Ενωτικές προσπάθειες

Παρόλο που ή κατηφορική πορεία τής άλλοτριωμένης δυτικής Χριστιανοσύνης δέν άφηνε κανένα περιθώριο συνεννοήσεως μέ την ’Ορθόδοξη ’Ανατολή, ή νοσταλγία τής πρωτοχριστιανικής ενότητας δέν έλειψε ποτέ άπό τίς ψυχές των πιστών. ’Από τόν 11ο μέχρι καί τόν 15ο αί. πραγματοποιήθηκαν συνολικά δεκατρείς ένωτικές προσπάθειες, χωρίς όμως καμία άπ’ αυτές νά οδηγήσει στήν ενότητα τής πίστεως. Οί βασικότεροι λόγοι άποτυχίας τους ήταν οί έξης:

1.         Ή έμμονή τών Λατίνων στό παπικό πρωτείο έξουσίας.

 Αυτοί, πιστεύοντας ότι ό Ρωμαίος ποντίφηκας άποτελεί τήν πηγή τής ενότητας καί τό μόνο άλάθητο κριτήριο τής πίστεως, έβλεπαν πάντοτε τήν ενότητα ώς υποταγή στόν πάπα. ’Αντίθετα, ή ’Ορθόδοξη ’Εκκλησία θεωρούσε ώς μοναδική βάση τής ενότητας τήν κοινή πίστη στόν Χριστό που είχαν πρίν άπό τό Σχίσμα όλοι οί Χριστιανοί σέ ’Ανατολή καί Δόση. Γι’ αύτό καί καλοϋσε τους Παπικούς νά έπιστρέψουν στήν ενιαία χριστιανική παράδοση τής άδιαίρετης ’Εκκλησίας τών οκτώ πρώτων αιώνων.

2.         Ή συνεχής χρήση άπό τους Παπικούς βίαιων καί δόλιων μεθόδων γιά τήν καθυπόταξη τών ’Ορθοδόξων (Σταυροφορίες, Ούνία, βίαιοι έκλατινισμοί κ.ά.).

3.         Ή προβολή τής ενότητας, καί άπό τίς δυο πλευρές, ώς μέσου γιά τήν έπίτευξη κοινωνικοπολιτικών καί άλλων έγκόσμιων σκοπών.

Σέ μιά άπ’ αυτές τίς ένωτικές προσπάθειες, τό 1274 (Σύνοδος Λυών), ό αύτοκράτορας Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος άποδέχθηκε τίς καινοτομίες τής Ρώμης καί υπέγραψε τήν «ένωση τών ’Εκκλησιών», προκειμένου νά έξασφα- λίσει τήν πολιτική υποστήριξη τοϋ πάπα. Στήν Κωνσταντινούπολη, όμως, ό λαός άντέδρασε μέ σφοδρότητα. Καί οί Αγιορείτες μοναχοί άσκησαν αυστηρό έλεγχο στόν αύτοκράτορα καί διέκοψαν κάθε έκκλησιαστική κοινωνία μέ τόν λατινόφρονα πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ’Ιωάννη Βέκκο. Σύντομα έφτασαν στό ’Όρος αύτοκρατορικά στρατεύματα, γιά νά έττιβάλουν την ψευδένωση μέ τή βία. ’Άλλους άπό τους μονάχους άπαγχόνισαν, άλλους έσφαξαν, άλλους έπνιξαν στη θάλασσα, άλλους έκαψαν ζωντανούς. Μέ τή θυσία των όσιομαρτυρων Αγιορειτών Πατέρων καί μέ την καθολική άντίδραση τοϋ πιστού λαού ή ψευδένωση τής Λυών σύντομα άκυρώθηκε στήν πράξη.

’Άλλη σημαντική ένωτική άπόπειρα πραγματοποιήθηκε στή Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (Ί438-1439) 23. 

Μέ τή Σύνοδο αύτή, οί ’Ορθόδοξοι άποσκοποΰσαν στή βοήθεια τής Δυσεως γιά τήν άναχαίτιση τών τουρκικών ορδών, ένώ ό πάπας Ευγένιος Δ' άπέβλεπε στήν έδραίωση τής θέ- σεώς του έναντι τής μεταρρυθμιστικής άντιπαπικής Συνόδου τής Βασιλείας (1431-1449). Ύστερα άπό άλλεπάλ- ληλες πιέσεις καί έκβιασμους, οί ’Ορθόδοξοι υπέγραψαν τόν Ενωτικό 'Όρο, ό όποιος μέσα άπό άσαφεϊς φραστικές διατυπώσεις άναγνώριζε τό παπικό πρωτείο καί νομιμοποιούσε τούς λατινικούς νεωτερισμούς, έπέτρεπε όμως στήν κάθε πλευρά νά άκολουθεϊ έλεύθερα τά δικά της δόγματα καί έθιμα. 

Τόν συμβιβασμό άρνήθηκε ό άγιος Μάρκος ό Εύγενικός, έπίσκοπος ’Εφέσου, ό όποίος μέ τό αύστηρά ορθόδοξο ήθος του καί τήν ύψηλή θεολογική έπιχειρηματολογία του είχε έπιβληθεϊ στή συνοδική συνείδηση. Γι’ αύτό καί ό πάπας, όταν πληροφορήθηκε τήν άρνησή του νά ύπογράψει, ομολόγησε: «Λοιπόν, δέν κάναμε τίποτα!». Στήν Ανατολή ή ένωση αύτή δέν έπικράτησε, γιατί ό λαός άντέδρασε καί οί μεταγενέστερες Σύνοδοι τήν άποδοκίμασαν. Ωστόσο, στούς αιώνες πού άκολούθησαν, οί ένωτικές άποφάσεις τής ψευδοσυνόδου προβλήθηκαν συστηματικά άπό τή λατινική προπαγάνδα γιά τήν προώθηση τής Ούνίας.

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: