Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν
Τόμος 54
5 ΟΜΙΛΙΑ Μς΄ Καΐ είπε Σάρρα· Τίς άναγγέλει τω Αβραάμ, οτι θηλάζει παιδίον Σάρρα; οτι έτεκον υίον έν γήρα μου.
α. Φέρε καΐ σήμερον, άγαπητοί, τήν άκολουθίαν
τωνχθές ειρημένων άναλαβόντες, ουτω τήν εστίασιν ύμιν παραθωμεν
ταύτην τήν πνευματικήν, ίνα μάθωμεν πάλιν, καθάπερ χθές ήκούσατε, τοΰ
άγαθοΰ Θεοΰ τήν αφατον κηδεμονίαν και συγκατάβασιν, και τοΰ πατριάρχου την
πολλήν ύπακοήν και εύγνωμοσύνην. Είδετε οπως ή τοΰ Ίσαάκ γέννησις περιχαρή τήν
Σάρραν έποίησεν; Είπε γάρ, φησι, Γέλωτά μοι έποίησεν ο Θεός· ος γάρ
αν άκούση, συγχαρειταί μοι. Έκαστον, φησι, των άκουόντων εις κοινωνίαν τής
χαράς έπισπάσομαι. Μεγάλη γάρ έστιν ή παρά τοΰ Θεοΰ παρασχεθεισά μοι
δωρεά, και ύπερβαίνουσα τήν άνθρωπίνην άσθένειαν. Τίς γάρ, φησιν, ουκ αν
εκπλαγειη ορών εμε γαλακτοτροφουσαν και τιθηνουμένην, τήν εν εσχάτω γήρα καί
μέχρι του παρόντος εν άπαιδία γεγενημένην; Καί ώσανεί θαυμάζουσα και
εκπληττομένη το γεγονος, επήγαγε· Τις αναγγελει τω Αβραάμ, ότι θηλάζει
παιδίον Σάρρα; ότι ετεκον υιον εν γήρα μου;
Επειδή υπερ φυσιν εστι το
γεγονος, διά τουτό φησι, Τις αναγγελει; αντι του, Τις αναλογισεται; τις αν
ενθυμηθειη; ποια διάνοια καταλαβειν δυνήσεται; ποιος λογισμος ευρειν Ικανος του
γεγενημένου τήν άκριβειαν; Ουχ ουτω θαυμαστον ήν, το εκ της πέτρας κατά
τήν ερημον άναβλυσαι τάς πηγάς τών υδάτων, ήνικα τή ράβδω Μωϋσης ταυτην
επαισεν, ώς τουτο το άπο μήτρας ήδη νενεκρωμένης παιδιον τεχθηναι,
και γάλακτος πηγάς άναβλυσαι. 'Ίνα γάρ πασιν ο τόκος κατάδηλος γένηται,
και πάντας, και τους τότε παρόντας και τους μετά ταυτα άκουοντας, εις
πιστιν του θαύματος εναγάγη, διά τουτο και αυτή τρέφει παιδιον και
της γαλακτοτροφιας άνέχεται. Και φησι, Τις άναγγελει τω Αβραάμ, ότι
θηλάζει παιδιον Σάρρα; τουτο το καινον, παράδοξον, και παρ' ελπιδα εμοι
παρασχεθεν, Ότι ετεκον υιον εν γήρα μου; Τι εστιν, Ότι ετεκον υιον εν
γήρα μου; Ότι και ανευ της στειρώσεως Ικανος ήν, φησι, και ο τής ήλικιας
χρόνος άπαγορευσαι τον τόκον. Αλλά ταυτα πάντα τά κωλυματα ο Δεσπότης
εκποδών ποιησάμενος, και του παιδος τον τόκον εμοι κεχάρισται, και
του γάλακτος τάς πηγάς. Άλλ' ’ίδωμεν λοιπον τά έξης. Επειδή γάρ άπήρτιστο
τά της γαλακτοτροφιας,
Είδε, φησι, Σάρρα τον υιον 'Άγαρ της Αιγυπτιας, ος
εγένετο τω Άβραάμ, παιζοντα μετά Ισαάκ του υίου αυτης. Και είπε τω Άβραάμ·
Έκβαλε τήν παιδισκην ταυτην και τον υΙον αυτης. Ου γάρ μή κληρονομήση ο υιος
της παιδισκης μετά του υιου μου Ισαάκ. Σκληρον δε εφάνη το ρημα εναντιον
Άβραάμ περι του υίου αυτου. Όρα μοι, άγαπητε, ενταυθα τήν Σάρραν
πάλιν ου φέρουσαν του Ισμαήλ τήν πολλήν παρρησιαν, ουδε άνεκτως ενεγκειν
δυναμένην τον της παιδισκης υΙον μετά του Ισαάκ άναστρεφόμενον. Καθάπερ
ούν πρώην καταστειλαι της Άγαρ το φρόνημα βουλομένη, διά της σφοδρας
άγανακτήσεως εις φυγήν αυτήν τραπηναι παρεσκευασεν· ουτω και νυν
βουλομένη εκ προοιμιων άναστειλαι του Ισμαήλ τήν προπέτειαν, και μή
φέρουσα οραν τον εκ χάριτος τεχθέντα υΙον και εξ αυτης του Θεου της δωρεας
μετά του της παιδισκης της Αιγυπτιας συναναστρεφόμενον, φησι προς
τον Άβραάμ· Έκβαλε τήν παιδισκην και τον υιον αυτης.
Ού γάρ μή κληρονομήση ο υίος της παιδίσκης ταύτης μετα
του υίου μου. Επειδή ηδει οτι και αύτή εν έσχάτω γήρα τυγχάνει καί τον
πατριάρχην έώρα προβεβηκότα (ήσαν γάρ άμφότεροι προβεβηκότες
ήμερων), ύφορώσα μήποτε, άθρόον αύτών τελευτησάντων, ο Ισμαήλ διά το
έκ της του πατριάρχου συνουσίας τεχθήναι, επιχειρήσει εις τον κλήρον έαυτον του
πατρος εισαγαγεΐν, καί κοινωνος γενέσθαι τω Ισαάκ, διά τουτό φησιν, Έκβαλε τήν
παιδίσκην έντευθεν, καί τον υίον αύτής. Μανθανέτω, φησίν, ήδη οτι ούδεν
κοινον εξει ο τής παιδίσκης υίος μετά του υίου μου Ισαάκ. Ούδε
γάρ εύλογον τον τής δούλης υίον μετά του υίου του εμου τής δεσποίνης
συναναστρέφεσθαι. Άλλ' ή μεν Σάρρα ούκ άπεικος πράγμα πέπονθεν, άλλά καί
σφόδρα άκόλουθον, καί ούτως άκόλουθον, ώς καί τον Θεον συναινέσαι
τοΐς παρ' αύτής είρημένοις. Ό δε πατριάρχης φιλόστοργος ων καί
συμπαθώς διακείμενος προς τον Ισμαήλ, επαχθώς έδέξατο τά παρά τής Σάρρας
είρημένα. Σκληρον γάρ, φησίν, έφάνη το ρήμα έναντίον Άβραάμ περί του υίου
αύτου. Ούδε γάρ τής 'Άγαρ έποιήσατο λόγον· άλλά συμπαθώς προς τον παΐδα
διέκειτο, άτε δή λοιπον έν ήλικία γεγονότα. Άλλά σκόπει μοι ένταυθα του
φιλανθρώπου Θεου τήν ύπερβάλλουσαν συγκατάβασιν. Επειδή γάρ είδε καί τήν
Σάρραν κατά το είκος παθουσάν τι άνθρώπινον, καί δυσχεραίνουσαν έπΐ τη
ομοτιμία τών παίδων, καΐ τον Άβραάμ ού φέροντα πράως τήν έκβολήν του
Ισμαήλ καΐ τής παιδίσκης (εΐ γάρ καΐ μή άντέτεινε τη Σάρρα διά πολλήν τήν
έπιείκειαν, άλλ' ομως σκληρον αύτω κατεφαίνετο, τουτ' εστι, βαρύ, φησί,
καΐ έπαχθες καΐ φορτικον), τότε λοιπον τήν οίκείαν φιλανθρωπίαν μιμούμενος
ο Δεσπότης, καΐ τής ομονοίας τον σύνδεσμον αύτών συσφίγγων, φησΐ προς τον
Άβραάμ·
Μή σκληρον εστω έναντίον σου το ρήμα περΐ του παιδίου
καΐ τής παιδίσκης. Πάντα οσα αν είπη σοι Σάρρα, άκουσον τής φωνής αύτής.
Μή δέξη, φησΐ, βαρέως το παρ' αύτής ρηθέν σοι, άλλά Πάντα οσα αν είπη
σοι Σάρρα, άκουσον τής φωνής αύτής.
β. Ταυτα πάντα, φησΐν, άπερ σοι νυν
διαλέγεται περΐ του Ισμαήλ καΐ τής Άγαρ, κατάδεξαι, καΐ ύπάκουσον τής
φωνής αύτής. Μή θελήσης λυπήσαι τήν έν παντΐ τω χρόνω τοσαύτην περΐ σε τήν
φιλοστοργίαν έπιδειξαμένην, τήν ού μόνον άπαξ, άλλά καΐ δεύτερον, ινα
του θανάτου σε έξαρπάση, έαυτήν έκδεδωκυΐαν ύπερ τής σής σωτηρίας,
καΐ ύπόθεσίν σοι γενομένην τοσαύτης περιφανείας· καΐ πρότερον μεν μετά τοσούτου
πλούτου άπο της Αίγύπτου έπανελθεΐν πεποιηκυΐαν· μετά ταυτα
δε τοσαύτης τιμης ποιήσασαν άξιωθηναί σε ύπο του Άβιμέλεχ. Μή τοίνυν
άνάσχη έναντία τοΐς παρ' αύτης λεγομένοις βουλεύσασθαι· και γάρ ούδε άλλως
εσται. Έν γάρ τω Ισαάκ τω παρ' αύτης τεχθέντι το σπέρμα σοι κληθήσεται,
καί ούτος εσται σου κληρονόμος. Καί τον υίον δε τουτον της παιδίσκης
αύξηθηναι παρασκευάσω, καί είς εθνος μέγα ποιήσω αύτον, έπειδή σπέρμα σόν
έστι. Ποίει ούν τά παρ' αύτης σοι λεγόμενα, καί ύπάκουσον της φωνης αύτης.
Έννόησόν μοι λοιπον, οση άθρόον η είρήνη και η ομόνοια είς το συνοικέσιον
αύτων έπολιτεύετο, της του Θεου άγαθότητος τον σύνδεσμον αύτων
συσφιγγούσης. Άνέστη γάρ, φησί, τω πρωϊ, καί ελαβεν άρτους καί άσκον
υδατος, καί εδωκεν 'Άγαρ, καί έπέθηκεν έπί των ώμων αύτης καί το παιδίον,
καί άπέστειλεν αύτήν. Όρα μοι πάλιν του δικαίου τήν πολλήν εύγνωμοσύνην, καί
οπως διά πάντων τον φιλόθεον αύτου σκοπον δείκνυσιν. Ότε μεν
γάρ ηκουσε της Σάρρας λεγούσης, Έκβαλε τήν παιδίσκην καί τον υίον αύτης,
πονηρον αύτω έφάνη, έπειδή φιλοστόργως προς τον Ισμαήλ διέκειτο· έπειδή δε ο
Δεσπότης έκέλευσεν, εύθέως έποίει το έπιταχθεν, καί έπελανθάνετο της φυσικης
φιλοστοργίας. Όταν γάρ, φησίν, αύτος έπιτάττη, σχολαζέτω πάντα τά πάθη· ο γάρ
της φύσεώς έστι Δεσπότης ο κελεύων. Λαβουσα τοίνυν η παιδίσκη, φησί,
τους άρτους καί τον άσκον του υδατος, έξηει μετά του παιδίου. Άλλ' ορα μοι
πάλιν, διά τήν προς τον δίκαιον εύνοιαν πως καί αύτή άξιουται
της κηδεμονίας της άνωθεν. Άπελθουσα τοίνυν έπλανατο κατά τήν ερημον,
καί του υδατος άναλωθέντος, καί ούδεμίαν ούδαμόθεν εύρίσκουσα παραμυθίαν,
Έρριψε, φησί, το παιδίον ύποκάτω μιας έλάτης· καί διακοπτομένη τά
σπλάγχνα, καί ύπο της οδύνης συνεχομένη καί της προς το παιδίον
φιλοστοργίας, Έκάθητο, φησίν, άπέναντι αύτου, ώσεί τόξου βολήν. Είπε γάρ·
Ού μή ίδω τον θάνατον του παιδίου μου. Καί έκάθισεν άπέναντι παιδίου.
Καί άναβοησαν το παιδίον εκλαυσεν. Άλλ' ο έλεήμων καί φιλάνθρωπος Θεος, καί
πατρος καί μητρος φιλοστοργίαν είς τήν περί ημας κηδεμονίαν ύπερακοντίζων,
Είσήκουσε της φωνης του παιδίου έκ του τόπου ού ην· ωκτειρε το παιδίον,
ηλέησε τήν συμφοράν της Άγαρ· συνεχώρησεν αίσθησιν αύτήν λαβεΐν της
έρημίας, καί εύθέως τήν παρ' έαυτου άντίληψιν έχαρίσατο. Καί έκάλεσε, φησίν,
άγγελος του Θεου τήν Άγαρ έκ του ούρανου, καί είπεν αύτη·
Τί έστιν, 'Άγαρ; Μή φοβοΰ· έπήκουσε γαρ ο Θεός της φωνής του παιδίου σου έκ του
τόπου ού έστιν. Άνάστηθι, λάβε το παιδίον, και κράτησον της χειρος αύτοΰ·
εις γαρ έθνος μέγα ποιήσω αύτό. Ώ φιλανθρωπίας Δεσπότου! Ούκ έπειδή παιδίσκη
ήν, ύπερεΐδεν αύτήν, άλλ' έπειδή έπαγγελίαν έποιήσατο προς τον πατριάρχην,
και έπειδή έκείνου το σπέρμα έτυγχανε, τοσαυτης προνοίας και αύτήν άξιοΐ, καί
φησι· Τί έστιν, Άγαρ; Μή φοβοΰ· έπήκουσε γαρ ο Θεος της φωνης τοΰ παιδίου.
Άνάστηθι και λάβε αύτο, και κράτησον της χειρος αύτοΰ· εις γαρ έθνος μέγα
ποιήσω αύτό.
Μή άθυμει, φησι, δια το έκβληθηναί σε της οικίας.
Τοςαυτης γαρ άπολαυσεται της παρ' έμοΰ προνοίας, ώς και εις έθνος μέγα γενέσθαι
και αύτό. Και ήνοιξε, φησι, τους οφθαλμούς αύτης· ούκ έπειδή προ τουτου
ούχ έώρα, άλλ' έπειδή και των οφθαλμών άνεωγμένων ούδεν αύτη Οφελος,
έγένετο προ της άνωθεν έπισκοπης. Δια τοΰτο, ότε έβουλήθη τήν παρ' έαυτοΰ
κηδεμονίαν έπιδείξασθαι, φησιν, Άνέωξε τούς οφθαλμούς αύτης· άντι
τοΰ, Ύπέδειξεν αύτη άγνοουση, τήν διάνοιαν αύτης διέγειρεν, ώδήγησεν
αύτήν, ώστε ιδεΐν τον τόπον τον άναβλυζοντα τοΰ ύδατος τας πηγάς. Και
είδε, φησι, φρέαρ ύδατος ζώντος, και έπορευθη, και έπλησε τον άσκον,
και έπότισε το παιδίον. Εν άπόροις πόρον έχαρίσατο ο Κυριος, και έν
άμηχανία τοιαυτη τυγχανουση και ούδεμίαν έλπίδα σωτηρίας έχουση, τήν οικείαν
φιλοτιμίαν εις αύτήν έπεδείξατο, ομοΰ και αύτήν παραμυθησάμενος, και
τοΰ παιδίου τήν πρόνοιαν ποιησάμενος. Ούτως όταν βουληται ο Θεος, καν έν
έρημία ωμεν, καν έν αύτοΐς τοΐς έσχάτοις κακοΐς, καν μηδεμίαν έλπίδα
σωτηρίας εχωμεν, ούδενος έτέρου δεησόμεθα, της τοΰ Θεοΰ ροπής τα
πάντα ήμΐν γινομένης. Εαν γαρ τήν παρ' αύτοΰ εύνοιαν έπισπασώμεθα, ούδεις
ήμών περιέσται, άλλα πάντων έσόμεθα ύψηλότεροι. Και ήν ο Θεος μετα τοΰ
παιδίου, φησι, και ηύξήθη, και κατφκησεν έν τη έρήμω. Ούτως όταν εύμενη
τον Θεον εχωμεν, καν έν έρήμω ωμεν, τών έν ταΐς πόλεσι διαγόντων άσφαλέστερον
διατρίψομεν. Μεγίστη γαρ άσφάλεια και τεΐχος άκαταγώνιστον ή παρα τοΰ
Θεοΰ ροπή. Και ίνα μάθης όπως ο έν έρήμω τυγχάνων τοΰ έν μέσαις ταΐς πόλεσι
διατρίβοντος, και πολλης της άνθρωπίνης συμμαχίας άπολαυοντος, και
άσφαλέστερος και δυνατώτερος καθέστηκεν, ίδωμεν πώς ο μεν Δαυϊδ τόπους έκ
τόπων άμείβων, και καθάπερ άλήτης διάγων, ύπο της άνωθεν χειρος
έτειχίζετο· ο δε Σαούλ έν μέσαις ταΐς πόλεσι τυγχάνων, και στρατόπεδα
τοσαΰτα έπαγόμενος, και δορυφόρους και ύπασπιστας εχων, καθ' εκαστην
ημέραν έδεδοικει και ετρεμε των πολεμίων την εφοδον. Και ο μεν, μόνος ων, και
ούδένα εχων μεθ' εαυτου ετερον, ούκ έδειτο της παρα των ανθρώπων
συμμαχίας· ο δε το διάδημα περικείμενος και την άλουργίδα εχων, της παρα
τούτου βοηθείας εχρηζεν· ο βασιλεύς του ποιμένος έδειτο, και ο το διάδημα
περικείμενος του ιδιώτου.
γ. Άλλ' ει βούλεσθε, ανωτέρω αναγάγωμεν την ακολουθίαν
του λόγου, ινα πάσαν αύτου την ιστορίαν εις μέσον αγαγόντες, μάθωμεν ώς ούδεν
ισχυρότερον του πεφραγμένου τη άνωθεν συμμαχία, και ούδεν ασθενέστερον του
ταύτης έρήμου τυγχάνοντος, κάν ύπο μυρίων στρατοπέδων κυκλούμενος ή. Ούτος
ούν ο Δαυϊδ νέος ων κομιδη, και δια το της ηλικίας άωρον έν τη οικία
τη πατρική διάγων, έπειδή ποτε καιρος έκάλει τούτου την αρετην
φανεραν γενέσθαι, προτραπεις ύπο του πατρος έπισκέψασθαι τους εαυτου
αδελφούς, ύπήκουσε, και απεστέλλετο προς αύτούς. Παραγενόμενος ούν εις
την τούτων έπίσκεψιν, έπειδη είδε τον πόλεμον συνεστωτα τον του
αλλοφύλου Γ ολιαθ, και πάντα τον λαον κατεπτηχότα τον μετα του Σαουλ, και αύτον
τον βασιλέα εις τον περι του παντος κίνδυνον καθεστώτα, τέως θεατης
έβούλετο γενέσθαι, και απηει ιδειν το καινον και παράδοξον, ότι εις
άνθρωπος τοσούτων μυριάδων κατεξανίστατο. Άλλ' οι αδελφοι του φρονήματος
αύτου ούκ ένεγκόντες την ανδρείαν, εις φθόνον διηγέρθησαν, καί φασι προς
αύτόν· Δι' ούδεν ετερον έλήλυθας, η ινα τον πόλεμον ίδης;
Ούδε γαρ δια την έπίσκεψιν την ημετέραν παραγέγονας.
Άλλ' όρα τούτου την σύνεσιν και την πολλην έπιείκειαν. Ούδεν προπετες προς
αύτους φθέγγεται, ούδεν τραχυ, αλλα καταστέλλων αύτων την φλόγα, και τον
φθόνον καταπραϋνων, φησίν· Ούχι ρημά έστι; Μη γαρ όπλα με είδετε
μεταχειριζόμενον, μη γαρ παραταττόμενον έθεάσασθε; Απλώς ιδειν έβουλήθην,
και πυθέσθαι πόθεν τούτω της τοσαύτης μανίας η ύπερβολή. Τίς γάρ έστιν ο
αλλόφυλος, ο ονειδίζων παράταξιν Θεου ζωντος; Είτα ακούων κακείνου την
πολλην μεγαλορρημοσύνην, και των μετα του Σαουλ αφιγμένων την άφατον δειλίαν,
φησί· Τί εσται τω ανθρώπω τω τούτου την κεφαλην έκτέμνοντι; Και πολλην της
ψυχης την ανδρείαν έδείκνυ δια των ρημάτων πάντας εις εκπληξιν
αγαγων. Ταυτα γνους ο Σαουλ μεταπέμπεται τον νέον τον της ποιμαντικής
πλέον ειδότα ούδεν, και ιδών αύτου την ηλικίαν έξευτέλισεν. Είτα μαθών
παρ' αύτου, όπως τοις αρκτοις εκεχρητο, ηνικα επηεσαν τοις ποιμνιοις
ηναγκάσθη γαρ ταυτα διηγήσασθαι ο θαυμάσιος ούτος, ού κενοδοξησαι
βουλόμενος, άλλ' εις άνάγκην καταστας, ώστε εκείνω θάρσος ενθειναι, και μή
προς τήν εύτελειαν του φαινομένου ιδειν, άλλα προς τήν πίστιν τήν
ένδοθεν κρυπτομενην, καί τήν συμμαχίαν τήν ανωθεν, δι' ην ο νέος των
άνδρων ην ισχυρότερος, και ο αοπλος των ωπλισμενων, και ο ποιμήν των
στρατιωτών· ειτα ιδων αύτου το παράστημα της γνώμης ο βασιλεύς, τα οικεια
όπλα ενδύειν αύτον εβούλετο· ο δε ταυτα περιθέμενος ούδε ενεγκειν
αύτα ισχυσε. Τουτο δε εγινετο, ινα γυμνή δειχθη η του Θεου δύναμις, η δι' αύτου
ενεργουσα, καί μή τοις οπλοις λογίσωνται τα γινόμενα. Επειδή γαρ
μετα το ενδύσασθαι ταυτα εχώλευεν, άπέθετο τα οπλα, καί τήν κάδον τήν
ποιμαντικήν λαβων καί τας βώλους, ούτως επί τον σάρκινον εκείνον πύργον
εξηει. Άλλ' ορα πάλιν καί τον άλλόφυλον προς το εύτελες της ηλικιας
ορωντα, καί εντευθεν εξευτελίζοντα τον δίκαιον, καί καθάπερ παιδίου
εύτελους κατεξανιστάμενον δια τών ρημάτων. Επειδή γαρ είδεν αύτον μετα της
κάδου της ποιμαντικής επ' αύτον ορμήσαντα, καί τας βώλους μόνας επιφερόμενον,
μονονουχί προς αύτον έλεγεν· Ενόμισας συ πάλιν προβάτοις εφεστάναι, καί
κύνας τινας εκδιώκειν, καί δια τουτο καθάπερ κύνα τινα ελαύνων, ουτω
μετα τών οργάνων εκείνων επί τήν προς εμε μάχην ώρμησας; αρτι σε η πειρα
διδάξει, ως ού προς τον τυχόντα σοι ο πόλεμος. Καί πολλη τη
μεγαλορρημοσύνη χρησάμενος έσπευδε καί ηπειγετο, καί τήν παντευχιαν
εκινει, καί τα οπλα εξετεινεν. Άλλ' ο μεν τη δυνάμει των
οπλων πεποιθως ηπτετο της μάχης· ο δε, τη πιστει καί τη ανωθεν
συμμαχια συμφράξας έαυτόν. Καί πρότερον δια των ρημάτων του άλλοφύλου το
φρύαγμα κατενεγκων, καί ειπων προς αύτόν· Συ μεν έρχη πρός με εν
οπλω καί δόρατι, καί τη οικεια ισχύϊ νομιζεις περιγενέσθαι· εγω δε εν
ονόματι Κυριου του Θεου. Καί ταυτα ειπων, καί άνελόμενος εκ της κάδου της
ποιμενικης μιαν βώλον, καθάπερ όντως κύνα τινα μέλλων άπελαύνειν επιόντα
τη ποιμνη, ουτω τη σφενδόνη εξακοντισας, παραχρημα κατα του μετώπου
πλήξας τον άλλόφυλον κατήνεγκε, καί σπεύσας καί άφελων αύτου το ξιφος, δι'
εκεινου τήν κεφαλήν άποτεμων, ουτως ηνεγκε τω βασιλει, καί τέλος τω
πολέμω δέδωκε. Καί δι' εκείνου καί ο βασιλεύς τήν σωτηριαν ευρατο, καί πας
ο τούτου στρατος άνέπνευσε. Καί ην ιδειν θαυμαστα καί παράδοξα πράγματα,
τον ωπλισμένον ύπο του άόπλου κατενηνεγμένον, καί τον τα πολεμικά
έμπειρον υπο του της ποιμενικης πλέον ειδότος μηδέν πίπτοντα. Τίνος
ενεκεν, και δια τί; Ότι ο μεν τήν άνωθεν είχε συμμαχίαν συνεφαπτομένην
αύτω, ο δέ ταύτης έρημος ων υπο ταΐς τούτου χερσιν έγίνετο. Άλλ' ορα
λοιπον ένταυθα το πάθος του φθόνου όσην εΐργάσατο τήν άτοπίαν. Επειδή γαρ
είδεν ο βασιλεύς εύφημίας πολλης άπολαύσαντα τον δίκαιον τουτον, και τας
χορευούσας κραζούσας· Ένίκησε Σαουλ έν χιλιάσι, και Δαυίδ έν μυριάσιν, ούκ
ένεγκών πράως τα παρ' αύτων ρηθέντα (καίτοι κατα τον του δικαίου λόγον
αύτω μάλλον έχαρίσαντο, η τω Δαυίδ), ήττηθεις υπο του φθόνου τον εύεργέτην τοΐς
έναντίοις λοιπον ήμείβετο, και δν έχρην σωτηρα και εύεργέτην έπιγράφεσθαι,
τουτον άνελεΐν έπεχείρει. ’Ώ μανίας υπερβολή! ω παραπληξίας έπίτασις
Τον τήν ζωήν αύτω χαρισάμενον, και πάντα τον στρατον
αύτου έλευθερώσαντα της του άλλοφύλου μανίας, τουτον ως πολέμιον λοιπον
υφωράτο, και ούδε εναυλος ουσα ή εύεργεσία περιεγίνετο του πάθους, άλλα
καθάπερ υπο μέθης τινος, υπο του φθόνου σκοτωθεις τον της
διανοίας λογισμον, τον εύεργέτην ως πολέμιον έώρα. ε. Τοιουτον γάρ ή
κακία του πάθους τούτου· αύτω πρότερον λυμαίνεται τω τουτο τίκτοντι. Και
καθάπερ σκώληξ υπο του ξύλου τικτόμενος αύτο πρότερον το
ξύλον καταναλίσκει· ουτω και ο φθόνος έκείνην πρότερον διαφθείρει τήν
τεκουσαν αύτον ψυχήν, και το έναντίον η βούλεται τον φθονούμενον
διατίθησι. Μή γάρ μοι τα προοίμια σκόπει έπι των φθονουμένων, άλλα προς
το τέλος άφόρα, και έννόει οτι αύτή ή κακία των φθονούντων είς μείζονα
περιφάνειαν άγει τους φθονουμένους.
Οι μέν γαρ και τον Θεον έφέλκονται είς συμμαχίαν, και
της άνωθεν άπολαύουσι ροπης· ο δέ ταύτης έρημος, πάσιν εύεπιχείρητος
γίνεται, και προ των έξωθεν πολεμίων υπ' αύτου του πάθους πολιορκούμενος
μονονουχι καταναλίσκεται, και ώσπερ άδήλοις γνάθοις κατεσθιόμενος, ουτω
δαπανώμενος, υποβρύχιος, ως είπεΐν, γίνεται. Όπερ είδότες φεύγωμεν,
παρακαλώ, τήν λύμην του πάθους, και πάση δυνάμει έξορίζωμεν τουτο της
έαυτων ψυχης. Πάντων γαρ των παθών τουτο ολεθριώτερον, και αύτή ήμων
τή σωτηρία λυμαινόμενον· του γαρ πονηρου διαβόλου έστιν ευρημα. Δι' ό καί
τις σοφος έλεγε· Φθόνω [δέ] διαβόλου θάνατος είσηλθεν είς τον κόσμον.
Τί έστι· Φθόνω δέ διαβόλου θάνατος είσηλθεν είς τον
κόσμον; Επειδή γαρ είδε το πονηρον τουτο θηρίον άθάνατον γενόμενον τον
πρωτόπλαστον, δια της οίκείας πονηρίας εις τήν της έντολης παρακοήν αύτον
ήγαγε, και δι' έκείνης του θανάτου τήν τιμωρίαν παρεσκεύασεν αύτον
έπισπάσασθαι. Ό φθόνος τοίνυν τήν άπάτην ειργάσατο, ή άπάτη τήν παρακοήν, ή
παρακοή τον θάνατον. Δια τουτό φησι· Φθόνω [δε] διαβόλου θάνατος εισηλθεν
εις τον κόσμον. Είδες πόση του πάθους ή λύπη;
Τον άθανασία τιμηθέντα θανάτω ύποκεΐσθαι πεποίηκεν.
Άλλ' ο μεν έχθρος της ήμετέρας σωτηρίας, τον οικεΐον φθόνον κινήσας, οντα
άθάνατον τον πρωτόπλαστον θανάτω καταδικασθηναι πεποίηκεν· ο δε κηδεμών και
φιλάνθρωπος Δεσπότης δια του θανάτου του οικείου πάλιν τήν άθανασίαν ήμΐν
έχαρίσατο, και μείζονα ών άπωλέσαμεν ευραμεν. Παραδείσου έκεΐνος έξήγαγε, και
εις τον ούρανον ούτος άνήγαγε· θανάτω καταδικασθηναι έκεΐνος
πεποίηκε, και τήν άθανασίαν ήμΐν ούτος έχαρίσατο· της έν παραδείσω τρυφης
άπεστέρησεν έκεΐνος, και βασιλείαν ήμΐν ούρανών εύτρέπισεν ούτος. Είδες
του Δεσπότου σου το εύμήχανον, και όπως τα παρα της βασκανίας όπλα
του διαβόλου κατα της ήμετέρας σωτηρίας γεγενημένα, έκεΐνα αύτα περιέτρεψεν εις
τήν αύτου κεφαλήν; Ού μόνον γαρ ήμας μειζόνων ήξίωσεν, άλλα και έκεΐνον ήμΐν
ύποχείριον εδωκεν, ειπων· Ιδού δέδωκα ύμΐν έξουσίαν πατεΐν έπάνω οφεων
και σκορπίων. Ταυτα τοίνυν άπαντα λογιζόμενοι και τον φθόνον της
έαυτών ψυχης έξορίζωμεν, και τήν εύνοιαν τήν παρα του Θεου έπισπωμεθα.
Τουτο γαρ ήμών το όπλον το άκαταγωνιστον· τουτο ήμων ή μεγίστη περιουσία.
Δια τουτο και ο Ισμαήλ, καίτοι νέος και έν έρημία ων και πολλή άπορία, άθρόον
ηύξήθη, και εις εθνος μέγα έπέδωκεν· έπειδή Ό Θεος ήν, φησι, μετα
του παιδίου. Έντευθεν γαρ ήμΐν ο λόγος άπας έξεκυλίσθη. Ύπερίδωμεν
ούν, παρακαλώ, τών παρόντων, ποθήσωμεν τα μέλλοντα, τήν εύνοιαν τήν παρα του
Θεου πάντων προτιμώμεν, και δια της άρίστης πολιτείας έαυτοΐς πολλήν
προαποθωμεθα τήν παρρησίαν, ΐνα και τον παρόντα βίον άλύπως διανύσαι δυνηθώμεν,
και τών μελλόντων άγαθών έπιτύχωμεν, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου
ήμών Ίησου Χριστου, μεθ' ού τω Πατρι άμα τω άγίω Πνεύματι δόξα, κράτος,
τιμή, νυν και άει, και εις τους αιώνας τών αιωνων. Άμήν.
Πρώτη αποκλειστική εισαγωγή και δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο
Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν Τόμος 54
Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια και μορφοποίηση
κειμένου και εικόνων έγινε από
τον Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο
Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου