνείδητη και άξια προσέλευση στη θεία Κοινωνία ανακαινίζει τον πιστό, προσφέροντάς του την άφεση των αμαρτιών, τη νήψη, τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος, τη συσσωμάτωση με το Χριστό, άρα τη σωτηρία, αλλά και την υγεία. Ο πιστός «χριστοποιείται» δια του μυστηρίου και «συγχορεύει» με τις ουράνιες δυνάμεις. Μέσα στο άγιο ποτήριο, ενώνεται με τη θριαμβεύουσα Εκκλησία - αγίους και μάρτυρες - και συναντάται με τους προσφιλείς του κεκοιμημένους, προσφέροντάς τους παράλληλα παρηγορία και ανάπαυση, καθιστώντας τους σύσσωμους με τον Σωτήρα Χριστό, με την μνημόνευσή τους μέσα σε αυτό. Ακόμη, ο ίδιος εφοδιάζεται για την αιώνια ζωή, μετουσιωμένος με τη θεϊκή «μάζα και ζύμη». . Αντίθετα, η «εική και ως έτυχε» προσέλευση στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, η προσέγγιση του ποτηρίου με ζωή διεφθαρμένη, με αναίδεια, με ασέβεια, αμέλεια ή εμπάθεια, καταδικάζει αντί να αγιάσει και φλέγει αντί να φωτίσει, επιτρέποντας στον πονηρό να κυριεύσει τους καταφρονητές του μυστηρίου.
Εκείνους που διαπράττουν τέτοια ύβρι, ο ιερός Πατέρας τους παραβάλλει με τους σταυρωτές του Χριστού και τον Ιούδα και εφιστά την προσοχή στους ιερείς, κυρίως, να προσέχουν να μη μεταδίδουν σε αναξίους το πανάγιο δεσποτικό Σώμα, ανεπηρέαστοι από τα τυχόν αξιώματα που είναι δυνατό να φέρουν εκείνοι, αλλά προτρέπει και τους πιστούς να αναλαμβάνουν την ευθύνη του εαυτού τους και να δέχονται το επιτίμιο της ακοινωνησίας, όταν αυτό τους αποδίδεται και να προσέρχονται στο μυστήριο μετά από την ανάλογη μετάνοια και προετοιμασία. . Ολοκληρώνοντας, οφείλουμε να ομολογήσουμε το δέος και τον θαυμασμό, που συνέχει τον μελετητή της διδασκαλίας του ιερού Χρυσοστόμου, όχι μόνο γιατί είναι ένας ανυπέρβλητος θεολόγος και ένας ανεπανάληπτος ρήτορας, αλλά και γιατί η πατρική του αγάπη, η ευρύτητα της σκέψης του και η απλότητα με την οποία αποδίδει τα υψηλότερα νοήματα, θερμαίνει την ψυχή και φωτίζει το νου αυτού που αξιώνεται να έρθει σε επαφή με τα πολυάριθμα έργα του. Συγκεκριμένα, στο θέμα του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, ο ασκητικός Ιεράρχης διδάσκει με αξιοσημείωτη φιλανθρωπία και επιείκεια, διδάσκοντας τους σύγχρονους πιστούς την απλότητα και την αλήθεια του μυστηρίου, μακριά από ενοχικές αγκυλώσεις και ταπεινόλογες ψευδείς ευλάβειες, που απομακρύνουν ή θέτουν προσκόμματα στην ένωση του ανθρώπου με τον Θεό, δια της Ευχαριστίας. Σχεδόν δεκαέξι αιώνες μετά, η διδασκαλία του Αγίου τρέφει τις ψυχές και δείχνει τον αληθινό δρόμο της σωτηρίας στο πλήρωμα της Εκκλησίας, συνάγοντάς το στο ποτήριο της Ζωής.
Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο :
Ελένη Β. Παπαδοπούλου
Το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας
κατα τήν διδασκαλία Ιερού Χρυσοστόμου
Λειτουργική και Θεολογική προσέγγιση
Σύμβουλος καθηγητής: αρχιμανδρίτης
Νικόδημος Σκρέττας Θεσσαλονίκη
Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια κειμένων και εικόνων έγινε απο τόν Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου