5. Βίος καί Λόγοι τού Οσίου Πατρός Ισααάκ τού Σύρου

Ή προσευχή διαλύει τα σύννεφα των παθών

Συμβαίνει συνήθως στους μοναχούς πού α γωνίζονται στην ησυχία, να ταραχθεί ή ψυχή από το σκοτάδι των παθών. Όπως δηλ. οι ηλιακές ακτίνες καλύπτονται από τα σύννεφα, έτσι μπορεί καί συ να στερηθείς για λίγο την πνευματική παρηγοριά, από το νέφος των παθών πού επισκιάζει την ψυχή σου, καί να φύγει για λίγο από μέσα σου ή χαροποιός δύ ναμη του Θεού, καί να σκεπάσει το νου σου ασυνήθης ομίχλη όμως ας μην ταραχθεί ό λογισμός σου, αλλά να κάνεις υπομονή, καί να διαβάζεις τα βιβλία των αγίων διδασκάλων μας, καί να ζορίσεις τον εαυτό σου στην προσευχή, καί να περιμένεις τη θεία βοήθεια. Καί θα 'ρθει αμέσως, χωρίς να καταλάβεις το πώς. Όπως δηλ. οι ακτίνες του ήλιου διώχνουν το σκοτάδι καί φωτίζουν τη γη, έτσι μπορεί καί ή προσ ευχή

να διαλύσει καί να διασκορπίσει από την ψυχή τα σύννεφα των παθών, καί να φωτίσει το νου με το φως της θείας χαράς καί της παρηγοριάς

Να προσεύχεσαι με το ταπεινό καί άκακο φρόνημα τον νηπίου

Ότ α ν π α ρ α σ τα θ ε ί ς ε ν ώ π ι ο ν το υ Θε ο ύ να προσευχηθείς, έτσι να θεωρείς τον εαυτό σου σαν το μυρμήγκι, καί σαν τα ερπετά της γης, καί σαν βδέλλα, καί ταπεινό σαν το παιδάκι πού ψελλίζει Να μην πεις στο Θεό λόγια πού προδίδουν τίς γνώσεις σου, αλλά να τον πλησιάσεις, καί να σταθείς ε - νώπιον του με το ταπεινό καί άκακο φρόνημα του νηπίου, για να αξιωθείς

να προστατευθείς καί να καθοδηγηθείς από την πατρική εκείνη πρόνοια, πού έχει ό πατέρας για τα παιδάκια του γιατί έχει λε χθεί ότι «ό Κύριος φυλάσσει τα νήπια» (Ψ.  114 6).

Ή ταπεινή καί επίμονη προσευχή ελκύει τη βοήθεια καί τα χαρίσματα τον Θεού

. Όταν ένας άνθρωπος καταλάβει ότι του λείπει ή θεία βοήθεια, κάνει πολλές προσευχές καί όσο τίς αυξάνει, τόσο ταπεινώνεται ή καρδιά του. Διότι οποίος ικετεύει καί ζητάει, δεν μπορεί παρά να ταπεινωθεί, καί ό Θεός μια τέτοια καρδιά, «συντριμμένη καί ταπεινωμένη, δε θα την περιφρονήσει» (Ψ. 50, 19). Όσο ή καρδιά δεν ταπεινώνεται, δεν μπορεί να πάψει να τριγυρνάει σκόρπια εδώ καί κει. Ή ταπείνωση συμμαζεύει την καρδιά. Καί όταν ταπεινωθεί ό άν θρωπος, αμέσως τον κυκλώνει το θείο έλεος, καί τότε ή καρδιά αισθάνεται τη βοήθεια του Θεού, γιατί νιώθει μέσα της να κινείται μια δύναμη πού τη στηρίζει, καί τότε είναι πού ή καρδιά γεμίζει εμπιστοσύνη στο Θεό καί άπ' αυτό καταλαβαίνει ό άνθρωπος ότι ή προσευχή είναι ένα φυσικό καταφύγιο βοήθειας, καί πηγή σωτηρίας, καί θησαυρός ακλόνητης πίστης, καί λιμάνι πού σώζει από την τρικυμία, καί φως στους σκοτισμένους, καί στήριγμα για τους αρρώστους, καί σκέπη την ώρα των πειρασμών, καί βοήθεια στην ένταση της αρρώστιας, καί ασπίδα πού σώζει από τους ακοντισμούς στον αόρατο πόλεμο, καί βέλος αιχμηρό κατά των δαιμόνων.

Με δυο λόγια, ό άνθρωπος με την προσευχή αποκτά όλα τα αγαθά πού ανέφερα. Καί καθώς εντρυφά στην προσευχή, ή καρδιά του χαίρει καί άγάλλεται από την εμπιστοσύνη της στο Θεό, καί δε μένει πια, όπως πρώτα, χλιαρή, να λέει λόγια χωρίς νόημα. Όταν ό άνθρωπος καταλάβει πο λύ καλά αυτά πού είπα, τότε θα αποκτήσει αληθινή προσευχή στην ψυχή, πού θα την έχει σαν θησαυρό. Καί τότε είναι πού, από την πολλή του ευφροσύνη, ή συμβατική του προσευχή θα αλλάξει καί θα γίνει έντονη ευχαριστήρια δοξολογία. Έτσι, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει ότι «ή προσευχή είναι χαρά, πού στέλνει την ευχαριστία της στο Θεό». Όταν φτάσει σ' αυτό το σημείο ό άνθρωπος, δεν προσεύχεται πια με κόπο καί μόχθο, όπως πρωτύτερα πού δεν είχε αυτή τη χάρη αλλά με χαρούμενη καρδιά καί με θαυμασμό για τα μυστήρια του Θεού, αναβρυεί συνεχώς ευχαριστίες άρρητες καί βάζει μετάνοιες καί από τη μεγάλη του συγκίνηση φτάνει στη γνώση του Θεού, καί θαυμάζει, καί εκπλήσσεται για τη χάρη πού του δίνε ι ό Θεός, καί τότε, ξαφνικά, υψώνει τη φωνή του υμνολογώντας καί δοξάζοντας καί ευχαριστώντας το Θεό. Καί ή γλώσσα του τότε κινείται γεμάτη έκπληξη.

Όλ α α υ τά τα α γα θ ά , π ο ύ α ν έ φ ε ρ α , έ ρ χ ο ντ α ι στον άνθρωπο, αν συναισθανθεί την πνευματική του φτώχεια καί αδυναμία. Γιατί τότε, από τη μεγάλη επιθυμία πού έχει να τον βοηθήσει ό Θεός, έρχεται κοντά του με επίμονη προσευχή. Καί όσο πλησιάζει το Θεό με πόθο, τόσο καί ό Θεός έρχεται κοντά του δίνοντας του χαρίσματα καί δε θα πάρει τη χάρη του από τον άνθρωπο, όσο αυτός μένει στην αληθινή ταπείνωση. Όπως ή χήρα του ευαγγελίου, ή οποία τρέχει πίσω από το δικαστή κράζοντας συνέχεια να αποδώσει το δίκαιο καί να τη γλιτώσει από τον αντίδικο. Κάπως έτσι καί ό εύσπλαχνος Θεός: κάνει πού δεν ακούει, καί αναβάλλει να δώσει τα χαρίσματα του στον άνθρωπο, για να γίνει αυτό αιτία να έρθει πιο κοντά του καί, εξαιτίας πού τον έχει ανάγκη, να παραμείνει κοντά

του καί να ωφελείται πνευματικά. Καί κάποια αιτήματα, βέβαια, ό Θεός τα ικανοποιεί αμέσως, εκείνα δηλ. πού είναι αναγκαία για τη σωτηρία του ανθρώπου, άλλα αιτήματα όμως δεν τα ικανοποιεί. Καί όταν ό δαίμονας μας καίει καί παρακα- λούμε το Θεό, έρχεται ή θεία χάρη καί αποδιώχνει το καυτερό, ενώ σε άλλες περιπτώσεις επιτρέπει τίς θλίψεις καί τον πόνο, για να γίνουν αυτά αιτία να προσεγγίσουμε, όπως είπα, το Θεό, καί για να διαπαιδαγωγηθούμε καί να αποκτήσουμε πείρα για τους αγώνες μας στους πειρασμούς.

Ή αξία της επίμονης προσευχής. ότι κάνουμε εν Κυρίω είναι προσευχή

Χρειάζεται να ασκηθεί ό άνθρωπος στην ευχή για μεγάλο διάστημα, για να αποκτήσει τη σοφία του Θεού. Μετά την ακτημοσύνη, πού λύνει τους λογισμούς μας από τα δεσμά των κοσμικών πραγμάτων, θέλει να επιμείνουμε στην προσευχή. Διότι με αυτή την επιμονή μας, για αρκετό διάστημα, ασκείται ό νους μας καί μαθαίνει, με την πολλή πείρα πού αποκτά, πώς να αποδιώχνει τους πονηρούς λογι σμούς,

πράγμα πού δεν μπορεί να διδαχθεί με άλλο τρόπο. Καί στην προσευχή βρίσκονται οι ρίζες καί οί αιτίες για να αγαπήσουμε το Θεό

Καί τούτο πρέπει, αγαπητοί μου, να γνωρίζουμε, ότι κάθε μυστική συνομιλία, καί κάθε φροντίδα μας, πού γίνεται με αγαθή πρόθεση εν Κυρίω, καί κάθε πνευματική μελέτη, βρίσκεται μέσα στον ορισμό της προσευχής, καί ονομάζεται προσευχή, καί περικλείεται στο όνομα της. Είτε, λοιπόν, είναι ανάγνωση διαφόρων ιερών αναγνωσμάτων, είτε εμφωνη δοξολογία του Θεού, είτε κάποια λυπηρή

φροντίδα εν Κυρίω, είτε μετάνοιες, είτε ψαλμωδίες, καί όλα τα όμοια, είναι ένα είδος προσευχής. Καί άπ' αυτά γεννιέται ή καθαρή καί ειλικρινής προσευχή, κι άπ' αυτήν ή αγάπη του Θεού.

Ή προσευχή του μονάχου, πού έγινε ξένος για τον «κόσμο», οδηγεί το νου στα θεία μυστήρια

Αν θέλεις να δώσεις τον εαυτό σου στο έργο της προσευχής, πού καθαρίζει το νου, καί στην αγρυπνία της νύχτας, για να αποκτήσεις φωτεινή διάνοια, πάψε να βλέπεις αυτούς πού έχουν κοσμικό φρόνημα, καί κόψε τίς συναναστροφές μαζί τους, καί κόψε τη συνήθεια να δέχεσαι φίλους στο κελί σου με το πρόσχημα του φιλότιμου καί της φιλοξενία  αλλά να δέχεσαι καί να συναναστρέφεσαι μόνο τους ομοίους σου στον τρόπο της ζωής, στη σκέψη καί στην κρυφή αρετή. Ακόμη, να φοβάσαι καί την ψυχική ταραχή, πού προέρχεται από τη συνομιλία του νου με τον εχθρό. Καί αυτή ή συνομιλία, συνήθως ενεργείται χωρίς να το θέλουμε συνειδητά. Καί Αφού κόψεις καί διαλύσεις καί πάψεις εντελώς τίς κοσμικές συνήθειες καί επαφές, ένωσε με την προσευχή σου την ελεημοσύνη, καί τότε θα δει ή ψυχή σου το φως της αλήθειας. Γιατί όσο ή καρδιά μένει ατάραχη καί γαλήνια από τα κοσμικά πράγματα, τόσο μπορεί ό νους να κατανοήσει καί να θαυμάσει τα θεία μυστήρια.

Ό κόπος καί ό αγώνας στην προσευχή μπορεί να φέρει πνευματική αλλοίωση

Πολλές φορές βρίσκεται ό άνθρωπος να προσεύχεται κυρτωμένος καί γονυκλινής, καί έχοντας απλωμένα τα χέρια του στον ουρανό, καί ατενίζοντας στο σταυρό του Χριστού, καί μαζεύοντας το νου του στην προσευχή. Ενώ λοιπόν ό άνθρωπος παρακαλεί το Θεό με δάκρυα καί κατάνυξη, ξαφνικά μια πηγή αναβλύζει μέσα

στην καρδιά του με άφατη γλυκύτητα, οπότε παραλύουν τα μέλη του σώματος του, καί δε βλέπει τίποτε γύρω του, καί σκύβει το πρόσωπο του προς τη γη όμως οι έννοιες καί οι λογισμοί του εξαλλάσσονται, ώστε να μην μπορεί να κάνει μετάνοιες από την πολλή χαρά, πού διαπερνάει όλο το σώμα του. Πρόσεχε λοιπόν, άνθρωπε μου, αυτά πού διαβάζεις. Γιατί, αν δεν αγωνισθείς, δε θα βρεις αυτά τα ουράνια αγαθά καί αν δεν κρούσεις τη θύρα δυνατά καί επίμονα καί δεν αγρυπνήσεις απέξω, περιμένοντας ν' ανοίξει, δεν πρόκειται να εισακουσθείς.

Άλλο πράγμα είναι ή ηδονή της προσευχής καί άλλο ή θεωρία της προσευχής

Άλλο πράγμα είναι ή ηδονή της προσευχής καί άλλο ή θεωρία της προσευχής. Ή δεύτερη είναι ανώτερη από την πρώτη, όσο ό τέλειος άνθρωπος διαφέρει από το ατελές παιδάκι. Μερικές φορές οι στίχοι των ψαλμών παίρνουν μια γλυκύτητα μέσα στο στόμα, καί ένας στίχος μπορεί να επαναλαμβάνε ται πολλές φορές στην προσευχή, χωρίς να επιτρέπει να προχωρήσεις σε άλλο στίχο, καί δεν μπορείς να τον χορτάσεις! Άλλοτε πάλι, από την προσευχή γεν νι έ τα ι κ ά π ο ι α μ ο ρ φή θ ε ω ρ ί α ς , ή ο π ο ί α π α ύ ε ι τη ν προσευχή των χειλέων, οπότε γίνεται ό προσευχόμενος σαν άψυχο σώμα, πού δεν αναπνέει, κα ί μένει σε έκσταση. Αυτή την κατάσταση την ονομάζουμε θεω ρία της προσευχής, καί δεν είναι, όπως λένε οι άφρονες, ένα είδος ή μια μορφή ή κάποιο σχήμα φαντα - στικού πράγματος. Στη θεωρία αυτής της προσευχής υπάρχουν όρια, καί μπορούμε να διακρίνουμε διάφορα χαρίσματα. Προσευχή είναι όσο ό νους δεν πέρασε σε κάτι άλλο, υψηλότερο, Αφού ή γλώσσα καί ή καρδιά, πού είναι τα κλειδιά της προσευχής, ακόμη δουλεύουν. Από δω καί πέρα ανοίγει ή είσοδος για τα βασιλικά θησαυροφυλάκια. Εδώ πια σταματάει να δουλεύει κάθε στόμα, κάθε γλώσσα καί κάθε καρδιά, πού είναι ό κυβερνήτης καί διαχειριστής των λογισμών σταματάει ακόμη ό νους, πού κυβερνά τις αι σθήσεις, καί ή φαντασία, αυτό το ταχύπτερο καί α διάντροπο όρνεο. Καί ας μείνουν σ' αυτή την κατάσταση όσοι έφτασαν ζητώντας τη βασιλεία του Θεού, διότι ήδη είναι παρών ό οικοδεσπότης!

Ή «έκσταση» είναι γέννημα της καθαρής προσευχής

Την ώρα της προσευχής όταν ό νους του άνθρωπου αποδύεται τον παλιό άνθρωπο καί ενδύεται το νέο, της θείας χάρης, τότε βλέπει την καθαρότ ητα να λάμπει όπως περίπου το χρώμα του ουρανού, που ονομάσθηκε από τη γερουσία του Ισραήλ «τόπος Θεού», όταν το είδαν στο όρος Σινά. Λοιπόν, αυτή τη δωρεά καί χάρη του Θεού, δεν πρέπει να την ονομάζουμε πνευματική προσευχή, αλλά γέννημα της καθαρής προσευχής, πού κατεβαίνει δια του αγίου Πνεύματος. Τότε ό νους ανεβαίνει πιο ψηλά από την προσευχή, ή οποία παύει πια μπροστά στην ανώτερη κατάσταση. Καί τότε ό μοναχός δεν προσεύχεται, αλλά βρίσκεται σε έκσταση μέσα

στα ακατάληπτα μυστήρια, πού είναι ανώτερα από τον παρερχόμενο κόσμο, καί σιωπά αγνοώντας όλα οσα έχουν σχέση με την εδώ ζωή. Αυτή ή άγνοια είναι ανώτερη από τη γνώση, καί μακάριος είναι εκείνος πού έφθασε σ' αυτή την άγνοια, την αχώριστη από την προσευχή.

Όποιος είναι φτωχός από υλικά αγαθά, θα  γίνει πλούσιος εν Κυρίω. Καί οποίος έχει φίλους πλουσίους, θα πτωχεύσει από τα αγαθά του Θεού. Όποιος έχει εγκράτεια, καί είναι ταπεινόφρων, καί βδελύσσεται την ελευθεροστομία, καί αποδιώχνει το θυμό από την καρδιά του, εγώ πιστεύω, ότι αυτός ό άνθρωπος, όταν σηκωθεί να προσευχηθεί βλέπει μέσα στην ψυχή του το φως του αγίου Πνεύματος κι όχι μόνο αυτό, αλλά καί σκιρτά από τις ελλάμψεις του θείου  φωτός, καί ευφραίνεται από τη  θέαση της θείας δόξας καί από την αλλοίωση πού υφίσταται, ώστε να μπορεί να βλέπει τα θεία μυστήρια. Καμιά άλλη εργασία δεν υπάρχει, εκτός από τη θέαση των μυστηρίων του Θεού, πού να μπορεί να αφανίσει το τάγματα των ακαθάρτων δαιμόνων.

Ή σκάλα πού οδηγεί στη βασιλεία των ουρανών είναι κρυμμένη μέσα στην ψυχή

Βρες την ειρήνη μέσα σου, καί θα ειρηνεύσει μαζί σου ό ουρανός καί ή γη. Φρόντισε να εισέλθεις στο ιδιαίτερο δωμάτιο πού βρίσκεται μέσα σου, καί θα δεις εκεί τον ουρανό γιατί καί τούτο καί ό ουρανός είναι ένα. Από μια είσοδο μπαίνεις, καί βλέπεις μαζί καί τα δυο. Ή σκάλα πού οδηγεί στη βασιλεία των ουρανών είναι κρυμμένη μέσα στην ψυχή σου. Βάφτισε μέσα στην καρδιά σου όλο σου το είναι, καί θα σβήσει ή αμαρτία, καί θα βρεις εκεί ανεβασιές θ α σ ε φ έ ρ ο υ ν σ τ η

β α σ ι λ ε ί α τ ω ν ο υ ρ α νών

Πώς να διαβάζεις τους ψαλμούς

Όταν διαβάζεις τους στίχους της ψαλμωδίας σου, μη σκέφτεσαι ότι είναι λόγια αλλουνού, πού τα επαναλαμβάνεις κι αυτό, για να μη νομίσεις ότι οι ψαλμοί, πού έχεις μπροστά σου για πνευματική μελέτη, είναι ατέλειωτοι, καί παραβλέψεις τελείως την κατάνυξη καί τη χαρά πού φέρνουν. Εσύ, λοιπόν, όταν προσεύχεσαι, να διαβάζεις με κατάνυξη τους στίχους, σαν να είναι δικά σου λόγια, καί να καταλαβαίνεις οσα λες, σαν να είναι το έργο σου αυτό, πού πρέπει να το εκτελείς τέλεια.

Οί Ψαλμοί, οί μετάνοιες καί ή γλυκύτητα της προσευχής

Μη νομίσεις ότι ή έκσταση πού έρχεται υστέρα από εκτενή καί συμμαζεμένη προσευχή, είναι αργία, επειδή παράτησες τους ψαλμούς αρκεί να γίνε ται (ή προσευχή) με συμμαζεμένο νου. Να αγαπήσεις όμως τίς μετάνοιες στην προσευχή σου περισσότερο από τη μελέτη των Ψαλμών. Καί όταν ή προσευχή σε γλυκάνει καί σε ανεβάζει ψηλά, αναπληρώνει την ακολουθία σου. Καί όταν, κατά την προσευχή σου, σου δοθεί το χάρισμα των δακρύων, αυτή τη χαρού μενη κατάσταση σου να μην την περάσεις για αργία γιατί το επιστέγασμα της προσευχής είναι ή χάρη των δακρύων.

Να κοιμηθείς με ελαφρό στομάχι, για να έχεις καθαρή νυχτερινή προσευχή

Ή νυχτερινή προσευχή του μονάχου είναι ανώτερη από όλες τίς εργασίες της ημέρας. Μην επιβαρύνεις, λοιπόν, το στομάχι σου με φαγητά καί πο τά, για να μη βρεθεί ό νους σου σε σύγχυση, καί ταραχθείς από την αδέσποτη περιπλάνηση του. Αλλιώς, θα σηκωθείς τη νύχτα για προσευχή, καί τα μέλη του σώματος σου θα είναι παραλυμένα καί συ ό ίδιος θα είσαι σαν αποχαυνωμένη γυναίκα, καί ή ψυχή σου θα είναι σκοτισμένη, καί τα νοήματα σου θολωμένα καί δε θα μπορείς

να συγκεντρώσεις το νου σου στην ακολουθία, καί δε θα μπορείς να γευθείς καί

να χαρείς τα ιερά αναγνώσματα καί την ψαλμωδία. Αυτό θα το πετύχεις, αν κοιμηθείς με ελαφρό στομάχι καί έχεις καθαρό το νου σου. .

Τι είναι ευχή

Ρωτήσανε τον άββά Ισαάκ τι είναι ευχή, καί απάντησε: Ευχή είναι να είσαι εύκαιρος καί να απομακρυνθεί ό νους σου από όλα τα κοσμικά πράγμα τα, καί ή καρδιά να επιστρέψει τελείως στη φυσική της δράση, καί να ζει με τον πόθο καί την ελπίδα των μελλόντων αγαθών. Όποιος δε ζει με αυτό τον τρόπο πού είπα, σπέρνει στο χωράφι του ανάμεικτο καί αταίριαστο σπόρο, ή μοιάζει με το γεωργό πού ζεύει στον ίδιο ζυγό το βόδι καί το γαϊδούρι.

Ή αδιάλειπτη προσευχή

Ένας άνθρωπος φτάνει στην τέλεια πο λιτεία, όταν αξιωθεί την αδιάλειπτη (αδιάκοπη) προ σευχή διότι, όταν φτάσει σ' αυτή, έφτασε στο τέλος όλων των αρετών καί, από κει καί πέρα, γίνεται κα τοικητήριο του αγίου Πνεύματος. Εάν όμως δε δε χθεί, όπως πρέπει, ό άνθρωπος την παρακλητική

χάρη του αγίου Πνεύματος, δεν είναι δυνατό να φτά σει στην αδιάλειπτη προσευχή. Διότι το άγιο Πνεύμα, όταν κατοικήσει σ' έναν άνθρωπο, δεν παύει να προσεύχεται. Καί τότε, είτε τρώει κανείς, είτε πίνει, είτε κοιμάται, είτε κάνει κάτι άλλο, ακόμη καί στο βαθύ του ύπνο, οι ευωδιές καί οι ατμοί της προσευχής αναδίδονται αδιάκοπα από την καρδιά του χω ρίς κόπο. Καί τότε

ή προσευχή δε χωρίζει πια άπ' αυτόν, αλλά όλες τίς ώρες του, καί αν ακόμη δε φαίνεται εξωτερικά ότι προσεύχεται, όμως, πάλι, ή προ σευχή λειτουργεί μέσα του κρυφά. Ένας άγιος είπε, ότι ή σιωπή των καθαρών ανθρώπων είναι

προσευχή. Κι αυτό, γιατί οι λογισμοί τους είναι θείες κινή σεις καί οί κινήσεις της καθαρής καρδιάς καί της καθαρής διάνοιας, είναι ήρεμες καί γλυκιές φωνές, με τίς όποιες ψάλλουν μυστικά στον αόρατο Θεό.

τι είναι πνευματική προσευχή; καί πώς μπορεί να αξιωθεί αυτήν ό αγωνιζόμενος;

Πνευματική προσευχή είναι οί ψυχικές κινήσεις, πού ενεργούνται δια του αγίου Πνεύματος σε αυτούς πού έχουν την ακρίβεια της αγνότητας καί της καθαρότητας. Ένας στους δέκα χιλιάδες αξιώνεται να λάβει αυτή την προσευχή, πού είναι μυστήριο της μέλλουσας ζωής διότι μέσω αυτής υψώνεται ό αγωνιστής, καί ή φύση του μένει ανενέργητη, Αφού ούτε κινείται ούτε θυμάται τα πράγματα του κόσμου. Καί τότε δεν προσεύχεται, α λλά ή ψυχή αισθάνεται, με τη δική της αίσθηση, τα πνευματικά πράγματα του μέλλοντος αιώνος, πού υπερβαίνουν την ανθρώπινη αντίληψη. Μόνο με τη δύναμη του αγίου Πνεύ ματος μπορούν να κατανοηθούν. Καί τούτο πού ειπώ είναι ή νοητή όραση καί κίνηση, πού είναι το ζητούμενο της προσευχής. Γι' αυτό καί μερικοί, πού είναι σ' αυτά τα μέτρα, έχουν φτάσει ήδη στην τέλεια καθαρότητα. Καί δεν υπάρχει γι' αυτούς μια ώρα, που να μην προσεύχονται από μέσα τους. Καί όταν τι Πνεύμα το άγιο, πού τους δίνει τη χάρη του, σκύψει για να τους δει, τους βρίσκει πάντοτε σε κατάσταση προσευχής καί από αυτή την προσευχή τους βγάζει καί τους οδηγεί στη θεωρία, ή οποία λέγεται πνευματική όραση. Δε χρειάζονται τότε ούτε προσευχή μεγάλης διάρκειας, ούτε πνευματική εργασία πού να το διακρίνει ιδιαίτερη στάση καί τάξη. Αρκεί σ' αυτούς ή μνήμη του Θεού, καί αμέσως αιχμαλωτίζονται στην αγάπη του. Ωστόσο δεν παραμελούν καί τη στάση της προσευχής πέρα για πέρα, καί στέκονται

όρθιοι τίς ορισμένες ώρες της προσευχής, εκτός του χρόνοι της αδιάλειπτης προσευχής Π α ρ ά δ ε ι γ μ α ό ά γ ι ο ς Α ν τ ώ ν ι ο ς , π ο ύ σ τ ε κ ό τ α ν όρθιος στην προσευχή της ενάτης ώρας, καί αισθάνθηκε ότι αρπάχτηκε ό νους του σε έκσταση. Άλλος πάλι από τους πατέρες, ενώ έκαμνε την καθιερωμέ νη

προσευχή του, έχοντας την αρμόζουσα στάση καί έχοντας απλωμένα τα χέρια του στο Θεό, ήρθε σε έκσταση για τέσσερις ημέρες. Καί άλλοι πολλοί, την ώρα της προσευχής τους, από την πολλή ενθύ μηση του Θεού καί από την αγάπη του αιχμαλωτίζονταν καί έφταναν σε έκσταση. Καί αξιώνεται αυτή την έκσταση ό άνθρωπος, όταν αποβάλλει την εσωτερική καί την εξωτερική

αμαρτία του, με το να τηρεί τίς εντολές του Κυρίου. Αυτές τίς εντολές, εάν τίς αγαπήσει καί τίς φυλάξει με υπακοή καί με ακρί βεια, απαλλάσσεται εξάπαντος από τη δουλεία των ανθρωπίνων πραγμάτων, καί λησμον εί όχι την αν- θρώπινη φύση, αλλά τίς ανάγκες της. είναι αδύνα το για έναν άνθρωπο, πού

μιμείται τον τρόπο της ζωής του νομοθέτη Χριστού καί τηρεί τίς εντολές του, να παραμένει στην αμαρτία. Γι' αυτό καί ό Κύ ριος υποσχέθηκε στο ευαγγέλιο ότι θα κατοικήσει σ' αυτόν πού φυλάττει τίς εντολές του (Ίω. 14, 23).

Όλες οί δεήσεις σε μια μόνο ευχή

Όταν προσεύχεσαι, πες αυτή την ευχή: Κύριε Ιησού Χριστέ, αξίωσε με να νεκρωθώ πραγματικά, καί να μην έχω καμιά κοινωνία με τα μάταια πράγματα αυτού του κόσμου. Καί να ξέρεις ότι σ' αυτή την ευχή συμπύκνωσες όλες μαζί τίς δεήσεις καί τίς ευχές. Αγωνίσου να πραγματοποιήσεις αύτη τη νέκρω ση μέσα σου διότι εάν, κατά την ευχή, τελειώσεις, με τη βοήθεια του Θεού, καί το έργο της νέκρωσης, βρίσκεσαι αληθινά στην ελευθερία του Χριστού.

Να εύχεσαι στο Θεό να σον δώσει φωτισμό

Να εύχεσαι στο Θεό να σου δώσει φωτισμό, ώστε να αισθανθείς την επιθυμία καί τον πόθο του αγίου Πνεύματος. Διότι όταν σου έλθει αύτη ή αίσθη ση καί ή επιθυμία του Πνεύματος, τότε θα απομα κρυνθείς από τον αμαρτωλό κόσμο, καί ό αμαρτωλός κόσμος θα απομακρυνθεί από σένα. Αυτό είναι αδύνατο κάποιος να το αισθανθεί χωρίς ησυχία καί άσκηση καί χωρίς τη διδασκαλία πού διδασκόμαστε από την ορισμένη ανάγνωση αγίων βιβλίων. Χωρίς αυτά να μη ζητάς το φωτισμό του Θεού καί τον πόθο του αγίου Πνεύματος

ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ - ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ

Τον ταπεινό «υψώνει» καί δοξάζει ό Θεός

Όπως ή χάρη του Θεού πλησιάζει τον ταπεινόφρονα, έτσι στον υπερήφανο έρχονται οδυνηρές περιστάσεις. Οι οφθαλμοί του Κυρίου είναι στους ταπεινόφρονες, για να τους κάνει να ευφραίνονται στους υπερήφανους όμως εναντιώνεται, για να τους ταπεινώσει. Ό ταπεινός δέχεται συνεχώς το έλεος του Θεού, ενώ ό σκληρόκαρδος καί ολιγόπιστος βρίσκει στο δρόμο του

συναπαντήματα φοβερά. Ταπείνωσε τον εαυτό σου για όλες τίς δωρεές πού δέχθηκες από το Θεό, μπροστά σε όλους τους ανθρώπους, καί θα δοξαστείς πιο πολύ παρά οι άρχοντες αυτού του κόσμου. Να προλαβαίνεις καί να χαιρετάς όλους τους ανθρώπους, καί να υποκλίνεσαι μπροστά τους, καί έτσι θα τιμηθείς πιο πολύ παρά αυτοί πού προσφέρουν ως δώρο χρυσάφι καθαρό.

Εξευτέλισε τον αμαρτωλό εαυτό σου, καί θα δεις μέσα σου τη δόξα του Θεού. Γιατί όπου βλαστάνει ή ταπείνωση, εκεί αφθονεί ή δόξα του Θεού. Εάν αγω νισθείς να εξευτελιστείς φανερά από τους ανθρώ πους, για να εξαλείψεις τ ην υπερηφάνεια σου καί τον εγωισμό σου, ό Θεός θα σε κάνει να δοξαστείς. Εάν όμως ταπεινώνεσαι μέσα στην καρδιά σου, χω ρίς να σε βλέπουν οί άλλοι, τότε ό Θεός φανερώνει τη δόξα του στην καρδιά σου. Όταν έχεις μεγάλα α ξιώματα ή χαρίσματα, να γίνεις ευκαταφ ρόνητος, για να μην υψηλοφρονήσεις καί χάσεις

τη χάρη του Θεού όταν πάλι βλέπεις ότι είσαι πολύ μικρός καί αδύναμος πνευματικά, μη κάνεις τον σπουδαίο. Να δέχεσαι με προθυμία την καταφρόνια των ανθρώπων, καί θα γεμίσεις από την τιμή του Θεού. Δε βλέπεις μέσα σου τα πολλαπλά τραύματα της αμαρτίας σου καί ζητάς να σε τιμήσουν; Απόφυγε τίς τιμές των ανθρώπων, για να σε τιμήσει ό Θεός, καί μην α γαπήσεις τίς τιμές, για να μην ατιμασθείς. Όποιος κυνηγάει την τιμή, αύτη φεύγει από μπροστά του, καί όποιος την αποφεύγει, ή τιμή θα τον κυνηγήσει | καί θα γίνει κήρυκας της ταπείνωσης του σε όλους τους ανθρώπους. Εάν καταφρονείς τον εαυτό σου ότι τίποτε δεν είσαι χωρίς τη χάρη του Θεού, για να μην τιμηθείς από τους ανθρώπους, θα σε φανερώσει για την ταπείνωση σου. Εάν από αληθινή ταπείνωση κατηγορήσεις τον εαυτό σου, θα επιτρέψει ό Θεός σε όλα τα κτίσματα του να σε επαινέσουν. Καί θα ανοίξει μπροστά σου ή πόρτα της δόξας του Πλαστουρ γού σου, καί θα σε επαινέσουν, διότι έγινες στην πραγματικότητα κατ' εικόνα καί

καθ' όμοίωσιν του Θεού.

Ποιος έχει δει άνθρωπο πού να λάμπει με τίς α ρετές του, αλλά να φαίνεται ευκαταφρόνητος στους ανθρώπους; Πού ή ζωή του να είναι φωτεινή καί να είναι σοφός στη γνώση, αλλά να έχει ταπεινό φρόνημα; Μακάριος είναι όποιος κατά Θεόν ταπεινώνει τον εαυτό του σε όλες τίς περιστάσεις καί μπροστά σε όλους τους ανθρώπους, γιατί αυτός θα δοξαστεί γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος, πού ταπεινώνει τον εαυτό του καί τον μικραίνει, από το Θεό δοξάζεται. Καί αν κανείς υπομένει καί πείνα καί δίψα για την αγάπη του Θεού, όπως οί Απόστολοι

καί οί Μάρτυρες, θα τον μεθύσει ό Θεός με τα επουράνια αγαθά του. Καί όποιος δεν έχει να ντυθεί για την αγάπη του Θεού, τον ντύνει ό Θεός με τη στολή της αφθαρσίας καί της δόξας. Καί όποιος ζει στη φτώχεια για την αγάπη του Θεού, ό Θεός τον παρηγορεί με τον αληθινό του πλούτο. Ταπείνωσε τον εαυτό σου για την αγάπη του Θεού, όπως ό Κύριος καί οί Άγιοι, καί χωρίς να το καταλάβεις θα δοξαστείς πολύ σε όλη σου τη ζωή. Να θεωρείς τον εαυτό σου αμαρτωλό, για

να είναι δίκαιη όλη ή ζωή σου. Μη φανερώνεις τη σοφία σου, για να μην υψηλοφρονήσεις, καί μη κάνεις το σοφό, ενώ είσαι άμαθης. Καί εάν τον αφελή καί τον αμαθή ή ταπείνωση του τον υψώνει, πό σης άραγε τιμής θα γίνει πρόξενος (ή ταπείνωση) για τους μεγάλους καί σπουδαίους ανθρώπους;

Να φεύγεις μακριά από την κενοδοξία, καί θα δοξαστείς. Να φοβάσαι την υπερηφάνεια, καί θα θεωρείσαι σπουδαίος. Ή κενοδοξία δε δόθηκε στους ανθρώπους από το Θεό, ούτε ή υψηλοφροσύνη στις γυναίκες. Αν με τη θέληση σου απαρνήθηκες, μοναχέ, όλα τα κοσμικά πράγματα, για τιποτένιο πράγμα σε καμιά περίπτωση να μη φιλονικήσεις. Αν σιχάθηκες την κενοδοξία, φεύγε μακριά άπ' αυτούς πού την κυνηγούν. Να αποφεύγεις αυτούς πού αγαπούν τίς περιουσίες

καί να μη ζητάς αλλά αποκτήματα.

Να συναναστρέφεσαι με αυτούς πού έχουν ταπείνωση, καί θα μάθεις καί συ τους τρόπους τους. Γιατί αν το να βλέπεις τους ταπεινούς είναι ωφέλιμο, πόσο μάλλον ή διδασκαλία τους.

Να τιμάς τον πλησίον σου

Πίεσε τον εαυτό σου, όταν συναντήσεις ένα άλλον άνθρωπο, να τον τιμήσεις πάνω από την αξία του. Φίλησε του τα χέρια καί τα πόδια, καί κράτησε τα χέρια του με πολλή τιμή καί βάλε τα στα μάτια σου, καί παίνεψε τον καί γι' αυτά πού δεν έχει. Καί όταν αποχωρισθεί από σένα, πες γι' αυτόν ότι καλό καί σπουδαίο γιατί με αυτό τον τρόπο, ή με παρόμοιους τρόπους, τον προσελκύεις στο καλό, καί τον αναγκάζεις να ντρέπεται για τα καλά λόγια πού του απηύθυνες. Καί σπέρνεις μέσα του σπέρματα αρετής. Κι όσο για σένα, από μια τέτοια συνήθεια πού αποκτάς με τον καιρό, τυπώνεται μέσα σου αγαθός χαρακτήρας, καί αποκτάς πολλή ταπείνωση, καί χωρίς κόπο κατορθώνεις μεγάλες αρετές. Κι όχι μόνο

αυτό, αλλά κι αν έχει αυτός κάποια ελαττώματα, καθώς εσύ τον τιμάς, με ευχαρίστηση δέχεται εκ μέρους σου τη θεραπεία από συστολή για την τιμή πού του απέδωσες.

Ή ταπείνωση είναι στολή της θεότητας

Θέλω ν' ανοίξω το στόμα μου, αδελφοί, καί να μιλήσω για την υψηλή υπόθεση της ταπεινοφροσύνης. Όμως φοβάμαι πολύ, όπως φοβάται εκείνος πού πρόκειται να μιλήσει για το Θεό με τους δικούς του συλλογισμούς. Γιατί ή ταπείνωση είναι στολή της Θεότητας. Ό Υιός δηλ. καί Λόγος του Θεού, πού έγινε άνθρωπος, την ταπεινοφροσύνη ντύθηκε, καί συναναστράφηκε μαζί μας με αυτήν μέσα στο ανθρώ- πινο σώμα. Καί οποίος ντυθεί την ταπεινοφροσύνη, πραγματικά γίνεται όμοιος

με το Λόγο του Θεού, πού κατέβηκε από το δικό του ύψος καί σκέπασε με την ταπεινοφροσύνη τη μεγαλοσύνη καί τη δόξα του, για να μην καταφλεχθή ή κτίση, βλέποντας τη θεότητα του. Διότι ή κτίση δεν μπορούσε να τον αντικρίσει, αν δεν έπαιρνε ένα μέρος από αυτήν, δηλ. το ανθρώπινο σώμα, ώστε να επικοινωνήσει μαζί της. Ούτε μπορούσαν οί κτιστές υπάρξεις να ακούσουν τα λόγια του πρόσωπο με πρόσωπο. Διότι ούτε οί Ισραηλίτες μπόρεσαν να ακούσουν τη φωνή του, όταν λάλησε προς αυτούς μέσα από τη νεφέλη. Γι' αυτό είπαν στο Μωϋσή (Εξ. 20, 19): "Ας λαλήσει ό Θεός μαζί σου, καί συ πες μας τους λόγους του, καί ας μη λαλήσει ό Θεός μαζί μας, για να μην πεθάνουμε.

Τώρα όμως, πού ό Θεός έχυσε τη χάρη του στον κόσμο με την παρουσία του, δεν κατέβηκε σε μας με σεισμό καί φωτιά, ούτε με φοβερή καί δυνατή φωνή, αλλά ήρθε όπως ή βροχή στο κουρεμένο μαλλί του προβάτου καί όπως ή σταγόνα πού στάζει στο χώμα απαλά, καί συναναστράφηκε μαζί μας με ανθρώπινη μορφή. Σκέπασε δηλ., όπως σκεπάζουμε ένα θησαυρό, με την ανθρώπινη σάρκα τη δόξα του, καί επικοι- νωνούσε μαζί μας με κείνο το σώμα πού κατασκεύασε το θείο του νεύμα από τον κόλπο της παρθένου καί Θεοτόκου Μαρίας, ώστε βλέποντας τον ως άνθρωπο να συναναστρέφεται μαζί μας, να μη ταραχθούμε από τη θεωρία του. Γι' αυτό το λόγο, οποίος φορέσει εκείνη τη στολή της ταπεινοφροσύνης, με την οποία τον είδε ή κτίση μέσα στο ανθρώπινο σώμα πού φόρεσε ό κτίστης, τον ίδιο το Χριστό ντύνεται. Καί αντί να ντύνεται την κοσμική τιμή καί την εξωτερική δόξα, στολίζεται με το εσωτερικό ένδυμα της ταπεινοφροσύνης. Γι' αυτό καί τα λογικά κτίσματα, βλέποντας έναν οποιοδήποτε άνθρωπο να φοράει αυτό το ομοίωμα της ταπεινοφροσύνης, ακόμη καί με τη σιωπή τους τον προσκυνούν, τιμώντας τον Κύριο τους, πού τον είδαν να τη φοράει καί να συναναστρέφεται μαζί τους μέσω αυτής. Ποιο κτίσμα, αλήθεια, δεν ευλαβείται τη θεωρία του ταπεινόφρονα; Όμως μέχρι πού αποκαλύφθηκε σε όλους ή δόξα της ταπεινοφροσύνης, ήταν ευκαταφρόνητη ή θεωρία της, μόλο πού ήταν γεμάτη αγιότητα. Τώρα όμως ανέτειλε σαν τον ήλιο ή δόξα της στα μάτια

των ανθρώπων. Καί κάθε συνετός άνθρωπος την τιμά, οπού καί αν φανεί. Γι' αυτό ούτε οί εξ αγνοίας εχθροί της αλήθειας δεν τη θεωρούν ευκαταφρόνητη, αν καί αυτός πού την απέκτησε φαίνεται φτωχότερος άπ' όλα τα κτίσματα. Ωστόσο, όποιος

έμαθε την ταπείνωση, τιμάται από τα λογικά κτίσματα σαν να φοράει στεφάνι καί βασιλική πορφύρα.

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: