Μικρός Ευεργετινός
Μοναχού Παύλου Ευεργετινού
Θ. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΥΠΟΤΑΓΗΣ, Η ΩΦΕΛΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠ` ΑΥΤΗΝ ΚΑΙ ΠΩΣ ΤΗΝ ΚΑΤΟΡΘΩΝΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ.
Από το Γεροντικό
ΕΙΠΕ ο αββάς Αντώνιος, ότι ή υπακοή με την εγκράτεια έχει τη δύναμη νά υποτάσσει και τα θηρία. Ό αββάς Ποιμήν είπε, ότι μία φορά ρώτησε κάποιος τον αββά Παισιο: Τι θα κάνω με την ψυχή μου, πού είναι αναίσθητη και δεν έχει φόβο Θεού; Πήγαινε, απάντησε ο γέροντας, και υποτάξου σ' έναν άνθρωπο πού έχει φόβο Θεού. Ή αναστροφή σου μ' εκείνον θα σε μάθει κι εσένα νά φοβάσαι το Θεό. Είπε ο αββάς Μωυσης σ' έναν αδελφό: Έλα, αδελφέ μου, στην αληθινή υπακοή, όπου υπάρχει ταπείνωση όπου υπάρχει δύναμη, όπου υπάρχει χαρά, όπου υπάρχει υπομονή, όπου υπάρχει μακροθυμία, όπου υπάρχει φιλαδελφία, όπου υπάρχει κατάνυξη, όπου υπάρχει αγάπη. Γιατί όποιος κάνει καθαρή υπακοή, έχει αποκτήσει όλες τις εντολές του Θεού. Κάποτε τέσσερις σκητιώτες, ντυμένοι με δέρματα ζώων, ήρθαν στον μεγάλο Παμβώ. Ο καθένας τους του φανέρωσε την αρετή του αλλού: Ο πρώτος έκανε μεγάλη νηστεία. Ο δεύτερος είχε τέλεια ακτημοσύνη. Ο τρίτος ξεχώριζε για την πολλή του αγάπη. και ο τέταρτος έκανε υπακοή σ' έναν γέροντα είκοσι δύο ολόκληρα χρόνια. Τούς λέει λοιπόν ο αββάς Παμβώ:
Σάς βεβαιώνω, πώς ή αρετή του τετάρτου είναι μεγαλύτερη από τις αρετές των άλλων. Γιατί ο καθένας σας την κάθε αρετή, πού απέκτησε, την κράτησε με το δικό του θέλημα. Αυτός όμως έκοψε το θέλημά του και κάνει αλλού το θέλημα. Γι` αυτό είναι ανώτερός σας. Ομολογητές είναι όσοι κάνουν υπακοή, αν τη φυλάξουν ως το τέλος. Ο αββάς Ρούφος είπε, ότι αυτός πού κάθεται στην υποταγή πνευματικού πατέρα, έχει περισσότερο μισθό από τον αναχωρητή, πού μένει μόνος του στην έρημο. Ο αββάς Ποιμήν είπε: Μη μετράς τις αρετές σου, αλλά υποτάξου καλύτερα σε κάποιον πού ζει ενάρετα. Ο αββάς Ιωσήφ ο Θηβαίος είπε, ότι τρία πράγματα είναι πού εκτιμά περισσότερο ο Θεός το πρώτο, όταν ο άνθρωπος είναι άρρωστος και του έρχονται κι άλλοι πειρασμοί, κι αυτός τούς δέχεται ευχαριστώντας τον Κύριο. Το δεύτερο, όταν όλα τα έργα γίνονται καθαρά ενώπιον του Θεού, χωρίς νά έχουν τίποτα το ανθρώπινο. Το τρίτο, όταν κανείς μένει στην υποταγή πνευματικού πατέρα και απαρνιέται όλα τα δικά του θελήματα. ο τελευταίος έχει ένα στεφάνι παραπάνω. Του αββά Μάρκου 'Εκείνος πού βρίσκεται κάτω από την εξουσία της αμαρτίας, δεν μπορεί μόνος του νά νικήσει το σαρκικό φρόνημα, γιατί έχει τον ερεθισμό ακατάπαυστο και εγκατεστημένο μέσα στα μέλη του. 'Όσοι είναι εμπαθείς, πρέπει νά προσεύχονται και νά υποτάσσονται. 'Εκείνος πού αγωνίζεται με υποταγή και προσευχή εναντίον του σαρκικού θελήματος, είναι αγωνιστής πού μεταχειρίζεται καλή μέθοδο, εκδηλώνοντας τον νοητό πόλεμο με την αποχή από τα αισθητά. Του άγίου Διαδόχου Η υπακοή έχει αναγνωριστεί σαν το πρώτο καλό ανάμεσα σ' όλες τις βασικές αρετές, γιατί διώχνει την οίηση (δηλαδή τη μεγάλη ιδέα πού έχει κανείς για τον εαυτό του) και γεννάει μέσα μας την ταπεινοφροσύνη. Γι' αυτό και σ' εκείνους πού τη δέχονται με ευχαρίστηση, γίνεται θύρα πού οδηγεί στην αγάπη του Θεού. Την υπακοή αθέτησε ο Αδάμ, και κατρακύλησε στον αβυσσαλέο τάρταρο. Την υπακοή αγάπησε ο Κύριος, και, οικονομώντας τη δική μας σωτηρία, έγινε άνθρωπος και υπάκουσε στον Πατέρα Του μέχρι θανάτου κι αυτό, ενώ δεν ήταν καθόλου κατώτερος από τη μεγαλοσύνη Εκείνου για νά καταργήσει το έγκλημα της ανθρώπινης παρακοής με τη δική Του υπακοή και νά επαναφέρει στη μακάρια και αιώνια ζωή εκείνους πού θα ζήσουν με υπακοή. Πρώτα λοιπόν γι' αυτή την αρετή πρέπει νά φροντίζουν, όσοι θέλουν νά πολεμήσουν τη διαβολική οίηση. Και αυτή ή αρετή, με τον καιρό, θα μας δείξει αλάθητα όλους τούς δρόμους των αρετών. Του αββά Κασσιανού Ο διάβολος με κανένα άλλο ελάττωμα δεν οδηγεί τόσο στο βάραθρο της απώλειας τον άνθρωπο, όσο με το νά τον πείσει νά μην καταδέχεται νά ρυθμίζει τη ζωή του σύμφωνα με τη διδασκαλία και τις υποδείξεις των Πατέρων, αλλά ν' ακολουθεί το δικό του θέλημα. Γιατί αυτός πού πορεύεται σύμφωνα με τη δική του κρίση και γνώμη, ποτέ δεν θα προχωρήσει με ασφάλεια, αλλά πολλές φορές θα σκοντάψει και θα πλανηθεί, και, βαδίζοντας λες συνεχώς μέσα στο σκοτάδι, θ' αντιμετωπίσει κινδύνους πολλούς και φοβερούς. Πρέπει νά μάθουμε και τούτο, παίρνοντας παραδείγματα και από τις ανθρώπινες τέχνες και επιστήμες: Αν δηλαδή εκείνες, πού αφορούν πράγματα χειροπιαστά, δεν μπορούμε μόνοι μας νά τις μάθουμε, αλλά έχουμε ανάγκη από κάποιον, πού θα μας τις διδάξει σωστά και θα μας αναλύσει κάθε πλευρά τους, δεν είναι αφελές και ανόητο νά νομίζουμε, ότι την πνευματική τέχνη, πού είναι απ' όλες τις τέχνες και τις επιστήμες ή πιο δύσκολη κι ή πιο επίμοχθη, θα κατορθώσουμε νά τη μάθουμε χωρίς δάσκαλο; Γιατί δεν πρόκειται για τέχνη σωματική και ορατή, όπως είναι οι υπόλοιπες τέχνες, πού ασχολούνται μόνο με σωματικά ζητήματα. πρόκειται για τέχνη κρυμμένη και αόρατη, καθώς αποβλέπει μόνο στην ψυχή και έχει σκοπό νά την κάνει θεοειδή. Ή αποτυχία σ' αυτή την τέχνη δεν προκαλεί πρόσκαιρη βλάβη, αλλ' απώλεια της ψυχής και αιώνιο. θάνατο και κόλαση. Του άγίου Μαξίμου Ο Θεός και Λόγος του Θεού και Πατέρα βρίσκεται μυστικά μέσα σε καθεμιά από τις εντολές Του. Ό Θεός και Πατέρας, πάλι, είναι εκ φύσεως όλος αχώριστος σε όλον το Λόγο Του. Εκείνος λοιπόν πού δέχεται μία θεία εντολή και την εφαρμόζει, δέχεται το Λόγο του Θεού πού υπάρχει μέσα σ' αυτήν. Εκείνος πού δέχθηκε το Λόγο διαμέσου των εντολών, δέχθηκε δια μέσου Αυτού και τον Πατέρα, πού υπάρχει εκ φύσεως μέσα σ' Αυτόν, όπως και το Πνεύμα, πού επίσης υπάρχει εκ φύσεως μέσα σ' Αυτόν. Γιατί λέει: «Αμήν λέγω ύμίν, ο λαμβάνων όντινα πέμψω, εμέ λαμβάνει. ο δε εμέ λαμβάνων, λαμβάνει τον πέμψαντά με» (Ίω. 13:20). Εκείνος λοιπόν πού δέχθηκε εντολή και την τήρησε, δέχθηκε και κρατάει μυστικά μέσα του την Άγία Τριάδα. Του άγίου Έφραίμ Επειδή δεν υπομένουμε εκούσια μικρή θλίψη για τον Κύριο, πέφτουμε ακούσια σε πολλές και βαρείες θλίψεις. και επειδή δεν θέλουμε ν' αφήσουμε το δικό μας θέλημα για τον Κύριο, προξενούμε στους εαυτούς μας ψυχική βλάβη και καταστροφή. και επειδή δεν ανεχόμαστε νά ζούμε ή νά μπούμε σε υποταγή και εξουδένωση για τον Κύριο, στερούμε τούς εαυτούς μας από την παρηγοριά των δικαίων. και επειδή δεν πειθαρχούμε στις νουθεσίες όσων μας βάζουν νόμους για τον Κύριο, γινόμαστε αντικείμενα της χαιρεκακίας των πονηρών δαιμόνων. και επειδή δεν ανεχόμαστε την αυστηρή τιμωρία, θα μας δεχθεί το καμίνι της άσβηστης φωτιάς, όπου δεν θα υπάρχει πια ποτέ παρηγοριά.
Ι. ΝΑ ΜΗΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ ΣΕ ΤΙΠΟΤΕ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΟΛΑ ΝΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΕΤΕ ΤΟΥΣ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ και ΝΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΚΑΘΑΡΑ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΤΟΥ.
Από το Γεροντικό
ΕΠIΣΚΕΦΘHΚAME κάποτε έναν από τούς πατέρες και τον ρωτήσαμε: Αν κάποιος, πού πειράζεται από έναν λογισμό και βλέπει ότι νικιέται, διαβάζει συχνάπυκνά όσα είπαν οι πατέρες για το λογισμό αυτό και προσπαθεί νά τα εφαρμόσει, χωρίς όμως νά το κατορθώνει απόλυτα, τι είναι προτιμότερο. Νά φανερώσει σε κάποιον από τούς πατέρες το λογισμό του ή νά προσπαθήσει μόνος του να εφαρμόσει όσα διάβασε και νά περιοριστεί στην πληροφορία της δικής του συνειδήσεως; Έχει υποχρέωση, απάντησε ο γέροντας, νά φανερώσει το λογισμό του σε άνθρωπο πού θα μπορέσει νά τον ωφελήσει, και νά μη βασιστεί μόνο στον εαυτό του. Γιατί δεν μπορεί κανείς νά βοηθήσει τον εαυτό του, όταν μάλιστα ταλαιπωρείται από τα πάθη. Νά τι συνέβη σε μένα όταν ήμουνα νέος: Είχα ένα ψυχικό πάθος πού με νικούσε. 'Ακούγοντας λοιπόν ότι ο αββάς Ζήνων είχε θεραπεύσει πολλούς, πού ήταν σε παρόμοια κατάσταση, αποφάσισα νά πάω και νά του μιλήσω. Ό σατανάς όμως με εμπόδιζε, βάζοντάς μου τη σκέψη: Αφού ξέρεις τι πρέπει νά κάνεις, εφάρμοσε όσα διαβάζεις γιατί νά πας και νά ενοχλήσεις το γέροντα; Κάθε φορά πού αποφάσιζα, ωστόσο, νά επισκεφθώ το γέροντα και νά του μιλήσω, ο πόλεμος του πάθους υποχωρούσε, με τέχνασμα του πονηρού, για νά μην πάω. Και όταν έπαιρνα την απόφαση νά μην πάω, κυριευόμουνα πάλι από το πάθος. Σ' αυτή την παγίδα μ' έριχνε πολύ καιρό ο εχθρός, πού δεν ήθελε νά φανερώσω το πάθος στο γέροντα. 'Αλλά και πολλές φορές, πού πήγα αποφασισμένος νά του πω το λογισμό μου, ο εχθρός δεν με άφηνε, γεννώντας μέσα στη καρδιά μου ντροπή και λέγοντάς μου μυστικά: Αφού ξέρεις πώς πρέπει νά θεραπευθείς, τι χρειάζεται νά μιλήσεις σε κάποιον σχετικά; Άλλωστε εσύ δεν αδιαφορείς για τον εαυτό σου. Ξέρεις τι είπαν οι Πατέρες. Αυτά μου έβαζε στο νου ο αντίπαλος, για νά μη φανερώσω το πάθος στο γιατρό και θεραπευθώ. Ό γέροντας, από την άλλη μεριά, ενώ καταλάβαινε ότι είχα λογισμούς, δεν μου έκανε παρατήρηση, περιμένοντας νά τούς φανερώσω ο ίδιος. Με δίδασκε μόνο για τον σωστό τρόπο ζωής, και με άφηνε νά φύγω. Κάποτε όμως, γεμάτος θλίψη, είπα μέσα μου: 'Ως πότε, ταλαίπωρη ψυχή μου, δεν θα θέλεις νά γιατρευτείς; άλλοι έρχονται στο γέροντα από μακριά και θεραπεύονται, κι εσύ δεν ντρέπεσαι, νά έχεις κοντά σου το γιατρό και νά μη γίνεσαι καλά; Ζεστάθηκε έτσι ή καρδιά μου και είπα μέσα μου: Ας πάω στο γέροντα, κι αν δεν βρω κανέναν (άλλον) εκεί, θα καταλάβω πώς είναι θέλημα Θεού να του αποκαλύψω το λογισμό μου. Πράγματι, πήγα και δεν βρήκα κανέναν. Ο γέροντας, όπως συνήθιζε, με νουθέτησε γύρω από τη σωτηρία της ψυχής και για το πώς θα καθαρθεί κανείς από τούς ρυπαρούς λογισμούς. Εγώ από ντροπή δεν του φανέρωσα πάλι τίποτα, 'κι ετοιμαζόμουνα νά φύγω. Σηκώθηκε, έκανε ευχή και με ξεπροβόδιζε, βαδίζοντας μπροστά μου, ως την εξώπορτα. τον ακολουθούσα από κοντά, ενώ με βασάνιζαν οι λογισμοί: Νά μιλήσω ή να μη μιλήσω στο γέροντα; Εκείνος στράφηκε, είδε πόσο βασανιζόμουν από τούς λογισμούς, με χτύπησε στο στήθος και μου είπε: "τι έχεις; " Άνθρωπος είμαι κι εγώ!". Μόλις είπε αυτά τα λόγια, νόμισα πώς ή καρδιά μου ανοίχτηκε. Πέφτω με το πρόσωπο στα πόδια του, παρακαλώντας τον με δάκρυα: Ελέησέ με!". "τι έχεις;", μου λέει ο γέροντας. "δεν ξέρεις τι έχω;", αποκρίθηκα. "'Εσύ πρέπει νά το πεις!", είπε εκείνος. Τότε λοιπόν, με πολλή ντροπή, του εξομολογήθηκα το πάθος μου. και μου λέει: "Γιατί ντρεπόσουνα νά μου το πεις τόσον καιρό; δεν είμαι κι εγώ άνθρωπος; θέλεις λοιπόν νά σου φανερώσω αυτό πού ξέρω; δεν έχεις ήδη τρία χρόνια, πού έρχεσαι εδώ μ' αυτούς τούς λογισμούς, και δεν τούς αναφέρεις;". το ομολόγησα, κι έπεσα πάλι μπροστά του, παρακαλώντας τον: Ελέησε με, για τον Κύριο!". "Πήγαινε", μου είπε, "Μην παραμελείς την προσευχή σου και μην κατακρίνεις κανέναν" . Πήγα πράγματι ατό κελί μου και αφοσιώθηκα με επιμέλεια στην προσευχή μου. με τη χάρη του Χριστού και τις ευχές του γέροντα, ποτέ πια δεν ενοχλήθηκα από το πάθος εκείνο. Είπε ο αββάς , Αντώνιος: Ξέρω μοναχούς, πού έπεσαν μετά από πολλούς ασκητικούς κόπους κι έφτασαν ως την παράκρουση, επειδή στήριξαν τις ελπίδες τους μόνο στον αγώνα τους και δεν έδωσαν σημασία στην εντολή Εκείνου, πού είπε: «Έπερώτησον τον πατέρα σου, και αναγγείλει σοι, τούς πρεσβυτέρους σου, και ερούσι σοι» (Δευτ. 32:7). Είπε ο αββάς Μωυσής: Ό μοναχός πού έχει πνευματικό πατέρα, δεν έχει όμως υπακοή και ταπείνωση, και αυτόβουλα νηστεύει η κάνει οτιδήποτε άλλο πού θεωρεί καλό, δεν θ' αποκτήσει ποτέ καμιά αρετή ούτε ξέρει τι ειναι μοναχός. Του αββά Ισαάκ Αδελφέ, αν σφάλεις σ' ένα πράγμα, μην πεις ψέματα από ντροπή, αλλά βάλε μετάνοια λέγοντας (στον πλησίον), "Συγχώρεσέ με" , και το σφάλμα σου εξαφανίζεται. Μην έχεις άλλα στο στόμα σου και άλλα στην καρδιά σου, γιατί ο Θεός δεν εμπαίζεται. Όλα τα βλέπει, και τα κρυφά και τα φανερά. Κάθε λογισμό λοιπόν και κάθε θλίψη και κάθε θέλημά σου κάθε υποψία σου μην τα κρύψεις, αλλά φανέρωσέ τα ελεύθερα στο γέροντά σου. Και ότι ακούς απ' αυτόν, φρόντιζε νά το εφαρμόζεις με πίστη. 'Έτσι ο πόλεμος γίνεται ελαφρότερος. Γιατί χαρά αλλού δεν βρίσκουνε τα πονηρά πνεύματα, παρά στον άνθρωπο πού κρατάει κρυφούς τούς λογισμούς του, είτε ειναι καλοί είτε κακοί. Παράδωσε την καρδιά σου στην υπακοή των πατέρων σου, και ή χάρη του Θεού θα κατοικήσει μέσα σου. Μη θεωρείς τον εαυτό σου συνετό, για νά μην πέσεις στα χέρια των εχθρών σου. Το νά σωπαίνεις και νά μην εξαγορεύεις τούς λογισμούς σου, δείχνει ότι ζητάς την τιμή του κόσμου και την άθλια δόξα του. 'Εκείνος όμως πού έχει το θάρρος νά εξαγορεύεις τούς λογισμούς του στους πατέρες του, τούς διώχνει μακριά του. Πάντα νά παίρνεις τη συμβουλή των πατέρων σου, και θα είσαι σ' όλη σου τη ζωή αναπαυμένος. Του αββά Ισαάκ Δείγμα αληθινής ταπεινώσεως είναι το να φανερώνουμε στους πατέρες όχι μόνο όσα κάνουμε αλλά και όσα σκεφτόμαστε. Γιατί αυτός ο τρόπος προετοιμάζει το μοναχό για νά βαδίσει το σωστό δρόμο χωρίς βλάβη και εμπόδιο. Είναι αδύνατον σ' εκείνον πού ρυθμίζει τη ζωή του σύμφωνα με την κρίση και τη γνώμη των προχωρημένων πατέρων, νά πέσει σε απάτη των δαιμόνων. και αυτή κάθε αυτή, άλλωστε, ή φανέρωση και αποκάλυψη στους πατέρες των πονηρών σκέψεων, τις μαραίνει και τις εξασθενίζει. Όπως το φίδι, όταν το βγάλεις από μία σκοτεινή τρύπα στο φως, τρέχει για νά σωθεί και νά εξαφανιστεί, έτσι και οι πονηροί λογισμοί, όταν φανερωθούν με την ειλικρινή ομολογία και εξαγόρευση, φεύγουν από τον άνθρωπο. Δεν υπάρχει λοιπόν άλλη οδός σωτηρίας από την εξαγόρευση των λογισμών στους πατέρες και τη μη καταφρόνηση της παραδόσεως των προγόνων. Γιατί και αυτοί Δεν κινήθηκαν από τη δική τους θέληση, αλλ' από το Θεό και τις θεόπνευστες Γραφές για να παραδώσουν στους μεταγενέστερους (αυτή τη συνήθεια), το να συμβουλεύονται (δηλαδή) τούς προοδευμένους (στην αρετή). Αυτό μπορούμε νά το μάθουμε και από πολλά άλλα μέρη της θεόπνευστης Γραφής, προπαντός όμως από την ιστορία του άγίου Σαμουήλ του προφήτη. Αυτός, αν και (αφιερώθηκε) από νήπιο στο Θεό από τη μητέρα του και αξιώθηκε νά συνομιλεί με το Θεό, δεν πίστεψε στο λογισμό του. Μολονότι μία και δύο φορές τον κάλεσε ο Θεός, τρέχει προς τον γέροντα Ήλεί, παίρνει οδηγίες απ' αυτόν και τον συμβουλεύεται πως ν' αποκρίνεται ατό Θεό (Α' Βασ. 3:9). και εκείνον, πού τον διάλεξε ο Θεός σαν άξιό Του, θέλει με τούς κανόνες και τη διδαχή του γέροντα νά καθοδηγείται, κι έτσι νά οδηγηθεί στην ταπείνωση. Μα και τον Παύλο, πού τον κάλεσε ο ίδιος ο Χριστός και συνομίλησε μαζί του, ενώ μπορούσε αμέσως νά του ανοίξει τα μάτια και νά του δείξει την οδό της τελειότητος, τον στέλνει στον Ανανία και τον βεβαιώνει ότι θα μάθει απ' αυτόν την οδό της αλήθειας, λέγοντας: «Εισελθε εις την πάλιν, και λαληθήσεταί σοι τι σε δει ποιείν» (Πράξ. 9:6). με τούτα μας διδάσκει ν' ακολουθούμε τις οδηγίες των προοδευμένων. 'Αφού και ο ίδιος ο απόστολος το διδάχθηκε αυτό, το εκπλήρωνε έπειτα με τα έργα του, εφόσον γράφει για τον εαυτό του: «Άνήλθον εις 'Ιεροσόλυμα ιδείν Πέτρον και Ίάκωβον. και ανεθέμην αυτοίς το ευαγγέλιον δ κηρύσσω, μήπως εις κενόν τρέχω ή εδραμον» (πρβλ. Γαλ. 1:1819. 2:2). Αλίμονο! το «σκεύος της εκλογής», αυτός πού ανυψώθηκε ως τον τρίτο ουρανό και άκουσε από τον ίδιο το Θεό «άρρητα ρήματα», αυτός, πού πάντα τον συνόδευε ή χάρη του Άγίου Πνεύματος, βεβαιώνοντας το λόγο της διδαχής του με τα θαύματα πού ακολουθούσαν, αυτός ομολογεί πώς είχε ανάγκη από τις συμβουλές των αποστόλων πού προηγήθηκαν. Ποιος λοιπόν είναι τόσο αλαζόνας και υπερήφανος, ώστε νά μη φρίττει ακούγοντας αυτά, και νά μη φοβάται ν' ακολουθεί τη γνώμη του Όπως φοβάται τη φωτιά της γέεννας και την αιώνια κόλαση; Γιατί σε κανέναν ο Κύριος Δεν αποκαλύπτει το δρόμο της τελειότητος, παρά μόνο αν οδηγηθεί σ' αυτόν από πνευματικούς πατέρες. 'Όπως μας παραγγέλλει και με το στόμα του προφήτη: «Έπερώτησον τον πατέρα σου, και αναγγελεί σοι, τούς πρεσβυτέρους σου, και ερούσί σοι» (Δευτ. 32:7). Από τον άγιο Βαρσανούφιο Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά 'Ιωάννη τον προφήτη: Για όλους τούς λογισμούς, πού ξεφυτρώνουν στην καρδιά μου, πρέπει νά ρωτάω τούς γέροντες; Δεν είναι ανάγκη, απάντησε ο γέροντας, νά ρωτάει κανείς για όλους τούς λογισμούς πού περνούν από την καρδιά, γιατί φεύγουν και χάνονται. Νά ρωτάει μόνο γι' αυτούς τούς λογισμούς πού επιμένουν και πολεμούν. Συμβαίνει, θα λέγαμε, με τούς λογισμούς Ότι και μ' έναν άνθρωπο, πού ορίζεται από πολλούς, αλλ' αγνοεί και προσπερνάει τις ύβρεις. Τότε δεν κάνει καμιά ενέργεια. "Αν όμως κάποιος (από τούς υβριστές του) στραφεί εναντίον του και τον πολεμήσει, τότε τον καταγγέλλει στις αρχές. 'Έρχεται δηλαδή στον άρχοντα και υποβάλλει μήνυση εναντίον εκεί νου πού τον πολέμησε. Έτσι γίνεται και με τούς λογισμούς: Πρέπει νά κάνουμε στους γέροντες εξαγόρευση εκείνων μονάχα πού μας πολεμούν ή μένουν μέσα μας πολύν καιρό.
ΙΑ. ΑΣ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ ΟΣΟΥΣ ΜΑ ΒΛΑΠΤΟΥΝ, ΕΣΤΩ ΚΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΟΙ Η ΓΙΑ ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΛΟΓΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΙ ΣΑΝ ΠΡΟΤΥΠΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΑΣΚΟΥΝ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ.
Από το Γεροντικό
ΕΝΑΣ γέροντας είπε: Αν σταθείς σ' έναν τόπο και δεις εκεί κάποιους να καλοπερνούν, μην τούς ζυγώσεις. Αν όμως υπάρχει άλλος, πού είναι φτωχός και δεν έχει ούτε ψωμί, πλησίασέ τον, και θα βρεις (ψυχική) ανάπαυση. 'Ο αββάς 'Αγάθων είπε: Αν υπάρχει κάποιος πού μου είναι πολύ αγαπητός, και καταλάβω ότι με παρασύρει σε κάποιο ελάττωμα, τον απομακρύνω από κοντά μου. 'Ένας γέροντας είπε: Πρέπει νά φεύγουμε μακριά απ' όλους όσοι δουλεύουν στην αμαρτία, έστω κι αν είναι φίλοι ή συγγενείς μας, έστω ακόμα κι αν έχουν το ιερατικό ή το βασιλικό αξίωμα. Γιατί ή απομάκρυνση απ' όσους δουλεύουν στην αμαρτία, μας χαρίζει την παρρησία ατό Θεό και τη φιλία Του. Κάποιος αδελφός έδινε κάποτε σ' έναν άλλο συμβουλές σύμφωνες με το θέλημα του Θεού. Πέρασε τότε από κεί ένας τρίτος αδελφός. Λέει λοιπόν σ' αυτόν ο πρώτος: Νά, συμβουλεύω τον αδελφό, και δεν θέλει νά μ' ακούσει. Πρέπει νά σ' ακούσει, απάντησε ο περαστικός. Συγχώρεσέ με, αλλ' από σένα και κακό αν ακούσει και το κάνει, χαρά θα είναι. Όχι, δεν είναι έτσι, είπε ο άλλος. Αν δεν δοκιμάσει, ότι (αυτό πού τον συμβουλεύω) είναι κατά Θεό, νά μη με ακούσει. και όχι μόνο εμένα, Μα ούτε και προφήτη, .αν δίνει συμβουλές αντίθετες στο θέλημα του Θεού. Γιατί ο απόστολος λέει: «Και εάν ημείς η άγγελος εξ ουρανού ευαγγελίσηται ύμίν παρ' δ παρελάβετε, ανάθεμα έστω» (πρβλ. Γαλ. 1:89). Του αββά Μάρκου Όταν δεις δύο κακούς νά έχουν μεταξύ τους αγάπη, νά γνωρίζεις ότι ο ένας βοηθάει τον άλλο στα κακά του θελήματα. Ό υπερήφανος και ο κενόδοξος ευχαρίστως συνεργάζονται μεταξύ τους, ο υπερήφανος επαινεί τον κενόδοξο, επειδή του φέρεται δουλικά' ενώ ο κενόδοξος εκθειάζει τον υπερήφανο, πού τον επαινεί συνεχώς. Εσύ ν' απομακρύνεσαι και από τούς δύο, για νά μη γίνεις μέτοχος της βλάβης πού προξενούν. Του άγίου Έφραίμ Αγαπητέ, αν δεις τούς παλαιότερους μοναχούς νά είναι αμελείς, πρόσεχε και φύλαγε τον εαυτό σου, μην τυχόν τούς μιμηθείς και ακολουθήσεις το δρόμο τους, και έτσι κληρονομήσεις κι εσύ μαζί μ' εκείνους την αιώνια κόλαση. Πρόσεξε πάλι, μην τυχόν, με το νά γίνεις αγωνιστής, υπερηφανευθείς απέναντί τους και πέσεις στην έπαρση, όπότε θα βρεθείς στα χέρια του εχθρού. Πρόσεχε λοιπόν τον εαυτό σου και προφύλαξε με πολλή επιμέλεια την ψυχή σου. Γιατί εμείς ούτε θα δικαιωθούμε ούτε θα κατακριθούμε από τα έργα των άλλων. Όταν θα οδηγηθούμε μπροστά στον Κριτή γυμνοί και ξεσκεπασμένοι, ο καθένας μας θα δώσει λόγο για τον εαυτό του και θα σηκώσει το βάρος των δικών του αμαρτιών. Γι' αυτό είναι καλό νά προσέχουμε πάντα τον εαυτό μας και νά μιμούμαστε εκείνους πού ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, παρατηρώντας τους και προσπαθώντας νά τούς μοιάσουμε. 'Αντίθετα, εκείνους πού παραμελούν τη σωτηρία τους και φροντίζουν μόνο για την εξωτερική τους εμφάνιση και συμπεριφορά, Μην τούς ζηλεύεις, για νά μη μοιάσεις σε στρατιώτη πού αιχμαλωτίστηκε από τούς αντιπάλου ς, και τώρα, ενώ έχει το σφράγισμα του βασιλιά, είναι υποδουλωμένος στους εχθρού ς Του. Γιατί είναι αδιάψευστος εκείνος πού είπε: «Αμήν λέγω ύμιν, ότι πάς ο ποιών την αμαρτία δούλός εστί της αμαρτίας» (Ίω. 8:34). Ή εμφάνιση είναι, θα λέγαμε, τα φύλλα, ενώ τα έργα οι καρποί. μη δώσεις λοιπόν σημασία στην εξωτερική εμφάνιση και θελήσεις νά μιμηθείς τέτοιους ανθρώπους, με τη δικαιολογία ότι τάχα δεν είσαι εσύ καλύτερος απ' αυτούς πού πέφτουν ατά πάθη. Στοχάσου αυτά πού λέει ή Γραφή, ότι «εν μεγάλη οικία ουκ εστί μόνον σκεύη χρυσά και αργυρά, αλλά και ξύλινα και οστράκινα, και α μένεις τιμήν, α δε εις ατιμίαν» (Β' Τιμ. 2:20). "Αν λοιπόν παρακούσεις τον Κύριο και εκτελέσεις τα έργα της αμαρτίας, θα είσαι σκεύος χωρίς αξία. "Αν όμως εκτελέσεις τα έργα του Κυρίου, θα είσαι εκλεκτό σκεύος «εις τιμήν, ήγιασμένον και ευχρηστον το δεσπότυ, εις πάν έργον αγαθόν ήτοιμασμένον» (Β' Τιμ. 2:21). Αγάπα την καλή συναναστροφή και απόφευγε την κακή. Γιατί ούτε ο μάγος ούτε ο ληστής ούτε ο τυμβωρύχος γεννήθηκαν τέτοιοι, αλλά έμαθαν τα εγκλήματα από ανθρώπους, πού ο διάβολος τούς διέστρεψε τη διάνοια. Ό Θεός όλα τα έκανε πολύ καλά (Γεν. 1:31). Νά μη σ' ευχαριστούν λοιπόν τα λουτρά και τα ποτά και οι θόρυβοι της αγοράς και οι απολαύσεις, για νά Μην πέσεις σε φοβερούς κινδύνους. Νά θυμάσαι πάντα την οδύνη των αμαρτωλών, και νά φοβάσαι μήπως κι εσύ σε λίγο καταδικαστείς στις ίδιες τιμωρίες . Δεν έτυχε ποτέ νά μπεις σε σπίτι, όπου πενθούσαν (κάποιον νεκρό), και, μόλις άκουσες το θρήνο και τα κλάματα, νά βγεις ουσιαστικά από κει μέσα. Από τα πρόσκαιρα λοιπόν πρέπει νά συμπεραίνεις για τα αιώνια. Γιατί λέει (ή Γραφή): «Δίδου σοφώ αφορμήν, και σοφώτερος εσταί» (Παροιμ. 9:9). Νά δέχεσαι χωρίς δυσφορία τις εντολές του Θεού και νά αποκρούεις έξυπνα τα τεχνάσματα του διαβόλου. Νά κόβεις τις βλαβερές συναναστροφές για νά έχεις εσωτερική ηρεμία. Ό εχθρός φροντίζει νά οπλίζει τούς αμελέστερους αδελφούς εναντίον των αγωνιστών. οι αγωνιστές όμως, αν προσέχουν, βρίσκουν ωφέλεια μέσω των αμελέστερων, σηκώνοντας τις αδυναμίες τους για χάρη του Κυρίου. Εκείνος πού σπλαχνίζεται τον πλησίον, θα βρει σπλαχνικό τον Κύριο απέναντί του. Αντίθετα, «ή κρίσης» θα είναι «αν έλεος το μη ποιήσαντι έλεος» (Ίακ. 2:13). Νά μη συνεργήσεις με κανέναν αδελφό σου ατή διάπραξη αμαρτίας. Φρόντισε μάλιστα, αν μπορείς, νά λυτρώσεις κι εκείνον απ' αυτή, για νά ζήσει (αιώνια) ή ψυχή σας μαζί με τον Κύριο. Ας είναι ο φόβος του Θεού συνεχώς μπροστά ατά μάτια σου, και ή αμαρτία δεν θα σε νικήσει. Αδελφοί, πρέπει νά προσέχουμε από κακή συμβουλή. Γιατί σήμερα με τούς περισσότερους ανθρώπους συμβαίνει ότι με δύο λαμπροφορεμένους, πού βαδίζουν μαζί στην αγορά, και πού απ' αυτούς ο ένας σκοντάφτει από απροσεξία, πέφτει στη λάσπη, καταλερώνει την υπέροχη στολή του, κι έπειτα, κινημένος από το φθόνο, επιδιώκει νά ρίξει και τον άλλο στο βούρκο, ώστε νά μην έχει μόνο αυτός άσχημη εμφάνιση. 'Έτσι και όσοι έπεσαν από την αρετή, αγωνίζονται νά ρίξουν και τούς άλλους, για νά μη ζουν μόνο αυτοί μέσα ατό βούρκο. Μιλούν μάλιστα ταπεινά και απαντούν γλυκά, για ν' απομακρύνουν σιγάσιγά από τη σωφροσύνη αυτούς πού τούς ακούνε, και νά τούς ρίξουν σε όμοιο με τον δικό τους βόθρο. και όχι μόνο δεν διστάζουν νά κάνουν οι ίδιοι αισχρά έργα, αλλά και τον πλησίον τους προτρέπουν σ' αυτά, λέγοντας: Γιατί μας αποφεύγεις; Επειδή είμαστε αμαρτωλοί; δεν ξέρεις, ότι ή ζωή αυτή είναι ένα «πέσεσήκω»;". και δεν ντρέπονται νά λένε τέτοια λόγια και άλλα παρόμοια. Γιατί; Επειδή αυτοί έχουν πέσει πια στην αμαρτία και δεν θέλουν νά σηκωθούν, όπως είπα. . Αλλά και σκάνδαλο γίνονται στους πολλούς και αιτία πτώσεως και διαφθοράς, και χρησιμοποιούνται σαν δόλωμα ατό αγκίστρι τού διαβόλου. Επιδιώκουν νά εξαπατήσουν τις αστήρικτες ψυχές και νά τις παρασύρουν στην ίδια καταστροφή. Γι' αυτό νά φυλάγεσαι από κάτι τέτοιους τύπους, αγαπητέ μου, Μην τυχόν σε ελκύσουν με τα γλυκά τους λόγια και σε στείλουν στην αιώνια κόλαση, όπου θα πάνε και οι ίδιοι. Τού αββά 'Ισαάκ Φίλος άμυαλος και επιπόλαιος είναι πηγή βλάβης, ενώ ή συναναστροφή με συνετούς είναι πηγή γλυκύτητας. Τσακίζει την καρδιά ή συντροφιά με ασύνετους. Καλύτερα νά κατοικήσεις μαζί με θηρία, παρά με ανθρώπους κακότροπους. Κάθισε μαζί με γύπες, παρά με πλεονέκτη και αχόρταγο. Γίνε φίλος με φονιά, παρά με φιλόνικο. Μίλησε με χοίρο, παρά με κοιλιόδουλο άνθρωπο' γιατί είναι καλύτερη ή γούρνα των χοίρων από στόμα λαίμαργο και αχόρταγο. Κάθισε ανάμεσα σε λεπρούς, παρά ανάμεσα σε υπερήφανους. Τού Αββα Ησαΐα Αν θέλεις ν' ακολουθήσεις τον Κύριό μας 'Ιησού Χριστό και νά κρεμάσεις μαζί Του, πάνω ατό σταυρό, τον παλιό σου εαυτό, πρέπει (πρώτα) νά διώξεις από κοντά σου εκείνους πού σε κατεβάζουν από το σταυρό(έπειτα,) νά ετοιμαστείς για νά υπομείνεις ταπεινώσεις και (τέλος,) νά αναπαύεις τις καρδιές εκείνων πού σε στενοχωρούν.
Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:
ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ
Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη
ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)
ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001
Επίτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο με αναφορά πηγής το
Ιστολόγιο
ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου