Από πολύ καιρό γίνεται
συχνά λόγος γιά πολιτιστική άλλίωση πού έχουμε ύποστεΐ τουλάχιστον στά
τελευταία διακόσια χρόνια. ΙΙρίν άπό τήν επανάσταση οί μισσιονάριοι καί μετά
τήν επνάσταση οί «Διδάσκαλοι τού Γένους», οί έξ εσπερίας σοφοί μας καί όλες, χωρίς καμιά έξαίρεση, οί
κυβερνήσεις Αγωνίστηκαν γιά νά μάς έκδυτικοποιήσουν.Πραγματικά, οί πολιτικοί
ήγέτες μας μπορεί νά διαφώνησαν καί νά διαφωνούν μέχρι αιματοχυσίας γιά διάφορα
πράγματα, άλλά όλοι συμφωνούσαν καί συμφωνούν πάντοτε θά πρέπει νά άνταλλάξουμε τίς πολιτιστικές
μας παραδόσεις μέ προϊόντα τού δυτικού πολιτισμού. Μπορεί διάφορα πολιτικά
κινήματα νά προσπαθούν νά μάς πουλήσουν
διαφορετικά δυτικά πολιτιστικά
προϊόντα, άλλά τά
πολιτιστικά αύτά προϊόντα
είναι πάντοτε δυτικά. Οι πιό
πολλοί πολιτικοί μας ήγέτες έδειχναν καί δείχνουν νά μαστίζονται άπό έναν τρόμο
μήπως δέν θεωρηθούμε Εύρωπαίοι, μήπως θεωρηθούμε Ανατολίτες καί όλοι τόσο όσο Καί
οί Βαυαροί ήθελαν καί θέλουν αύτό πού ήθελαν κυρίως καί οί μισσιονάριοι: νά μάς
άλλάξουν τόν τρόπο ζωής.Η προσπάθεια αύτή ήταν τόσο μακροχρόνια καί τόσο
δυναμική, ώστε κατάφερε νά έπιφέρει άδιόρατες, έκ πρώτης όψεως, άλλά κρίσιμες
άλλοιώσεις στό ήθος μας, πού τις ζοϋμε άνεπίγνωστα στήν καθημερινή μας ζωή.
Τέτοιες αλλοιώσεις υπέστη καί ή θεολογία μας, ή έκκλησιαστική τέχνη καί
άρχιτεκτονική κι αύτή άκόμη ή λειτουργική ζωή τής Εκκλησίας μας.
Ένώ όμως
μιά πρωτοπορία πνευματικών
άνθρώπων έχει αρχίσει
πρό πολλού νά
καταγγέλει αύτές τίς άλλοιώσεις καί ένώ στίς ημέρες μας έχουν
ιδιαίτερα ένταθεί καί πυκνώσει αύτές οί καταγγελίες, όχι μόνον ή μεγάλη πλειοψηφία
τών μικροαστών άλλά
καί πολλοί διανοούμενοι
μας βρίσκονται άκόμη
σέ πλήρη φιλοδυτική μακαριότητα
καί περηφανεύονται γιά τόν άγοραΐο μιμητισμό τους. Αύτό συμβαίνει κατά κανόνα
καί μέ τήν επίσημη θεολογία μας, πού παραληρεί εκστασιασμένη Γερμανιστί,
'Αγγλιστί ή Γαλλιστί,
σπαταλώντας τόνους χαρτιού καί τεράστιες ποσότητες ενέργειας, γιά νά
έπιδεικνύει λιγωμένη τή βιβλιογραφική της σοφία, τή στιγμή πού ό ταλαίπωρος
λαός, πού πληρώνει όλο αύτό τό χαρτί, βυθίζεται άβοήθητος στήν άπόγνωση πού τοϋ
δημιουργεί ή «πολιτισμένη» ζωή του.Άλλά ή άλλοίωση έχει εισχωρήσει καί στούς
χώρους, πού θά έπρεπε νά είναι οί δυναμικές επάλξεις τής άντιστάσεως ένάντια
στήν άποπροσανατολιστική πολιτιστική εισβολή, έτσι πού νά βλέπει κανείς τή
γνωστή ρομαντική φωτογραφία τοϋ χολυγουντιανοϋ θεατρίνου, πού οί διάδοχοι τών
μισσιοναρίων μάς πλασάρισαν γιά εικόνα τοϋ Χριστού, νά δεσπόζει έκτός άπό τά
βιβλιοπωλεία τών οργανώσεων, άκόμη καί σέ μοναστήρια καί μητροπολιτικά μέγαρα.
Τό ότι σέ τέτοιους χώρους
διδάσκεται εικαστικά καί άνεπίγνωτα ένας άναίσχυντος νεστοριανισμός, δείχνει
ότι ή Θεολογική άλλοίωση
πού έχει κυριαρχήσει
στή σκέψη καί
στό βίωμα άκόμη
καί έκείνων πού
έχουν υπεύθυνο ρόλο στή ζωή τής Εκκλησίας μας είναι τόσο σοβαρή, ώστε νά
δικαιολογεί συναγερμό.
Η ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ
Η Παλατινή
Ανθολογία είναι μία
άνεκτίμητης άξίας συλλογή
άρχαίων ελληνικών, ελληνιστικών
καί βυζαντινών έπιγραμμάτων, πού έχει μεγάλο φιλολογικό, λογοτεχνικό καί
Ιστορικό ένδιαφέρον, άλλά πού έκ πρώτης όψεως
δέν φαίνεται νά έχει ιδιαίτερη σημασία γιά τή ζωή της Εκκλησίας. Αήτή
όμως ή πρώτη εντύπωση παραβλέπει ένα
πολύ σημαντικό στοιχείο.
Τήν Παλατινή
Ανθολογία τή συνέταξαν
ένας κληρικός και
ένας μοναχός, ό
Κωνσταντίνος
Κεφαλάς,πρωτοπρεσβύτερος τών Ανακτόρων έπί Λέοντος του Σοφού, καί ό
Μάξιμος Πλανούδης.
Η Παλατινή Ανθολογία
άποτελεϊται άπό δέκα έξ βιβλία, που περιέχουν πολλά έπιγράμματα άλλά καί
άλλαποιήματα , ανάμεσα στά όποια καί πολλά έρωτικά, μερικά μάλιστα ιδιαίτερα
τολμηρά. Στήν άρχή τοϋ δωδέκατου βιβλίου της
Παλατινής Άνθολογίας, πού έχει τόν τίτλο Στράτωνος Μούσα Παιδική, ό Κωνσταντίνος
Κεφαλάς γράφει τά
έξής: «Καί τί είδους
ανθολόγος θά ήμουν, ώ
άναγνώστη, εάν σού παρουσίαζα όλα τα άλλα κείμενα μέ τή σειρά τους, σού έκρυβα όμως
την ποίηοη τοϋ Στράτωνος
τού Σαρδιανοϋ, όπου αύτός χαριτολογοντας πρός τούς δικούς του παρουσίαζε,
νιώθοντας εύχαρίστηση μέ τήν άπαγγελία τών επιγραμμάτων, όχι όμως καί τό νόημά
τους; Πάντως εσύ νά έχεις στό μυαλό σου, αύτό πού λέγει ό τραγικός: «Δέν
διαφθείρεται στούς χορούς ή φρόνιμη γυναίκα»
Άν κάποιος κληρικός
σήμερα συνέτασσε μία ποιητική άνθολογία καί περιελάμβανε κείμενα σάν κι αύτά
πού περιέχονται στήν Παιδική Μούσα τού Στράτωνος, όχι μόνο θά γινόταν αφορμή νά
ξεσηκωθούν οί «εύσεβεΐς» σέ ιερή επανάσταση, άλλά θά έδινε τήν εύκαιρία άκόμη
καί στις πιό προοδευτικές έφημερίδες καί κυρίως σ' αύτές νά αύξήσουν δραματικά τήν κυκλοφορία τους,
δημιουργώντας ένα κολοσσιαίο σκάνδαλο, γεγονός πού δείχνει ότι οί «καθαροί» τής
θρησκείας καί οί «καθαροί» τής ιδεολογίας έχουν κοινή προέλευση.
Ή Παλατινή Άνθολογία,
λοιπόν, μάς δίνει τή δυνατότητα νά διαπιστώσουμε ότιτό πολιτιστικό καί
πνευματικό μας ήθος έχει ύποστεϊ μιά τρομακτική άλλοίωση, σέ σύγκριση μέ έκείνο
τών προγόνων μας τού δεκάτου καί τοϋ δεκάτου τρίτου αιώνα.
Στήν πολιτιστική καί τήν
πνευματική ζωή αύτού τού τόπου σήμερα κυριαρχούν δυό μεγάλες κατηγορίες
νεοελλήνων. Πρώτον έκείνοι πού διακηρύσσουν ότι τήν έκκλησιαστική μας παράδοση
τή χαρακτηρίζει στενοκεφαλιά καί μισαλλοδοξία καί δεύτερον έκείνοι πού
προβάλλουν σάν τό παραδοσιακό μας ήθος τή σεμνοτυφία καί έναν εντελώς ξένο πρός
τίς γνήσιες παραδόσεις μας καθωσπρεπισμό. Άν ό Κωνσταντίνος Κεφαλάς είναι ένας
πρόγονος μας πολιτιστικά καί πνευματικά, οί νεοέλληνες τών δύο κατηγοριών πού
άναφέρθηκαν δέν μπορεί
νά είναι νόμιμοι
απόγονοι του, άλλά
μάλλον νόθα τέκνα
μιάς κλεψιγάμου πολιτιστικής καί
πνευματικής έπιμειξίας, πού ήταν τό προϊόν τοϋ σκαιοϋ καί χυδαίου βιασμού τής
γνήσιας πολιτιστικής καί πνευματικής παραδόσεώς μας άπό τό δυτικό εισβολέα. Οί
νεοέλληνες τής πρώτης κατηγορίας δείχνουν πώς δέν είναι γνήσια τέκνα τών
προγόνων τους, γιατί δέν φαίνεται νά έχουν καμιά αίσθηση τοϋ πολιτιστικού καί
πνευματικού τους ήθους γιατί δέν φαίνεται νά έχουν συνειδητοποιήσει ότι ή
Εκκλησία τοϋ Χριστού, πού ό ρόλος της ήταν αποφασιστικός στή δημιουργία αύτοϋ
τού ήθους, όχι μόνο άνέλαβε ολοκληρωτικά τή διάσωση της άρχαίας Ελληνικής
κληρονομιάς, άλλά στήν προσπάθειά της νά διασώσει αύτή τήν κληρονομιά έδειξε
τόση έλλειψη μισαλλοδοξίας, ώστε νά μή διστάσει νά διασώσει προϊόντα τοϋ
άρχαίου έλληνικοϋ πνεύματος πού είναι κάπως προκλητικά γιά τή δική της στάση,
επειδή άναγνωρίζει καί εκτιμά τήν άδιαμφισβήτητη αίσθητική τους άξία.
Η γνησιότητα της
πολιτιστικής καί πνευματικής καταγωγής
τών νεοελλήνων τής δεύτερης κατηγορίας άπό προγόνους σάν τόν Κωνσταντίνο Κεφαλά, τίθεται έν
άμφιβόλω από αύτή τήν ίδια ιερή τους
άγανάκτηση γιά ένα τόλμημα σάν έκεΐνο
του πρωθιερέα τών άνακτόρων του Λέοντα του Σοφού, πού ήταν μαθητής τοϋ μεγάλου
Φωτίου καί πλούτισε τή ζωή τής Εκκλησίας μέ τό άνεκτίμητο ύμνογραφικό ιου έργο.
Η Παλατινή Ανθολογία
λοιπόν, άποτελεί μιά άνεκτίμητη
μαρτυρία γιά τή δραματική άλλοίωση τού παραδοσιακού μας ήθους καί θά μπορούσε νά άποτελέσει
πολύτιμη βοήθεια σέ μιά προσπάθεια
άποκαταστάσεως αύτοϋ τοϋ ήθους στην
γνήσια αρχική του ποιότητα.
Εισαγωγή κειμένων σε πρώτη δημοσίευση στό Ορθόδοξο Διαδίκτυο από το Βιβλίο :
ΗΘΟΣ ΑΗΘΕΣ
Π.ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ
Η ηλεκτρονική επεξεργασία αναρτήσων κειμένων,
τίτλων και εικόνων έγινε από τον N.B.B
Επιτρέπεται η χρήση, διάθεση και αναπαραγωγή κειμένων
σε Ορθόδοξα Ιστολόγια, αρκεί να διατηρείται το αρχικό νόημα ,χωρίς περικοπές
που πιθανόν να το αλλοιώνουν για μη εμπορικούς σκοπούς, με βασική προϋπόθεση
την αναφορά στην πηγή :
© ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου