18 ΟΜΙΛΙΑ ΝΘ΄.Καί ήλθεν Ίακώβ είς Σαλήμ πόλιν Σηκίμων

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν

Τόμος 54

18 ΟΜΙΛΙΑ ΝΘ΄.Καί ήλθεν Ίακώβ είς Σαλήμ πόλιν Σηκίμων,καί έκτήσατο τήν μερίδα τοΰ άγροΰ παρά Έμώρ τοΰ πατρος Συχέμ έκατόν άμνών, καί έστησεν έκεΐ θυσιαστήριον, καί έπεκαλέσατο τον Θεον τοΰ Ίσραήλ.

α. Είδετε χθες καί τοΰ κοινοΰ των άπάντων Δεσπότου τήν ύπερβάλλουσαν φιλανθρωπίαν, καί των μαθητών τήν φιλοσοφίαν, καί των Ιουδαίων τήν άγνωμοσύνην.

Είδετε μεθ' όσης άνεξικακίας έπεστόμισεν αύτων τήν άναίσχυντον τόλμαν, τήν ύπερ των μαθητων άπολο γίαν ποιούμενος, καί δεικνυς ότι αύτοί οι τον νόμον έκδικεΐν έθέλοντες, άγνοοΰσι τοΰ νόμου το βούλημα, καί ότι τής άληθείας φανείσης ετι τή σκιά παρακαθήσθαι ήθελον. Είδετε πως άνωθεν καί έξ άρχής τάς παρατηρήσεις νομικάς άνελεΐν έσπούδαζε, διδάσκων αύτους ότι τοΰ ήλίου τής δικαιοσύνης φανέντος ούκ ετι δυνατον το λυχνιαιον ένεργειν φως· ή γαρ αύγή τοΰ φωτος τοΰ ήλιακοΰ προσβάλλουσα άποκρύπτει τούτου τήν χρείαν. Έμάθετε πως δυνατον άεί έορτάζειν, καί άπηλλάχθαι τής των καιρων παρατηρήσεως.

Διά γάρ τοΰτο παρεγένετο ο Δεσπότης ο ήμέτερος,

Ινα ήμάς έλευθερώση τής των καιρων άνάγκης, καί παρασκευάση ύψηλότερα πέτεσθαι, καί έν ούρανω λοιπον εχειν το πολίτευμα, καί άνθρώπους όντας τήν των άγγέλων μιμεΐσθαι πολιτείαν, καί καταγελάν πάντων των άνθρωπίνων πραγμάτων. Φέρε δή σήμερον, εί δοκεΐ, έπί τήν άκολουθίαν των πρώην ήμΐν είρημένων έκ των τοΰ μακαρίου Μωϋσέως ρημάτων έπανελθόντες, έκεΐθεν ύμΐν παραθωμεν έστίασιν. ’Ίστε γάρ ότι έπανελθόντος έκ Μεσοποταμίας τοΰ Ίακώβ, καί τήν προς τον άδελφον συντυχίαν ποιησαμένου, καί μετά τοΰτο διαχωρισθέντος, καί έκείνου μεν εις τήν Σηείρ ορμήσαντος, του δε Ιακώβ τας σκηνας πηξαμένου, και τον τόπον άπο του συμβάντος όνομάσαντος Σκηνας, ένταΰθα τον λόγον κατελύσαμεν· διο χρή τα έξης έπελθόντες κατα δύναμιν τήν ήμετέραν τήν διδασκαλίαν ύμΐν παραθεΐναι τήν πνευματικήν. Έν άδεία γαρ λοιπον γεγονώς ο δίκαιος, καί έλευθερωθείς πάσης άγωνίας, Ήλθε, φησίν, εις πόλιν Σηκίμων, καί έκτήσατο τήν μερίδα τοΰ άγροΰ παρα Έμώρ τοΰ πατρος Συχεμ έκατον άμνών καί εστησεν έκεΐ θυσιαστήριον, καί έπεκαλέσατο τον Θεον τοΰ Ισραήλ. Μή άπλώς παρατρέχωμεν τα έν ταΐς θείαις Γραφαΐς κείμενα. Ει γαρ οι τα ψήγματα τοΰ χρυσίου έκ της γης άνορύττοντες, πάντα πόνον ύπομένουσι, καί πάντων άνέχονται τών δυσχερών, ώστε δυνηθηναι της γης χωρίσαι το χρυσίον· πολλω μάλλον ήμάς δίκαιον αν είη τά λόγια τοΰ Πνεύματος διερευνάσθαι, καί τήν έξ αύτών ώφέλειαν καρπωσαμένους, ούτως έντεΰθεν έξιέναι. Έννόει μοι τοίνυν τοΰ θαυμαστοΰ τούτου άνδρος τήν φιλοσοφίαν, όπως τοσαύτης άπολαύων της άνωθεν ροπης, καί ορών έαυτοΰ τήν περιουσίαν αύξομένην, τήν τών θρεμμάτων λέγω, καί τοσούτων παίδων χορον αύτω περιεστώτα, ού περί οικοδομας λαμπρας έαυτον έξέδωκεν, ούδε άγρους καί κώμας ώνήσασθαι έσπούδασε δυναμένους άρκέσαι προς τήν διανομήν τών παίδων. Ταΰτα γαρ καί τα τοιαΰτα οι νΰν ήμΐν προβάλλονται, καί ενα πολλάκις τις έσχηκώς υιον μυρία τα τάλαντα χρυσίου συλλέγειν σπουδάζει, καί άγρους ώνήσασθαι καί οικοδομας περιφανεΐς κατασκευάζειν. Καί είθε έκ δικαίων πόνων, καί ανευ άδικίας τούτων τήν περιουσίαν συνέλεγεν· άλλα το βαρυ καί πάντων δεινότερον, οτι έτέρους άρπάζων, καί πλεονεκτών, καί πράγματα συρράπτων, ουτω τας έτέρων ούσίας εις έαυτον μεθίστησι. Καί έάν τις ερηται· Τίνος ενεκεν ή τοσαύτη τών χρημάτων μανία; εύθέως τον παΐδα προβάλλεται, καί δια τήν περί έκεΐνον εύνοιαν ταΰτά φησι διαπράττεσθαι. Καί ούτος μεν καν παΐδα προβαλλόμενος ταΰτα άφοσιοΰται, εικη καί μάτην. Εισί δε οι μηδε παιδας εχοντες μεμήνασι περί τήν των χρημάτων συλλογήν, καί μυριάκις αν ελοιντο τα άνήκεστα ύπομεΐναι, η ενα όβολον προέσθαι τινί τών δεομένων. Άλλ' ο δίκαιος ούτος ούδεν τοιοΰτον έβουλεύσατο, ούδε ένενόησεν, άλλα καί ήνίκα εδει βραχυν άγρον ώνήσασθαι, έκατον άμνους δους, ουτω τοΰ άγροΰ τήν μερίδα ώνήσατο παρα Έμώρ τοΰ πατρος Συχέμ. Και ορα του άνδρος το φιλόθεον, και τίνος ενεκεν άγρον λαβεΐν έσπούδασε. Καί εστησεν έκεΐ, φησί, θυσιαστήριον, καί έπεκαλέσατο τον Θεον του Ισραήλ· καί του άγρου τήν μερίδα δι' ούδεν ετερον ώνήσατο, η ινα τάς εύχαριστίας άνενέγκη τω κοινω πάντων Δεσπότη. Τουτον απαντας έχρην ζηλουν τους έν τή χάριτι τον προ του νόμου, καί μή ουτω μαίνεσθαι περί τήν των χρημάτων συλλογήν. Τίνος γαρ ενεκεν, ειπέ μοι, καί εαυτω τοσαυτα φορτία άκανθων συνάγεις, καί τοΐς παιδίοις τοΐς σοΐς υλην κακίας καί ύπόθεσιν καταλιμπάνων ούκ αίσθάνη· Ούκ οιδας οτι σου μάλλον κήδεται του σου παιδος, συ δε ώς πλείονα τήν περί αύτον έπιδεικνύμενος πρόνοιαν, άφορμάς αύτω καταλιπεΐν σπουδάζεις τάς δυναμένας ύποβρύχιον αύτου τήν ψυχήν έργάσασθαι;

Ή ούκ οισθα οτι ή νεότης καί καθ' εαυτήν μεν εύόλισθόν έστι πράγμα καί οξύρροπον προς κακίαν; Όταν δε καί χρημάτων περιουσίαν προσλάβη, πολλω μάλλον έπιρρεπέστερον το κακον γίνεται. Καθάπερ γάρ πυρ υλην προσλαβον, σφοδροτέραν άνάπτει τήν φλόγα· ουτω καί ή νεότης καθάπερ πυράν τήν υλην των χρημάτων δεξαμένη, τοσαύτην άνάπτει τήν κάμινον, ώς ολόκληρον έμπρησαι του νέου τήν ψυχήν. Πότε γάρ ο τοιουτος δυνήσεται σωφροσύνης έπιμελήσασθαι, καί άκολασίαν φυγεΐν, καί τους ύπερ της άρετης πόνους άναδέξασθαι, η τι ετερον πνευματικόν; 

β. Ή ούκ άκούεις του Χριστου, οτι η  μέριμνα του αιωνος τούτου καί ή άπάτη του πλούτου συμπνίγει τον λογισμον, καί ακαρπος γίνεται· ας καί άκάνθας ώνόμασεν; Ειπών γάρ το εν μεν του σπόρου είς τάς άκάνθας έμπεπτωκέναι, ειτα ερμηνεύων τοΐς μαθηταΐς τίνες εΐσίν αι ακανθαι, φησίν· Ή μέριμνα του αιωνος τούτου, καί ή άπάτη του πλούτου συμπνίγει τον λογισμον, καί ακαρπος γίνεται. Καί καλως άκάνθαις παρείκασε τήν μέριμναν του αΙωνος τούτου. Καθάπερ γάρ αι ακανθαι ούκ έωσι προκύψαι τον σπόρον, άλλά τή πυκνότητι συμπνίγουσι το καταβληθέν· ουτω καί αι μέριμναι αι βιωτικαί τον σπόρον τον πνευματικον, έπειδάν εις τήν ψυχήν καταβληθή, ούκ άφιάσι καρπον ένεγκεΐν, άλλά συγκαίουσαι καί συμπνίγουσαι, καθάπερ αι ακανθαι, ούκ έωσι προκύψαι τον σπόρον τον πνευματικόν. Καί ή άπάτη, φησί, του πλούτου. Καλως ειπεν άπάτην του πλούτου· καί γάρ όντως άπάτη έστί. Τί γάρ όφελος των τοσούτων ταλάντων, καί της τοσαύτης των χρημάτων περιβολης; Ναι, φησί· πολλήν τήν εύφροσύνην παρέχει το κεκτησθαι. Ποίαν εύφροσύνην; Καί τί λέγω εύφροσύνην; Ούχί τούτο μάλιστα τας άκαίρους άθυμίας, τας πολλας άηδίας τίκτεσθαι παρασκευάζει; Καί ουπω λέγω τήν δια ταυτα κόλασιν έπηρτημένην, άλλ' άπλώς τα έν τω παρόντι βίω, οτι ούδέ ήδονήν το πράγμα εχειν δύναται, άλλά καθημερινάς ταραχας καί άηδίας. Καί ούχ ουτω τήν θάλατταν εστιν ιδειν προς τα κύματα κορυφουμένην, ως τήν τοιαύτην ψυχήν ύπο τών λογισμών καί τών παθών πολιορκουμένην, καί προς απαντας καί οικείους καί άλλοτρίους άηδώς διακειμένην. Καί έάν ποτε καν μέρος τι τούτων ύφέληταί τις (πολλα γαρ τα συμπίπτοντα, καί πολλοί οί έφεδρεύοντες, καί οίκετών κακουργίαι, καί δυναστευόντων έπήρειαι), τότε δή, τότε εύρήσεις τους τοιούτους άβίωτον τον βίον ήγουμένους. Ποίων ούν ούκ αν είεν θρήνων οί τοιουτοι άξιοι, οί καθ' έαυτών απαντα πράττειν σπουδάζοντες, καί έπί λύμη της έαυτών ψυχης ταυτα συλλέγειν βουλόμενοι; Άλλ', εΐ δοκει, τούτους καταλιπόντες, έπί τήν κατα τον δίκαιον ίστορίαν έπανέλθωμεν, καί ’ίδωμεν τών έξης τήν άκολουθίαν. Έστησε, φησί, θυσιαστήριον έν τη μερίδι του άγρου, καί έπεκαλέσατο τον Θεον Ισραήλ, καί λοιπον έν Σηκίμοις τήν οίκησιν έβουλεύσατο ποιήσασθαι. Άλλ' ορα πάλιν οπως ο δίκαιος καί ένταυθα τήν οικείαν έπιείκειαν έπιδείκνυται. Τί γάρ; Έξηλθε, φησί,

Δεινα ή θυγάτηρ Λείας, Ιδειν τας θυγατέρας τών έγχωρίων. Καί ΐδών αύτήν Συχέμ ο υίος Έμώρ, έκοιμήθη μετ' αύτης, καί ήγάπησε, φησί, τήν παρθένον, καί έλάλησεν αύτη κατα τήν διάνοιαν της παρθένου. Είδες οσον έστίν ή νεότης κακον, έπειδαν μή εχη χαλινον, τον εύσεβη λογισμόν; Είδε γαρ, φησί, τήν κόρην, καί ολος ύπο της οψεως ερωτος γεγονώς, τήν έπιθυμίαν είς εργον έξήγαγε, Καί έλάλησεν αύτη κατα τήν διάνοιαν της παρθένου.

Τί έστι, Κατα τήν διάνοιαν της παρθένου; Έπειδή νέα ήν ή κόρη, έκεινα, φησίν, αύτη διελέχθη, ά ήν ίκανα έπισπάσασθαι καί έλειν αύτήν. Καί φησι προς τον πατέρα· Λάβε μοι τήν παιδίσκην ταύτην είς γυναίκα. Ήκουσε δέ ο Ιακώβ το γεγονος, καί τέως πράως εφερεν, άναμένων τών άδελφών αύτης τήν παρουσίαν. Ήσαν γαρ έν τοις ποιμνίοις.

Καί παρεσιώπησε, φησίν, Ιακώβ έως του έλθειν αύτούς. Παραγενομένου δέ του Έμώρ προς τον Ιακώβ, ήλθον και οί άδελφοί της Δείνας· καί άκουσαντες τα γεγενημενα εις την άδελφην αυτών, κατενύγησαν. Τί έστι, Κατενυγησαν; Έλυπήθησαν, ουκ άνεκτον αυτοΐς ώφθη, άλλα καί πάνυ χαλεπόν, καί λύπης αυτοΐς ύπόθεσις γεγονε. Λυπηρόν γαρ, φησίν, ήν αυτοΐς σφόδρα, οτι ασχημον έποίησεν έν Ίσραηλ Συχεμ, κοιμηθείς μετα της θυγατρος Ίακώβ. Όρας τών παίδων την σωφροσύνην; Μεγίστην υβριν το πράγμα έλογίσαντο. Είδες πώς μεν ο δίκαιος τους εαυτου παιδας έπαίδευσεν εις την άρετήν; πώς δε ο του Εμώρ υίος εις εργον άγαγών αυτου την έπιθυμίαν, τω πατρί καί πάση τη πόλει ολέθρου ύπόθεσις γίνεται; Άλλα πρότερον άκούσωμεν τα παρα του Έμώρ προς αυτους λεγόμενα, καί μετα ταυτα είσεσθε τών άδελφών της Δείνας την πανουργίαν, καί οπως έκδικησαι τα εις την άδελφην γεγενημένα σπουδην έποιήσαντο. Καί έλάλησε, φησίν, αυτοις Έμώρ λεγων· Συχεμ ο υίός μου προείλετο τη ψυχη την θυγατέρα ύμών. Όρα πώς ήδη τον μέλλοντα καταλήψεσθαι αυτον όλεθρον μηνύει. Προείλετο, φησί, τη ψυχη, άντί του, Την ψυχην αυτου έξέδωκεν ύπερ της θυγατρος ύμών. Εκείνος μεν ελεγε, την έπιθυμίαν αυτου την έπί την κόρην δηλών· μετα βραχυ δε έμάνθανεν, οτι της άπωλείας καί εαυτου καί πάντων τών αυτόθι τουτο εσται ύπόθεσις. Επεί ουν, φησίν, ουτως έκκαίεται της κόρης, Δότε αυτην αυτω γυναίκα, καί έπιγαμβρεύσατε ήμΐν. Τας θυγατέρας ύμών δότε ήμΐν· καί τας θυγατέρας ήμών λάβετε τοΐς υίοΐς ύμών, καί έν ήμΐν κατοικεΐτε. Καί Ιδου ή γη πλατεΐα έναντίον ύμών, κατοικεΐτε καί έμπορεύεσθε έπ' αυτης, καί κτήσασθε έν αυτη. Όρα τον πατέρα δια την περί τον παΐδα φιλοστοργίαν οσην ποιεΐται προς τους ξένους την φιλοφροσύνην, καί οπως αυτους έφελκύσασθαι βούλεται, πάσης αυτοΐς της χώρας την έξουσίαν διδούς. Καί ταυτα μεν ο πατήρ· ο δε παΐς θεασάμενος του πατρος την περί αυτον κηδεμονίαν, καί οπως πάντα ποιεΐν έτοιμος ήν, ώστε αυτω είς εργον άγαγεΐν το σπουδασθεν, προστίθησι καί παρ' εαυτου, καί φησι τω Ίακώβ καί προς τους άδελφους της κόρης· Ευροιμι χάριν έναντίον ύμών, καί ο έαν είπητε, δώσομεν. Πληθύνατε την φερνην, καί δώσω, καθ' ο τι αν είπητέ μοι, καί δώσετέ μοι την παΐδα ταύτην είς γυναΐκα. Είδες καί τον πατέρα δια την περί τον παΐδα κηδεμονίαν πολλην τήν παράκλησιν ποιούμενον, και τον νέον έτοίμως απαντα προϊέμενον ύπερ του της κόρης έπιτυχεΐν 

γ. Τουτο γαρ, τουτο το ολέθριον πάθος πάντα πείθει τον άλόντα καταδέξασθαι, μέχρις αν αύτον εις αύτον άγάγη του αδου τον πυθμένα. Καί θέα μοι· ο μεν πρεσβύτης Ιακώβ ταυτα άκούων σιγά, καί τήν οικείαν έπιείκειαν μιμούμενος ούδεν φθέγγεται, άλλα πράως φέρει τήν εις τήν θυγατέρα γεγενημένην έπήρειαν. Οι δε υιοί Ιακώβ είπαν, φησί, τω Συχεμ καί Έμώρ τω πατρί αύτου μετα δόλου, καί έλάλησαν αύτοΐς, οτι έμόλυναν τήν άδελφήν αύτων. Σκόπει μοι δια τήν του ένος λαγνείαν πως απαντες οι τήν πόλιν οικουντες συναπολαύουσι των κακων. Καθάπερ γαρ πυράς άναφθείσης καί οι πλησίον οικουντες του κινδύνου μετέχουσι, του πυρος απαντα έπινεμομένου· τον αύτον δή τρόπον καί νυν η του νέου άκολασία ού μόνον τον πατέρα, άλλα καί πάντας τους της πόλεως άρδην ήφάνισε. Τί ούν οι παΐδες του Ιακώβ; Μετα δόλου προς αύτους άποκρίνονται. ’Άξιον άκουσαι, ίνα μάθητε οπως ύπερήλγησαν της άδελφης. Είπαν γαρ, φησί, Συμεών καί Λευί άδελφοί Δείνας, υιοί δε Λείας· Ού δυνησόμεθα ποιησαι το ρήμα τουτο, δουναι τήν άδελφήν ημων άνθρώπω, ος εχει άκροβυστίαν. Έαν ούν περιτέμνησθε τήν σάρκα της άκροβυστίας ύμων, δώσομεν τας θυγατέρας ημων ύμΐν, καί άπο των θυγατέρων ύμων ληψόμεθα, καί έσόμεθα ώς γένος εν. Τα μεν της προτάσεως εύλογα καί άκόλουθα· άλλα μετα δόλου, φησί, διελέχθησαν. Καί έαν μή βούλησθε, φησί, τουτο ποιησαι, λαβόντες τήν θυγατέρα ημων άπελευσόμεθα. Ταυτα μεν οι περί τον Συμεωνα καί τον Λευί τον κατα πάντων φόνον μελετωντες προέτειναν. Έκεΐνοι δε προς το σπουδαζόμενον ορωντες, καί τήν κόρην λαβεΐν έπιθυμουντες, κατεδέξαντο τα ειρημένα. καί ήρέσθησαν τοΐς προταθεΐσιν. Ήρεσε γαρ, φησίν, ο λόγος έναντίον αύτων, καί ούκ ήμέλλησε του πληρωσαι τα ρηθέντα ο νεανίσκος. Ένέκειτο γαρ τη θυγατρί Ιακώβ. Όλος, φησίν, ήν τη έπιθυμία της κόρης έκδεδομένος. Καί έλθόντες αύτός τε καί ο πατήρ προς τήν πύλην, φησί, διελέχθησαν πάσι τοΐς τήν πόλιν οικουσι, καί συνεβουλεύσαντο τήν περιτομήν καταδέξασθαι κατα τήν έκείνων πρότασιν, καί δέξασθαι αύτους προς τήν συνοίκησιν. Καί έπλήρουν έκεΐνοι παραχρημα τα παρα του Έμώρ καί του Συχεμ λεχθέντα· καί πάντες άθρόον το σημεΐον της περιτομής έπί το σώμα έδέχοντο.

Άλλα τούτο μαθόντες οί περί τον Συμεών καί τον Λευί εις εργον άγαγεΐν έπείγονται τα ηδη βουλευθέντα αύτοΐς Καί λαβόντες έκαστος τήν μάχαιραν αύτοΰ εισηλθον εις τήν πόλιν άσφαλώς. Τί έστιν, Εις τήν πόλιν άσφαλώς; Καίτοι δύο μόνοι οντες, προς τοσοΰτον πληθος παρετάττοντο· άλλα πολλήν αύτοΐς τήν άσφάλειαν προεξένει το πάντας έκείνους καθάπερ τραυματίας κεΐσθαι. 'Ίνα γαρ τοΰτο ήμΐν δηλον ποιήση ή θεία Γραφή, φησίν· Έγένετο δε έν τη ήμέρα τη τρίτη, οτε ησαν έν τω πόνω.

Τοΰτο έκείνοις τήν άσφάλειαν κατεσκεύαζε, καί τους δύο ισχυροτέρους τών πολλών ειργάζετο. Καί άπέκτειναν, φησί, παν άρσενικον, άντί τοΰ, πάντας τους ανδρας τους δια το περιτετμησθαι κειμένους, ώς ειπεΐν, προς τήν σφαγήν έτοίμους Οντας· καί μετα τών αλλων καί τον νέον, τον εις τήν άδελφήν αύτών ύβρίσαντα, έπεξηλθον. Καί ούκ άρκεσθέντες τη τοςαύτη τιμωρία, καί τα πρόβατα, φησίν, αύτών καί πάντα τα κτήνη, καί πάντα τα σώματα αιχμαλωτίσαντες, ούτως έπανηλθον, καί αύτανδρον άνεΐλον τήν πόλιν. Είδες, άγαπητε, οσον ειργάσατο κακον ένος νέου προπέτεια; είδες οσον ηνεγκεν ολεθρον πασι τοΐς τήν πόλιν οικοΰσι; Ταΰτα δή μανθάνοντες άναχαιτίζωμεν τών ήμετέρων παίδων τας ορμας, καί πολυν τη νεότητι τον χαλινον κατασκευάζωμεν, τον άπο τοΰ φόβου, τον άπο της νουθεσίας· καί έπιμελώμεθα της αύτών σωφροσύνης, καί πάντα ποιώμεν καί πραγματευώμεθα, ώστε τήν ήλικίαν της νεότητος δυνηθηναι διαφυγεΐν τας άτόπους έπιθυμίας. Δια γαρ τοΰτο καί ο κοινος ήμών Δεσπότης ιδών της άνθρωπίνης φύσεως τήν άσθένειαν, τον γάμον ένομοθέτησεν, ώστε της παρανόμου ήμας μίξεως άπαγαγειν.

Μή τοίνυν άμελώμεν τών νέων, άλλ' ιδόντες της καμίνου τήν πυραν, πρίν η εις άσέλγειαν έγκυλισθηναι, σπουδάζωμεν κατα τον τοΰ Θεοΰ νόμον αύτούς συνάπτειν προς γάμον, ινα καί τα της σωφροσύνης αύτοΐς διατηρηται, καί μηδεμίαν λύμην δέξωνται έξ άκολασίας, εχοντες άρκοΰσαν παραμυθίαν, καί δυνάμενοι της σαρκος τα σκιρτήματα καταστέλλειν, καί κολάσεως έκτος είναι. Άλλ' ’ίδωμεν οπως τα παρα τών παίδων γεγενημένα διέθηκε τον πρεσβύτην. Είπε γαρ, φησίν, Ιακώβ· Συμεών καί Λευί, μισητόν με πεποιήκατε, ώστε πονηρόν με είναι τοΐς κατοικοΰσι τήν γην. Τίνος ενεκεν, φησί, τοσαύτην έπεδείξασθε τήν άμυναν; Τα γαρ παρ' ύμών γεγενημένα μίσος έμοί μέγιστον προξενήσει παρα πάντων τών κατοικούντων τήν γην. Είτα δεικνυς τήν δειλίαν, έν ή κατέστη, φησιν, Εγω δέ ειμι ολιγοστος, και συναχθέντες έπ' έμε συγκόψουσί με, καί έκτριβήσομαι· μονονουχί λέγων· Ούκ ίστε οτι ολίγοι οντες εύκόλως τα αύτα και ήμείς πεισόμεθα, ώσπερ ύμείς τούτους διαθείναι ήβουλήθητε. Καί καθάπερ ο Συχεμ τω πατρί καί πασι τοίς τήν πόλιν οίκουσι τούτου του ολέθρου γέγονεν αίτιος, ουτω καί ύμείς έμοί. Δια γαρ ύμας καί αύτος μισητός εσομαι, καί ούδεν το κωλύον έκτριβηναί με δια τήν ύμετέραν τόλμαν. Οι δε, φησίν, είπαν· Άλλ' ώσεί πόρνη χρήσονται τη άδελφή ήμών; Όρα τους παίδας σωφροσύνης ενεκεν τήν άμυναν έπιδειξαμένους· άπολογουνται γαρ τω πατρί, καί φασι· Κατήσχυναν ήμας, ώς είπείν, ώσεί πόρνη έχρήσαντο τή άδελφή ήμών· καί δια τουτο τουτο ποιησαι κατηναγκάσθημεν, ινα καί τοίς είς το έξης διδασκαλία γένηται, μή τοιαυτα τολμάν. 

δ. Άλλ' ορα μοι λοιπον ένταυθα τήν άφατον του Θεου κηδεμονίαν τήν περί τον δίκαιον. Επειδή γαρ είδεν αύτον δεδοικότα δια τα ύπο τών παίδων γεγενημένα τήν αύτόθι ο’ίκησιν, Είπε, φησίν, ο Θεός· Άναστας άνάβηθι είς τον τόπον Βαιθήλ, καί οίκει έκεί.

Επειδή δέδοικας τους ένταυθα, άναχώρει, φησίν, έντευθεν, καί οίκει είς τήν Βαιθήλ, Καί ποίησον έκεί θυσιαστήριον τω Κυρίω τω οφθέντι σοι έν τω σε άποδιδράσκειν άπο προσώπου Ήσαυ του άδελφου σου. Καί είπεν Ίακωβ τω ο’ίκω αύτου καί πασι τοίς μετ' αύτου· ’Άρατε τους θεους τους άλλοτρίους έκ μέσου ύμών, καί καθαρίσθητε, καί άλλάξασθε τας στολας ύμών, καί άναστάντες άναβώμεν είς Βαιθήλ, καί ποιήσωμεν έκεί θυσιαστήριον τω Κυρίω τω έπακούσαντί μου έν ήμέρα θλίψεως, ός ήν μετ' έμου, καί διέσωσέ με έν τή οδω, ή έπορεύθην. Σκόπει του δικαίου πάλιν τήν ύπακοήν καί το φιλόθεον. Επειδή ηκουσεν, Άνάβηθι είς Βαιθήλ, καί ποίησον θυσιαστήριον, καλέσας πάντας τους αύτου είπεν· Άρατε τους θεούς. Ποίους, άν τις είποι, θεούς; Ούδαμου γαρ εστιν Ιδείν θεους αύτον έσχηκότα· άνωθεν γαρ καί έξ άρχης φιλόθεος ήν ο δίκαιος. Άλλ' αΐνιττόμενος ίσως τους θεους τους του Λάβαν, ους ή 'Ραχήλ ήν ύφελομένη, δια τουτό φησιν· Επειδή μέλλομεν τω άληθινω Θεω, τω άεί μοι τήν παρ' αύτου προστασίαν νείμαντι, τας εύχαριστίας αναφερειν, εξαρατε, ει τινα εστιν υμιν είδωλα, Και καθαρίσασθε, καί αλλαξασθε τας στολας υμών, καί ούτως επί τήν πόλιν ορμήσομεν, καί έξωθεν καί έσωθεν έαυτους καθαραντες, ουτω σύνελθετε. Μή μόνον τη τών ίματίων φαιδρότητι τήν καθαρότητα δεικνύντες, αλλα καί τη τών ειδώλων αφαιρεσει τους λογισμούς της διανοίας εκκαθαραντες, ουτως ανελθωμεν επί τήν Βαιθήλ. Καί έδωκαν, φησί, τω Ιακώβ τους θεους τους αλλοτρίουσ (ού γαρ ήσαν αύτών), και τα ενώτια τα εν τοις ωσιν αύτών. Ισως γαρ καί ταΰτα σύμβολα τινα ήν τών ειδώλων εκείνων, διο καί αύτα μετα τών θεών προσφερουσι τω Ιακώβ. Καί έκρυψεν αύτα, φησίν, υπο τήν τερεβινθον τήν εν Σηκίμοις, καί απώλεσεν αύτα έως της σήμερον ήμερας. Έκρυψε, φησίν, αύτα καί απώλεσεν, ώστε καί αύτους τους της πλάνης δούλους τήν πλανην διαφυγειν, καί μηδενα έτερον τήν εξ αύτών λύμην δεξασθαι. Καί ταΰτα απαντα διαπραξαμενος ο δίκαιος, Έξηρε, φησίν, εκ Σηκίμων, καί εποιειτο τήν ορμήν εις τήν Βαιθήλ. Άλλ' ορα μοι παλιν τοΰ Θεοΰ τήν περί αύτον κηδεμονίαν, καί πώς ήμάς διδασκει ή Γραφή απαντα σαφώς. Έξελθόντος γαρ, φησί, τοΰ δικαίου εκ Σηκίμων, Έγενετο φόβος Θεοΰ επί τας πόλεις τας κύκλω αύτών, καί ού κατεδίωξαν οπίσω τών υίών Ισραήλ. Είδες πόση ή πρόνοια, και πώς εναργής ή παρ' αύτοΰ αντίληψις εγενετο; Έπεπεσε γαρ επ' αύτους φόβος, καί ού κατεδίωξαν οπίσω αύτών. Έπειδή γαρ τοΰτο εδεδοίκει ο δίκαιος, καί έλεγεν· Όλιγοστός ειμι, καί εκτριβήσομαι· δια τοΰτό φησιν, Φόβου αύτοις επιπεσόντος ού κατεδίωξαν οπίσω αύτών. Όταν γαρ αύτος βούληται τήν ροπήν τήν παρ' έαυτοΰ εισενεγκειν, και τους ασθενεις ισχυροτερους τών δυνατών απεργαζεται, τους ολίγους τών πλειόνων δυνατωτερους, και ούδεν αν γενοιτο μακαριστότερον τοΰ τήν άνωθεν επισπασαμενου ροπήν. Καί απηλθε, φησίν, Ιακώβ εις Λούζαν, η εστιν εν γη Χαναάν, η εστι Βαιθήλ, καί πάς ο λαος ο μετ' αύτοΰ. Καί φκοδόμησεν εκει θυσιαστήριον, καί εκαλεσε το ονομα τοΰ τόπου Βαιθήλ· εκει γαρ επεφανη αύτω ο Θεος εν τω αποδιδρασκειν αύτον απο προσώπου Ήσαΰ τοΰ αδελφοΰ αύτοΰ. Παραγενόμενος, φησίν, εις τήν Βαιθήλ, εποίησε το προσταχθεν, καί το θυσιαστήριον οικοδομήσας εκαλεσε το ονομα τοΰ τόπου Βαιθήλ. Άπεθανε δε, φησί, Δεβόρρα ή τροφος 'Ρεβεκκας, και έτάφη κατώτερον Βαιθήλ ύπο τήν βάλανον και έκάλεσεν Ιακώβ το Ονομα αύτής, βάλανος πένθους. Όρας πως άεί άπο των συμβαινόντων τους τόπους ώνόμαζεν, ώστε διηνεκή διασώζεσθαι τήν μνήμην; Καί πως, αν τις ε’ίποι, ή τροφος τής Ρεβέκκας συνήν τω Ιακώβ πρόσφατον άπο τής Μεσοποταμίας παραγενομένω, καί μηδέπω τήν προς τον πατέρα συντυχίαν ποιησαμένω; Ή τάχα τούτο αν είποιμεν, ότι, ήνίκα άπο του Λάβαν έπανήει, συνανελθεΐν τω Ιακώβ έπεθύμησεν, ώστε δια μακρού του χρόνου τήν Ρεβέκκαν θεάσασθαι· καί πρίν ή τα τής συντυχίας γενέσθαι, έκεΐ τον βίον κατέλυσεν. 

ε. Άλλ', ει βούλεσθε, καί ήμεΐς ένταύθα στήσωμεν τον λόγον άρκεσθέντες τοΐς ειρημένοις, έκεΐνο παρακαλέσαντες ύμων τήν άγάπην, ώστε καί αύτους πολλήν τής άρετής ποιεΐσθαι τήν έπιμέλειαν, καί τής των νέων σωφροσύνης έπιμελεΐσθαι. Εντεύθεν γαρ, ώς ειπεΐν, άπαντα τίκτεται τα κακά. Ή γαρ συνήθεια τής πονηρίας τω χρόνω προϊούσα τοσαύτην έργάζεται τήν λύμην, ώς μηδεμίαν λοιπον παραίνεσιν δύνασθαι περιγενέσθαι των άπαξ ύπο τής πονηρίας προδιδομένων, καί καθάπερ αιχμαλώτων άγομένων, ήπερ αν ο διάβολος κελεύη. Έκεΐνος γάρ έστι λοιπον ο έπιτάττων, καί τα ολέθρια έκεΐνα κελεύων έπιτάγματα, άπερ μεθ' ήδονής πληρούσιν οι νέοι, το παρον μόνον ήδυ ορωντες, καί τήν μετα ταύτα οδύνην ού λογιζόμενοι. Διο παρακαλω χεΐρα ορέγειν τοΐς παισί τοΐς ήμετέροις, ινα μή καί των ύπ' έκείνων πραττομένων αύτοί τας εύθύνας ύποστωμεν. Η ούκ ίστε, τί ο πρεσβύτης Ήλεί πέπονθεν, ού προσηκόντως διορθούμενος των παίδων τα έλαττώματα; Όταν γαρ ή πάθος τομής δεόμενον, ει μέλλοι ο ιατρος τούτο καταιονήσει θεραπεύειν, ταχέως άνίατον έργάζεται το πάθος, ού τήν αρμόττουσαν έπάγων ιατρείαν· τον αύτον δή τρόπον καί ο πρεσβύτης έκεΐνος οφείλων αξια των πλημμελημάτων εισπράξασθαι τους έαυτού παΐδας, πολλή τή έπιεικεία χρησάμενος, τής τιμωρίας αύτοΐς καί αύτος έκοινώνησε. Φοβηθέντες ούν, παρακαλω, το ύπόδειγμα, καί οι παιδας εχοντες προνοωμεν τής τούτων ανατροφής, καί απλως έκαστος των συνοικούντων τήν έπιμέλειαν ποιείσθω, καί κέρδος μέγιστον κρινέτω τήν τού πλησίον ώφέλειαν, ινα τα προς άρετήν έκαστος πεπαιδευμένος, καί τής κακίας τήν πεΐραν διαφυγεΐν δυνηθή, καί τήν άρετήν έλόμενος πολλήν έπισπάσηται τήν ανωθεν ροπήν ής γένοιτο πάντας ήμας έπιτυχεΐν, χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου ήμών Ίησοΰ Χριστού, μεθ' ού τώ Πατρι, αμα τω άγίω Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμή, νΰν και άεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Πρώτη αποκλειστική εισαγωγή και δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο 

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν  Τόμος 54

Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια και  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: