Ἡ πνευματικὴ ζωὴ στὴν οἰκογένεια

ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ

«Ἂν κανεὶς ἀγαπήση τὸν Θεό, ἂν ἀναγνωρίση τὴν μεγάλη Του θυσία καὶ τὶς εὐεργεσίες Του καὶ στρυμώξη τὸν ἑαυτό του μὲ διάκριση στὴν μίμηση τῶν Ἁγίων, γρήγορα ἁγιάζει· φθάνει νὰ ταπεινώνεται,

νὰ συναισθάνεται τὴν ἀθλιότητά του

καὶ τὴν μεγάλη του ἀχαριστία πρὸς τὸν Θεό».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

 Ἡ πνευματικὴ ζωὴ στὴν οἰκογένεια

Ὅσο γκρινιάζει κανείς, τόσο ρημάζει

– Γέροντα, ποῦ ὀφείλεται ἡ γκρίνια καὶ πῶς μπορεῖς νὰ τὴν ἀποφύγης;

– Στὴν κακομοιριὰ ὀφείλεται καὶ μὲ τὴν δοξολογία τὴν κάνει κανεὶς πέρα. Ἡ

γκρίνια γεννᾶ γκρίνια καὶ ἡ δοξολογία γεννᾶ δοξολογία. Ὅταν δὲν γκρινιάζη κανεὶς γιὰ μιὰ δυσκολία ποὺ τὸν βρίσκει, ἀλλὰ δοξάζη τὸν Θεό, τότε σκάζει ὁ διάβολος καὶ πάει σὲ ἄλλον ποὺ γκρινιάζει, γιὰ νὰ τοῦ τὰ φέρη ὅλα πιὸ ἀνάποδα. Γιατί, ὅσο γκρινιάζει κανείς, τόσο ρημάζει.

Μερικὲς φορὲς μᾶς κλέβει τὸ ταγκαλάκι καὶ μᾶς κάνει νὰ μὴ μᾶς εὐχαριστῆ τίποτε, ἐνῶ μπορεῖ κανεὶς ὅλα νὰ τὰ γλεντάη πνευματικὰ μὲ δοξολογία καὶ νὰ ἔχη τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Νά, ξέρω κάποιον ἐκεῖ στὸ Ὄρος πού, ἂν βρέξη καὶ τοῦ πῆς «πάλι βρέχει», ἀρχίζει: «Ναί, ὅλο βρέχει, θὰ σαπίσουμε ἀπὸ τὴν πολλὴ ὑγρασία». Ἂν μετὰ ἀπὸ λίγο σταματήση ἡ βροχὴ καὶ τοῦ πῆς «ἔ, δὲν ἔβρεξε καὶ πολύ», λέει: «Ναί, βροχὴ ἦταν αὐτή; θὰ ξεραθῆ ὁ τόπος...». Καὶ δὲν μπορεῖ νὰ πῆ κανεὶς ὅτι δὲν εἶναι καλὰ στὸ μυαλό, ἀλλὰ συνήθισε νὰ γκρινιάζη. Νὰ εἶναι λογικὸς καὶ νὰ σκέφτεται παράλογα!

Ἡ γκρίνια ἔχει κατάρα. Εἶναι σὰν νὰ καταριέται ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος τὸν ἑαυτό του, ὁπότε μετὰ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ. Στὴν Ἤπειρο γνώριζα δύο γεωργούς. Ὁ ἕνας ἦταν οἰκογενειάρχης καὶ εἶχε ἕνα-δυὸ χωραφάκια καὶ ἐμπιστευόταν τὰ πάντα στὸν Θεό. Ἐργαζόταν, ὅσο μποροῦσε, χωρὶς ἄγχος. «Θὰ κάνω ὅ,τι προλάβω», ἔλεγε. Μερικὲς φορὲς ἄλλα δεμάτια σάπιζαν ἀπὸ τὴν βροχή, γιατὶ δὲν προλάβαινε νὰ τὰ μαζέψη, ἄλλα τοῦ τὰ σκόρπιζε ὁ ἀέρας, καὶ ὅμως γιὰ ὅλα ἔλεγε «δόξα Σοι ὁ Θεὸς» καὶ ὅλα τοῦ πήγαιναν καλά. Ὁ ἄλλος εἶχε πολλὰ κτήματα, ἀγελάδες κ.λπ., δὲν εἶχε καὶ παιδιά. Ἂν τὸν ρωτοῦσες «πῶς τὰ πᾶς;», «ἄσ᾿ τα, μὴν τὰ ρωτᾶς», ἀπαντοῦσε· ποτὲ δὲν ἔλεγε «δόξα Σοι  ὁ  Θεός»,  ὅλο  γκρίνια ἦταν.  Καὶ  νὰ  δῆτε,  ἄλλοτε τοῦ  ψοφοῦσε ἡ ἀγελάδα, ἄλλοτε τοῦ συνέβαινε τὸ ἕνα, ἄλλοτε τὸ ἄλλο. Ὅλα τὰ εἶχε, ἀλλὰ προκοπὴ δὲν ἔκανε.

Γι᾿  αὐτὸ  λέω,  ἡ  δοξολογία  εἶναι  μεγάλη  ὑπόθεση.  Ἀπὸ  μᾶς  ἐξαρτᾶται,  ἂν

γευθοῦμε ἢ ὄχι τὶς εὐλογίες ποὺ μᾶς δίνει ὁ Θεός. Πῶς ὅμως νὰ τὶς γευθοῦμε, ἀφοῦ ὁ Θεὸς μᾶς δίνει λ.χ. μπανάνα καὶ ἐμεῖς σκεφτόμαστε τί καλύτερο τρώει ὁ τάδε ἐφοπλιστής; Πόσοι ἄνθρωποι τρῶνε μόνον ξερὸ παξιμάδι, ἀλλὰ μέρα-νύχτα δοξολογοῦν τὸν Θεὸ καὶ τρέφονται μὲ οὐράνια γλυκύτητα! Αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι ἀποκτοῦν μιὰ πνευματικὴ εὐαισθησία καὶ γνωρίζουν τὰ χάδια τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς δὲν τὰ καταλαβαίνουμε, γιατὶ ἡ καρδιά μας ἔχει πιάσει γλίτσα καὶ δὲν ἱκανοποιούμαστε μὲ τίποτε. Δὲν καταλαβαίνουμε ὅτι ἡ εὐτυχία εἶναι στὴν αἰωνιότητα καὶ ὄχι στὴν ματαιότητα.

Νὰ βάλουμε στὴν ζωή μας κυβερνήτη τὸν Θεὸ

– Γέροντα, γιατί ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ στὸ Εὐαγγέλιο παρομοιάζεται μὲ κόκκο

σινάπεως «ὃς ὅταν σπαρῆ ἐπὶ τῆς γῆς, μικρότερος πάντων τῶν σπερμάτων ἐστὶ τῶν ἐπὶ

τῆς γῆς· καὶ ὅταν σπαρῆ, ἀναβαίνει καὶ γίνεται μείζων πάντων τῶν λαχάνων»1;

–  Τὸ  σινάπι  σὰν  σπόρος  εἶναι  πολὺ  μικρός,  ἀλλά,  ὅταν  σπαρῆ,  γίνεται

ὁλόκληρος θάμνος. Ἀκόμη καὶ τὰ πουλάκια πηγαίνουν καὶ κάθονται στὰ κλαδιά του. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ παρομοιάζεται μὲ τὸν σπόρο του, γιατὶ ἀπὸ ἕναν μικρὸ εὐαγγελικὸ λόγο ὁ ἄνθρωπος ἀναπτύσσεται καὶ καταλαβαίνει τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

– Γέροντα, πῶς νιώθει κανεὶς αὐτὸ ποὺ λέει ἡ Ἁγία Γραφή: «Ἡ βασιλεία τοῦ

Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν»2;

– Εὐλογημένη, ὅταν μέσα μας εἶναι ἕνα μέρος τῆς χαρᾶς τοῦ Παραδείσου, τότε

«ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ἡμῶν ἐστι». Καὶ τὸ ἀντίθετο, ὅταν ἔχουμε ἄγχος, τύψεις συνειδήσεως, τότε μέσα μας ὑπάρχει ἕνα μέρος τῆς κολάσεως. Εἶναι μεγάλο πράγμα ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τούτη τὴν ζωὴ νὰ νιώθη μέσα του ἕνα μέρος τῆς χαρᾶς τοῦ Παραδείσου. Δὲν εἶναι δύσκολο νὰ τὸ πετύχουμε αὐτό· δυστυχῶς ὅμως ὁ ἐγωισμὸς μᾶς ἐμποδίζει ἀπὸ τὸ πνευματικὸ αὐτὸ μεγαλεῖο.

Ὁ ἄνθρωπος μόνος του μπορεῖ νὰ κάνη τὴν ζωή του παραδεισένια, ἐὰν δέχεται

νὰ τὸν κυβερνάη ὁ Θεὸς σὰν καλὸς Πατέρας. Πρέπει νὰ ἔχη ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό, νὰ ἐλπίζη σ᾿ Αὐτὸν γιὰ ὅ,τι ἐπιχειρεῖ νὰ κάνη καὶ νὰ Τὸν δοξάζη γιὰ ὅλα. Νὰ μὴν ἔχη ἄγχος. Τὸ ἄγχος φέρνει ἕνα τσάκισμα στὴν ψυχή, τὴν παραλύει. Ὅταν ζητάη τὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ὅλα τὰ ἄλλα ἔρχονται. Λέει τὸ Εὐαγγέλιο: «ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ»3, ἀλλὰ καὶ «τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἁρπάζουν οἱ βιασταί»4.

Οἱ ἄνθρωποι σήμερα δυσκόλεψαν τὴν ζωή τους, γιατὶ δὲν ἀρκοῦνται στὰ λίγα,

ἀλλὰ κυνηγοῦν συνέχεια τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ὅσοι ὅμως θέλουν νὰ ζήσουν γνήσια πνευματικὴ ζωή, πρῶτα-πρῶτα πρέπει νὰ ἀρκεσθοῦν στὰ λίγα. Ὅταν ἡ ζωή τους εἶναι ἁπλοποιημένη, χωρὶς πολλὲς σκοτοῦρες, καὶ ἐλευθερωμένοι θὰ εἶναι ἀπὸ τὸ κοσμικὸ πνεῦμα, καὶ χρόνος θὰ τοὺς περισσεύη καὶ γιὰ πνευματικά. Ἀλλιῶς θὰ κουράζωνται  προσπαθώντας νὰ  ἀκολουθήσουν τὴν  μόδα, θὰ χάνουν τὴν  γαλήνη τους καὶ θὰ κερδίζουν τὸ μεγάλο ἄγχος.

Καὶ βλέπω, πῶς οἱ ἄνθρωποι μερικὲς φορὲς κάνουν μαρτυρικὴ τὴν ζωή τους! Σήμερα καθὼς ἐρχόμουν μὲ κάποιον ἀπὸ τὴν Οὐρανούπολη, μὲ παρακάλεσε νὰ περάσουμε λίγο ἀπὸ τὸ σπίτι του. Ἐπειδὴ ἐπέμενε, δὲν θέλησα νὰ τοῦ χαλάσω τὸ χατίρι. Μόλις φθάσαμε στὴν ἐξώπορτα, τὸν βλέπω, βγάζει τὰ παπούτσια του καὶ μπαίνει  μέσα  πατώντας  στὶς  μύτες.  «Τί  ἔπαθες  καὶ  περπατᾶς  ἔτσι;»,  τὸν  ρωτάω.

«Τίποτε, Γέροντα, μοῦ λέει, περπατάω προσεκτικά, γιὰ νὰ μὴ χαλάσω τὸ παρκέ». Τί

νὰ πῆς; Βασανίζονται χωρὶς λόγο.

Ὁ πόνος γιὰ τὸν πλησίον βοηθάει τὴν οἰκογένεια

Ὅσο πιὸ πολλὰ ἀγαθὰ ἀποκτοῦν σήμερα οἱ ἄνθρωποι, τόσο πιὸ πολλὰ προβλήματα  ἔχουν.  Οὔτε  τὸν  Θεὸ  εὐχαριστοῦν  γιὰ  τὶς  εὐεργεσίες  Του,  οὔτε  τὴν δυστυχία  τῶν  συνανθρώπων  τους  βλέπουν,  γιὰ  νὰ  κάνουν  καμμιὰ  ἐλεημοσύνη.

Σπαταλοῦν καὶ δὲν σκέφτονται τὸν ἄλλον ποὺ δὲν ἔχει νὰ φάη. Πῶς νὰ ἔρθη μετὰ ἡ

Χάρις τοῦ Θεοῦ; Ἐδῶ καὶ οἰκογενειάρχης νὰ εἶναι κανείς, πρέπει ἀπὸ κάπου νὰ κόβη καὶ νὰ οἰκονομάη κάτι, γιὰ νὰ κάνη κάποια ἐλεημοσύνη. Νὰ πῆ στὴν γυναίκα του καὶ στὰ παιδιά του ὅτι στὸ τάδε μέρος ὑπάρχει κάποιος ἄρρωστος ἐγκαταλελειμμένος ἢ κάποια φτωχὴ οἰκογένεια ποὺ ἔχει μεγάλη ἀνάγκη. Ἐὰν δὲν ἔχουν χρήματα νὰ δώσουν, ἂς τοὺς πῆ: «Ἂς δώσουμε τοὐλάχιστον ἕνα χριστιανικὸ βιβλίο, ἀφοῦ ἔχουμε πολλά». Δίνοντας σ᾿ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν ἀνάγκη, κάνει καλὸ καὶ στὸν ἑαυτό του ἀλλὰ καὶ στὴν οἰκογένειά του.

Ἐκεῖ στὴν Ρωσία οἱ καημένοι οἱ πιστοὶ πόσο στεροῦνται! Ἔδωσα μιὰ φορὰ σὲ

ἕναν Ρῶσο παπᾶ ἕνα κουτάκι λιβάνι καὶ τοῦ εἶπα: «Ἕνα φτωχὸ δῶρο». «Φτωχὸ εἶναι αὐτό; μοῦ λέει. Τὰ λιβάνια τὰ δικά μας εἶναι... βήχα-βήχα». Κι ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα πόσο ταλαιπωροῦνται οἱ πρόσφυγες! Στὴν Χαλκιδικὴ εἶδα κάποιον πρόσφυγα ποὺ ἔστρωνε σχιστόπλακες  καὶ  ἔπαιρνε  τριακόσιες  δραχμὲς  τὸ  τετραγωνικὸ  μέτρο5   καὶ  ἔλεγε:

«Δόξα Σοι ὁ Θεός, ποὺ ἔχουμε ψωμί». Γι᾿ αὐτό, ὅταν μοῦ εἶπε ἕνας ἐργολάβος ὅτι μέσα στὴν δουλειὰ φορτώνεται ἁμαρτίες, τοῦ εἶπα: «Ἂν φορτωθῆς αὐτοὺς τοὺς πρόσφυγες καὶ τοὺς οἰκονομήσης, θὰ ξεφορτωθῆς ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες σου. Δὲν ἔχουν ποῦ νὰ μείνουν. Ἐν συγκρίσει μὲ αὐτοὺς ἐσὺ εἶσαι Ὠνάσης».

Ὁ Θεός, γιὰ νὰ ἀσκήσουμε τὶς ἀρετές, ἐπέτρεψε νὰ ὑπάρχουν οἱ ἄρρωστοι, οἱ φτωχοὶ κ.λπ. Μποροῦσε καὶ τοὺς ἀρρώστους καὶ τοὺς φτωχούς, ὅλους νὰ τοὺς οἰκονομήση, ἀλλὰ τότε θὰ εἴχαμε τὴν ψευδαίσθηση ὅτι εἴμαστε ἐνάρετοι. Θὰ λέγαμε λ.χ. ὅτι εἴμαστε ἐλεήμονες, χωρὶς νὰ εἴμαστε, ἐνῶ τώρα τὰ ἔργα μας φανερώνουν τὶς ἀρετές μας. Δόξα τῷ Θεῷ, ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ θυσιάζονται γιὰ τὸν συνάνθρωπό τους. Γνώρισα κάποιον πού, μόλις ἀπολύθηκε ἀπὸ τὸν στρατό, δέχθηκε νὰ καταδικασθῆ ἄδικα μὲ μεγάλη ποινή, γιὰ νὰ σώση μιὰ οἰκογένεια. Δὲν σκέφθηκε οὔτε τὸ ρεζίλι, οὔτε τὴν σταδιοδρομία του.

Πάντως, βλέπω πῶς οἰκονομάει ὁ Θεός, ὥστε τοὐλάχιστον ἕνας ἀπὸ κάθε οἰκογένεια νὰ ἔχη πίστη, εὐλάβεια, γιὰ νὰ βοηθιοῦνται καὶ οἱ ὑπόλοιποι! Γνώριζα στὴν Κόνιτσα μιὰ οἰκογένεια ποὺ ὅλοι ἦταν ἀδιάφοροι πρὸς τὴν Ἐκκλησία. Μόνο μιὰ κόρη ξεχώριζε. Μόλις ἄκουγε τὴν καμπάνα, πετοῦσε τὴν ποδιά, ἄφηνε ὅλες τὶς δουλειὲς στὴν μέση καὶ πήγαινε στὴν ἐκκλησία. Ἀκόμη καὶ ὅταν ἦρθαν οἱ Γερμανοὶ καὶ χτυποῦσε ὁ νεωκόρος τὴν καμπάνα, γιὰ νὰ φύγη ὁ κόσμος ἀπὸ τὰ σπίτια, αὐτὴ πῆγε στὴν ἐκκλησία γιὰ ἑσπερινό! Ἦταν καὶ πολὺ πονόψυχη, ἐνῶ οἱ γονεῖς της πολὺ τσιγγούνηδες. Ὁ πατέρας της, ἀντὶ νὰ φάη φαγητό, ἔπαιρνε καὶ ἔτρωγε ἕνα ξεροκόμματο ποὺ τὸ βουτοῦσε στὸ νερό. Ἡ  δὲ μάνα της ἦταν πολὺ σφιχτή! Ἂν καὶ τὰ παιδιά της εἶχαν μεγάλες θέσεις καὶ περιουσία, ἐκείνη ἔψαχνε νὰ βρῆ κανένα ἀναμμένο καρβουνάκι στὸ τζάκι καὶ μὲ τὸ θειαφοκέρι ἔπαιρνε ἀπὸ αὐτὸ φωτιά, γιὰ νὰ μὴ χαλάση ἕνα σπίρτο! Γιὰ καφέμπρικο εἶχε ἕνα τενεκεδάκι ἀπὸ κονσέρβα! Ὅταν ἤμουν στὴν Μονὴ Στομίου, ἐπειδὴ ἡ μάνα της μὲ ἀγαποῦσε, ἂν ἤθελε ἡ κόρη νὰ πάρη κάτι ἀπὸ τὸ σπίτι τους γιὰ κανέναν φτωχὸ καὶ δυσκολευόταν νὰ τὸ βγάλη κρυφά, τῆς ἔλεγε: «Μητέρα, ὁ καλόγερος τὸ θέλει αὐτό». «Δῶσ᾿ το, δῶσ᾿ το», τῆς ἔλεγε ἐκείνη. Μόνο γιὰ τὸν καλόγερο ἡ μάνα της δὲν ἀντιδροῦσε. Ἀλλὰ καὶ τότε στὴν Κατοχὴ ἡ κόρη ἀθόρυβα βοηθοῦσε τοὺς φτωχούς. Ἔβγαζε μὲ τρόπο σιτάρι ἀπὸ τὴν ἀποθήκη τους, τὸ φορτωνόταν, τὸ πήγαινε στὸν μύλο, τὸ ἄλεθε καὶ μοίραζε τὸ ἀλεύρι στὶς φτωχὲς οἰκογένειες. Τὴν ἔπιασε μιὰ φορὰ ἡ μάνα της καὶ τί εἶχε τραβήξει! Τότε ἔταξε:

«Θεέ  μου,  βοήθησέ  με  νὰ  βρῶ  μιὰ  δουλειὰ  καὶ  θὰ  δίνω  ὅλον  τὸν  μισθό  μου

ἐλεημοσύνη». Τὴν ἄλλη μέρα τὴν ζήτησαν σὲ κάποιο ἵδρυμα. Ὤ, χαρὰ ποὺ εἶχε! Καὶ κράτησε τὸ τάμα της· οὔτε ἕνα ζευγάρι κάλτσες δὲν ἀγόρασε ἀπὸ τὸν μισθό της γιὰ τὸν ἑαυτό της· ὅλα τὰ ἔδινε ἐλεημοσύνη. Πόσοι τώρα λένε: «Θεὸς σχωρέσοι· ν᾿ ἁγιάσουν τὰ κόκκαλα τῶν γονέων σου!». Γι᾿ αὐτὸ ὁ Θεὸς οἰκονόμησε μετὰ καὶ τὴν μάνα της.

Ἡ ἄσκηση τῆς ἀρετῆς μέσα στὴν οἰκογένεια

– Γέροντα, ἕνας οἰκογενειάρχης πῶς μπορεῖ νὰ ἀσκῆται στὴν ἀρετή;

– Δίνει ὁ Θεὸς εὐκαιρίες. Ἀλλὰ πολλοί, ἐνῶ ζητοῦν ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τοὺς δίνη

εὐκαιρίες,  γιὰ  νὰ  ἀσκοῦνται  στὴν  ἀρετή,  γογγύζουν,  ὅταν  συναντοῦν  κάποια δυσκολία.  Μερικὲς  φορὲς  λ.χ.  ὁ  Καλὸς  Θεός,  ἀπὸ  τὴν  ἄπειρη  ἀγάπη  Του,  γιὰ  νὰ ἀσκηθῆ ὁ ἄνδρας στὴν ταπείνωση καὶ στὴν ὑπομονή, ἀφαιρεῖ τὴν Χάρη Του ἀπὸ τὴν γυναίκα καὶ ἀρχίζει νὰ γίνεται ἰδιότροπη καὶ νὰ τοῦ φέρεται σκληρά. Τότε ὁ ἄνδρας πρέπει νὰ χαίρεται καὶ νὰ εὐχαριστῆ τὸν Θεὸ γιὰ τὴν εὐκαιρία αὐτὴ ποὺ τοῦ δίνει νὰ ἀγωνισθῆ, καὶ ὄχι νὰ γογγύζη. Ἢ ζητάει ἡ μητέρα ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τῆς δίνη ὑπομονή. Πάει τὸ παιδάκι καί, ὅπως ἔχει ἕτοιμο τὸ τραπέζι γιὰ νὰ φᾶνε, τραβάει τὸ τραπεζομάνδηλο καὶ τὰ ρίχνει ὅλα κάτω. Τότε εἶναι σὰν νὰ λέη στὴν μητέρα του:

«Μαμά, κάνε ὑπομονή!»...

Καὶ γενικά, οἱ δυσκολίες ποὺ ὑπάρχουν σήμερα στὸν κόσμο ἀναγκάζουν ὅσους

θέλουν νὰ ζήσουν λίγο πνευματικὰ νὰ βρίσκωνται σὲ ἐγρήγορση. Ὅπως, Θεὸς φυλάξοι, ὅταν γίνεται πόλεμος, οἱ ἄνθρωποι βρίσκονται σὲ ἐγρήγορση, τὸ ἴδιο βλέπω νὰ γίνεται καὶ τώρα μὲ ὅσους προσπαθοῦν νὰ ζοῦν πνευματικά. Νά, τὰ καημένα τὰ παιδιὰ ποὺ εἶναι κοντὰ στὴν Ἐκκλησία πόσο δυσκολεύονται! Ὁ πόλεμος ὅμως ποὺ ἔχουν ἀπὸ τὸ ἄσχημο περιβάλλον στὸ ὁποῖο ζοῦν τὰ βοηθάει νὰ εἶναι κατὰ κάποιον τρόπο ξύπνια. Καὶ βλέπεις, σὲ καιρὸ εἰρήνης ποὺ δὲν ὑπάρχουν δυσκολίες, οἱ πιὸ πολλοὶ τὸ ρίχνουν ἔξω. Ἐνῶ πρέπει καὶ τότε νὰ ἀξιοποιοῦν τὴν εἰρήνη γιὰ τὴν πνευματικὴ πρόοδο· νὰ προσπαθοῦν νὰ κόβουν τὰ ἐλαττώματά τους καὶ νὰ καλλιεργοῦν τὶς ἀρετές.

Πολὺ  βοηθάει  στὴν  πνευματικὴ  ζωὴ  ἡ  ἡσυχία.  Καλὰ  εἶναι  νὰ  ἔχη  κανεὶς

κάποια ὥρα τῆς ἡμέρας νὰ ἡσυχάζη. Νὰ ἐξετάζη τὸν ἑαυτό του, γιὰ νὰ γνωρίση τὰ πάθη του καὶ νὰ ἀγωνισθῆ νὰ τὰ κόψη, γιὰ νὰ καθαρίση τὴν καρδιά του. Ἂν μάλιστα ὑπάρχη στὸ σπίτι ἕνα δωμάτιο ἥσυχο, ποὺ νὰ θυμίζη ἀτμόσφαιρα κελλιοῦ, αὐτὸ εἶναι πολὺ καλό. Ἐκεῖ, «ἐν τῷ κρυπτῷ»6, θὰ μπορῆ νὰ κάνη τὰ πνευματικά του καθήκοντα, νὰ μελετάη, νὰ προσεύχεται. Ἡ λίγη πνευματικὴ μελέτη, ὅταν προηγῆται ἀπὸ τὴν προσευχή, πολὺ βοηθάει, γιατὶ καὶ ἡ ψυχὴ θερμαίνεται καὶ ὁ νοῦς μεταφέρεται σὲ πνευματικὸ χῶρο. Γι᾿ αὐτό, ὅταν κανεὶς ἔχη πολὺ περισπασμὸ τὴν ἡμέρα, νὰ προτιμᾶ, ἂν ἔχη δέκα λεπτὰ γιὰ προσευχή, δύο λεπτὰ νὰ μελετᾶ κάτι τὸ δυνατό, γιὰ νὰ διώχνη τὸν περισπασμό.

–  Γέροντα,  μήπως  εἶναι  λίγο  δύσκολο  νὰ  τὰ  κάνη  κανεὶς  αὐτὰ  μέσα  στὸν κόσμο;

–  Ὄχι,  ὑπάρχουν  λαϊκοὶ  ποὺ  ζοῦν  πολὺ  πνευματικά,  σὰν  ἀσκητές,  μὲ  τὶς

νηστεῖες τους, τὶς ἀκολουθίες τους, τὰ κομποσχοίνια τους, τὶς μετάνοιές τους, καὶ ἂς ἔχουν παιδιὰ καὶ ἐγγόνια. Τὴν Κυριακὴ πηγαίνουν στὴν ἐκκλησία, κοινωνοῦν, καὶ γυρίζουν πάλι στὸ «κελλί» τους, ὅπως οἱ ἐρημίτες ποὺ πηγαίνουν τὴν Κυριακὴ στὸ Κυριακό7͵ καὶ μετὰ ἡσυχάζουν στὰ κελλιά τους. Δόξα τῷ Θεῷ, ὑπάρχουν πολλὲς τέτοιες ψυχὲς στὸν κόσμο. Συγκεκριμένα, γνωρίζω κάποιον οἰκογενειάρχη ποὺ λέει συνέχεια τὴν εὐχή, ὅπου κι ἂν βρίσκεται, καὶ ἔχει διαρκῶς δάκρυα στὴν προσευχή. Ἡ προσευχή του ἔγινε αὐτοενέργητη καὶ τὰ δάκρυά του εἶναι γλυκά, εἶναι δάκρυα θείας ἀγαλλιάσεως. Θυμᾶμαι καὶ κάποιον ἐργάτη – Γιάννη τὸν ἔλεγαν – ἐκεῖ στὸ Ἅγιον Ὄρος, ποὺ δούλευε πολὺ σκληρά· ἔκανε δουλειὰ γιὰ δυὸ ἀνθρώπους. Τοῦ εἶχα πεῖ νὰ λέη τὴν εὐχή, ὅταν ἐργάζεται, καὶ σιγὰ-σιγὰ τὴν συνήθισε. Ἦρθε μιὰ φορὰ καὶ μοῦ εἶπε ὅτι νιώθει μεγάλη χαρά, ὅταν λέη τὴν εὐχή. «Ἄρχισε νὰ γλυκοχαράζη», τοῦ εἶπα. Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ἔμαθα ὅτι τὸν σκότωσαν δυὸ μεθυσμένοι. Πόσο εἶχα λυπηθῆ! Ἔπειτα ἀπὸ λίγες μέρες κάποιος μοναχὸς ἔψαχνε ἕνα ἐργαλεῖο, ἀλλὰ δὲν τὸ ἔβρισκε, γιατὶ τὸ εἶχε τακτοποιήσει κάπου ὁ Γιάννης. Τὸ βράδυ φανερώθηκε στὸν ὕπνο του ὁ Γιάννης καὶ τοῦ εἶπε ποῦ τὸ εἶχε βάλει. Εἶχε φθάσει σὲ πνευματικὴ κατάσταση καὶ μποροῦσε νὰ βοηθάη ἀπὸ τὴν ἄλλη ζωή.

Πόσο  ἁπλὴ  εἶναι  ἡ  πνευματικὴ  ζωή!  Ἂν  κανεὶς  ἀγαπήση  τὸν  Θεό,  ἂν

ἀναγνωρίση τὴν μεγάλη Του θυσία καὶ τὶς εὐεργεσίες Του καὶ στρυμώξη τὸν ἑαυτό του μὲ διάκριση στὴν μίμηση τῶν Ἁγίων, γρήγορα ἁγιάζει· φθάνει νὰ ταπεινώνεται, νὰ συναισθάνεται τὴν ἀθλιότητά του καὶ τὴν μεγάλη του ἀχαριστία πρὸς τὸν Θεό.

Ἡ προσευχὴ στὴν οἰκογένεια

– Γέροντα, πρέπει νὰ κάνη ὅλη ἡ οἰκογένεια μαζὶ τὸ ἀπόδειπνο;

– Οἱ μεγάλοι νὰ κινοῦνται μὲ ἀρχοντιά. Ἐκεῖνοι νὰ κάνουν τὸ ἀπόδειπνο καὶ

στὰ μικρὰ παιδιὰ νὰ λένε: «Ἂν θέλετε, μείνετε λίγο». Ὅταν εἶναι κάπως μεγάλα τὰ παιδιά, μποροῦν νὰ ἔχουν ἕνα τυπικό· π.χ. δεκαπέντε λεπτὰ οἱ μεγάλοι, δύο ἢ πέντε λεπτὰ τὰ παιδιά, καὶ ἀπὸ ᾿κεῖ καὶ πέρα ὅσο θέλουν ἐκεῖνα. Ἂν οἱ γονεῖς τὰ κρατοῦν σὲ ὅλο τὸ ἀπόδειπνο, μετὰ ἀγανακτοῦν. Δὲν πρέπει νὰ τὰ πιέζουν, γιατὶ αὐτὰ δὲν ἔχουν καταλάβει ἀκόμη τὴν δύναμη καὶ τὴν ἀξία τῆς προσευχῆς. Οἱ γονεῖς, ἂς ὑποθέσουμε, μποροῦν νὰ φᾶνε καὶ φασόλια καὶ κρέας, ὁποιαδήποτε γερὴ τροφή. Ὅταν ὅμως τὸ παιδάκι πίνη ἀκόμη μόνο γάλα, θὰ τοῦ ποῦν νὰ φάη κρέας, ἐπειδὴ εἶναι πιὸ δυναμωτικό; Μπορεῖ νὰ εἶναι πιὸ δυναμωτικό, ἀλλὰ τὸ καημένο δὲν μπορεῖ νὰ τὸ χωνέψη. Γι᾿ αὐτὸ στὴν ἀρχὴ τοῦ δίνουν λίγο κρεατάκι μὲ ζουμάκι, γιὰ νὰ θελήση νὰ ξαναφάη.

– Γέροντα, μερικὲς φορὲς καὶ οἱ μεγάλοι τὸ βράδυ εἶναι τόσο κουρασμένοι, ποὺ δὲν μποροῦν οὔτε τὸ ἀπόδειπνο νὰ κάνουν.

– Ὅταν εἶναι πολὺ κουρασμένοι ἢ ἄρρωστοι, ἂς ποῦν τὸ μισὸ ἀπόδειπνο ἢ ἔστω ἕνα «Πάτερ ἡμῶν». Νὰ μὴν παραλείψουν τελείως τὴν προσευχή. Ὅπως στὸν πόλεμο, ἂν βρεθῆς βράδυ σὲ  ἕνα ὕψωμα μόνος αὶ  περικυκλωμένος ἀπὸ  ἐχθρούς,  ρίχνεις

καμμιὰ τουφεκιά, γιὰ νὰ φοβηθοῦν οἱ ἐχθροὶ καὶ νὰ μὴν κάνουν ἔφοδο, ἔτσι καὶ αὐτοὶ

ἂς ρίχνουν καμμιὰ τουφεκιά, γιὰ νὰ φοβᾶται τὸ ταγκαλάκι καὶ νὰ φεύγη.

Ἡ προσευχὴ ἔχει μεγάλη δύναμη μέσα στὴν οἰκογένεια. Γνωρίζω δύο ἀδέλφια

ποὺ κατάφεραν μὲ τὴν προσευχή τους ὄχι μόνο νὰ μὴ χωρίσουν οἱ γονεῖς τους, ποὺ εἶχαν πρόβλημα μεταξύ τους, ἀλλὰ νὰ τοὺς κάνουν καὶ πιὸ ἀγαπημένους. Ἐμᾶς ὁ πατέρας μου μᾶς ἔλεγε: «Δὲν ξέρω τί θὰ κάνετε, δυὸ φορὲς τὴν ἡμέρα θὰ πρέπη νὰ δίνετε τὸ παρὸν στὸν Θεό, γιὰ νὰ ξέρη ποῦ βρίσκεστε». Κάθε πρωὶ καὶ κάθε βράδυ κάναμε προσευχὴ μπροστὰ στὸ εἰκονοστάσι ὅλοι μαζί, ὁ πατέρας, ἡ μητέρα καὶ τὰ παιδιά, καὶ στὸ τέλος βάζαμε μετάνοια στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν πάλι εἴχαμε κάποιο πρόβλημα στὴν οἰκογένεια, κάναμε προσευχή, γιὰ νὰ τακτοποιηθῆ. Θυμᾶμαι, μιὰ φορὰ ποὺ ἀρρώστησε ὁ μικρότερος ἀδελφός μας, εἶπε ὁ πατέρας μου: «Ἐλᾶτε νὰ παρακαλέσουμε τὸν Θεὸ ἢ νὰ τὸν κάνη καλὰ ἢ νὰ τὸν πάρη, γιὰ νὰ μὴν ὑποφέρη». Προσευχηθήκαμε ὅλοι καὶ ἔγινε καλά. Ἀλλὰ καὶ στὸ τραπέζι καθόμασταν ὅλοι μαζί. Κάναμε πρῶτα προσευχὴ καὶ ὕστερα ἀρχίζαμε νὰ τρῶμε. Ἂν ἄρχιζε κανεὶς νὰ τρώη, πρὶν εὐλογηθῆ τὸ τραπέζι, λέγαμε: «αὐτὸς ἐπόρνευσε». Τὴν ἔλλειψη ἐγκρατείας τὴν θεωρούσαμε πορνεία. Εἶναι διάλυση τῆς οἰκογενείας νὰ ἔρχεται ὁ καθένας στὸ σπίτι, ὅποια ὥρα θέλει, καὶ νὰ τρώη μόνος του χωρὶς νὰ ὑπάρχη λόγος.

Ἡ πνευματικὴ ζωὴ τῶν συζύγων

– Γέροντα, ὅταν ὁ ἄνδρας δὲν ζῆ πνευματικά, ἡ γυναίκα τί πρέπει νὰ κάνη;

– Νὰ τὸν ἀναθέση στὸν Χριστὸ καὶ νὰ προσεύχεται νὰ μαλακώση λίγο τὴν καρδιά του. Σιγὰ-σιγὰ θὰ κάνη ἀποβίβαση ὁ Χριστὸς στὴν καρδιά του καὶ θὰ ἀρχίση νὰ προβληματίζεται. Μόλις μαλακώση λίγο ἡ καρδιά του, τότε μπορεῖ νὰ τοῦ πῆ νὰ τὴν  πάη  λ.χ.  μὲ  τὸ  αὐτοκίνητο  στὴν  ἐκκλησία. Δὲν  θὰ  τοῦ  πῆ:  «ἔλα  κι  ἐσὺ  στὴν ἐκκλησία», ἀλλὰ θὰ τοῦ πῆ: «Μπορεῖς, σὲ παρακαλῶ, νὰ μὲ πᾶς μέχρι τὴν ἐκκλησία;». Ἂν τὴν πάη μέχρις ἐκεῖ, μπορεῖ νὰ πῆ: «Ἀφοῦ ἦρθα ὣς ἐδῶ, ἂς μπῶ κι ἐγὼ λίγο μέσα νὰ ἀνάψω ἕνα κερί». Καὶ ἔτσι σιγὰ-σιγὰ ἴσως προχωρήση καὶ παραπέρα.

– Μπορεῖ, Γέροντα, ὁ Πνευματικὸς τῆς γυναίκας νὰ βοηθήση μὲ κάποιον τρόπο

καὶ τὸν ἄνδρα;

– Μερικὲς φορές, γιὰ νὰ βοηθηθῆ ὁ ἄνδρας, ὁ Πνευματικὸς πρέπει νὰ κάνη

πνευματικὴ  ἐργασία  στὴν  γυναίκα.  Ἀπὸ  τὴν  γυναίκα  θὰ  μεταδοθῆ  τὸ  καλὸ  στὸν ἄνδρα καί, ἂν ἔχη ἀγαθὴ καρδιά, ὁ Θεὸς θὰ τὸν βοηθήση νὰ ἀλλάξη.

Ἡ γυναίκα ἔχει στὴν φύση της τὴν εὐλάβεια. Ἀλλά, ὅταν ὁ ἄνδρας, ἐνῶ εἶναι λίγο ἀδιάφορος πρὸς τὴν Ἐκκλησία, πάρη μιὰ στροφὴ πνευματική, μετὰ προχωράει σταθερὰ πνευματικὰ καὶ ἡ γυναίκα δὲν τὸν φθάνει. Μπορεῖ μάλιστα νὰ ἀρχίση νὰ τὸν ζηλεύη, ἐπειδὴ δὲν προχωράει αὐτή. Γι᾿ αὐτό, στὶς περιπτώσεις αὐτές, λέω στοὺς ἄνδρες νὰ προσέχουν. Γιατὶ τί γίνεται; Ὅσο προχωράει ὁ ἄνδρας πνευματικά, ἡ γυναίκα, ἂν δὲν ζῆ κι ἐκείνη πνευματικά, τόσο τοῦ πάει κόντρα. Ἂν πῆ ὁ ἄνδρας:

«πέρασε ἡ ὥρα, σήκω νὰ πᾶμε στὴν ἐκκλησία», τοῦ λέει: «Ἄντε, τράβα μόνος σου! Δὲν μὲ καταλαβαίνεις, ἔχω ἕνα σωρὸ δουλειές...». Ἤ, ἂν τῆς πῆ ὁ ἄνδρας: «καλά, σβηστὸ ἔχεις τὸ καντήλι;» ἢ ἂν πάη νὰ τὸ ἀνάψη ἐκεῖνος, πληγώνει τὸν ἐγωισμό της καὶ βάζει τὶς φωνές: «Τί, παπᾶς θὰ γίνης; καλόγερος εἶσαι;». Μπορεῖ ἀκόμη καὶ νὰ τοῦ πῆ: «Τί τὸ καῖμε τὸ καντήλι; Καλύτερα νὰ δώσουμε τὸ λάδι σὲ κανέναν φτωχό». Μέχρις ἐκεῖ  μπορεῖ νὰ φθάση, σὲ προτεσταντικὲς θεωρίες. Φυσικά, ὕστερα στενοχωριέται γιὰ τὶς δικαιολογίες ποὺ εἶπε, ἀλλὰ στενοχωριέται καὶ γιὰ τὴν πρόοδο ποὺ βλέπει στὸν ἄνδρα της. Χίλιες φορὲς σ᾿ αὐτὲς τις περιπτώσεις νὰ μείνη σβηστὸ τὸ καντήλι, παρὰ νὰ πάη ὁ ἄνδρας νὰ τὸ ἀνάψη. Γιὰ νὰ γλιτώσω λοιπὸν τὶς οἰκογένειες ἀπὸ τὴν διάλυση, λέω στοὺς ἄνδρες: «Νὰ πῆς στὴν γυναίκα σου, ὅταν τὴν βρῆς σὲ καλὴ ὥρα: "Ἂν πηγαίνω στὴν  ἐκκλησία  καὶ  κάνω  λίγη  προσευχὴ  καὶ  καμμιὰ  μετάνοια  ἢ  διαβάζω  κανένα βιβλίο πνευματικό, δὲν τὰ κάνω αὐτὰ ἀπὸ πολλὴ εὐλάβεια, ἀλλὰ γιατὶ αὐτὰ μὲ φρενάρουν,  μὲ  συγκρατοῦν,  ὥστε  νὰ  μὴν  παρασυρθῶ  ἀπὸ  αὐτὴν  τὴν  ἐλεεινὴ κοινωνία καὶ πάω στὰ μπουζούκια μὲ παρέες κ.λπ."». Ὅταν ὁ ἄνδρας χειρισθῆ ἔτσι τὸ θέμα, τότε ἡ γυναίκα χαίρεται καὶ μπορεῖ νὰ ἀλλάξη καὶ νὰ τὸν ξεπεράση στὰ πνευματικά. Ἂν δὲν τὸ χειρισθῆ ὅμως ἔτσι, τῆς σπάζει τὰ κόκκαλα. Μπορεῖ νὰ φθάσουν σὲ χωρισμό. Ἂν θέλη ὁ ἄνδρας νὰ βοηθήση τὴν γυναίκα πνευματικά, ἂς προσπαθήση νὰ τὴν συνδέση μὲ κάποια οἰκογένεια ποὺ ζῆ πνευματικὰ καὶ ἡ μητέρα ἔχει εὐλάβεια, ὥστε νὰ παρακινηθῆ νὰ τὴν μιμηθῆ.

Παιδιὰ καὶ πνευματικὴ ζωὴ

– Γέροντα, μιὰ μητέρα δίνει ἁγιασμὸ στὸ παιδί της καὶ τὸ παιδὶ τὸν φτύνει. Τί νὰ κάνη;

– Νὰ κάνη προσευχὴ γιὰ τὸ παιδί της. Ἴσως καὶ ὁ τρόπος ποὺ  δίνει στὸ παιδὶ

τὸν ἁγιασμὸ νὰ τοῦ προκαλῆ  ἀντίδραση. Γιὰ νὰ εἶναι τὰ παιδιὰ στὸν δρόμο τοῦ Θεοῦ, πρέπει καὶ οἱ γονεῖς νὰ ζοῦν σωστὰ πνευματικά. Μερικοὶ γονεῖς ποὺ θρησκεύουν προσπαθοῦν νὰ βοηθήσουν τὰ παιδιά τους νὰ γίνουν καλὰ παιδιά, ὄχι γιατὶ τοὺς ἀπασχολεῖ  ἡ σωτηρία  τῆς ψυχῆς τους,  ἀλλὰ γιατὶ  θέλουν  νὰ ἔχουν καλὰ παιδιά. Περισσότερο δηλαδὴ τοὺς στενοχωρεῖ τί θὰ πῆ ὁ κόσμος γιὰ τὰ παιδιά τους, παρὰ μήπως πᾶνε στὴν κόλαση. Τότε πῶς νὰ βοηθήση ὁ Θεός; Σκοπὸς δὲν εἶναι νὰ πηγαίνουν τὰ παιδιὰ μὲ τὸ ζόρι στὴν ἐκκλησία, ἀλλὰ νὰ ἀγαπήσουν τὴν ἐκκλησία. Νὰ μὴν κάνουν τὸ καλὸ μὲ τὸ ζόρι, ἀλλὰ νὰ τὸ αἰσθανθοῦν ὡς ἀνάγκη. Ἡ  ἁγία ζωὴ τῶν γονέων πληροφορεῖ τὶς ψυχὲς τῶν παιδιῶν καὶ ὑποτάσσονται φυσιολογικά. Ἔτσι μεγαλώνουν μὲ εὐλάβεια καὶ μὲ διπλὴ ὑγεία, χωρὶς ψυχικὰ τραύματα. Ἂν οἱ γονεῖς ζορίζουν τὸ παιδί τους ἀπὸ φόβο Θεοῦ, βοηθάει ὁ Θεὸς καὶ βοηθιέται τὸ παιδί. Ἂν ὅμως   τὸ   κάνουν   ἀπὸ   ἐγωισμό,   τότε   δὲν   βοηθάει   ὁ   Θεός.   Πολλὲς   φορὲς ταλαιπωροῦνται τὰ παιδιὰ ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια τῶν γονέων.

– Γέροντα, μερικὲς μητέρες μᾶς ρωτοῦν τί προσευχὴ νὰ κάνουν παιδιὰ τριῶν-

τεσσάρων ἐτῶν;

– Νὰ τὶς πῆτε: «Ἐσύ, μάνα εἶσαι· κοίταξε πόσο ἀντέχει τὸ παιδί σου». Νὰ μὴ

βάζουν τυπικό.

– Ἐδῶ, Γέροντα, τὰ παιδάκια ποὺ φέρνουν οἱ γονεῖς στὶς ἀγρυπνίες μήπως

κουράζονται;

– Στὸν ὄρθρο νὰ τὰ ἀφήνουν λίγο νὰ ξεκουραστοῦν καὶ στὴν Θεία Λειτουργία

νὰ τὰ παίρνουν στὸν ναό.

Οἱ μητέρες, χωρὶς νὰ ζορίζουν τὰ παιδιά, πρέπει νὰ τὰ μαθαίνουν ἀπὸ μικρὰ

νὰ προσεύχωνται. Στὰ χωριὰ τῆς Καππαδοκίας οἱ κάτοικοι ζοῦσαν ἔντονα τὴν ἀσκητικὴ παράδοση. Πήγαιναν μὲ τὰ παιδιά τους στὰ ἀσκητήρια καὶ ἐκεῖ ἔκαναν μετάνοιες  καὶ  προσεύχονταν  μὲ  δάκρυα,  καὶ  ἔτσι  μάθαιναν  καὶ  τὰ  παιδιὰ  νὰ  προσεύχωνται. Οἱ Τσέτες, ὅταν πήγαιναν τὸ βράδυ νὰ τοὺς ληστέψουν, περνοῦσαν

ἔξω ἀπὸ τὰ ἐκκλησάκια, ἄκουγαν κλάματα καὶ ἀποροῦσαν. «Καλά, τί γίνεται; ἔλεγαν.

Αὐτοὶ τὴν ἡμέρα γελᾶνε καὶ τὴν νύχτα κλαῖνε;». Δὲν μποροῦσαν νὰ καταλάβουν τί συμβαίνει.

Μὲ τὶς προσευχὲς τῶν μικρῶν παιδιῶν μποροῦν νὰ γίνουν θαύματα. Ὅ,τι ζητοῦν ἀπὸ  τὸν  Θεό,  τοὺς τὸ  δίνει,  γιατὶ ἔχουν ἀθωότητα καὶ  ὁ  Θεὸς ἀκούει  τὴν καθαρὴ προσευχή τους. Θυμᾶμαι, μιὰ φορὰ ποὺ οἱ γονεῖς μας εἶχαν πάει στὸ χωράφι, μὲ εἶχαν ἀφήσει στὸ σπίτι μὲ τὰ δυὸ μικρότερα ἀδέλφια μου. Ξαφνικὰ ὁ οὐρανὸς μαύρισε καὶ ἄρχισε καταρρακτώδης βροχή. «Τί θὰ κάνουν τώρα οἱ γονεῖς μας; εἴπαμε. Πῶς θὰ ἔρθουν στὸ σπίτι;». Τὰ δυὸ μικρὰ ἄρχισαν νὰ κλαῖνε. «Ἐλᾶτε, τοὺς εἶπα, θὰ παρακαλέσουμε τὸν Χριστὸ νὰ σταματήση τὴν βροχή». Γονατίσαμε καὶ τὰ τρία μπροστὰ στὸ εἰκονοστάσι καὶ προσευχηθήκαμε. Σὲ λίγα λεπτὰ ἡ βροχὴ σταμάτησε.

Οἱ γονεῖς πρέπει νὰ βοηθοῦν μὲ διάκριση τὰ παιδιὰ ἀπὸ μικρὰ νὰ πλησιάσουν στὸν Χριστὸ καὶ νὰ ζήσουν ἀπὸ μικρὰ τὶς ἀνώτερες χαρές, τὶς πνευματικές. Ὅταν ἀρχίσουν νὰ πηγαίνουν στὸ σχολεῖο, πρέπει σιγὰ-σιγὰ νὰ τὰ μάθουν νὰ μελετοῦν κάποιο πνευματικὸ βιβλίο καὶ νὰ τὰ βοηθοῦν νὰ ζοῦν πνευματικά. Τότε θὰ εἶναι ἀγγελούδια καὶ μὲ τὴν προσευχή τους θὰ ἔχουν μεγάλη παρρησία πρὸς τὸν Θεό. Τέτοια παιδιὰ εἶναι κεφάλαια πνευματικὰ γιὰ τὰ σπίτια. Εἰδικὰ τὰ Συναξάρια πολὺ βοηθοῦν τὰ μικρὰ παιδιὰ στὴν πνευματικὴ ζωή. Ἐγὼ μικρὸς ἔπαιρνα κάτι Συναξαράκια ποὺ ὑπῆρχαν ἐκεῖνα τὰ χρόνια καὶ ἔφευγα στὸ δάσος· μελετοῦσα, προσευχόμουν. Πετοῦσα ἀπὸ τὴν χαρά μου. Ἀπὸ δέκα μέχρι δεκαέξι ἐτῶν, ποὺ ἄρχισε ὁ ἑλληνοϊταλικὸς πόλεμος, ἔζησα ἀμέριμνος τὴν πνευματικὴ ζωή. Οἱ παιδικὲς χαρὲς εἶναι καθαρές· τυπώνονται στὸν ἄνθρωπο καὶ πολὺ τὸν συγκινοῦν, ὅταν μεγαλώση. Ἂν τὰ παιδιὰ ζοῦν πνευματικά, θὰ ζοῦν χαρούμενα σ᾿ αὐτὴν τὴν ζωὴ καὶ στὴν ἄλλη θὰ χαίρωνται αἰώνια κοντὰ στὸν Χριστό.

Οἱ σχέσεις μὲ τοὺς συγγενεῖς καὶ τοὺς φίλους

– Γέροντα, κάποια κυρία ρώτησε τί νὰ κάνη μὲ δυὸ ξαδέλφες της ποὺ ζοῦν γιὰ χρόνια παρασιτικὰ εἰς βάρος της.

– Τί θέλει; νὰ κάνουμε τώρα καινούργιο Εὐαγγέλιο; Ἀπὸ αὐτὴν ζητάει ὁ Θεὸς

νὰ τὶς βοηθάη καὶ Ἐκεῖνος θὰ κάνη ὅ,τι συμφέρει στὴν ψυχή τους.

– Γέροντα, ὅταν ἀνάμεσα σὲ συγγενεῖς δημιουργηθῆ μιὰ παρεξήγηση, πρέπει

νὰ τοὺς πῆ κανεὶς κάτι, γιὰ νὰ τοὺς βοηθήση;

– Ναί, πρέπει νὰ πῆ κάτι μὲ τρόπο, γιατί, ἂν σιωπήση, ἴσως κάνη κακό. Ἂν τὸν

παρεξηγήσουν,  νὰ  πάη  ξανὰ  καὶ  νὰ  τοὺς  πῆ:  «νὰ  μὲ  συγχωρήσετε  ποὺ  σᾶς στενοχώρησα», καὶ στὸ ἑξῆς νὰ τοὺς ἀφήση καὶ νὰ προσεύχεται γι᾿ αὐτούς.

Ὅποιος θέλει νὰ ζήση εἰρηνικά, πρέπει νὰ προσέξη ἰδιαίτερα τὶς σχέσεις του μὲ συγγενεῖς καὶ φίλους. Νὰ μὴν ξεγελιέται ἀπὸ τὴν εὐγένεια ποὺ ἴσως συναντᾶ. Ἡ κοσμικὴ εὐγένεια μπορεῖ νὰ κάνη πολὺ κακό, γιατὶ ἔχει ὑποκρισία. Ἡ ἐξωτερικὴ συμπεριφορὰ μπορεῖ νὰ παρουσιάζη ἕναν τέλειο ἅγιο, ἀλλά, ὅταν ἀποκαλυφθῆ ὁ ἐσωτερικός του κόσμος, νὰ εἶναι τελείως τὸ ἀντίθετο.

–  Ὅταν,  Γέροντα,  νιώθη  κανεὶς  τὴν  καλωσύνη  τοῦ  ἄλλου,  εἶναι  σωστὸ  νὰ

ἐκφράζεται γι᾿ αὐτήν;

– Ἂν εἶναι πολὺ δικός του ἄνθρωπος, δὲν χρειάζεται, γιατὶ καὶ αὐτὸς κάποτε θὰ

τὸν εἶχε ἐξυπηρετήσει, ἀλλὰ καὶ νιώθει τὴν ἐσωτερικὴ εὐγνωμοσύνη ποὺ ὑπάρχει. Ἂν

ὅμως δὲν εἶναι δικός του ἄνθρωπος, τότε, μὲ ὅποιον τρόπο μπορεῖ, ἂς ἐκφράση τὴν εὐγνωμοσύνη του. Στοὺς ξένους λέμε «εὐχαριστῶ». Ἐὰν θελήση λ.χ. ἕνα παιδὶ νὰ ἐκφράση τὴν εὐγνωμοσύνη του στοὺς γονεῖς του, δὲν πρέπει νὰ κάνη ἄλλη δουλειὰ ἀπὸ τὸ νὰ τοὺς λέη συνέχεια, μέρα-νύχτα, «εὐχαριστῶ» γιὰ ὅσα κάνουν γι᾿ αὐτό.

Πολὺ βοηθάει τὸ νὰ εἶναι κανεὶς ἁπλὸς στὶς σχέσεις του μὲ τοὺς ἄλλους, νὰ ἔχη γι᾿ αὐτοὺς πάντοτε καλὸ λογισμὸ καὶ νὰ μὴν παίρνη ὅλους τοὺς ἀνθρώπους στὰ σοβαρά. Νὰ ἀποφεύγη τὶς συζητήσεις ποὺ γίνονται δῆθεν γιὰ πνευματικὴ ὠφέλεια καὶ φέρνουν μᾶλλον πονοκέφαλο. Νὰ μὴν περιμένη πνευματικὴ κατανόηση ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ δὲν πιστεύουν στὸν Θεό. Καλύτερα νὰ εὔχεται γι᾿ αὐτοὺς νὰ τοὺς συγχωρήση ὁ Θεὸς καὶ νὰ τοὺς φωτίση. Νὰ μιλάη στὸν καθέναν μὲ τὴν δική του γλῶσσα καὶ νὰ μὴ φανερώνη τὶς μεγάλες ἀλήθειες ποὺ πιστεύει καὶ ζῆ, γιατὶ δὲν θὰ τὸν  καταλάβουν,  ἐπειδὴ  μιλάει  σὲ  ἄλλη  συχνότητα  καὶ  σὲ  διαφορετικὸ  μῆκος κύματος.

Μερικοὶ λένε: «θέλω νὰ γνωρίσουν καὶ οἱ ἄλλοι τὸν Χριστό, ὅπως Τὸν γνώρισα

κι ἐγώ», καὶ κάνουν τὸν δάσκαλο στοὺς ἄλλους. Πρέπει ὅμως ἡ ζωή τους νὰ συμφωνῆ μὲ αὐτὰ ποὺ διδάσκουν.  Ὅταν  μὲ  τὴν  ζωή  τους διδάσκουν ἄλλον  Χριστὸ  καὶ  δὲν ἀνταποκρίνωνται σὲ αὐτὰ ποὺ λένε, τότε δὲν μποροῦν νὰ ποῦν ὅτι γνώρισαν τὸν Χριστό. Καὶ ἂν κανεὶς δὲν ἔχη βιώματα, θὰ εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴν πραγματικότητα καί, ἀργὰ ἢ γρήγορα, θὰ τὸν προδώση ὁ ἑαυτός του. Ὅταν μὲ πόνο καὶ ἀληθινὴ ἀγάπη πλησιάσουμε  κάποιον,  τότε  ἡ  ἀληθινὴ  αὐτὴ  ἀγάπη  τοῦ  Χριστοῦ  ἀλλοιώνει  τὸν πλησίον μας. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει ἁγιότητα, ὅπου κι ἂν βρεθῆ, δημιουργεῖ κατὰ κάποιον  τρόπο  γύρω  του  ἕνα  ἠλεκτρομαγνητικὸ  πνευματικὸ  πεδίο  καὶ  ἐπηρεάζει ὅσους βρίσκονται μέσα σ᾿ αὐτό. Βέβαια, πρέπει νὰ προσέχουμε νὰ μὴ σπαταλᾶμε τὴν ἀγάπη μας καὶ νὰ μὴ δίνουμε τὴν καρδιά μας εὔκολα, γιατὶ πολλὲς φορὲς μερικοὶ ἐκμεταλλεύονται τὴν δική μας καρδιὰ καὶ μᾶς τὴν κάνουν κιμᾶ ἢ ἄλλοτε δὲν μποροῦν νὰ μᾶς καταλάβουν καὶ μᾶς παρεξηγοῦν.

Οἱ πειρασμοὶ στὶς γιορτὲς

– Γέροντα, γιατί στὶς γιορτὲς συνήθως συμβαίνει κάποιος πειρασμός;

– Δὲν ξέρεις; Στὶς γιορτὲς ὁ Χριστός, ἡ Παναγία, οἱ Ἅγιοι ἔχουν χαρὰ καὶ κερνοῦν,  δίνουν  εὐλογίες,  δῶρα  πνευματικὰ  στοὺς  ἀνθρώπους.  Ἐδῶ  οἱ  γονεῖς κερνοῦν, ὅταν γιορτάζουν τὰ παιδιά, ἢ οἱ βασιλεῖς χαρίζουν ποινές, ὅταν γεννιέται κανένα βασιλόπουλο, οἱ Ἅγιοι γιατί νὰ μὴν κεράσουν; Μάλιστα ἡ χαρὰ ποὺ δίνουν κρατάει πολὺ καὶ βοηθιοῦνται πολὺ οἱ ψυχές. Γι᾿ αὐτὸ ὁ διάβολος, ἐπειδὴ τὸ ξέρει αὐτό, δημιουργεῖ πειρασμούς, γιὰ νὰ στερηθοῦν οἱ ἄνθρωποι τὰ θεῖα δῶρα καὶ νὰ μὴ χαροῦν οὔτε νὰ ὠφεληθοῦν ἀπὸ τὴν γιορτή. Καὶ βλέπεις, μερικὲς φορὲς στὴν οἰκογένεια, ὅταν σὲ μιὰ γιορτὴ ἑτοιμάζωνται ὅλοι νὰ κοινωνήσουν, τοὺς βάζει ὁ πειρασμὸς νὰ μαλώσουν, καὶ ὄχι μόνο δὲν κοινωνοῦν, ἀλλὰ οὔτε στὴν ἐκκλησία πηγαίνουν. Τὰ φέρνει ἔτσι τὰ πράγματα τὸ ταγκαλάκι, ὥστε νὰ στερηθοῦν ὅλη τὴν θεία βοήθεια.

Αὐτὸ παρατηρεῖται καὶ στὴν δική μας, τὴν καλογερική, ζωή. Πολλὲς φορὲς τὸ

ταγκαλάκι,  ἐπειδὴ  γνωρίζει  ἐκ  πείρας  ὅτι  θὰ  βοηθηθοῦμε  πνευματικὰ  σὲ  κάποια

γιορτή, ἐκείνη τὴν ἡμέρα, ἢ μᾶλλον ἀπὸ τὴν παραμονή, δημιουργεῖ ἕναν πειρασμὸ –

σὰν πειρασμὸς ποὺ εἶναι – καὶ μᾶς χαλάει ὅλη τὴν διάθεση. Μπορεῖ λ.χ. νὰ μᾶς βάλη

νὰ φιλονικήσουμε μὲ ἕναν ἀδελφό, καὶ ὕστερα μᾶς θλίβει, μᾶς τσακίζει ψυχικὰ καὶ σωματικά. Ἔτσι, δὲν μᾶς ἀφήνει νὰ ὠφεληθοῦμε ἀπὸ τὴν γιορτὴ μὲ τὸν χαρούμενο τρόπο τῆς δοξολογίας. Ὁ Καλὸς Θεὸς  ὅμως, ὅταν δῆ ὅτι δὲν δώσαμε ἐμεῖς ἀφορμή, ἀλλὰ αὐτὸ ἔγινε μόνον ἀπὸ φθόνο τοῦ πονηροῦ, μᾶς βοηθάει. Καὶ ἀκόμη πιὸ θετικὰ μᾶς ὠφελεῖ, ὅταν ἐμεῖς παίρνουμε ταπεινὰ τὸ σφάλμα ἐπάνω μας καὶ δὲν κατηγοροῦμε ὄχι μόνον τὸν ἀδελφό μας ἀλλὰ οὔτε καὶ τὸν μισόκαλο διάβολο, διότι ἡ δουλειά του αὐτὴ εἶναι: νὰ δημιουργῆ σκάνδαλα καὶ νὰ σκορπάη κακότητα, ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος ὡς εἰκόνα Θεοῦ πρέπει νὰ σκορπάη εἰρήνη καὶ καλωσύνη.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1 Μάρκ. 4, 31-32 καὶ βλ. Ματθ. 13, 32· Λουκ. 13, 19.

2 Λουκ. 17, 21.

3 Ματθ. 6, 33.

4 Βλ. Ματθ. 11, 12.

5 Εἰπώθηκε τὸ 1992.

6 Ματθ. 6, 4.

7  Ὁ κυρίως ναὸς μιᾶς Σκήτης, στὸν ὁποῖο συγκεντρώνονται οἱ ἀσκητὲς ἀπὸ τὰ γύρω

Κελλιὰ τὴν Κυριακὴ καὶ τὶς γιορτὲς γιὰ κοινὴ ἀκολουθία.

Εισαγωγή στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο απο το Βιβλίο :

ΛΟΓΟΙ Δ΄ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ ΓΕΡΟΝΤΟΣ  ΠΑΪΣΙΟΥ  ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

© Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον Μοναζουσῶν

«Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος»

Η ηλεκτρονική επεξεργασία  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

 http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: