16 ΟΜΙΛΙΑ ΝΖ΄.Έγένετο δε, ώς έτεκε Ραχήλ

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν

Τόμος 54

16 ΟΜΙΛΙΑ ΝΖ΄.Έγένετο δε, ώς έτεκε  Ραχήλ τον Ιωσήφ, είπενό Ίακωβ τώ Λάβαν· Άπόστειλόν με, ίνα άπέλθω εις τον τόπον μου καί εις τήν γήν μου.

α. Τα λειπόμενα των χθες είρημένων άναγκαΐον άποδουναι σήμερον τή υμετέρα άγάπη, ινα και εκ των νυν λεγομένων καί τήν του Θεου κηδεμονίαν, ην περί τον Ιακώβ επεδείκνυτο, καί το του δικαίου φιλόθεον καταμαθόντες, ζηλώσωμεν του άνδρος τήν άρετήν. Ούδε γαρ άπλως ήμΐν τας Ιστορίας ταύτας άναγράπτους ή του Πνεύματος χάρις γενέσθαι παρεσκεύασεν, άλλ' ινα προς μίμησιν ήμας διεγείρη καί ζήλον των εναρέτων άνδρων. Όταν γαρ άκούσωμεν του μεν τήν υπομονήν, του δε τήν σωφροσύνην, έτέρου το περί τήν φιλοξενίαν έτοιμον, καί έκαστου τήν πολλήν άρετήν, και όπως τούτων έκαστος διέλαμψε και περιφανέστερος γέγονεν, είς ομοιον διεγειρόμεθα ζήλον. Φέρε ούν καί τα λειπόμενα τής κατα τον δίκαιον τουτον ιστορίας σήμερον επελθόντες, τέλος επιθωμεν τω λόγω. Έγένετο δε, φησιν, ώς έτεκε 'Ραχήλ τον Ιωσήφ, ειπεν Ιακώβ τω Λάβαν Άπόστειλόν με, ινα άπέλθω είς τον τόπον μου καί είς τήν γήν μου.

Άπόδος μοι τας γυναίκας καί τα παιδία μου, περί ών δεδούλευκά σοι. Όρα του δικαίου τήν πολλήν εύγνωμοσύνην, πως όρων εναργή τήν παρα του Θεου εύνοιαν περι αύτον, ούδεν μέγα εφρόνησε κατα του Λάβαν, άλλα μετα πολλής τής επιεικείας φησίν Άπόστειλόν με, ινα άπέλθω. Άληθως ούδεν επιεικείας ίσχυρότερον, καί ούδεν ταύτης δυνατώτερον. Όρα γουν, επειδή προλαβών τή επιεικεία εχρήσατο, οπως καί τον Λάβαν παρεσκεύασε μετα πολλής τής εύγνωμοσύνης τήν προς αύτον άπόκρισιν ποιήσασθαι. Ειπε γαρ αύτω, φησί, Λάβαν Εί εύρον χάριν εναντίον σου· οίωνισάμην αν εύλόγησε γάρ με ό Θεος επί τή σή είσόδω. Διάστειλον τον μισθόν σου πρός με, καί δώσω. Ούκ άγνοω, φησίν, οτι μετα τήν σήν παρουσίαν πλουσίως άπήλαυσα τής παρα του Θεου εύνοίας. ΈπεΙ ούν αίσθάνομαι τής εύεργεσίας, ής δια τήν σήν παρουσίαν έτυχον, δν βούλει μισθον πρότεινον, κάγώ έτοίμως παρέξω. Σκόπει πόσον εστιν επιείκεια, και μή άπλως παραδράμωμεν το είρημένον άλλ' εννόησον οτι ούδε μνήμην ποιησαμένου του δικαίου, ούδε επιζητήσαντος τον μισθον των καμάτων, άλλα τουτο μόνον είρηκότος, οτι Άπόδος μοι τας γυναίκας και τα παιδία, υπερ ών δεδούλευκά σοι, ινα άπέλθω, εκείνος αίδεσθεις του δικαίου τήν πολλήν επιείκειαν, φησίν Είπε τίνα βούλει μισθον παρ' εμου σοι δοθήναι, και τουτον προθύμως δώσω. Μή γαρ ού συν αύτω ήσαν αι γυναίκες και τα παιδία; Τίνος ούν ενεκεν ελεγεν· Άποδος μοι τας γυναίκας και τα παιδία; Τήν προσήκουσαν αύτω τιμήν άπονέμων, καί τον οίκείον τρόπον δια πάντων έμφαίνων, καί μετ' έλευθερίας τήν άναχώρησιν ποιήσασθαι βουλόμενος. Ορα γουν έκ των ρημάτων τούτων όπως έφειλκυσατο τον Λάβαν, ώς καί μισθον έπαγγείλασθαι προςθείναι, καί τουτω αύτω έπιτρέψαι τήν αϊρεσιν. Τί ούν ο δίκαιος; Ορα πάλιν της αύτου έπιεικείας τήν ύπερβολήν, καί όπως ούδε ούτως έπαχθής γίνεται καί φορτικος τω Λάβαν. Άλλα τί; Πάλιν αύτον μάρτυρα καλει τής εύγνωμοσυνης αύτου, καί τής έν τω χρονω παντί γενομένης παρ' αύτω εύνοίας περί τήν δουλείαν. Συ γινώσκεις, φησίν, α δεδουλευκά σοι, καί όσα ήν κτήνη σου μετ' έμου. Μικρα γαρ ήν όσα σοι έναντίον έμου, καί ηύξήθη είς πλήθος, καί εύλόγησέ σε Κυριος έπί τω ποδί μου· νυν ούν ποτε ποιήσω κάγω έμαυτω οικον; Σε μάρτυρα, φησί, καλω των καμάτων των έμων. ΟΙδας γαρ πως μετ' εύνοίας τα παρ' έμαυτου άπαντα έπεδειξάμην, καί όπως εύαρίθμητα λαβων τα θρέμματά σου, τή έπιμελεία τή έμαυτου καί τή άγρυπνία είς πλήθος αύτα έπιδουναι πεποίηκα. Ειτα έπιδεικνυς εαυτου το φιλόθεον, φησίν· Εύλόγησε γάρ σε Κυριος έπί τω ποδί μου· νυν ούν πότε ποιήσω κάγω έμαυτω οικον; Οιδας καί αύτος ότι μετα τήν έμήν παρουσίαν ή άνωθεν χάρις ηυξησέ σου τήν περιουσίαν. Νυν ούν, έπειδή κάγω τα παρ' έμαυτου πάντα έπεδειξάμην μετα πάσης εύνοίας, τήν ύπηρεσίαν άποπληρώσας, καί ή παρα του Θεου ροπή δήλη γέγονε, δίκαιον κάμε έμαυτω ποιήσαι οίκον. Τί δέ έστι, Ποιήσαι έμαυτω οίκον; Άντί του, Έν έλευθερία λοιπον διάγειν, καί οίκίας φροντίδα ίδίας ποιήσασθαι. Ταυτα άκουσας ο Λάβαν, ΕΙπεν αύτω· Τί σοι δώσω; ή τί βουλει παρ' έμου σοι δοθήναι; είπέ. Όμολογω γαρ κάγω, καί ούκ άρνηθείην· οίδα γαρ όσα μοι ύπήρξε παρα του Θεου, καί ότι εύλόγησέ με ο Θεος έπί τή σή είσόδω. Είπε δε, φησίν, αύτω Ιακώβ· Ού δώσεις μοι ούδέν. Έαν δε ποιήσης μοι το ρήμα τουτο, πάλιν ποιμανω τα πρόβατά σου. Ούδεν, φησί, βουλομαι παρα σου μισθων ενεκα κομίσασθαι, άλλα τουτο μόνον ο λέγω καταδέξασθαι, καί Πάλιν ποιμανω τα πρόβατά σου. Ό δε βουλομαι, έστί τουτο. Ορα τον δίκαιον, έπειδή έπεποίθει τή περί αύτον του Θεου ροπή, οϊαν πρότασιν τω Λάβαν προτίθησι· Παρελθέτω, φησί, τα πρόβατά σου σήμερον, καί διαχώρισον έκεΐθεν παν πρόβατον φαιον έν τοΐς αρνασι, και παν διαλευκον και ραντον έν ταΐς αιξιν εσται μοι μισθός. Και έπακούσεταί μου ή δικαιοσύνη μου έν τη ήμερα τη αυριον, οτι έστιν ο μισθός μου ένωπιόν σου· παν ο αν μη η ραντον και διαλευκον έν ταΐς αιξι, και φαιον έν τοΐς αρνασι, κεκλεμμενον εσται μοι.

β. Σκόπει του δικαίου την σύνεσιν. Έπειδη ήδει οσης αξιουται της ανωθεν ευνοίας, και έδόκει κατα την της φύσεως ακολουθίαν τουτο η δυσχερές είναι, η και παντη αδύνατον (σπάνιον ήν γαρ ποτε τουτο, ένηλλαγμενην είναι την χροιαν των τικτομενων), ταυτα αΐτεΐται παρ' αυτου, οθεν και ταχεως έπεδραμεν ο Λαβαν τη αΐτήσει, καί φησιν, Έστω κατα το ρημα σου. Και διεστειλεν έν τη ήμερα έκείνη τους τραγους τους ραντους και διαλεύκους, και πασας τας αίγας τας ραντας και τας διαλεύκους, και παν ο ήν λευκον έπ' αυτοις, και παν ο ήν φαιον έν τοΐς αρνασι, και εδωκε δια χειρος των υιων αυτου· και απεστησεν οδον τριων ήμερων ανα μεσον αυτων και ανα μεσον Ίακωβ. Χωρίσας, φησι, τα ποίμνια κατα την του Ίακώβ πρότασιν, εδωκε τοΐς υΐοΐς αυτου. Ίακώβ δέ έποίμανε τα πρόβατα Λαβαν τα ύπολειφθεντα. Ποΐα δη ταυτα; Τα μηδεμίαν εχοντα έν τη χροιά διαφοραν. Τουτο δέ παν έγενετο, ίνα και ο δίκαιος δια των πραγματων μαθη του Θεου την πολλην περι αυτον κηδεμονίαν, και ο Λαβαν ίδη οσης απολαύει της ανωθεν ροπης ο Ίακωβ. Έλαβε δέ, φησιν, έαυτω ο Ίακώβ ραβδον στυρακίνην χλωραν και καρυϊνην και πλατανου, και έλεπισεν αυτας ο Ίακώβ λεπίσματα λευκα, περισύρας το χλωρόν· έφαίνετο δέ έπι ταΐς ραβδοις το λευκον, ο έλεπισε, ποικίλον. Και παρεθηκε τας ραβδους, ας έλεπισεν, έν τοΐς ληνοΐς των ποτιστηρίων του υδατος, ίνα ως αν ελθωσι τα πρόβατα πιεΐν, ένωπιον των ραβδων έλθόντων αυτων είς το πιεΐν, έγκισσήσωσι τα πρόβατα είς τας ραβδους. Και ένεκίσσων τα πρόβατα εις τας ραβδους, και ετικτον τα πρόβατα διαλευκα και ποικίλα και σποδοειδη ραντα. Ταυτα ο δίκαιος, ουκ οίκοθεν ορμωμενος, αλλα της ανωθεν χαριτος ένηχούσης αυτου τη διανοία. Ουδέ γαρ ήν κατα φύσεως ακολουθίαν το γινόμενον, αλλα πολυ το παραδοξον και ύπερβαΐνον την φυσικην ακολουθίαν ήν. Και τους αμνους διεστειλε, και εστησεν έναντίον των προβάτων κριόν διάλευκον, και παν ποικίλον έν τοΐς άμνοΐς, καί διεχώρισεν έαυτω ποίμνιον καθ' έαυτον, καί ούκ εμιξεν αύτα εις τα πρόβατα Λάβαν. Επειδή λοιπον τοσαυτα ήν τα τικτόμενα, άπαντα όσα προσέθηκε, διεχώρισεν αύτα, φησί, καί έποίησεν έαυτω ποίμνιον κατα μόνας. Έγένετο δε έν τω καιρω, έν φ ένεκίσσων τα πρόβατα έν γαστρί λαμβάνοντα, εθηκεν Ιακώβ τας ράβδους έναντίον των προβάτων, του έγκισσήσαι αύτα κατα τας ράβδους. Ήνίκα δ' αν ετικτε τα πρόβατα, ούκ έτίθη. Έγένετο δε τα άσημα του Λάβαν, τά δε έπίσημα του Ιακώβ· καί έπλούτησεν ο άνθρωπος σφόδρα σφοδρως. Τί βούλεται ο διπλασιασμός; Τήν πολλήν περιουσίαν έστίν έμφαίνων, καί ότι ούχ απλως σφόδρα έπλούτησεν, άλλα πολύ σφόδρα. Έγένετο γαρ αύτω, φησί, κτήνη πολλα καί βόες καί παΐδες καί παιδίσκαι. Άλλ' όρα μοι πάλιν τον φθόνον τον έντευθεν τικτόμενον τω δικαίω. Ήκουσε γαρ τα ρήματα των υιων Λάβαν λεγόντων· Είληφεν Ιακώβ πάντα τα του πατρος ήμων, καί έκ των του πατρος ήμων πεποίηκε πάσαν τήν δόξαν ταύτην.

Όρα πως ή βασκανία εις άγνωμοσύνην αύτούς ένήγαγε, καί ούκ αύτούς μόνον, άλλα καί αύτον τον Λάβαν. Είδε γαρ, φησίν, Ιακώβ το πρόσωπον Λάβαν, καί ιδού ούκ ήν προς αύτον, ώς χθες καί τρίτην ήμέραν. Τα γαρ ρήματα των παίδων διεσάλευσεν αύτου τήν διάνοιαν, καί έπιλαθέσθαι πεποίηκεν ών πρώην διαλεγόμενος τω Ιακώβ έφθέγξατο, ειπών, Εύλόγησέ με ο Θεος έπί τή σή εισόδω· καί ο εύχαριστήσας τω Δεσπότη, ότι δια τήν του δικαίου παρουσίαν αύξηθηναι αύτου τήν περιουσίαν πεποίηκε, νυν παρατραπείς τήν διάνοιαν ύπο των παίδων, καί εις βασκανίαν έξαφθείς, ίσως έπειδή έώρα έν πολλή περιουσία τον δίκαιον τυγχάνοντα, ούχ ομοίως αύτω προσφέρεσθαι έβούλετο. Είδε γαρ, φησίν, Ιακώβ το πρόσωπον Λάβαν, καί ιδού ούκ ήν προς αύτον ώς χθες καί τρίτην ήμέραν. Είδες του μεν δικαίου τήν πολλήν έπιείκειαν, έκείνων δε τήν άγνωμοσύνην· καί όπως ού φέροντες κατέχειν τήν βασκανίαν, καί του πατρος τήν γνώμην διεσάλευσαν; Όρα λοιπον του Θεου τήν άφατον κηδεμονίαν, καί όση συγκαταβάσει κέχρηται, έπειδαν ίδη τα παρ' έαυτων εισφέροντας ήμάς. Όρων γαρ τον δίκαιον ύπ' αύτων βασκαινόμενον, φησί προς τον Ιακώβ· Άποστρέφου εις τήν γην του πατρός σου, καί εις τήν γενεάν σου, καί εσομαι μετά σου. Άρκέσθητι, φησί, τη έπί της ξένης διαγωγή. 'Άπερ ύπεσχόμην σοι πρώην λέγων, Άποστρέψω σε εις τήν γην σου, ταυτα νυν εις εργον άγαγεΐν βούλομαι. ’Επάνιθι τοίνυν μηδέν δεδοικώς· Εγω γάρ εσομαι μετά σου. Ινα γάρ μή οκνηρότερος γένηται ο δίκαιος περί τήν άποδημίαν, άλλά μετά του θαρρεΐν αψηται της έπανόδου, διά τουτό φησιν· Εγω εσομαι μετά σου· ο μέχρι του παρόντος τά κατά σέ οικονομήσας, καί αύξηθηναί σου το σπέρμα ποιήσας, έγω και εις το έξης Εσομαι μετά σου. Ταυτα άκούσας ο δίκαιος παρά του Θεου, ούκ ήμέλλησε, άλλ' ήδη προς τουτο παρεσκευάζετο. Άποστείλασ γάρ, φησίν, έκάλεσε 'Ραχήλ καί Λείαν εις το πεδίον, ού τά ποίμνια έποίμαινεν, καί ειπεν αύταΐς. Προθεΐναι βούλεται ταΐς γυναιξί τήν περί της άποδημίας διάσκεψιν, καί γνωρίσαι τό τε του Θεου πρόσταγμα, τήν τε του πατρος περί αύτον βασκανίαν. Ειπε γάρ, φησίν, αύταΐς· Όρώ έγω το πρόσωπον του πατρος ύμών, ότι ούκ εστι πρός με ώς χθές καί τρίτην ήμέραν. Ό δέ Θεος του πατρός μου ήν μετ' έμου. Αύταί δέ ο’ίδατε ότι έν πάση τη ισχύϊ μου δεδούλευκα τω πατρί ύμών.

Ό δέ πατήρ ύμών παρεκρούσατό με, καί ήλλαξε τον μισθόν μου τών δέκα άμνών, καί ούκ εδωκεν αύτω ο Θεος κακοποιησαί με. Εάν γάρ ούτως ε’ίπη· Τά ποικίλα εσται σοι μισθός· καί τέξεται πάντα τά πρόβατα ποικίλα. Εάν δέ ε’ίπη· Τά λευκά εσται σοι μισθός· καί τέξεται πάντα τά πρόβατα λευκά· καί άφείλετο ο Θεος πάντα τά κτήνη του πατρος ύμών, καί εδωκέ μοι αύτά. 

γ. Όρα πώς άμφότερα αύτάς διδάσκει, καί του πατρος τήν άγνωμοσύνην τήν περί αύτον, καί τήν οικείαν εύνοιαν, ήν περί τήν δουλείαν έπεδείξατο. Ο’ίδατε γάρ, φησίν, ότι έν πάση τή ισχύϊ μου δεδούλευκα τω πατρί ύμών. Καί τήν παρά του Θεου περί αύτον έναργη κηδεμονίαν κατάδηλον ποιεΐ, δεικνύς ότι ή άνωθεν συμμαχία ήν ή το παν έργαζομένη, καί τήν περιουσίαν του Λάβαν εις αύτον μεθιστώσα. Άφείλετο γάρ, φησίν, ο Θεος τά κτήνη του πατρος ύμών, καί εδωκέ μοι αύτά. Εγένετο δέ ήνίκα ένεκίσσων τά πρόβατα, καί ειδον τοΐς οφθαλμοΐς μου έν τω ύπνω, καί ιδού οι τράγοι καί οι κριοί άναβαίνοντες ήσαν έπί τά πρόβατα καί τάς αιγας, διάλευκοι καί ποικίλοι καί σποδοειδεΐς ραντοί.

Καί ειπέ μοι ο άγγελος του Θεου καθ' ύπνον·

Ιακώβ. Έγώ δε είπον· Τί έστι; Και είπεν· Άνάβλεψον τοΐς όφθαλμοΐς σου, καί ιδε τους τράγους καί τους κριους άναβαίνοντας έπί τα πρόβατα καί τας αίγας, διαλεύκους, ποικίλους καί σποδοειδεΐς ραντούς. Έώρακα γαρ όσα σοι Λάβαν ποιεΐ.

Ορας ότι η άνωθεν ένεργεια ην η το παν έργαζομένη, καί τον δίκαιον των καμάτων άμειβομενη;

Έπειδη γαρ έκεινος άγνώμων περί αυτον έγίνετο, ο φιλότιμος Δεσπότης μετα δαψιλείας άμείβεται τον δίκαιον· Έώρακα γαρ, φησίν, όσα σοι Λάβαν ποιεΐ. Εντεύθεν μανθάνομεν, ότι έπειδαν άδικούμενοι παρ' ουτινοσουν έπιεικως καί πράως ένεγκωμεν, μείζονος καί δαψιλεστέρας άπολαύομεν της άνωθεν συμμαχίας. Μη τοίνυν άντιτείνωμεν προς τους έπηρεάζειν βουλομένους, άλλα φέρωμεν γενναίως, είδότες ώς ο των άπάντων Δεσπότης ου περιόψεται ημας, μόνον έαν ημεΐς την οίκείαν ευγνωμοσύνην έπιδειξώμεθα. Έμοί γαρ, φησίν, έκδίκησις· έγώ άνταποδώσω, λέγει Κύριος. Δια τουτο καί ο Ιακώβ ελεγεν· Ουκ εδωκεν αυτω ο Θεος κακοποιησαί με. Έπειδη γαρ αυτος άποστερησαι, φησί, με έβουλήθη των υπερ των καμάτων μισθων, ο Δεσπότης μετα τοσαύτης περιουσίας την είς ημας κηδεμονίαν έπεδείξατο, ώς πασαν αυτου την ουσίαν μεταστησαι είς ημας. Καί είδώς ώς έγώ μεν μετ' ευνοίας την δουλείαν έποιησάμην, έκεΐνος δε ου προσηκόντως μοι προσηνέχθη, τοσαύτην έποιήσατο ημων την πρόνοιαν. Καί ότι ουχ άπλως ταυτα λέγω, ουδε είκη καί μάτην κατηγορεΐν αυτου βουλόμενος, καί τον Θεον εχω μάρτυρα τοΐς παρα του πατρος υμων είς έμε γενομένοις. Έώρακα γαρ, φησίν, όσα σοι Λάβαν ποιεΐ· ότι ου του μισθου σε μόνον άπεστέρησεν, άλλ' ότι καί ουχ ομοίως νυν προς σε διάκειται, ώς καί πρότερον· άλλα διέφθαρται την γνώμην. Έγώ είμι ο Θεός σου, ο όφθείς σοι έν τόπω Θεου, ού ηλειψάς μοι έκεΐ στήλην. Είς υπόμνησιν αυτον άγαγεΐν βούλεται, ών αυτω τότε υπέσχετο, είπών, Είς πληθός σε αυξηθηναι ποιήσω, καί ότι Διαφυλάξω σε είς την γην σου. Έγώ ούν ο τότε όφθείς σοι καί τας υποσχέσεις προς σε ποιησάμενος, έγώ καί νυν, έπειδη καιρος ηκει, τα τότε παρ' έμου σοι έπαγγελθέντα είς εργον άγω, καί έπανελθεΐν σε κελεύω άνευ άγωνίας. Μετα σου γαρ εσομαι.

Έγώ είμι ο Θεος ο όφθείς σοι έν τω τόπω, ού ηλειψάς μοι στήλην, καί ηυξω μοι ευχήν. Υπομιμνήσκει αυτον της ευχης καί της έπαγγελίας, ης εποιήσατο. Τις δε ην η ευχή; Οτι Ων αν μοι δως, άποδεκατώσω αυτά σοι. Επειδή γαρ τότε μηδεν ολως επιφερόμενος, άλλα καθάπερ φυγας τήν οδοιπορίαν ποιούμενος ταυτα ηυξατο, δια τουτό φησιν· ΉνΙκα σοι ωφθην, ηυξω ευχήν, λέγων, Ων αν μοι δως, δεκάτην άποδεκατώσω σοι· δια τής ευχής και τής επαγγελίας τήν δύναμιν τήν εμήν προμηνύων, καί τοΐς τής πίστεως όφθαλμοΐς προορων τήν μέλλουσαν ευπορίαν εσεσθαι σοι· νυν ουν οτε εις εργον τα παρ' εμου λεχθέντα δεΐ ελθεΐν, καί καιρός ήκει καλων τήν ευχήν τήν σήν πληρωθήναι. Έπάνιθι νυν ουν, φησίν, άνάστηθι, καί εξελθε εκ τής γής ταύτης, καί απελθε είς τήν γήν τής γενέσεώς σου, καί εσομαι μετα σου. Εγώ σοι πανταχου συνέσομαι, καί εγώ σοι τήν οδοιπορίαν ευμαρή καταστήσω, καί ουδεμίαν παρ' ουδενος ύποστήση βλάβην, τής εμής δεξιάς άντί σκέπης πανταχου γινομένης σοι. Ταυτα άκούσασαι αι περί τήν 'Ραχήλ είπαν αυτω· Μή εστιν ημιν μερίς, ή κληρονομια εν τω οικω του πατρος ημων; Ουχ ώς άλλότριαι λελογίσμεθα αυτω; Πέπρακε γαρ ημάς, καί κατέφαγε καταβρώσει το άργύριον ημων. Καί πάντα τον πλουτον καί τήν δόξαν, ην άφείλετο ο Θεος του πατρος ημων, σοί εδωκε. Νυν οσα είρηκέ σοι ο Θεός σου, ποίει. Ορα καί ταύτας έπομένας τή του Θεου γνώμη, καί λογισμον άναντίρρητον είσαγούσας. Μή γαρ, φησίν, ετι τι κοινον ημΐν προς τον πατέρα ημων;

'Άπαξ γαρ άπέδοτο ημάς. Τον μέντοι πλουτον καί τήν δόξαν, ην άφείλετο ο Θεος του πατρος ημων, καί εδωκέ σοι, ημεΐς εξομεν, καί τα τέκνα ημων.

Μή μέλλε ουν, μηδε διαναβάλλου, άλλα ποίει τα παρα του Θεου σοι επιταχθέντα. Νυν ουν οσα είρηκέ σοι ο Θεός σου, ποίει. Ταυτα άκούσας ο Ιακώβ, άναστας ελαβε τας γυναΐκας αυτου καί τα παιδία, καί άνεβίβασεν αυτας επί καμήλους, καί άπήγαγε πάντα τα ύπάρχοντα αυτου, καί τήν άποσκευήν, ήν περιεποιήσατο εν τή Μεσοποταμία, καί πάντα τα αυτου, άπελθεΐν προς Ίσαακ τον πατέρα αυτου. δ. Σκόπει μοι του δικαίου τής ψυχής τήν άνδρείαν, καί οπως πάντα φόβον καί άγωνιαν παρωσάμενος επείθετο τω του Δεσπότου επιτάγματι. Επειδή γαρ είδε του Λάβαν ουχ ύγιή τήν γνώμην, ουκ ετι καθάπερ πρότερον πυθέσθαι αυτον κατεδέξατο, άλλα το προσταχθεν παρα του Δεσπότου, επλήρου, καί λαβών τας γυναΐκας καί τα παιδία ήπτετο τής οδου. Λάβαν δε, φησίν, φχετο κεΐραι τα πρόβατα αύτοΰ. Έκλεψε δε 'Ραχήλ τα είδωλα τοΰ πατρος αύτης. Ούχ άπλώς ούδε τοΰτο πρόσκειται, αλλ' ινα γνώμεν, πώς ετι της πατρικής είχοντο συνηθείας, και πολλήν τήν περί τα είδωλα θεραπείαν έπεδείκνυντο. Έννόησον γαρ όσην αυτη σπουδήν έποιησατο, ως μηδεν ετερον υφελεσθαι τών τοΰ πατρος, αλλα τα είδωλα μόνα, και τοΰτο έποίει και τον ανδρα λανθανουσα ούδε γαρ αν έκεΐνος συνεχώρησε ταΰτα γενεσθαι. Έκρυψε δε, φησίν, Ιακώβ Λαβαν τον Σύρον, τοΰ μή αναγγεΐλαι αύτω, ότι αποδιδράσκει. Καί απεδρα αύτος, καί παντα τα αύτοΰ, καί διεβη τον ποταμον, καί ωρμησεν εις το όρος Γαλααδ. Θεα μοι τήν πολλήν τοΰ Θεοΰ καί ένταΰθα πρόνοιαν, όπως, μεχρις ότε πόρρωθεν γεγονεν ο δίκαιος, ού συνεχώρησε τω Λαβαν εις γνώσιν έλθεΐν τήν αναχώρησιν τοΰ Ιακώβ. Τριών γαρ ήμερών, φησί, παρελθουσών, τω Λαβαν έγνώσθη. Καί παραλαβών παντας τους αδελφούς αύτοΰ μεθ' έαυτοΰ, έδίωξεν οπίσω αύτοΰ οδον ήμερών έπτα· καί κατελαβεν αύτον έν τω όρει Γαλααδ. Σκόπει παλιν τήν αφατον τοΰ Θεοΰ κηδεμονίαν. Ό γαρ ειπών, Άπόστρεφε εις τήν γην σου, καί εσομαι μετα σοΰ, ουτος καί νΰν τήν οικείαν έπιδείκνυται πρόνοιαν. Έπειδή γαρ είδε τον Λαβαν μετα πολλης αγανακτησεως καταδιώκοντα τον δίκαιον, καί δίκην, ως ειπεΐν, εισπραξασθαι βουλόμενον της αναχωρησεως, έπιφαίνεται τω Λαβαν καθ' υπνον τήν νύκτα. Ήλθε δε, φησίν, ο Θεος προς Λαβαν τον Σύρον τήν νύκτα, καί είπεν αύτω. Όρα Θεοΰ συγκαταβασιν, καί όπως δια τήν περί τον δίκαιον κηδεμονίαν καί τω Λαβαν διαλεγεται, ινα κατασείσας αύτοΰ τήν διανοιαν αποστηση της κατα τοΰ Ιακώβ ορμης. Φύλαξαι σεαυτον, μηποτε λαλησης μετα τοΰ Ιακώβ πονηρα. Πολλή τοΰ Δεσπότου ή αγαθότης. Έπειδή έώρα αύτον προς μαχην έπειγόμενον, καί κατεξαναστηναι τοΰ δικαίου βουλόμενον, μονονουχί δια ρηματος καθελκει αύτοΰ τον λογισμον, καί φησι· Φύλαξαι σεαυτον, μηποτε λαλησης μετα Ιακώβ πονηρόν. Μηδε μεχρι ρηματων, φησίν, έπιχειρησης λυπησαι τον Ιακώβ, αλλα φύλαξαι σεαυτον, έπίσχες σου τήν κακήν ταύτην ορμήν, καταστειλαι τον θυμον, αναχαίτισόν σου θυμουμενην τήν διανοιαν, καί μηδε μεχρι ρηματος λυπησαι αύτον ανασχη. Καί σκόπει μοι Θεοΰ φιλανθρωπίαν. Ού προσεταξε τω Λαβαν εις τα οικεία υποστρεψαι, αλλα μόνον παρεκελεύσατο μηδεν φορτικον, μηδε έπαχθες διαλεχθηναι τω δικαίω. Τίνος ενεκεν, καί δια τί; 'Ίνα μάθη καί δια των έργων αύτων ο δίκαιος καί δια των πραγμάτων, όσης αξιουται παρα του Θεου της κηδεμονίας. Εί γαρ ύπέστρεψεν ο Λάβαν, πόθεν αν τουτο έγνω ο Ιακώβ, η αί τούτου γυναίκες; Καί δια τουτο συγχωρεΐ αύτον απελθεΐν, καί δια της οίκείας γλώττης ομολογησαι τα παρα του Θεου προς αύτον ρηθέντα, ίνα καί ο δίκαιος πλείονα τήν προθυμίαν κτήσηται περί τήν αποδημίαν, καί θάρσος προσλάβη, καί αί τούτου γυναίκες μαθουσαι όσης αξιουται ο Ιακώβ παρα του των όλων Θεου της κηδεμονίας, αποσείσωνται τήν πατρικήν πλάνην καί ζηλώσωσι τον δίκαιον, καί θεογνωσίας έντευθεν αρκουσαν διδασκαλίαν δέξωνται. Ούδε γαρ ούτως ήν τα παρα του Ιακώβ αξιόπιστα, ώς τα παρα του Λάβαν λεγόμενα, του έτι περί τα είδωλα έπτοημένου. Αί γαρ παρα των απίστων μαρτυρίαι καί των έχθρων της εύσεβείας αεί πολύ το αξιόπιστον έχουσι. Καί τουτο γαρ της εύμηχάνου του Θεου σοφίας, όταν καί τους έχθρους της αληθείας αύτους μάρτυρας ποιη γενέσθαι της αληθείας, καί δια της οίκείας γλώττης τα αύτα συναγωνίζωνται. Κατέλαβε δε Λάβαν τον Ιακώβ. Ιακώβ δε έπηξε τήν σκηνήν αύτου έν τω ορει· Λάβαν δε έστησε τους αδελφούς αύτου έν τω ορει Γαλαάδ. Καί είπε Λάβαν τω Ιακώβ· Τί τουτο έποίησας; Όρα πως το παρα του Θεου πρόςταγμα τήν πολλήν αύτου φλεγμονήν κατέστειλε, καί τον θυμον έχαλίνωσε. Δια τουτο μετα πολλης ήμερότητος τους προς αύτον ποιεΐται λόγους, μονονουχί απολογούμενος, καί πατρικήν φιλοστοργίαν περί αύτον έπιδεικνύμενος. Όταν γαρ της άνωθεν απολαύωμεν προνοίας, ού μόνον των ανθρώπων των πονηρων διαφυγεΐν δυνάμεθα τας έπιβουλας, αλλα καί θηρίοις ανημέροις έαν περιπέσωμεν, ούδεν ύποστησόμεθα δεινόν. Ό γαρ των άπάντων Δεσπότης της οίκείας δυνάμεως τήν περιουσίαν έπιδεικνύμενος, καί των θηρίων μεταβάλλει τήν φύσιν, καί είς προβάτων ήμερότητα αύτα μεθίστησιν, ούχί της θηριωδίας αύτα μεθιστας, αλλ' έν αύτη τη φύσει καταλιμπάνων, τα των προβάτων έπιδείκνυσθαι παρασκευάζει. Καί ούκ έπί των θηρίων μόνον τουτο ίδοι τις αν, αλλα καί έπ' αύτων των στοιχείων. Όταν γαρ αύτος βούληται, καί τα στοιχεία αύτα της οίκείας ένεργείας έπιλανθάνεται, καί ούδε πυρ τα πυρος έπιδείκνυται. Καί τουτό τις καταμάθοι έπί τε των τριων παίδων, έπί τε του Δανιήλ. Ό μεν ύπο λεόντων περιστατούμενος, ώς ύπο προβάτων κυκλούμενος, ούδεν επασχεν άηδες, τής άνωθεν ροπής τήν εκείνων άγριότητα άναχαιτιζούσης. Ότι γαρ Θήρες οντες εμενον τα τής θηριωδίας μή επιδεικνύμενοι, δι' αύτων των πραγμάτων εγνωσαν των άλόγων θηρίων οί άγριώτεροι. 

ε. Καί τουτο δε εγίνετο προς μείζονα κατηγορίαν εκείνων, οτι οί λόγω τετιμημενοι τα αλογα θηρία ύπερηκόντισαν τή ώμότητι. Καί εμάνθανον δια των πραγμάτων, οπως δια τήν του Δεσπότου πρόνοιαν τον μεν δίκαιον καί τα θηρία ήδεσθη, καί ούκ ετόλμησαν εφάψασθαι του σώματος· αύτοί δε τα των θηρίων αύτω χείρον διεθηκαν. Καί ίνα μή νομίσωσι φαντασίαν τινα γεγενήσθαι, δια των μετα ταυτα βληθεντων εις τον λάκκον επεγίνωσκον, οτι επί μεν του δικαίου των προβάτων εμιμουντο τήν ήμερότητα, καί τής φύσεως επελανθάνοντο· επί δε των μετα ταυτα βληθεντων τα τής θηριωδίας επεδείκνυντο. Ουτω καί επί τής καμίνου του πυρος γεγονε. Τους μεν ενδον οντας καί εν μεσω τω πυρί τυγχάνοντας ήδείτο το στοιχείον, καί ούκ ενήργει τα του πυρός· άλλα καθάπερ πεδηθείσης τής ενεργείας, ουτως άβλαβή των παίδων τούτων διεφύλαττε τα σώματα, καί ούδε αύτων των τριχών εφάψασθαι ετόλμησε, καθάπερ ύπο προστάγματός τινος το στοιχείον τήν οίκείαν ενεργειαν επιδείξασθαι κωλυόμενον· τους δε εξω τής καμίνου διάγοντας κατηνάλωσε, δι' άμφοτερων πολλήν τής του Θεου δυνάμεως τήν περιουσίαν εμφαίνον, καί δι' ών τους εσω τυγχάνοντας άβλαβείς διεφύλαττε, καί δι' ών τούτους διεφθειρεν. Ουτως οταν τής ανωθεν άπολαύωμεν ροπής, ού μόνον των προς ήμας πολεμίως εχόντων διαφεύγομεν τας επιβουλας, άλλα καν αύτοίς τοίς θηρίοις περιπεσωμεν, ούδεν πεισόμεθα δεινόν.

Ή γαρ του Θεου χείρ ή πάντων δυνατωτερα, αυτη πολλήν ήμίν πανταχόθεν περιτίθησι τήν άσφάλειαν, καί άχειρώτους εργάζεται· οπερ καί επί του δικαίου τούτου γεγονεν. Ό γαρ μετα τοσαύτης ορμής καταλαβείν βουλόμενος τον Ιακώβ, καί δίκην άπαιτήσαι τής πάντων άναχωρήσεως, ού μόνον ούδεν προς αύτον τραχυ ούδε επαχθες φθεγγεται, άλλα καθάπερ πατήρ διαλεγόμενος προς παίδα, ουτω μετα πολλής τής επιεικείας προς αύτον ποιείται τα ρήματα, καί φησι· Τί εποίησας τουτο; τί κρυφή άπεδρας; Όρα πόση ή μεταβολή· ορα πως ο καθάπερ θηρίον μεμηνώς, προβάτων μιμείται ήμερότητα. 'Ίνα τί κρυφή άπεδρας, και έκλοποφόρησάς με, και άπήγαγες τας θυγατέρας μου ως αιχμαλωτιδας μαχαίρα; Τίνος ενεκεν, φησί, τούτο πεποίηκας; τί σοι εδοξε; δια τί ουτω λανθανόντως έποιήσω τήν άποδημίαν; Ει γαρ άνήγγειλάς μοι, μετα πολλής της πομπής καί της εύφροσύνης έξαπέστειλα αν σε. Καί γαρ εΐ τούτο εγνων, φησί, Μετα μουσικών καί τυμπάνων καί κιθάρας προέπεμψα αν σε. Ούκ ήξιωθην φιλησαι τας θυγατέρας μου· νυν δε άφρόνως επραξας. Όρας πώς λοιπον έαυτον έλέγχει, καί δια της οίκείας γλωττης ομολογεί, ότι αύτος μεν κακώς παρεσκευάζετο διαθείναι τον δίκαιον, ή δε του Θεου πρόνοια της ορμης αύτον ένέκοψεν. Ισχύει, φησίν, ή χείρ μου κακοποιησαί σε· ο δε Θεος του πατρός σου έχθες είπε πρός με λέγων· Φύλαξαι σεαυτον, μήποτε λαλήσης προς Ιακώβ πονηρά. Έννόει μοι πόσης τω δικαίω παρακλήσεως γέγονε ταυτί τα ρήματα, καί σκόπει πώς ούτος καί τα βουλευθέντα αύτω έξέφηνε, καί έπί ποίοις τήν κατάληψιν ποιήσασθαι έβούλετο, καί ότι ο του Θεου φόβος αύτον έπέσχεν είς εργον άγαγείν τα κακώς αύτω βουλευθέντα. Ό δε Θεος του πατρός σου, φησίν. Όρα πώς καί αύτος ο Λάβαν ού μικραν έντευθεν ώφέλειαν έκαρπουτο, μεγίστην της του Θεου δυνάμεως άπόδειξιν λαμβάνων έκ τών προς αύτον λεχθέντων.

Άλλ' έπειδή καί συ, φησί, τουτο έβουλεύσω, καί ο Θεός έστιν ο τοσαύτην σου ποιούμενος κηδεμονίαν, Νυν ούν πεπόρευσαι· έπιθυμία γαρ έπεθύμησας άπελθείν είς τον οίκον του πατρός σου. 'Ίνα τί εκλεψας τους θεούς μου; Έστω, φησί· τουτό σοι δεδογμένον ην, και εκρινας έπανελθεΐν εις τον οίκον του πατρός σου· ίνα τί τους θεούς μου εκλεψας; Ώ άνοίας ύπερβολή καί τοιουτοί είσιν οι θεοί σου, ως καί κλαπηναι; Ούκ αίσχύνη λέγων, Ίνα τί εκλεψας τους θεούς μου; Όρα πόση ην ή ύπερβολή της πλάνης, ως τους λόγω τετιμημένους ξύλα καί λίθους θεραπεύειν. Καί οι μεν θεοί οι σοΙ, ώ Λάβαν, ούδε κλέπτεσθαι μέλλοντες έαυτοίς άμυναι ίσχυσαν. Πώς γαρ οι άπο λίθου οντες συγκείμενοι; Ό δε του δικαίου Θεος, και άγνοουντος του δικαίου, τήν σήν ορμήν έπέσχε. Καί ούκ έννοείς το μέγεθος της πλάνης, άλλα και τω δικαίω κλοπήν έγκαλείς; Τίνος γαρ ενεκεν ο δίκαιος έκείνους ύφελέσθαι αν κατεδέξατο, ους έβδελύττετο, μάλλον δε ους ήδει λίθους οντας άναισθήτους; Άλλα ταυτα άκούσας ο Ιακώβ μετα πολλης έπιεικείας, πρώτον μεν άπολογείται προς τα προλαβόντα έγκλήματα, και τότε περι των θεών προτρέπεται ποιήσασθαι τήν έρευναν. Είπα γαρ, φησί, μήποτε άφέλη τας θυγατέρας σου άπ' εμού, και παντα τα εμα. Επειδή, φησιν, εωρων σε ούχ ύγιώς πρός με διακείμενον, εναγώνιος γέγονα, μήποτε επιχειρήσης άφελέσθαι τας θυγατέρας σου καί τα ύπαρχοντα μου, καί άποστερησαί με τών εμών, καθαπερ ηδη πεποίηκας. Αυτη τοίνυν ή αιτία καί ο φόβος παρεσκεύασέ με λανθανόντως τήν άποδημίαν ποιήσασθαι. Παρ' φ ούν αν ευροις τους θεούς σου, ού ζήσεται εναντίον τών άδελφών ήμών. Όρας οτι ήγνόει ο Ιακώβ τήν παρα της 'Ραχήλ κλοπήν γεγενημένην; Όρα γαρ μεθ' οσης σφοδρότητος το επιτίμιον ορίζει τω τήν κλοπήν εργασαμένω. Παρ' φ αν, φησιν, εύρεθώσιν, ού ζήσεται εναντίον τών άδελφών ήμών. Ούκ επειδή μόνον, φησιν, ύφείλετο, άλλ' οτι δια της κλοπης δείγμα εναργές ο τοιουτος εκφέρει της οικείας πλάνης. Επίγνωθι εί τί εστι τών σών παρ' εμοι, και λαβε. Ερεύνησον, φησιν, εί τι τών μή προσηκόντων άφειλόμην. Ούδέν έτερόν μοι έχεις εγκαλέσαι, η οτι λαθρα τήν άποδημίαν εποιησαμην· και τουτο ούχ εκών πέπονθα, άλλ' ύφορώμενος τήν άδικίαν, και δεδοικώς μή βουληθης και τας θυγατέρας σου άφελέσθαι, τουτο μαθών, και τήν άλλην μου περιουσίαν. Και ούκ επέγνω, φησι, παρ' αύτω ούδέν. Ούκ ήδει δέ Ιακώβ οτι Ραχήλ ή γυνή αύτου έκλεψεν αύτούς. Εισελθών δέ Λαβαν ήρεύνησε τον οίκον Λείας, και ούχ εύρεν. Εισηλθε δέ και εις τον οίκον Ραχήλ. Ραχήλ δέ έλαβε τα είδωλα, και ενέβαλεν αύτα εις τα σαγματα τών καμήλων, και επεκαθισεν αύτοίς, και είπε τω πατρι αύτης· Μή βαρέως φέρε, κύριέ μου· ού δύναμαι άναστηναι ενώπιόν σου, οτι τα κατ' εθισμον τών γυναικών μοί εστιν. Ήρεύνησε δέ Λαβαν εν ολω τω ο’ίκω αύτης, και ούχ εύρε.

. Πολλή της Ραχήλ ή σύνεσις, δι' ής τον Λαβαν παρακρούσασθαι ίσχυσεν. Άκουέτωσαν οι έτι τη πλανη προστετηκότες, και τών ειδώλων τήν θεραπείαν περι πολλου ποιούμενοι. Έθηκεν αύτους, φησιν, ύπο τα σαγματα τών καμήλων, και επεκαθισεν αύτοίς. Τί τούτων καταγελαστότερον; Οι λόγω τετιμημένοι, και τοσαύτης άξιωθέντες προεδρίας παρα της του Θεου φιλανθρωπίας, λίθους άναισθήτους θεραπεύειν καταδέχονται, και ούκ εγκαλύπτονται, ούδέ λαμβανουσιν έννοιαν τινα της τοσαύτης άτοπίας, άλλα καθαπερ βοσκήματα, ουτω τη συνηθεία άπαγονται; Δια τούτο και Παύλος έλεγε γράφων· Ο’ίδατε ότι, ότε έθνη ητε, προς τα είδωλα τα αφωνα ως αν ηγεσθε απαγομενοι. Καί καλώς είπε, Τα αφωνα. Οι φωνήν έχοντες, καί ακοής καί λογου μετέχοντες, προς τα μηδεμίαν αίσθησιν έχοντα, ως αλογα απάγεσθε. Καί ποίας αν οι τοιουτοι συγγνώμης τύχοιεν; Άλλ' ίδωμεν όπως ο δίκαιος λοιπον θαρρήσας έκ τε τών παρα του Λάβαν ομολογηθέντων, καί έξ ών ούδεμίαν εύλογον αιτίαν εύρε τής κατ' αύτου μέμψεως, τί φησιν; Ώργίσθη δε Ιακώβ καί έμαχέσατο τω Λάβαν, καί είπεν. Όρα πώς καί δια τής μάχης τής οικείας ψυχής έκκαλύπτει τήν αρετήν. Τί το αδίκημά μου, φησίν; ή τί το αμάρτημά μου, ότι κατεδίωξας οπίσω μου; Τίνος ενεκεν, φησί, μετα τοσαύτης ορμής κατεδίωξάς με; ποιον αδίκημα έγκαλεΐν έχων; ποιον αμάρτημα; Καί ού μονον τουτο, αλλα καί τοσαύτην υβριν ήμιν έπήγαγες, ώστε καί έρευνήσαι πάντα τα έν τω οίκω μου. Τί εύρες απο πάντων σκευών του οίκου σου; Θες ώδε έναντίον τών αδελφών σου καί τών αδελφών μου, καί έλεγξάτωσαν ανα μέσον τών δύο ήμών. Τοσαύτην, φησίν, έρευναν ποιησάμενος, άρα ήδυνήθης τι εύρεΐν τών μή προσηκόντων μοι; ή τών σοι διαφεροντων; Ει εύρες, έν τω μέσω παράγαγε, ίνα οι συνοντες μοι καί οι μετα σου παραγενομενοι τήν διάκρισιν ποιήσωνται. Επειδή είδεν ανεύθυνον εαυτον έν απασι γεγενημένον, πολλήν λοιπον παρρησίαν προσλαβών απαριθμεΐται τήν εύνοιαν, ήν περί αύτον έν παντί τω χρονω έπεδείξατο, καί φησι· Ταυτά μοι είκοσιν έτη. Μετα τον κάματον τών τοσούτων έτών τούτων, ημην αξιος ταύτης τής υβρεως; Ταυτά μοι είκοσιν έτη. Σήμερον είκοσιν έτών αριθμον έχω έν τω οίκω τω σω. Τα προβατά σου καί αι αίγές σου ούκ ήτεκνώθησαν· κριούς τών προβάτων σου ού κατέφαγον· θηριάλωτον ούκ ένήνοχά σοι. Εγώ απετίννυον παρ' έμαυτου, κλέμματα ήμέρας καί κλέμματα νυκτος. Εγενομην τής ήμέρας συγκαιομενος τω καύματι, καί τω παγετω τής νυκτος, καί αφίστατο ο υπνος απο τών οφθαλμών μου. Επελάθου, φησί, τών καμάτων τών έμών, ών έπεδειξάμην ποιμαίνων τα προβατά σου καί τας αίγας; Μή έχεις έγκαλέσαι ότι ποτε τα προβατα, ή αι αίγες ήτεκνώθησαν; Όρα πόσην δείκνυσι τήν παρα του Θεου εύνοιαν γεγενημένην εις τον οίκον του Λάβαν δια τήν αύτου παρουσίαν. Τουτο γάρ έστιν όπερ καί ανω έλεγεν· Εύλογησέ σε ο Θεος έπί τω ποδί μου. Τουτο γαρ ούδείς αν παρα ποιμένος απαιτήσειεν. Ούδε γαρ τής ποιμαντικής τούτο εργον· φύσεως γάρ έστι. Δια τούτο προ πάντων τούτο προτίθησι, και πολλήν δείκνυσι τήν άνωθεν γεγενημένην πρόνοιαν περί τα ποίμνια. Κριούς των προβάτων σου ού κατέφαγον. Μή δύνασαι είπεΐν ότι ποτέ κατέφαγον κριον έκ των προβάτων σου, ο πολλοΐς των ποιμένων ποιεΐν εθος; Θηριάλωτον ούκ ένήνοχά σοι. Ούτε αύτος, φησί, ποτέ κατέφαγον, ούτε θηρίον ϊσχυσέ ποτε άφελέσθαι. Μή ένήνοχά σοι θηριάλωτον; Ή ούχί καθ' έκάστην ήμέραν τους τα ποίμνια έγχειριζομένους όρας θηριάλωτα τοΐς δεσπόταις προςάγοντας; Άλλα συ ούδέν τοιοΰτον έγκαλέσαι δυνήση, η δεΐξαι γεγενημένον έν τοΐς εϊκοσιν ετεσι. Καί τί λέγω θηριάλωτον; Άλλ' ούδέ εί έκλάπη ποτέ, οία συμβαίνειν είκος, είς τήν σήν γνωσιν τοΰτο πεποίηκα, άλλ' έγώ καί κλέμματα κλεπτόμενα άπετίννυον, τά τε έν ήμέρα, τά τε έν νυκτί γινόμενα. Καί διηνεκως καί τον τοΰ καύματος καύσωνα εφερον γενναίως, καί τον κρυμον τον άπο της νυκτος, ύπέρ τοΰ άβλαβη σοι τα ποίμνια διασώσασθαι· καί ού τοΰτο μόνον, άλλα καί αύτος ό ύπνος δια τήν πολλήν φροντίδα άφίστατο άπ' έμοΰ. Είδες ποιμένος άγρυπνίαν; είδες σπουδήν έπιτεταμένην; Ποίαν αν εχοιεν άπολογίαν οί τα λογικα ποίμνια έγκεχειρισμένοι, καί πολλήν τήν ραθυμίαν έπιδεικνύμενοι, καί καθ' έκάστην ήμέραν, κατα τον προφήτην, τα μέν κατασφάττοντες, τα δέ όρωντες θηριόβρωτα γινόμενα, τα δέ ύφ' έτέρων συλώμενα, καί ούδεμίαν κηδεμονίαν αύτων ποιεΐσθαι βουλόμενοι; καίτοι γε ένταΰθα έλάττων ό πόνος, καί εύκολος ή έπιμέλεια. Ψυχή γάρ έστιν ή παιδευομένη· έκεΐ δέ πολυς καί τω σώματι καί τη ψυχή ό πόνος. 

ζ. Όρα γαρ τί φησιν· Έγενόμην της ήμέρας συγκαιόμενος τω καύματι, καί τω παγετω της νυκτος, καί άφίστατο ό ύπνος άπ' έμοΰ. Τίς αν τοΰτο νΰν δυνηθείη είπεΐν, ότι δια τήν σωτηρίαν των ύπ' αύτοΰ ποιμαινομένων κινδύνους άνεδέξατο καί ταλαιπωρίας; Των μέν νΰν ούδείς αν τοΰτο είπεΐν τολμήσειε. Παύλω δέ μόνω εξεστι ταΰτα μετα παρρησίας λέγειν, καί τούτων μείζονα, τω διδασκάλω της οίκουμένης. Καί ποΰ, φησί, Παΰλος ταΰτα ύπέμεινεν; ’Άκουε αύτοΰ λέγοντος· Τίς άσθενεΐ, καί ούκ άσθενω; τίς σκανδαλίζεται, καί ούκ έγώ πυροΰμαι; Ώ ποιμένος φιλοστοργία,  τα έτέρων, φησί, πτώματα έμοί έπιτείνει τας άλγηδόνας· τα έτέρων σκάνδαλα έμοί τήν κάμινον της οδύνης άνάπτει. Τοΰτον απαντες ζηλούτωσαν οί τήν των λογικων προβάτων έγκεχειρισμένοι προστασίαν, και μή χείρους γενέσθωσαν του περί τήν των άλογων πρόνοιαν τοσαύτην άγρυπνίαν έπιδειξαμένου, καί έπί τοςουτον έτών άριθμόν. Έκεΐ μεν γάρ καν ραθυμία τις γένηται, ούδεν το βλάβος· ένταυθα δε καν εν πρόβατον λογικόν άπόληται, η θηριάλωτον γένηται, πολλή ή ζημία, μεγίστη ή βλάβη, άφατος ή κόλασις. Εί γάρ ο Δεσπότης ο ήμέτερος το αιμα το ίδιον έκχέαι υπερ αύτου ού παρητήσατο, ποίας αν είη ο τοιουτος συγγνώμης άξιος, ο τον ουτω τιμηθέντα παρά του Δεσπότου παροράν άνεχόμενος, καί μή τά παρ' έαυτου πάντα πληρών είς τήν του προβάτου έπιμέλειαν; Άλλ' έπί τήν άκολουθίαν του λόγου έπανέλθωμεν. Ταυτά μοι, φησίν, εικοσιν ετη είμί έν τη οίκία σου. Έδούλευσά σοι δεκατέσσαρα ετη άντί τών δύο θυγατέρων σου, καί εξ ετη έν τοΐς προβάτοις σου, καί παρελογίσω τον μισθόν μου δέκα άμνάδας. Εί μή ο Θεός του πατρός μου Άβραάμ, καί ο Θεός Ισαάκ ήν μετ' έμου, νυν άν με κενον έξαπέστειλας. Τήν ταπείνωσίν μου καί τον κόπον τών χειρών μου είδεν ο Θεος, καί ηλεγξέ σε χθές. Όρα πώς τά παρά του Λάβαν ομολογηθέντα παρεθάρρυνε τον δίκαιον, καί μετά παρρησίας τον ελεγχον ποιείται. Οίδας, φησίν, όπως τών εικοσιν έτών τον άριθμον έδούλευσά σοι, υπερ τών θυγατέρων σου τά δεκατέσσαρα ετη, έν δε τοΐς προβάτοις τά υπόλοιπα· καί όμως άποστερησαί με κατεδέξω τον μισθον, καί ούδεν υπερ τούτου ένεκάλεσα; Τουτο δε, έξ ων αύτος ωμολόγησας, οίδα, οτι εί μή ο Θεος του Άβραάμ καί του Ισαάκ ήν μοι βοηθος, νυν άν με κενον έξαπέστειλας, ερημον, καί πάντα αν άφείλω άπ' έμου, καί τήν άδικίαν, ην προέθου, είς εργον αν ήγαγες. Άλλ' ο Θεος ο είδώς Τήν ταπείνωσίν μου καί τον κόπον τών χειρών μου. Τί έστι, Τήν ταπείνωσίν μου καί τον κόπον τών χειρών μου; Έπειδή ηδει ο Θεος, οπως μεν έγώ μετά πολλης της εύνοίας τήν δουλείαν έποιησάμην, καί τον κόπον οσον υπέμεινα ποιμαίνων τά πρόβατα, καί έν ήμέρα καί έν νυκτί φροντίζων διετέλουν, προς έκεΐνα ίδών ο φιλάνθρωπος Δεσπότης χθες ηλεγξέ σε, έπέσχε της κατ' έμου άδικίας καί της άλογίστου ορμης. Ικανώς έν τάξει άπολογίας καθίκετο του Λάβαν, καί μετά το έλέγξαι τήν είς αύτον άδικίαν, καί τάς παρ' αύτου είς αύτον εύεργεσίας άπηριθμήσατο. Διο αίδεσθείς έκεΐνος τά παρ' αύτου είρημένα, λοιπον καί είς δειλίαν καθίσταται, καί συνθήκας άπαιτησαι βούλεται παρά του δικαίου. Όρα Θεου κηδεμονίαν. Ό ουτω παρεσκευασμένος, καί μετά τοσαύτης ορμής τήν καταδίωξιν ποιησάμενος, εις τοσαύτην κατέστη δειλίαν, ώς τάς παρ' αύτοΰ συνθήκας έπιζητεΐν. Άποκριθείς γάρ Λάβαν, φησίν, είπε τω Ιακώβ· Αί θυγατέρες σου, θυγατέρες μου, καί οί υιοί σου, υίοί μου, καί τά κτήνη σου, κτήνη μου, καί πάντα όσα συ όρας, έμά έστι καί των θυγατέρων μου· τί ποιήσω ταύταις σήμερον, η τοΐς τέκνοις αύτων τοΐς τεχθεΐσιν; Οίδα ότι καί αί θυγατέρες, φησίν, έμαί εισι, καί πάντα όσα σοί έστιν, έκ της υπάρξεως της έμης προσεγένετο σοι. Τί ουν ποιήσω ταύταις σήμερον, η τοΐς υπ' αύτων τεχθεΐσι;

Νΰν δεΰρο, διαθώμεθα διαθήκην έγώ τε καί συ, καί εσται εις μαρτύριον άνά μέσον έμοΰ τε καί σοΰ. Συνθήκας, φησί, ποιησώμεθα, Καί εσται εις μαρτύριον άνά μέσον έμοΰ καί σοΰ, εις ελεγχον, εις άποδειξιν. Είπε δε αύτω· Εί τις παραβηναι τά νΰν παρ' ήμων προταθέντα έπιχειρήσειεν, Ιδού ούδείς μεθ' ήμων· ό δε Θεός μάρτυς άνά μέσον έμοΰ καί σοΰ. η. Σκοπει πως κατά μικρόν ό Λάβαν καί εις θεογνωσίαν ένάγεται. Ό γάρ τήν κλοπήν προ τούτου των θεων αύτοΰ έπιφέρων τω δικαίω, καί τοσαύτην ερευναν ποιησάμενος, νΰν φησιν· Επειδή ούδείς έστι μεταξύ ήμων ό δυνάμενος, εί τι μετά ταΰτα γένοιτο, μαρτυρησαι τοΐς νΰν παρ' ήμων γινομένοις, ό Θεος μάρτυς άνά μέσον έμοΰ καί σοΰ. Εκείνος πάρεστιν, ό τά πάντα όρων, ον ούδεν λαθεΐν δύναται, ό τήν έκάστου γνώμην έπιστάμενος. Λαβών δε, φησίν, Ιακώβ εστησε στήλην, καί έποίησε βουνον, καί εφαγον έπί τοΰ βουνοΰ. Είτα είπεν αύτω Λάβαν· Ό βουνος ούτος μαρτυρεΐ άνά μέσον έμοΰ καί σοΰ. Τί έστιν, Ό βουνος ούτος; Άντί τοΰ, τά ρήματα τά ένταΰθα γινόμενα έν τω βουνω τούτω υπόμνησις ήμΐν εσται διηνεκως. Καί έκάλεσε το όνομα τοΰ τόπου, Βουνος μαρτυρίου. Είτά φησιν· Επίδοι ό Θεος άνά μέσον έμοΰ καί σοΰ. Σκοπει πως πάλιν τήν παρά τοΰ Θεοΰ δίκην έπικαλεΐται ό Λάβαν· Επίδοι γάρ, φησίν, ό Θεος άνά μέσον έμοΰ καί σοΰ, ότι άποστησόμεθα έτερος τοΰ έτέρου. Νΰν, φησί, χωρισθησόμεθα, και συ μεν άπελεύση εις τήν οικείαν γην, έγώ δε έπαν ελεύσομαι εις τον οίκον τον έμόν. Ει ταπεινώσεις τάς θυγατέρας μου, ει λάβοις γυναΐκας προς ταΐς θυγατράσι μου, όρα, ούδείς μεθ' ήμων έστιν ό όρων· Θεος μάρτυς. Σκόπει πως καί άπαξ καί δεύτερον καί πολλάκις τον Θεον καλεΐ μάρτυρα. Καί γάρ ή πρόνοια ή περί τον Ιακώβ γεγενημένη έπαίδευσεν αύτον, όση του Δεσπότου ή δύναμις, και ώς ούχ οίόν τέ τι λαθεΐν τον άκοίμητον οφθαλμόν. Δια τουτό φησι· Καν διαχωρισθωμεν, καν μηδείς έτερος ο μαρτυρησαι δυνάμενος, αύτος εσται μάρτυς ο πανταχου παρών δι' έκάστου των ρημάτων ένέφηνεν, ότι της πανταχου γης έστι Δεσπότης. Καί ειπεν Ιακώβ· Ίδου ή στήλη αυτη μαρτυρεί. Ειτα πάλιν ο Λάβαν φησίν· ’Εάν τε γάρ έγώ μή διαβω προς σε, μήτε συ διαβής προς έμε τον βουνον τουτον καί τήν στήλην ταύτην έπί κακία, ο Θεος Αβραάμ, καί ο Θεος Ναχώρ κρίνοι άνά μέσον ήμων. Θέα πως μετά του πατρος καί τον πάππον τον έαυτου συνηψεν, άδελφον μεν του πατριάρχου τυγχάνοντα, έαυτου δε πάππον.

Ό Θεος Αβραάμ, καί ο Θεος Ναχώρ κρίνοι άνά μέσον ήμων. Καί ωμοσεν Ίακώβ κατά του φόβου του πατρος αύτου Ίσαάκ, καί εθυσε θυσίαν έν τω ορει, καί έκάλεσε τους άδελφους αύτου, καί εφαγον καί επιον, καί έκοιμήθησαν έν τω ορει. Έθυσε θυσίαν έν τω ορει· ηύχαρίστησε, φησί, τω Θεω έπί τοΐς γεγονόσι· Καί εφαγον, καί επιον, καί έκοιμήθησαν έν τω ορει. Άναστάς δε Λάβαν τω πρωϊ κατεφίλησε τους υιους αύτου, καί τάς θυγατέρας αύτου, καί εύλόγησεν αύτούς. Καί άποστραφείς Λάβαν άπηλθεν εις τον οικον αύτου. Ειδες, άγαπητε, πόση του Θεου ή σοφία, όπως κατά ταύτον καί τήν περί τον δίκαιον πρόνοιαν έπεδείξατο, κάκεΐνον άπέστησε της κατ' αύτου άδικίας, καί δι' ών αύτω παρεγγύησε μή λαλησαι πονηρά κατά του Ίακώβ, εις τήν της θεογνωσίας οδον κατά μικρον αύτον ένήγαγε, καί ο καθάπερ θηρίον έπιτρέχων, καί φθάσαι βουλόμενος καί άνελεΐν, άπολογησάμενος καί καταφιλήσας καί τάς θυγατέρας καί τους υιους αύτων, ουτως οικαδε υπέστρεψε; Τάχα εις πολυ μήκος τον λόγον έξετείναμεν, άλλά της ιστορίας εις τήν άνάγκην ήμας ταύτην καταστησάσης.

Διόπερ ένταυθα στήσαντες τον λόγον, έκεΐνο παρακαλέσωμεν υμων τήν άγάπην, ώστε πάντα ποιειν καί πραγματεύεσθαι, ινα τήν άνωθεν εύνοιαν έπισπασώμεθα. Εάν γάρ έκεΐνον εχωμεν εύμενη, πάντα ήμΐν ραδια εσται καί εύκολα, καί ούδεν ήμας των έν τω παρόντι βίω λυπησαι δυνήσεται, καν λυπηρον ειναι δοκή. Τοσαύτη γάρ της αύτου δυνάμεως ή υπερβολή, ώς καί αύτά τά λυπηρά εις το έναντίον περιτρέπειν, όταν βούληται. Ουτω καί Παυλος έν θλίψεσιν ων εχαιρε καί ήγάλλετο τή προσδοκία των άποκειμένων άμοιβών πτερούμενος. Δια τούτο και ο Προφήτης ελεγεν, Έν θλίψει έπλάτυνάς μοι, διδάσκων ήμάς, ότι έν αύτή τή θλίψει τυγχάνοντα άδείας καί άνέσεως αύτον άπολαύειν παρεσκεύαζεν ο Θεός. Τοιοΰτον τοίνυν εχοντες Δεσπότην, ουτω δυνατόν, ούτως εύμήχανον καί σοφον, ουτω φιλάνθρωπον, τα παρ' έαυτών εισφέρωμεν, καί της άρετής πολυν ποιώμεθα λόγον, ινα καί τών ένταΰθα καί τών μελλόντων έπιτύχωμεν άγαθών, χάριτι καί φιλανθρωπία του Κυρίου ήμών Ίησοΰ Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί ή δόξα καί το κράτος, άμα τω άγίω Πνεύματι, νΰν καί άεί, καί εις τους αιώνας τών αιώνων. Αμήν.

Πρώτη αποκλειστική εισαγωγή και δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο 

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν  Τόμος 54

Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια και  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: