Σύγχρονος Διάλογος Ορθοδοξίας- Παπισμού

'Ο 20ός αιώνας υπήρξε ό αιώνας τής Οικουμενικής Κινήσεως, τής οργανωμένης δηλαδή προσπάθειας γιά τήν έπανένωση όλων τών Χριστιανών τής οικουμένης. 'Ο ένωτικός ένθουσιασμός που καλλιέργησε ή Κίνηση αύτή καί τό πανανθρώπινο αίτημα γιά καταλλαγή, υστέρα μάλιστα άπό τους δυο Παγκοσμίους Πολέμους, οδήγησαν στήν έναρξη μιάς νέας προσπάθειας γιά τήν έπαναπροσέγγιση ’Ανατολής καί Δυσεως.

'Ο σύγχρονος Διάλογος έξελίχθηκε σέ δυο φάσεις. Ή πρώτη φάση -Διάλογος ’Αγάπης (1965 καί εξής)- συνίσταται κυρίως στήν καλλιέργεια καλών σχέσεων, μέ σκοπό τήν έδραίωση κλίματος άμοιβαίας έμπιστοσυνης. Ή δεύτερη φάση -Θεολογικός Διάλογος ή Διάλογος ΆληΘείας (1980 καί εξής)- συνίσταται στόν διάλογο που διεξάγεται, παράλληλα μέ τόν Διάλογο τής ’Αγάπης, άπό τή Διεθνή Μικτή Θεολογική ’Επιτροπή, τήν οποία άπαρτίζουν θεολόγοι, έκπρόσωποι τών ’Ορθοδόξων καί τών Λατίνων. Ή Μικτή ’Επιτροπή έκπονεϊ θεολογικά κείμενα κοινής καταρχήν άποδοχής, τά όποια στή συνέχεια δέχονται κριτική ή περαιτέρω έπεξεργασία άπό τίς κατά τόπους ’Ορθόδοξες ’Εκκλησίες καί τό Βατικανό.

Ή σύγχρονη αύτή ένωτική προσπάθεια μέχρι σήμερα δέν έχει άποφέρει κανέναν ουσιαστικό καρπό. Γιατί ό Διάλογος τής ’Αγάπης κατόρθωσε νά βελτιώσει μόνο έπιφανειακά τό ψυχολογικό κλίμα μεταξύ τών δυο μερών, ένώ ό θεολογικός Διάλογος δέν έλυσε καμία άπολυτως διαφορά.

’Εξετάζοντας διεξοδικά τόν σύγχρονο Διάλογο, παρατηρούμε ότι συνυπάρχουν σ’ αυτόν οί άναφερθέντες τρεις βασικοί παράγοντες άποτυχίας όλων τών παλαιότερων ενωτικών προσπαθειών. Συγκεκριμένα:

Τό παπικό πρωτείο έξουσίας. Τό Βατικανό, όπως προκύπτει καί άπό τίς άποφάσεις τής Β' Βατικανής Συνόδου, παραμένει καί σήμερα στερεά προσκολλημένο στά δόγματα τοϋ παπικού πρωτείου καί άλαθήτου, θεωρώντας τήν άποδοχή τους ώς τόν άναγκαϊο όρο γιά τή χριστιανική ενότητα. Τό 1965, άμέσως μετά τήν έναρξη τοϋ Διαλόγου τής ’Αγάπης, ό πάπας Παύλος ΣΤ', μέσα άπό μία έγκύκλιό του, έστελνε πρός όλες τίς κατευθύνσεις τό σαφές μήνυμά του: «Άπατώνται όσοι πιστεύουν ότι έμείς Θά παραιτηθούμε άπό τά προνόμιά μας, τά όποια μάς δόθηκαν άπό τόν Θεό διαμέσου του άποστόλου Πέτρου»26. ’Αλλά καί όλοι οί άλλοι πάπες των τελευταίων χρόνων δέν δίστασαν νά διακηρύξουν άπερίφραστα τό πρωτείο τους άκόμα καί μέσα στόν πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό, κάθε φορά πού έπισκέπτονταν τό Οικουμενικό Πατριαρχείο. Υψηλόβαθμο στέλεχος τοϋ Βατικανού έξήγησε αύτή τήν ύπεροπτική έμμονή τής Ρώμης μέ τόν εξής έντυπω- σιακό λόγο: «Ή έγκατάλειψη του παπικού πρωτείου ισοδύναμε} μέ άρνηση τού Εύαγγελίου»27

Ή Ουνία. Τό Βατικανό, δέσμιο τής μεσαιωνικής νοοτροπίας του, έξακολουθεί, όπως έχει άναφερθεί, νά στηρίζει προκλητικά τήν Ούνία, έκδηλώνοντας μέ τή στάση του αύτή τήν άμετάβλητη πρόθεσή του νά ύποτάξει τήν ’Ορθόδοξη ’Εκκλησία μέ τόν δόλο καί τήν άπάτη. ’Έτσι, μετά τήν πτώση τού κομμουνισμού (1989 καί εξής), εισέβαλε βίαια στίς παραδοσιακά ορθόδοξες χώρες τής ’Ανατολικής Εύρώπης καί, θεωρώντας τες ώς τόπους ιεραποστολής, έπιδόθηκε στήν οργάνωση ούνιτικών κοινοτήτων. Χειροτονήθηκαν, λοιπόν, ούνίτες έπίσκοποι σέ περιοχές όπου οί Ούνίτες ήταν έλάχιστοι ή έντελώς άνύπαρκτοι καί άσκή- θηκαν άφόρητες πιέσεις ατούς έμπερίστατους ’Ορθοδόξους γιά τήν προσχώρησή τους στήν Ούνία (βίαιες καταλήψεις ορθοδόξων ναών, άρπαγή έκκλησιαστικών περιουσιών, διώξεις κληρικών, βιαιοπραγίες, συμπλοκές μέ τραυματισμούς καί άνθρώπινα θύματα κ.ά.). Καί παρ’ όλους τούς κλυδωνισμούς τούς οποίους έχει προκαλέσει στον Διάλογο ή άναβίωση τής Ούνίας, ό σημερινός πάπας εξακολουθεί νά διακηρύσσει ότι «ό καλύτερος τρόπος γιά τήν ένότητα στήν Εκκλησία είναι αύτός τής Ούνίας»28.

Ή έκκοσμίκευση.

 Πολιτικοί σχεδιασμοί καί έγκόσμιες σκοπιμότητες υπεισέρχονται στίς διεργασίες του σύγχρονου Διαλόγου καί άποδυναμώνουν τήν κρυστάλλινη φωνή τής ορθόδοξης θεολογίας. Στήν ύπό διαμόρφωση Νέα Τάξη Πραγμάτων, οί ισχυροί τής γής στηρίζουν καί συχνά έπιβάλλουν όλους τους διαχριστιανικους καί διαθρησκεια- κους διαλόγους. Στόχος τους είναι ή παγκοσμιοποίηση καί στό θρησκευτικό έπίπεδο μέ τήν έπικράτηση τής Πανθρη- σκείας. Παράλληλα, τόσο ή Ρώμη όσο καί τό Οικουμενικό Πατριαρχείο φαίνεται νά προσεγγίζουν τόν Διάλογο μέ έκκοσμικευμένα κριτήρια. Τό Βατικανό γιά νά τονώσει τό κλονισμένο του κύρος στή Δύση καί νά ένισχυσει τόν διεθνή του ρόλο. Καί ή πρωτόθρονη ’Εκκλησία τής Κωνσταντινουπόλεως γιά νά θωρακίσει, καθώς πιστεύει, τό Πατριαρχείο, τό όποιο πλήττεται άπό τήν έξοντωτική τουρκική πολιτική.

’Εκτός άπό τους τρεις αύτους παράγοντες, που προδιαγράφουν τήν άτυχή κατάληξη τοϋ Διαλόγου, δυο νέες παράμετροι κυριαρχούν στίς διμερείς έπαφές καί καθιστούν ορατό τόν κίνδυνο νά υπογράφει μιά άκόμη ψευδέ- νωση μεταξύ ’Ορθοδοξίας καί Παπισμού. Πρόκειται α) γιά τό βατικάνειο ενωτικό σχέδιο καί β) γιά τήν άλλοίωση τού ορθοδόξου φρονήματος. Συγκεκριμένα:

α) Τό βατικάνειο ένωτικό σχέδιο. Ενωρίζοντας τό Βατικανό ότι οί ορθόδοξοι λαοί δέν πρόκειται νά θυσιάσουν στόν βωμό μιάς ψευδεπίγραφης ένώσεως τίς ιερές παραδόσεις τους, έθεσε σέ έφαρμογή, άμέσως μετά τή Β' Βατι- κανή Σύνοδο, ένα ένωτικό σχέδιο ουνιτικού τύπου. Σύμφωνα μ’ αύτό, οί ’Ορθόδοξοι θά ένταχθοΰν στήν ήγεμονία τής Ρώμης χωρίς νά έγκαταλείψουν τήν ’Εκκλησία τους ή τήν άποστολοπαράδοτη πίστη τους, παρά μόνο αναγνωρίζοντας έναν νέο τύπο παπικού πρωτείου.

Τό νέο αύτό πρωτείο δέν θά διαφέρει ουσιαστικά άπό τό κλασικό παπικό πρωτείο έξουσίας, θά διατυπωθεί όμως, μέσω τοΰ Διαλόγου, μέ τέτοιο τρόπο, που θά γίνει άποδεκτό άπό τους ’Ορθοδόξους (π.χ. ώς πρωτείο διακονίας). Πρόκειται γιά μιά καλοσχεδιασμένη σύγχρονη μορφή Ούνίας. «Τό πρωτείο Θά τό διατυπώσουμε μέ τέτοιο τρόπο, ώστε Θά τό δεχθείτε», δήλωνε μέ νόημα στέλεχος τοΰ Βατικανού σέ ορθόδοξους θεολόγους, πρίν άπό πολλά χρόνια29. Καί ό πρόεδρος τοΰ Ποντιφικικοϋ Συμβουλίου γιά τήν ενότητα των Χριστιανών καρδινάλιος Κάσπερ σημείωνε τό 2001: «Είμαστε έτοιμοι νά άποδεχθοΰμε τήν Ορθόδοξη Εκκλησία όπως είναι. Ή πλήρης κοινωνία μέ τό δυτικό μέρος τής Εκκλησίας δέν σημαίνει όποιαδήποτε άλλαγή γιά τόν άπλό Ορθόδοξο, ούτε έχει τήν παραμικρή πρόθεση ό πάπας νά όναμειχθεί στά έσωτερικά τής Ορθόδοξης Εκκλησίας»30.

Τό Βατικανό, παράλληλα, γιά νά διαθέσει εύμενώς τους ’Ορθοδόξους, δείχνει νά έγκαταλείπει τή σκληρή στάση τοΰ παρελθόντος καί έπιδίδεται σέ μιά έπίθεση άγάπης καί φιλίας:

•           Καλλιεργεί συστηματικά τίς καλές σχέσεις μέ άνταλλαγές έπισήμων έπισκέψεων, διοργανώσεις κοινών θεολογικών συνεδρίων, χορηγήσεις υποτροφιών, άποδόσεις ιερών λειψάνων, οικονομικές ένισχυσεις κ.ά.

•           Τό 1965 προχωρεί, άπό κοινού μέ τό Οικουμενικό Πατριαρχείο, στήν άρση τών άναθεμάτων τοΰ 1054 .

•           ’Αναγνωρίζει τους ’Ορθοδόξους ώς «άδελφούς ένΚυρίω», τους οποίους «ή Καθολική Εκκλησία περιβάλλει μετ’ άδελφικού σεβασμού καί στοργής»33.

•           Στίς διμερείς έπαφές καθιερώνει γιά τίς ’Ορθόδοξες

’Εκκλησίες την ονομασία άδελφές Εκκλησίες .

•           ’Αναγνωρίζει τά Μυστήρια των ’Ορθοδόξων καί παρακινεί τους πιστούς του σέ συμπροσευχές καί μυστηρια- κή κοινωνία μέ αύτους.

•           Διακηρύσσει ότι δέν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μέ την ’Ορθόδοξη ’Εκκλησία. Οί παπικές κακοδοξίες παρουσιάζονται ώς θεολογούμενα ζητήματα ή ώς διαφορετικές άλλά νόμιμες έκφράσεις τής ίδιας πίστεως, που έμπλουτίζουν τή χριστιανική παράδοση. Γι’ αύτό καί στά κοινά θεολογικά κείμενα τοϋ έπίσημου Διαλόγου οί παπικοί έκπρόσωποι άρνοϋνται έπίμονα νά άναφερθεϊ τό γεγονός των δογματικών διαφορών32.

Μέ όλη αύτή τή στρατηγική του, τό Βατικανό έλπίζει ότι θά κάμψει τίς ορθόδοξες άντιστάσεις καί θά δημιουργήσει τό κατάλληλο κλίμα, ώστε οί ’Ορθόδοξοι νά κοινω- νοϋν χωρίς ένδοιασμους σέ παπικούς ναούς καί οί Παπικοί σέ ορθόδοξους άντίστοιχα. ’Έτσι, σύμφωνα μέ τό βατικά- νειο σχέδιο, ή ένωση θά έπέλθει έκ τών πραγμάτων (de facto) μέ παράκαμψη τών θεολογικών διαφορών.

Οί σύγχρονες έξελίξεις, όμως, άποκάλυψαν μέ τρόπο οδυνηρό ότι οί διακηρύξεις άγάπης καί τά μειδιάματα τής Ρώμης δέν έκφράζουν τίς άγαθές προθέσεις της, άλλά άποτελοϋν διπλωματικό ελιγμό γιά τήν έξαπάτηση τών ’Ορθοδόξων. Ή φανατισμένη άναβίωση τής Ούνίας στήν ’Ανατολική Ευρώπη καί ή άπροκάλυπτη άνάμειξη τοϋ Βατικανού στήν έξόντωση τών ορθοδόξων Σέρβων άφαίρε σαν τό ειρηνόφιλο προσωπείο τής «'Αγίας Έδρας» καί φανέρωσαν τό πραγματικό της πρόσωπο: Τήν άθεράπευτη πονηρία της καί την έμμονη τάση της γιά έκκλησιαστική κυριαρχία καί κοινωνικοττολιτικό έττεκτατισμό. Ή καταλλαγή, ή άμοιθαία έμπιστοσυνη καί ό άδελφικός σεβασμός -πολυδιαφημιζόμενοι καρποί του Διαλόγου τής ’Αγάπης- αποδείχθηκαν, δυστυχώς, ένα μεγάλο ψέμα. 'Ο Διάλογος όχι μόνο δέν άλλαξε τό Βατικανό, άλλά λειτουργεί υπέρ των συμφερόντων του.

6) Ή άλλοίωση τού ορθοδόξου φρονήματος. Από τις άρχές τοΰ 20οΰ αί. στόν χώρο τής ’Ορθοδοξίας παρατηρεϊται μιά σταδιακή άπομάκρυνση άπό τή δογματική άκρί- βεια τών άγίων Πατέρων καί τή μακραίωνη παραδοσιακή στάση έναντι τών αιρετικών. Κάποιοι ορθόδοξοι έκκλησιαστικοί ήγέτες καί θεολόγοι, σπουδαγμένοι συνήθως σέ ετερόδοξες Θεολογικές Σχολές καί έπηρεασμένοι άπό τό συγκρητιστικό πνεύμα τής Οικουμενικής Κινήσεως, παρακάμπτουν τίς παπικές κακοδοξίες καί άντιμετωπίζουν τόν Παπισμό ώς κανονική ’Εκκλησία, ή οποία τάχα συναπο- τελεϊ μέ τήν ’Ορθόδοξη τή Μία ’Εκκλησία που ίδρυσε ό Χριστός. Πρόκειται γιά μιά πρωτόγνωρη διάβρωση τής ορθόδοξης αύτοσυνειδησίας, που έμφανίστηκε μέ τήν έναρξη τοΰ σύγχρονου Διαλόγου καί έξαπλώθηκε στή συνέχεια μέ ταχύ ρυθμό. ’Αναφέρουμε ένδεικτικά:

• 'Ο οικουμενικός πατριάρχης Άθηναγόρας (+1972), ό όποιος έθεσε τίς βάσεις τοΰ σύγχρονου Διαλόγου, ύποστήριζε ότι «δέν Θεωρείται άναγκαία ή έκ τών προτέρων δογματική ένότης τών έπίμέρους Εκκλησιών. Είναι δυνατόν νά ένωθοΰν αί Εκκλησίαι κρατοΰσαι ό,τι έχει έκάστη ώς πίστιν καί δόγμα, καί ούτως ήνωμέναι νά άναθέσουν εις τήν Θεολογίαν νά έπιλύση καί νά έναρμονίση έν κάψω τάς δογματικός αύτών διαφοράς. Υποβαθμίζοντας, λοιπόν, ό πατριάρχης τά δόγματα καί έχοντας μιά συναισθηματική άντίληψη «άγάπης», προχώρησε σέ άντικανονικές ένέργειες: Συμπροσευχόταν μέ τόν πάπα, μνημόνευε τό όνομά του στή Λειτουργία, μετέδιδε τή θεία Κοινωνία σέ Παπικούς. Τελικά ή ένωτική του πολιτική, έπειδή είχε προϋποθέσεις καθαρά άνθρωποκεντρικές καί όχι θεολογικές ή σωτηριολογικές, δέν προώθησε την ενότητα, άλλά υπονόμευσε την άλήθεια τής ’Εκκλησίας. ’Άλλωστε, ή πατερι- κή μας παράδοση θεμελιώνει την ενότητα μόνο στην κοινή πίστη: «"Οταν όλοι έχουμε τήν ίδια πίστη, τότε υπάρχει ενότητα» (άγιος ’Ιωάννης ό Χρυσόστομος). Καί άπαιτεϊ νά θυσιάζεται ή άνθρώπινη φιλία, όταν έξαιτίας της υπάρχει κίνδυνος νά χάσουμε τήν όρθή πίστη: «Είναι προτιμότερη ή διαμάχη πού γίνεται γιά κάτι έπαινετό (όπως είναι ή πίστη), παρά ή ειρήνη πού μάς χωρίζει άπό τόν Θεό» (άγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος). Όσο γιά τή θεία Ευχαριστία, αύτή ποτέ δέν θεωρήθηκε μέσο γιά τήν έπίτευξη ενότητας, άλλά πάντοτε άκολουθεϊ τήν ενότητα τής πίστεως ώς έπιστέγασμά της.

• Οί συμπροσευχές τών ’Ορθοδόξων μέ τους Παπικούς είναι σήμερα μιά συνηθισμένη πρακτική στά πλαίσια τών διμερών συναντήσεων. Οί ιεροί Κανόνες τής ’Εκκλησίας, όμως, άπαγορευουν αυστηρά, μέ ποινές καθαιρέσεως καί άφορισμοϋ, τίς συμπροσευχές μέ τους αιρετικούς. Καί τοΰτο, γιατί, καθώς έξηγεϊ ό άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης, οί συμπροσευχές φανερώνουν ότι οί ’Ορθόδοξοι άποδέ- χονται τήν αιρετική πίστη καί είναι άπρόθυμοι νά έλευθε- ρώσουν τους αιρετικούς άπό τήν κακοδοξία τους.

Δυστυχώς, οί άπλές συμπροσευχές τών Διαλόγων μεταλλάχθηκαν μέ τόν καιρό σέ λειτουργικές συμπροσευχές. ’Αναφέρουμε ειδικότερα τήν έτήσια άμοιδαία συμμετοχή ’Ορθοδόξων καί Παπικών στίς θρονικές εορτές Ρώμης καί Κωνσταντινουπόλεως άντίστοιχα, γιατί αύτή, όπως έπίσημα έχει όμολογηθεϊ, «δέν είναι τής κατά κόσμον Εθιμοτυπικής τάξεως' είναι συνεορτασμός Εκκλησιαστικός)?4. Σ’ αύτους τους συνεορτασμους καθιερώνονται συγκεκριμένες λειτουργικές πράξεις, που δίνουν τήν ψευδή έντυ- πωση ενότητας καί δημιουργούν σύγχυση καί σκανδαλισμό στίς άπλές ψυχές.

Ειά παράδειγμα, τό 2006 ό πάπας έγινε δεκτός στό Οικουμενικό Πατριαρχείο μέ έκκλησιαστικές τιμές, ώς ορθόδοξος πρωθιεράχης, καί συμμετέσχε στή θεία Λειτουργία φορώντας ώμοφόριο, άτταγγέλλοντας τό «Πάτερ ήμών...», άνταλλάσσοντας άσττασμό μέ τόν πατριάρχη στό «Άγαπήσωμεν άλλήλους...», ευλογώντας τό ορθόδοξο έκκλησίασμα. Αυτές oi πράξεις, όμως, είναι πρωτοφανείς στην άποστολική, πατερική καί συνοδική μας παράδοση. Μέ τέτοιου είδους λειτουργικούς συγχρωτισμούς τό Βατικανό άναγνωρίζεται στην πράξη, άπό κορυφαίους έκπροσώπους τής ’Ορθοδοξίας, ώς κανονική ’Εκκλησία καί ό αίρεσιάρχης πάπας ώς κανονικός έπίσκοπος Ρώμης, άποκαλουμενος μάλιστα άπ’ αύτους ώς «ό πρώτος τής άνά τόν κόσμον Χριστιανωσύνης έπίσκοπος»35. Ή ’Ορθοδοξία, δηλαδή, φαίνεται νά παραιτείται άπό τήν άλήθεια της καί νά ταυτίζεται μέ τήν αίρεση!

• ’Ορθόδοξοι έκκλησιαστικοί ήγέτες υποστηρίζουν ένθερμα τή θολή Θεωρία των άδελφών Εκκλησιών. Σύμφωνα μ’ αυτήν, ή Λατινική «’Εκκλησία», παρ’ όλες τίς αιρέσεις της, είναι πλήρης καί άληθινή ’Εκκλησία, μέ κανονική Ίερω- συνη καί έγκυρα Μυστήρια, γι’ αύτό καί θεωρείται άδελφή τής ’Ορθόδοξης ’Εκκλησίας. Οί τολμηρές αυτές άπόψεις διατυπώθηκαν τό 1993 στό κοινό Κείμενο που υπέγραψαν ’Ορθόδοξοι καί ΙΊαπικοί στή Ζ' Συνέλευση τής Μικτής ’Επιτροπής τοϋ έπίσημου Διαλόγου (Μπαλαμάντ Λιβάνου). Λίγο άργότερα, τό 1995, ό οικουμενικός πατριάρχης καί ό πάπας, σέ Κοινό Ανακοινωθέν:, παραπέμπουν στό Κείμενο τοϋ Μπαλαμάντ καί άναφέρουν: «Έξορκίζομεν τούς πιστούς μας, Καθολικούς και Ορθοδόξους, νά ένισχύσουν τό πνεύμα άδελφωούνης, τό όποιον προέρχεται έκ τού μοναδικού Βαπτίσματος και τής συμμετοχής είς τήν μυ- στηριακήν ζωήν»36.

Σύμφωνα μέ τήν ορθόδοξη έκκλησιολογία, όμως, «όσοι δέν άναγεννήθηκαν άπό τή θεία χάρη, πού ένεργεί μόνο στή Μία, Καθολική καί Αποστολική Εκκλησία, δέν συγκροτούν καμιά Εκκλησία, ούτε ορατή ούτε άόρατη» (άγιος Νεκτάριος ΙΊενταπόλεως). Οί ’Εκκλησίες ’Ανατολής καί Δυσεως ήταν άδελφές ’Εκκλησίες πρίν άπό τό Σχίσμα, όταν είχαν τήν ίδια πίστη. Μετά τό Σχίσμα, αύτή ή άδελ- φότητα διασπάσθηκε. Παπικοί καί ’Ορθόδοξοι έξακολου- θοΰν, άσφαλώς, νά είναι άδελφοί ώς έμψυχα δημιουργήματα τοϋ ίδιου Θεοϋ, όχι όμως καί άδελφοί «έν τή πίστει». Μετά τό Σχίσμα, άδελφές ’Εκκλησίες είναι μεταξύ τους μόνο οί έπιμέρους ’Ορθόδοξες ’Εκκλησίες. Ει’ αύτό «ή άνα- γνώριση χωρισμένων έκκλησιαστικών ομολογιών ώς “άδελφών Εκκλησιών" είναι παραπλανητική. Δέν προωθεί άλλά φαλκιδεύει την ένότητα τών πιστών» (καθηγ. Γεώργιος Μαντζαρίδης).

• Χαρακτηριστικό παράδειγμα άτολμίας, συμβιβαστικής νοοτροπίας καί ύποχωρητικότητας στίς άξιώσεις τοϋ Βατικανού άποτελεϊ ή στάση ορθοδόξων προκαθημένων καί θεολόγων στό πρόβλημα τής Ούνίας37.

Οί ’Ορθόδοξοι είχαν θέσει ώς άπαραίτητο όρο γιά τήν έναρξη τοϋ Διαλόγου τήν κατάργηση τών Ουνιτικών «’Εκκλησιών» καί τήν ένσωμάτωση τών μελών τους, υστέρα άπό έλεύθερη έπιλογή, είτε στήν ’Ορθόδοξη ’Εκκλησία είτε στή Λατινική. «Ούνία καί Διάλογος είναι άσυμβίβαστα ταυ- τοχρόνως», τονίστηκε μέ κατηγορηματικό τρόπο στήν Ε' Πανορθόδοξη Διάσκεψη τής Ρόδου (1964). Ωστόσο, μολονότι ή Ούνία όχι μόνο δέν καταργήθηκε άλλά καί ένισχύ- θηκε ποικιλοτρόπως, οί ’Ορθόδοξοι, μέ τά παράτολμα βήματα τοϋ πατριάρχη Άθηναγόρα, σύρθηκαν στόν Διάλογο τής ’Αγάπης. Καί τόν συνέχιζαν άδιαμαρτύρητα, όταν τό 1968 οί Ουνίτες τής Τσεχοσλοβακίας έξαπέλυσαν έναντίον τών ’Ορθοδόξων «ένα διωγμό, πρό τού οποίου ώχριά ό διωγμός τού Δεκίου»'"...

Όταν, πάλι, τό 1980 ξεκίνησε ό θεολογικός Διάλογος, οί ’Ορθόδοξοι ζήτησαν άπό τή Ρώμη νά μή συμπεριλάβει Ουνίτες στήν άντιπροσωπεία της. Τό Βατικανό, όμως, στά 28 μέλη τής άντιπροσωπείας του συμπεριέλαβε καί 8 Ουνίτες. Καί οί ’Ορθόδοξοι τό δέχθηκαν...

Τό 1993, παρ’ όλες τίς ουνιτικές βιαιότητες στήν ’Ανατολική Ευρώπη, έκπρόσωποι ’Ορθοδόξων ’Εκκλησιών στόν Διάλογο έβαλαν τήν ϋπογραφή τους στό Κείμενο τοϋ Μπαλαμάντ. Σ’ αύτό τό διάτρητο Κείμενο, έκτος τών άλλων, άναγνωρίζεται καί δικαιώνεται πανηγυρικά ή ύπαρξη καί δραστηριοποίηση των Ουνιτικών «’Εκκλησιών»...

Τό 2000 ό Διάλογος διακόπηκε έξαιτίας τών Ουνιτών, καί συμφωνήθηκε τό πρόβλημα τής Ούνίας νά είναι τό πρώτο καί μοναδικό θέμα συζητήσεως σέ πιθανή έπανέναρξή του.

Τό 2006 ό Διάλογος άρχισε καί πάλι, παρακάμπτοντας όμως τό πρόβλημα τής Ούνίας καί ακολουθώντας διαφορετική θεματολογία. Αύτή ή απαράδεκτη -καί άναξιοπρε- πής γιά τους ’Ορθοδόξους- υπαναχώρηση πιστοποιεί ότι ή γραμμή που άκολουθεϊ ό Διάλογος χαράσσεται άπό τό Βατικανό, σύμφωνα μέ τόν παποκεντρικό οίκουμενισμό του· οί ’Ορθόδοξοι άπλώς άκολουθοΰν...

Ή πολλαπλή κρίση, που μαστίζει τόν σημερινό Διάλογο τής ’Ορθοδοξίας μέ τόν Παπισμό, είναι πλέον κοινή διαπίστωση. Ή συμμετοχή τής ’Εκκλησίας μας σ’ αυτόν έχει νόημα, έφόσον οί ’Ορθόδοξοι έκθέτουν αυθεντικά τήν άλήθεια τής πίστεώς μας καί έφόσον οί Παπικοί προτίθενται νά έπιστρέψουν σ’ αυτήν τήν πίστη, που μέχρι τό Σχίσμα ήταν καί δική τους. Δυστυχώς, όμως, ούτε αυθεντική καί έπαρκής ορθόδοξη μαρτυρία δίνεται πάντοτε ούτε ή Ρώμη είναι διατεθειμένη νά άπορρίψει τίς πλάνες της . Τό Βατικανό μέ τόν Διάλογο δέν άποβλέπει στήν ενότητα τής άληθινής πίστεως άλλά στήν άναγνώρισή του άπό τους ’Ορθοδόξους ώς πραγματικής ’Εκκλησίας. Καί αύτό έπι- τυγχάνεται χάρη στήν παπική διπλωματία καί τήν περίεργη ένδοτικότητα τών ’Ορθοδόξων. Δίχως καθαρά θεολογικά κριτήρια καί δίχως ειλικρίνεια, ό Διάλογος είναι παραπλανητικός καί άποβαίνει έπιζήμιος γιά τό ορθόδοξο πλήρωμα, ένώ άπεναντίας άποτελεϊ τό καλύτερο στήριγμα τοϋ χρεωκοπημένου Βατικανού.

’Ενδεικτικό, τέλος, τής κρίσεως που άντιμετωπίζει ό Διάλογος, είναι καί τό γεγονός τής τταραιτήσεως του έπικε- φαλής τής ορθόδοξης άντιττροσωττείας καί συμττροέδρου τής Διεθνούς ’Επιτροπής του Διαλόγου, σεβασμιωτάτου άρχιεπισκόπου Αυστραλίας κ. Στυλιανού. «Μετά τήν 20ε- τή έπίπονη προεδρία μου εις τόν “Επίσημο Θεολογικό Διάλογο” Ορθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικών, παραιτήθηκα οίκειοθελώς, διά νά μήν έχω πλέον ούδεμίαν σχέση μέ ένα τέτοιο “άνούσιο παίγνιο, δήλωνε χαρακτηριστικά τό 2007. Καί, ώς καλός γνώστης των όσων συμβαίνουν στά ένδότερα τοϋ Βατικανού, συμπλήρωνε: «Μετά τήν όλως άπροσδόκητη, έπίΒενεδίκτου 16ου, κλιμάκωση των προκλήσεων του Βατικανού έναντι των λοιπών Χριστιανών (Ιδιαιτέρως δέ τών Ορθοδόξων!), καθίσταται ήλιου φαεινότερον ότι, δυστυχώς, είσερχόμεθα σέ περίοδο πλήρους άβεβαιότητος, γιά νά μήν πούμε περιέργου συσκοτισμοΰ... Πρέπει λοιπόν νά τό πούμε άπερίφραστα, ότι φαίνεται νά έχει έπικρατήσει πλήρως ή γραμμή τών σκληροπυρηνικών Καρδιναλίων τής Ρωμαϊκής Κουρίας, ή οποία καθιστά πλέον τόν Παπισμόν -όχι ώς Πρωτείον ένός έπισκόπου άλλά ώς Ιδεολογίαν άφορήτου ολοκληρωτισμού- τό όντως ΑΝΥΠΕΡΒΛΗΤΟ ΕΜΠΟΔΙΟ πρωτίστως γιά έπανένωση τών διηρημένων Χριστιανών, έξ ίσου δέ καί γιά άπλώς ειρηνική ένότητα μεταξύ των, πόσο μάλλον μέ τούς μή Χριστιανούς ή καί άθέους»40.

Ο ΠΑΠΙΣΜΟΣ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

ΕΚΔΟΣΙΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: