Μὴ φοβοῦ ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος, ἢ ὅταν πληθυνθῇ ἡ δόξα τοῦ οἴκου αυτού

Ιωάννης Χρυσόστομος  Τόμος 55

Ομιλίαι είς τους Ψαλμούς

Είς τόν  ψαλμόν ΜΗ' Μὴ φοβοῦ ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος, ἢ ὅταν πληθυνθῇ ἡ δόξα τοῦ οἴκου αὐτοῦ, καὶ περὶ φιλοξενίας.

αʹ. Ἡδὺ μὲν γηπόνῳ  τὸ ἄροτρον ἑλκύσαι εἰς καθαρισμὸν τῆς ἀρούρας, καὶ τὴν αὔλακα  ἀνατεμεῖν,  καὶ τὰς ἀκάνθας  ἀνασπάσαι, καὶ οὕτω  τὰ σπέρματα καταβαλεῖν, ἀκάνθης οὐκ οὔσης τῆς λυμαινομένης  τὸν σπόρον· πολὺ δὲ ἥδιον τῷ λέγοντι, ὅταν εἰς ἀκοὴν καταβάλλῃ  τὰ θεῖα νοήματα  θόρυβον οὐκ ἔχουσαν. ∆ιὰ δὴ τοῦτο μετὰ ἡδονῆς ἁπτόμεθα τὸν λόγον, ὅτι τὴν ἄρουραν ταύτην ἐκκεκαθαρμένην  ὁρῶμεν. Εἰ γὰρ καὶ τὴν διάνοιαν  ὑμῶν οὐ βλέπομεν, ἀλλὰ τὰ ὄμματα ὑμῶν διηνοιγμένα  καὶ προανεστηκυῖα ἡ ἀκοὴ σημεῖά μοι δίδωσι τῆς ἔνδοθεν γαλήνης. Εἰς μὲν γὰρ τὸ συνειδὸς ὑμῶν εἰσελθεῖν οὐ δύναμαι· τὰ δὲ ὄμματα ἑστηκότα καὶ μετέωρα γινόμενα φωνὴν  ἀφίησιν, ὅτι θόρυβος οὐδεὶς ἔνδον ἐστὶν, ἀλλὰ μᾶλλον βοᾶτε μετὰ προθυμίας· κατάβαλλε τὰ σπέρματα, ὑποδεχόμεθα  ὅπερ ἂν  καταβάλῃς,  διὰ τὴν  ἐλπίδα  τοῦ καρποῦ· πᾶσαν γὰρ φροντίδα βιωτικὴν  ἐξεώσαμεν τῆς διανοίας. ∆ιὰ δὲ τοῦτο καὶ βαθυτέρων ἀεὶ ἅπτομαι νοημάτων, θαῤῥῶν τῇ εὐγενείᾳ τῆς ἀρούρας.

Οὐ γὰρ δὴ σοφὸν διδάσκαλον ἡ Γραφὴ ζητεῖ μόνον, ἀλλὰ καὶ συνετὸν ἀκροατήν.∆ιὰ τοῦτο μακαρίζω μὲν ὑμᾶς, μακαρίζω δὲ καὶ ἐμαυτόν. Μακάριος γὰρ, φησὶν, ὁ λέγων εἰς ὦτα ἀκουόντων· καὶ, Μακάριοι οἱ πεινῶντες  καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην. Οὐκοῦν εἰς ὑμᾶς τοὺς μετὰ προθυμίας παραγενομένους  καταβαλοῦμεν  τὰ νοήματα. Οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι  πάντες  νῦν  ἐν ἀγοραῖς καὶ βιωτικαῖς  φροντίσι  κατασήπονται,  ὑμεῖς δὲ τῆς γῆς ὑψηλότεροι γινόμενοι, τὰ νοήματα νοερὰ δέχεσθε· κἀκεῖνοι μὲν τῇ δούλῃ δουλεύουσι, τῆς σαρκὸς ἐπιμελούμενοι,  ὑμεῖς δὲ τὴν εὐγενῆ καὶ ἐλευθέραν ψυχὴν  καλλωπίζοντες, διατηρεῖτε. Ποῦ γὰρ διατρίβεις, ἄνθρωπε, νῦν; Ἐν ἀγορᾷ. Ἵνα τί συναγάγῃς; Βόρβορον καὶ πηλόν. Ἐλθὲ, λάβε μύρον παρ' ἐμοῦ. Τί συνάγεις χρήματα ἀπολλύμενα, φιλαργυρίαν τὴν  τύραννον,  ἀρχὰς  τὰς  ἀπολλυμένας,  περιουσίαν  τῶν  βιωτικῶν   φροντίδων,   τὴν  νῦν οὖσαν, καὶ αὔριον οὐκ οὖσαν; τί δρέπῃ τὰ ἄνθη, καὶ ἀφίης τὸν καρπόν; τίτρέχεις   ὀπίσω   τῆς   σκιᾶς,  καὶ   οὐ  καταλαμβάνεις   τὴν   ἀλήθειαν;   τί   διώκεις   τὰ ἀπολλύμενα, καὶ οὐ ζητεῖς τὰ μένοντα; Ὅτι Πᾶσα σὰρξ χόρτος, καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου. Ἐξηράνθη ὁ χόρτος, καὶ τὸ ἄνθος ἐξέπεσε· τὸ δὲ ῥῆμα Κυρίου μένει εἰς τὸν  αἰῶνα.  Γέγονας  εὔπορος  χρήμασι; Καὶ τί  τοῦτο  πρὸς  τὴν  ψυχήν;  Εὐπορώτερος χρήμασι, καὶ πενέστερος τῇ ψυχῇ, κομᾷς τοῖς φύλλοις,  καὶ πένῃ τῷ καρπῷ. Τί ὄφελος; εἰπέ  μοι. Ἔλαβες χρήματα,  ἃ μέλλεις  ἐνταῦθα  καταλιμπάνειν·   ἔλαβες  ἀρχὴν,  ἐξ ἧς ἐπιβουλὴ  τίκτεται.  Ἐλθὲ, ἀπόλαυσον  λόγων  φιλοσόφων·  δαπάνησόν  σου τὰ ἁμαρτήματα,  ἀνάλωσόν  σου τὰ  παρανομήματα,  καθαρόν  σου ποίησον  τὸ  συνειδὸς, μετάρσιον ποίησον τὸν λογισμόν· γενοῦ ἄγγελος  καὶ ἄνθρωπος.  Κατάλιπε τῆς σαρκὸς τὴν φύσιν, καὶ λάβε κοῦφον τὸ πτερὸν τῆς ζωῆς, ἀπάλλαξον  σαυτὸν τῶν ὁρατῶν, καὶ κρέμασον  σεαυτὸν  ἐν  τοῖς  ἀοράτοις.  Ἀνάβα  εἰς  τοὺς  οὐρανοὺς,  χόρευε  μετὰ  τῶν ἀγγέλων,  παράστηθι  τῷ  βήματι  τῷ  ἄνω,  τῷ  ὑψηλῷ·  κατάλιπε  τὸν  καπνὸν,  καὶ τὴν σκιὰν, καὶ τὸν  χόρτον,  καὶ τὴν  ἀράχνην·  οὐδὲ γὰρ ὄνομα  οἶδα ἄξιον  τῆς  εὐτελείας ταύτης ἐπιθεῖναι. Ταῦτα δὲ λέγω,  καὶ λέγων  οὐ παύσομαι. Ἐλθὲ, καὶ γενοῦ  ἄνθρωπος,  ἵνα  μὴ ἐπιψεύδηταί   σου  ἡ  προσηγορία  τῆς  φύσεως.  Ἆρα συνήκατε  τὸ  λεχθὲν  πρὸς  ὑμᾶς; Ἄνθρωπός  ἐστι, φησὶν, ἀλλ' ἄνθρωπος  μὲν τὸ ὄνομα πολλάκις,  οὐκ ἄνθρωπος  δὲ τὸ φρόνημα. Ὅταν γὰρ ἴδω σε ἀλόγως βιοῦντα, πῶς σε καλέσω ἄνθρωπον, ἀλλ' οὐχὶ βοῦν; Ὅταν ἴδω  σε ἁρπάζοντα,  πῶς  σε καλέσω ἄνθρωπον,  ἀλλ' οὐχὶ  λύκον;  Ὅταν ἴδω  σε πορνεύοντα, πῶς σε καλέσω ἄνθρωπον, ἀλλ' οὐχὶ χοῖρον; Ὅταν  ἴδω σε δολερὸν, πῶς σε καλέσω ἄνθρωπον,  ἀλλ' οὐχὶ ὄφιν; Ὅταν ἴδω σε ἰὸν ἔχοντα,  πῶς σε καλέσω ἄνθρωπον,  ἀλλ'  οὐχὶ ἀσπίδα; Ὅταν ἴδω σε ἀνόητον,  πῶς σε καλέσω ἄνθρωπον,  ἀλλ' οὐχὶ  ὄνον;  Ὅταν  ἴδω  σε μοιχεύοντα,  πῶς  σε καλέσω  ἄνθρωπον,  ἀλλ'  οὐχὶ  ἵππον θηλυμανῆ;  Ὅταν ἴδω σε ἀπειθῆ  καὶ ἀσύνετον,  πῶς  σε καλέσω ἄνθρωπον,  ἀλλ' οὐχὶ λίθον; Ἔλαβες εὐγένειαν παρὰ τοῦ Θεοῦ, τί προδίδως τὴν ἀρετὴν τῆς φύσεως; Τί ποιεῖς; εἰπέ μοι. Ἕτεροι τέχνην ἔχουσιν ἄνθρωποι, τὰ ἄλογα, κατὰ τὸ ἐγχωροῦν, εἰς ἀνθρώπων εὐγένειαν  μετατιθέναι·  ψιττακοὺς  παιδεύουσι  φωνῇ  ἀνθρωπίνῃ   φθέγγεσθαι,  καὶ  τῇ τέχνῃ τὴν φύσιν βιάζονται· λέοντας ἡμέρους ἐργάζονται, διὰ τῆς ἀγορᾶς ἕλκοντες. Τὸν λέοντα ἥμερον ποιεῖς ζῶον ἀτιθάσσευτον, καὶ σαυτὸν λύκου ἀγριώτερον καθιστᾷς; Καὶ τὸ δὴ χαλεπώτερον,  ὅτι τῶν  μὲν ἀλόγων  ἕκαστον ἓν ἐλάττωμα  ἔχει, ὁ λύκος εἰς τὸ ἁρπακτικὸν, ὁ ὄφις εἰς τὸ δολερὸν, ἡ ἀσπὶς εἰς τὸ ἰῶδες· ἐπὶ δὲ ἀνθρώπου πονηροῦ οὐκ ἔνι τοῦτο. Οὐδὲ γὰρ ἓν ἐλάττωμα πολλάκις κέκτηται ὁ ἄνθρωπος, ἀλλὰ καὶ ἁρπακτικὸς γίνεται,  καὶ δολερὸς, καὶ ἰώδης, καὶ τὰς τῶν  ἀλόγων  κακίας εἰς τὴν ἑαυτοῦ συνάγει ψυχήν. Πῶς οὖν σε καλέσω ἄνθρωπον, ὃς οὐκ ἔχεις τῆς βασιλείας τὸ σύνθημα, οὐκ ἔχεις τὸ διάδημα, οὐκ ἔχεις  τὴν  πορφύραν;  Ποιήσωμεν, φησὶν,  ἄνθρωπον  κατ' εἰκόνα  καὶ ὁμοίωσιν ἡμετέραν. Ἐννόησον κατὰ τίνος εἰκόνα ἐγένου, ἄνθρωπε, καὶ μὴ κατενεχθῇς εἰς τὴν τῶν ἀλόγων  εὐτέλειαν.  Ἐὰν ἴδῃς βασιλέα πορφύραν ῥίψαντα καὶ διάδημα καὶ μετὰ τῶν  στρατιωτῶν  συναγελαζόμενον,  καὶ προδιδόντα  τὴν ἀρχὴν τὴν ἑαυτοῦ, πῶς καλέσεις  τὸν  τοιοῦτον  βασιλέα; Καὶ σὺ ἄνθρωπος  εἶ. Μή μοι οὖν  δείξῃς, ὅτι ψυχὴν ἀνθρώπου ἔχεις, ἀλλ' εἰ τὸ φρόνημα ἄνθρωπος  εἶ. Ἄρχων  εἶ τῶν ἀλόγων,  καὶ τῶν ἐν σοὶ ἀλόγων παθῶν δοῦλος ἐγένου;

βʹ. Καὶ πῶς γένωμαι  ἄνθρωπος;  φησίν. Εἰ κρατεῖς τῶν  λογισμῶν  τῆς σαρκὸς, ἐκείνων  τῶν ἀλόγων, εἰ ἐξέβαλες πορνείαν, εἰ ἐξέβαλες ἐπιθυμίαν  χρημάτων  ἄκαιρον, εἰ ἐξέβαλες τὴν  πονηρὰν  ἐκείνην  τύραννον,  εἰ καθαρὸν  σαυτοῦ τὸ χωρίον  εἰργάσω. Ἀλλὰ πῶς γίνῃ ἄνθρωπος; Ἐὰν ἔλθῃς ὧδε, ὅπου δημιουργοῦνται  ἄνθρωποι. Ἐὰν λάβω σε ἵππον, ποιῶ σε ἄνθρωπον· ἐὰν λάβω σε λύκον, ποιῶ σε ἄνθρωπον· ἐὰν λάβω σε ὄφιν, ποιῶ σε ἄνθρωπον, οὐ μεταβάλλων τὴν φύσιν, ἀλλὰ μετατιθεὶς τὴν προαίρεσιν. Ἀλλὰ τί φησι; Τέκνα ἔχω, οἰκίας προΐσταμαι, γυναικὸς  ἐπιμελοῦμαι,  πενίᾳ κατέχομαι, ἐπὶ τὴν ἀναγκαίαν  σπεύδω  τροφήν.  Σκήψεις  ταῦτα  καὶ  προφάσεις.  Εἰ μὲν  γὰρ  δι' ὅλου  σε κατεῖχον  ἐνταῦθα, καὶ οὐδὲ μικρὰν καιροῦ ῥοπὴν τοῖς ἔξω σε συνεχώρουν  ἐκδιδόναι πράγμασιν,  εἶχες   ἂν  ἀπολογήσασθαί   μοι  καὶ  εἰπεῖν,   ὅτι  Τέκνα  ἔχω,  καὶ  οἰκίας προΐσταμαι· καὶ  καλῶς  ἂν  ταῦτα  ἔλεγες·  μᾶλλον  δὲ οὐδὲ τότε  ταῦτα  λέγειν  ἐχρῆν. Ἱκανὸς   γάρ  σοι  ὁ  Θεὸς  ἐνταῦθα   ἀσχολουμένῳ   πλείονος   εὐπορίας  τὰ  σὰ  πάντα διατυπῶσαι.  Νῦν δὲ οὐδὲν  τούτων  σε ἀναγκάζω,  οὐδὲ  λέγω,  Καθ' ἑκάστην  ἡμέραν σχόλαζε, ἀλλὰ δεύτερον τῆς ἑβδομάδος. Τί βαρὺ, τί φορτικόν; Οὐδὲ ὅλην τὴν ἡμέραν, ἀλλὰ μικρὰν καιροῦ ῥοπὴν ἐλθὲ εἰς τὴν ἐκκλησίαν· δέξαι  νοερὰ νοήματα, ἵνα μὴ δέξῃ τραύματα· οὐχ ἵνα ἄλλους καταβάλλῃς, ἀλλ' ἵνα ποιήσῃς τὴν ἀγορὰν ἐκκλησίαν. Ἐλθὲ, λάβε ὅπλον, ἵνα ἐν τῷ ὅπλῳ μὴ δέξῃ τὴν πληγὴν βλαβεράν.

 Στῆθι  ἐπὶ  τῆς  παρατάξεως,  μόνον  ὡπλισμένος·  στῆθι  ἐν  τόπῳ  ἁγίῳ,  μόνον καθαρὰ ἔχων  τὰ  ὄμματα· ἔμβηθι  εἰς  τὸν  λιμένα,  μόνον  μετ' ἀκριβείας  σαλεύων  τὸ πλοῖον.  Ταῦτα  ἐνταῦθα  δύνασαι  μαθεῖν·  καὶ  οὐ  θέλεις,  ἀλλ'  ἐξέρχῃ  ἐν  παρατάξει κοσμικῇ γυμνὸς τῶν τοῦ Θεοῦ ἐντολῶν.  Ἐννόησον ἡλίκον ἐστὶν ἐξιέναι ἀπὸ ἐκκλησίας πάντων   τῶν   ἀνθρωπίνων  ὑπερορῶντα,   καὶ  τὰ  λυπηρὰ   πατοῦντα,   καὶ  χρηστῶν ὑψηλότερον γινόμενον,  οὔτε ἐν ἐκείνοις ἐπαιρόμενον, οὔτε ἐν τούτοις πιεζόμενον· οἷος ἦν ὁ Ἰὼβ, οὔτε ὑπὸ τῆς πενίας βαπτιζόμενος, οὔτε ὑπὸ τοῦ πλούτου ἐπαιρόμενος, ἀλλ' ἐν τῇ ἀνωμαλίᾳ τῶν πραγμάτων ἴσην τὴν ἑαυτοῦ γνώμην  διατηρῶν. Ἐλθὲ, λάβε ὅπλον παρ' ἐμοῦ. Ποῖον δὲ ὅπλον; Ὃ πολλάκις σοι ἐγγυᾶται τὴν σωτηρίαν. Ἐξέρχῃ, καὶ βλέπεις ἄνθρωπον   ἐφ' ἵππου  ἐπαιρόμενον   χρυσοχαλινώτου,   καὶ  πολλοὺς  περὶ  αὐτὸν  τοὺς δορυφόρους· πάλιν εὐτελῆ τινα καὶ ἀπεῤῥιμμένον. Εἶτα εἰσέρχεταί σοι φθόνος  διὰ τὸν πλούσιον· κατέχει  σε βασκανία τοῦ πένητος. Προσέρχεταί σοι ὁ ∆αυῒδ, παρίσταταί σοι καὶ λέγει· Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος.  Ἔξελθε μετὰ τοῦ προφήτου,  καὶ μὴ φοβοῦ.  Ἄπελθε  ὅπου λέγω  σοι μετὰ τοῦ προφήτου,  μετὰ τοῦ διδασκάλου,  μετὰ τῆς βακτηρίας, μετὰ τοῦ κήρυκος. Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος. Ἀλλ' ἐρεῖς· Τοῦτο παραινοῦντός ἐστι καὶ συμβουλεύοντος, καὶ τὰ δέοντα ἀποφαινομένου·  εἰπέ μοι καὶ τὸν τρόπον,  δι' ὃν  οὐκ ὀφείλω  φοβηθῆναι  τὸν  ἄνθρωπον.  Ὅτι μιμεῖται  τὴν  φύσιν  τοῦ ἀνθρώπου  ἡ φύσις  τοῦ  πλούτου.  Καὶ πῶς,  ἐγὼ  λέγω.  Τί ἄνθρωπος;  Ζῶον  εὐτελὲς, ἐπίκηρον,  ὀλιγοχρόνιον.  Τοιοῦτον  καὶ ὁ πλοῦτος·  μᾶλλον  δὲ οὐ τοιοῦτον,  ἀλλὰ  καὶ ἀσθενέστερον.  Οὐ γὰρ  μετὰ  τοῦ  ἀνθρώπου  τελευτᾷ  πολλάκις,  ἀλλὰ  καὶ  πρὸ  τοῦ ἀνθρώπου τελευτᾷ. Καὶ ἴστε ὑμεῖς μυρία ἐπὶ τῇ πόλει ταύτῃ ὑποδείγματα τῆς τελευτῆς τοῦ ἀώρου πλούτου, καὶ μεμαθήκατε, ὅτι ὁ μὲν κεκτημένος  ζῇ, τὸ δὲ κτῆμα ἀπώλετο· τελευτὴ γὰρ πλούτου μεταβολὴ πενίας. Ἐννόησον οὖν πῶς ὀλιγοχρόνιον τὸ κτῆμα.

Ὁ μὲν γὰρ κεκτημένος ζῇ, τὸ δὲ κτῆμα ἀπώλετο, καὶ εἴθε ἀπώλετο μόνον, καὶ μὴ συναπώλεσε τὸν κεκτημένον. Οὐκοῦν οὐκ ἂν ἁμάρτοις τὸν πλοῦτον ἀγνώμονα οἰκέτην καλέσας, οἰκέτην αἱμοβόρον καὶ ἀνδροφόνον,  οἰκέτην ἀμοιβὰς ἀποδιδόντα τῷ δεσπότῃ τὴν σφαγήν. Καὶ τὸ δὴ χαλεπώτερον,  οὐχ ὅταν αὐτὸν καταλίπῃ, περιβάλλει κινδύνοις, ἀλλὰ καὶ πρὶν ἢ καταλίπῃ  αὐτὸν, θορυβεῖ αὐτὸν καὶ ταράττει. Μὴ γάρ μοι ἴδῃς τὸν τὰ σηρικὰ περιβεβλημένον  ἱμάτια, καὶ μύρον πνέοντα,  καὶ θεραπευόμενον  ἔξωθεν· ἀλλ' ἀνάπτυξον αὐτοῦ τὸ συνειδὸς, γύμνωσον αὐτοῦ τὴν διάνοιαν ἔτι πλουτοῦντος, καὶ ὄψει ἔνδοθεν θορύβους καὶ ταραχάς. Ὅταν δὲ ἴδῃς ἕτερον πίπτοντα  ἐν τῷ ἐκείνου πτώματι, τὴν οἰκείαν συμφορὰν καταμάνθανε.

γʹ. Τί γὰρ σφαλερώτερον  τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων;  Ὃ πολλάκις  εἶπον, ὅτι ποταμίων  ῥευμάτων μιμεῖται φύσιν, ὁμοῦ τε φαίνεται  καὶ παρατρέχει, ὁμοῦ κατέχεται καὶ ἀποπηδᾷ. Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος. Τοῦτον λάβε τὸν λόγον,  τὴν ᾠδὴν  τὴν  πνευματικήν.   Ὅταν  γὰρ  εἰσέλθῃ  ὁ  φθόνος,  ἐπεισέλθῃ  δὲ  καὶ  ὁ  στίχος, ἀπαλλάττει  τὸ ῥῆμα τὸ πάθος. Μὴ φοβοῦ, ὅταν  πλουτήσῃ  ἄνθρωπος.  Ταῦτά μου τὰ φάρμακα οὐ χρημάτων  δεόμενα, ἀλλὰ οὐρανῶν. Οὐ γὰρ σῶμα θεραπεύω, ἀλλὰ ψυχὴν ἰατρεύω· οὐ τὴν ὑμετέραν δὲ λέγω μόνον, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐμαυτοῦ. Εἰ γὰρ καὶ διδάσκαλός εἰμι, ἀλλ' ἄνθρωπός  εἰμι, τῇ κοινῇ  φύσει ὑποκείμενος,  κοινὴν  καὶ τὴν  διδασκαλίαν παρέχων.

Μὴ φοβοῦ, ὅταν  πλουτήσῃ  ἄνθρωπος.  Λάβε τοῦτον  τὸν στίχον  θησαυρὸν καὶ ὑπόθεσιν· λάβε τὸν στίχον ῥίζαν πλούτου καὶ εὐπορίας. Οὐ γὰρ τὸ πλουτεῖν, ἀλλὰ τὸ μὴ βούλεσθαι  πλουτεῖν,   τοῦτό  ἐστι  πλοῦτος.  Ἆρα συνήκατε  τὸ  λεχθὲν  πρὸς  ὑμᾶς;  Ὁ  βουλόμενος  πλουτεῖν,  χρείαν  ἔχει  κτημάτων   καὶ  χρημάτων·  ὁ  δὲ  μὴ  βουλόμενος πλουτεῖν, ἀεί ἐστιν ἐν εὐπορίᾳ. Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος, ἢ ὅταν πληθυνθῇ ἡ δόξα τοῦ  οἴκου  αὐτοῦ.  Μὴ φοβοῦ,  εἰπέ  μοι, διὰ  τί; Ἐπειδὴ γὰρ φοβεροί  εἰσιν  οἱ πλουτοῦντες,  ἐκλαλεῖ τὴν ζωὴν ὁ προφήτης, Τί δέδοικας ἄνθρωπον  φύλλοις  κομῶντα, καρποῦ δὲ ἀπεστερημένον;  τί δέδοικας  ἄνθρωπον  εἰς πικρίαν  βαδίζοντα; τί δέδοικας ἄνθρωπον  ἀεὶ τρέμοντα;  τί δέδοικας  ἄνθρωπον  διηνεκεῖ  φόβῳ  συζῶντα; Ὁ μὲν γὰρ δοῦλός σου οὐ δέδοικέ σε ἀπόντα· ἐκεῖνος δὲ τὸν δεσπότην ἔνδοθεν  περιφέρει. Ὅπου ἐὰν ἀπέλθῃ, ὁ ἔρως τῆς φιλοχρηματίας  ἕπεται· καὶ πλησίους, καὶ οἰκέτας, καὶ φίλους, καὶ βασκάνους, καὶ εὐεργέτας, ἅπαντας ὁμοῦ ἐχθροὺς ἔχει. Φθόνον γὰρ ἐγείρει μέγαν. Ὁ μὲν  γὰρ  πένης  οὐδένα  δεδοικὼς  διάγει,  ἐπειδὴ  πλουτεῖ  μόνον  τῇ  φιλοσοφίᾳ  καὶ ὑπομονῇ· ὁ δὲ πλούσιος, ἐπειδὴ πλεονεξίᾳ  συζῇ, μισεῖται παρὰ πάντων,  καὶ ἐν κοινοῖς συλλόγοις  πολέμιος  περιέρχεται,  κολακευόμενος  μὲν τῷ προσώπῳ, μισούμενος δὲ τῇ διανοίᾳ. Ὅτι δὲ ταῦτα τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον, ὅταν ἔλθῃ ὁ ἄνεμος, καὶ ῥίψῃ τὰ φύλλα, ὅταν μεταβολὴ τῶν πραγμάτων  γένηται, τότε εὑρίσκονται οἱ πεπλασμένοι φίλοι, τότε γνωρίζεται τὰ προσωπεῖα τῶν κολάκων, τότε φανεροῦται ὁ χορὸς τῶν ὑποκριτῶν, καὶ ἡ σκῆψις τοῦ δράματος. Ἀνοίγεται τὰ στόματα πάντων  λεγόντων· Ὁ μιαρὸς, ὁ πονηρὸς, ὁ παμπόνηρος. Τί λέγεις; οὐχὶ χθὲς αὐτὸν ἐκολάκευες; οὐχὶ τὰς χεῖρας αὐτοῦ κατεφίλεις; Προσωπεῖον ἦν ἐκεῖνα. Ἦλθεν ὁ καιρὸς, καὶ περιεῖλον τὸ προσωπεῖον, καὶ ἀπεφηνάμην τῇ διανοίᾳ. Τί οὖν δέδοικας, εἰπέ μοι, τὸν ὑπὸ τοσούτων κατηγορούμενον; Καὶ τί τοῦτο; Εἴθε μὴ αὐτὸς ἑαυτοῦ κατηγόρει. Ταῦτα λέγω οὐ πλοῦτον  διαβάλλων,  μυριάκις εἶπον, ἀλλὰ τοὺς κακῶς τῷ καλῷ κεχρημένους  πράγματι. Τὰ γὰρ χρήματα σὺν ταῖς πράξεσι καλά.  Πῶς  καλὰ  δέ;  Ἐὰν  παραμυθῶνται   τὴν  πενίαν,   ἐὰν  διορθῶνται   πτωχείαν. Ἄκουσον πῶς λέγει  ὁ Ἰώβ· Ἐγὼ ἤμηνὀφθαλμὸς  τυφλῶν,  ποὺς δὲ χωλῶν·  ἐγὼ ἤμην πατὴρ ἀδυνάτων.  Ἰδοὺ πλοῦτος, καὶ ἁμαρτία οὐκ ἦν, ἀλλὰ φιλοπτωχεία. Ἡ οἰκία μου παντὶ   ἐλθόντι   ἀνέῳκτο.   Τοῦτο  πλούτου   διακονία,   πλούτου   οὐκ  ὀνόματι,   ἀλλὰ πράγματι. Οὗτος ὁ πλοῦτος  δοῦλος ἐκείνου  τοῦ πλούτου· οὗτος μὲν γὰρ ὄνομά ἐστιν ἔρημον πραγμάτων,  ἐκεῖνος δὲ ὀνόματος  καὶ πράγματος  ἔχει τὴν ἀλήθειαν.  Ποῖος; Ὁ τῶν ἀρετῶν, ὁ τῆς ἐλεημοσύνης. Πῶς; Ἐγὼ λέγω. Ἔστι πλούσιος τὰ πάντων  ἁρπάζων, καὶ ἔστι πλούσιος τὰ ἑαυτοῦ τοῖς πένησι παρέχων.  Ὁ μὲν ἐν τῷ συνάγειν, ὁ δὲ ἐν τῷ ἀναλίσκειν πλουτῶν· καὶ ὁ μὲν σπείρει τὴν γῆν,  ὁ δὲ γεωργεῖ τὸν οὐρανόν. Ὅσον ὁ οὐρανὸς τῆς γῆς βελτίων,  τοσοῦτον ἐκείνου  ἡ εὐπορία τούτου ἀσθενεστέρα. Οὗτος μυρίους ἔχει τοὺς ἐραστὰς, ἐκεῖνος δὲ πάντας κατηγόρους. Καὶ τὸ δὴ θαυμαστὸν, ἐπὶ μὲν τοῦ ἅρπαγος καὶ πλεονέκτου,  οὐ μόνον  οἱ ἠδικημένοι,  ἀλλὰ  καὶ οἱ μηδὲν  παθόντες κακὸν μισοῦσιν ἐκεῖνον, συναλγοῦντες  τοῖς κακῶς πεπονθόσιν· ἐπὶ δὲ τοῦ ἐλεήμονος, οὐ μόνον  οἱ ἐλεηθέντες,  ἀλλὰ  καὶ οἱ μὴ ἐλεηθέντες  φιλοῦσιν  αὐτόν.  Βέλτιον γὰρ ἡ ἀρετὴ τῆς κακίας, ἀδελφοί.  Ἡ κακία καὶ τοὺς  μὴ ἀδικηθέντας  πολεμίους  ἔχει· ἡ δὲ ἐλεημοσύνη καὶ τοὺς μὴ εὐεργετηθέντας ἐραστὰς κέκτηται.

Λέγουσι γὰρ πάντες· Καλῶς αὐτῷ ὁ Θεὸς ποιήσει[ε]! Τί γὰρ εὐηργετήθης;  Οὐκ ἐγὼ, ἀλλ' ὁ ἀδελφὸς  ὁ ἐμός· οὐκ ἐγὼ, ἀλλὰ  τὸ μέλος  τὸ ἐμόν. Τὴν γὰρ εἰς ἐκεῖνον γενομένην  εὐποιίαν  εἰς ἐμαυτὸν λογίζομαι. Εἶδες ἡλίκον  ἡ ἀρετή; πῶς ποθεινόν;  πῶς ἐπέραστον; πῶς καλόν; Ὁ ἐλεήμων  ὁ κοινὸς λιμὴν, ὁ πατὴρ πάντων,  ἡ βακτηρία τῶν γεγηρακότων.  Καὶ ἐπὶ μὲν τοῦ ἐλεήμονος, ἐάν τι ἀηδὲς πάθῃ, εὔχονται πάντες· Ὁ Θεὸς αὐτὸν ἐλεήσαι, ποιήσαι αὐτῷ καλῶς, παραμείναι αὐτῷ τὰ ἀγαθά! ἐὰν δὲ ἔλθῃς ἐπὶ τὸν ἅρπαγα, ἀκούσῃ λεγόντων·  Ὁ μιαρὸς, ὁ πονηρὸς,  ὁ βέβηλος.  Τί ἠδίκησαι; Ἐγὼ μὲν οὐδὲν, ἀλλ'  ὁ ἀδελφὸς  ὁ ἐμός. Βοαὶ μυρίαι καθ'  ἑκάστην ἡμέραν. Ἐὰν πέσῃ, πάντες  ἐπεμβαίνουσι τούτῳ. Τοῦτο ζωή; τοῦτο πλοῦτος; τοῦτο οὐ χαλεπώτερον  καταδίκου; Ὁ κατάδικος δέδεται τὸ σῶμα· οὗτος δὲ τὴν ψυχήν. Ὁρᾷς αὐτὸν δεσμώτην, καὶ οὐκ ἐλεεῖς αὐτόν;  ∆ιὰ τοῦτο  αὐτὸν  μισῶ, ὅτι  δέδεται,  οὐκ ἀνάγκῃ,  ἀλλὰ  προαιρέσει· διότι  τὴν ἅλυσιν ἐπεσπάσατο. δʹ. Πάλιν σὺ πρὸς τοὺς πλουσίους; ἐροῦσί μοι. Πάλιν ὑμεῖς κατὰ τῶν πενήτων.  Πάλιν σὺ κατὰ τῶν ἁρπαζόντων; Πάλιν ὑμεῖς κατὰ τῶν ἁρπαζομένων. Ὑμεῖς οὐ κορέννυσθε  ἐσθίοντες  καὶ  καταδάκνοντες  τοὺς  πένητας,  καὶ  ἐγὼ  οὐ κορέννυμαι διορθούμενος ὑμᾶς. Ἀεὶ σὺ τούτοις κεκόλλησαι; Ἀεὶ σὺ τῷ πένητι κεκόλλησαι; Ἀπόστηθι σὺ τοῦ προβάτου μου, ἀπόστηθι τῆς ποίμνης μου· μὴ αὐτὴν λυμαίνου. Εἰ δὲ λυμαίνῃ μου τὴν ποίμνην, ἐγκαλεῖς ὅτι διώκω σε; Ποιμὴν εἰ ἤμην προβάτων, ἐνεκάλεις ἄν μοι, ὅτι οὐ διώκω ἐπερχόμενον τῇ ποίμνῃ λύκον. Ποιμήν εἰμι λογικῶν θρεμμάτων· οὐ λίθῳ διώκω, ἀλλὰ λόγῳ· μᾶλλον δὲ οὐδὲ διώκω σε, ἀλλὰ καλῶ σε· γενοῦ πρόβατον, ἐλθὲ, γενοῦ τῆς ἀγέλης  μου. Τί λυμαίνῃ  τὴν ποίμνην,  ὁ ὀφείλων  αὐξῆσαι τὴν ἀγέλην;  Οὐ διώκω  σε, ἀλλὰ λύκον διώκω· εἰ μὴ λύκος εἶ, οὐ διώκω σε. Εἰ δὲ λύκος ἐγένου, σαυτὸν αἰτιῶ. Οὐκ εἰμὶ κατὰ τῶν πλουτούντων, ἀλλ' ὑπὲρ τῶν πλουτούντων. Ταῦτα γὰρ λέγων, ὑπὲρ σοῦ λέγω, κἂν μὴ αἰσθάνῃ. Πῶς ὑπὲρ ἐμοῦ λέγεις; Ὅτι ἀπαλλάττω  σε ἁμαρτίας, ἐλευθερῶ σε ἁρπαγῆς,  πᾶσι ποιῶ  φίλον,  πᾶσι ποθεινόν.  Ἀεί σοι λέγω·  Ἥρπασας; ἐπλεονέκτησας; ἐλθὲ,  καὶ  μεταβάλλω   σε,  μεταβάλλω   τὴν   ἔχθραν   εἰς  φιλίαν,   τὸν   κίνδυνον   εἰς ἀσφάλειαν· ταῦτα ἐνταῦθα, καὶ ἐκεῖ δίδωμί σοι πάλιν τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἵνα μὴ εἰς τὰς ἀπεράντους  κολάσεις ἀπέλθῃς,  ἵνα ἀπολάβῃς  τὰ ἀγαθὰ, Ἃ ὀφθαλμὸς  οὐκ εἶδεν. οὔτε οὖς ἤκουσε, καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη. Ταῦτα τοίνυν διώκοντός ἐστιν, ἢ συμβουλεύ  οντος; φιλοῦντός  ἐστιν, ἢ μισοῦντός σε; Ἀλλὰ σὺ μισεῖς με. Ἀλλ' ἐγὼ φιλῶ σε. Ἐπίταγμα ἔχω τοῦ ∆εσπότου μου· Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν. Οὐκ ἀφίσταμαί σου ἰατρεύων  σε. Ὁ ∆εσπότης ἡμῶν ἐσταυροῦτο, καὶ ἔλεγεν· Ἄφες αὐτοῖς, Πάτερ· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι. Μὴ γὰρ σὲ διώκω; Τὸ πάθος σου ἐλαύνω. Μὴ γὰρ σοὶ πολεμῷ; Τῇ κακίᾳ σου. Καὶ οὐχ ἡγῇ με εὐεργέτην; οὐχ ἡγῇ με κηδεμόνα; οὐχ ἡγῇ με προστάτην πάντων  μᾶλλον; Τίς σοι περὶ τούτων ἄλλος ἐρεῖ; Ὁ ἄρχων; Οὐδὲν τοιοῦτον· ἀλλὰ περὶ ἐγκλημάτων, περὶ κατηγορίας. Ἀλλ' ἡ γυνή; Περὶ κοσμίων, περὶ χρυσοῦ. Ἀλλ' ὁ παῖς; Περὶ κληρονομίας, περὶ διαθήκης, περὶ κλήρου. Ἀλλ' ὁ οἰκέτης; Περὶ ὑπηρεσίας, περὶ δουλείας, περὶ ἐλευθερίας. Ἀλλὰ παράσιτοι; Περὶ συμποσίων, περὶ δείπνων,  περὶ ἀρίστων. Ἀλλ' οἱ ἐν τῷ θεάτρῳ; Περὶ γέλωτος αἰσχροῦ, περὶ ἐπιθυμίας ἀκολάστου. Ἀλλ' ὁ ἐν τοῖς δικαστηρίοις; Περὶ διαθηκῶν,  περὶ κληρονομίας,  περὶ ἐλευθερίας, ἃ πράσσει. Ποῦ ἔχεις ἀκοῦσαι ταῦτα, εἰ μὴ παρ' ἐμοῦ; Πάντες σε φοβοῦνται, ἐγὼ δέ σου καταφρονῶ· ἕως ἂν ᾖς τοιοῦτος, καταφρονῶ σου, ὑπερορῶ σε, καταφρονῶ σου τοῦ πάθους

.

Ἐγὼ τέμνω,  σὺ κράζεις· ἀλλ'  οὐ φοβοῦμαί  σου τὴν  φωνὴν,  ποθῶ  δέ σου τὴνσωτηρίαν· ἰατρὸς γάρ εἰμι. Ἆρα εἰ ἕλκος ἔχων ἰατρὸν μετεκάλεις, καὶ εἶδες ὅτι ἠκόνησε τὸ  σιδήριον,  οὐκ  ἔλεγες,   Τέμε,  εἰ  καὶ  ὀδυνῶμαι,   τὴν  ἀπὸ  τῆς  τομῆς  σωτηρίαν ἐκδεχόμενος; ἐμὲ δὲ φεύγεις  μὴ τέμνοντα,  ἀλλὰ λόγῳ  τὴν διάνοιάν  σου καθαίροντα. Καίτοι ὁ ἰατρὸς τί ποιεῖ; Τέμνει πολλάκις,  καὶ χεῖρον  ποιεῖ τὸ ἕλκος· ἐγὼ δὲ οὐ ποιῶ χεῖρον,  ἀλλὰ  βέλτιον.   Ἐκεῖ  μὲν  γὰρ  φύσις  ἐστὶν  ἡ  ἀπορουμένη,  καὶ  φαρμάκων ἀδυναμία· ἐνταῦθα δὲ λόγων  δύναμις. Ἰατρὸς οὐκ ἐγγυᾶταί σου τὴν σωτηρίαν, ἐγὼ δὲ ἐγγυῶμαί   σου  τὴν  σωτηρίαν·  ἄκουέ  μου.  ∆ιὰ  τοῦτο  ὁ  μονογενὴς   Υἱὸς τοῦ  Θεοῦ κατῆλθεν, ἵνα ἡμᾶς ἀναγάγῃ, καὶ τῶν οὐρανῶν ὑψηλοτέρους ἐργάσηται. Ἓν φοβοῦμαι μόνον, ἁμαρτίαν· τὰ δὲ ἄλλα ἅπαντα οἰχέσθω, κἂν πλοῦτος, κἂν πενία, κἂν δυναστεία, κἂν ὁτιοῦν. Ταῦτα λέγω, καὶ λέγων  οὐ παύσομαι· οὐδένα γὰρ βούλομαι ἀπολέσθαι τῆς ἀγέλης τῆς ἐμῆς. Τί οὖν; δυνατόν ἐστι πλούσιον σωθῆναι; Καὶ πάνυ. Ὁ Ἰὼβ πλούσιος ἦν,  ὁ Ἀβραὰμπλούσιος ἦν. Εἶδες αὐτοῦ τὸν πλοῦτον; Βλέπε αὐτοῦ καὶ τὴν φιλοξενίαν.  Εἶδες αὐτοῦ τὴν τράπεζαν; Βλέπε αὐτοῦ καὶ τὴν φιλοφροσύνην.  Τί οὖν ὁ Ἀβραάμ; Πλούσιος ἦν. Μὴ ἐφιλονείκησά  σοι; Πλούσιος ἦν ὁ Ἀβραάμ; Ναὶ, πλούσιος ἦν. Εἶδες αὐτοῦ τὸν πλοῦτον; Βλέπε αὐτοῦ καὶ τὴν διαγωγήν. Κατὰ δὲ τὸ μεσημβρινὸν ὤφθη αὐτῷ ὁ Κύριος πρὸς  τῇ  δρυῒ  τῇ  Μαμβρῇ καθημένῳ·  καὶ  ἰδοὺ  τρεῖς  ἄνδρες.  Καὶ ἀναστὰς  (οὐ  γὰρ ἐνόμιζεν, ὅτι Θεὸς ἦν ὁ παρών· πῶς γάρ;) προσεκύνησε, καὶ λέγει· Εἰ κεκρίκατέ με ἄξιον, ἵνα εἰσέλθητε εἰς τὴν σκηνὴν τῶν δοκῶν μου. Εἶδες τί ἐποίει ἐν μεσημβρίᾳ ὁ γέρων; Οὐχ ὑπὸ στέγην  καθήμενος,  ἀλλὰ  ξένους  καὶ ὁδοιπόρους  οὐδαμόθεν  γνωρίμους ἐπισπώμενος, καὶ ἀναστὰς προσεκύνησεν ὁ πλούσιος καὶ εὐγενής. Ὁ χρήματα περιελόμενος καταλιπὼν  οἰκίαν, γυναῖκα, παῖδας, οἰκέτας, καίτοι τριακοσίους δέκα καὶ ὀκτὼ ἔχων, καταλιπὼν ἅπαντας, ἐξῆλθεν ἁλιεῦσαι, σαγήνην ἥπλωσε φιλοξενίας, μήπου ὁδοιπόρος, μήπου ξένος, καὶ παραδράμῃ τὴν οἰκίαν. Βλέπε τί ποιεῖ ὁ γέρων.

Οὐκ ἐπιτρέπει οἰκέτῃ, καίτοι  τριακοσίους δέκα καὶ ὀκτὼ ἔχων· ᾔδει γὰρ ὅτι ῥᾴθυμόν ἐστι τὸ γένος τῶν οἰκετῶν· μήπου ἀπονυστάξῃ ὁ οἰκέτης, καὶ παραδράμῃ ὁ ξένος, καὶ ἀπολέσῃ τὴν ἄγραν. Ἴδε ὁ Ἀβραὰμ, ἴδε ὁ πλούσιος. Καταξιοῖς σὺ κἂν ἰδεῖν πένητα; κἂν ἀποκριθῆναι; κἂν διαλεχθῆναι;  Ἀλλὰ κἄν ποτε δῷς, διὰ δούλου. Ἀλλ' οὐκ ἦν ὁ δίκαιος οὕτως· ἀλλὰ ἐκάθητο θερμὴν τὴν ἀκτῖνα  δεχόμενος,  δρόσον ἐν καύματι σταζόμενος· σκιὰ ἦν αὐτῷ ἡ ἐπιθυμία τῆς φιλοξενίας·  ἐκάθητο τρυγῶν τὸν καρπὸν τῆς φιλοξενίας,   καὶ  τοῦτο   πλούσιος.  Παράβαλλέ  μοι  τοὺς   πλουσίους   τοὺς  νῦν.   Ἐν μεσημβρίᾳ ποῦ κάθηνται;  Ἐν τῷ ᾅδῃ. Ποῦ κάθηνται;  Ἐν τῷ θανάτῳ  τῆς μέθης. Ποῦ κάθηνται; Ἐπὶ τῆς δημοσίας, ἐῤῥιμμένοι, μεθύοντες, πεπωρωμένοι τὴν καρδίαν, ἀλόγων ἀλογώτεροι.  Ἀλλ' οὐχ  ὁ δίκαιος  οὕτω.  εʹ. Θέλεις μιμήσασθαι τὸν  Ἀβραάμ; Μίμησαι οὕτως, οὐ κωλύω, ἀλλὰ καὶ συμβουλεύω· καίτοι μείζονα τοῦ Ἀβραὰμ ἀπαιτούμεθα. Ἐὰν γὰρ, φησὶ, μὴ περισσεύσῃ ἡ δικαιοσύνη ὑμῶν πλέον τῶν γραμματέων  καὶ Φαρισαίων, οὐκ εἰσελεύσεσθε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Τέως δὲ σὺ κἂν τὸν Ἀβραὰμ φθάσον. Καὶ τί εἶχεν ὁ Ἀβραάμ; Φιλόξενος ἦν, καὶ ἀνέστη, καὶ προσεκύνησεν, οὐδὲ εἰδὼς τίνες ἦσαν οἱ παριόντες. Εἰ γὰρ ᾔδει, οὐδὲν θαυμαστὸν ἐποίει, ὅτι Θεὸν ἐθεράπευσεν· ἀλλ' ἡ ἄγνοια τῶν παραγενομένων μείζονα αὐτοῦ δείκνυσι τῆς φιλοξενίας  τὴν προθυμίαν. Καὶ ἐκάθητο καὶ ὑπεδέχετο. Καὶ πῶς; ∆αψιλῶς· μόσχον ἔθυσε, καὶ καλεῖ καὶ τὴν Σάῤῥαν, καὶ κοινωνὸν  ποιεῖ τῆς φιλοξενίας  τὴν γυναῖκα, καὶ οὐκ ἐν θαλάμῳ κρυπτομένην, ἀλλ' ὑπὸ τὴν δρῦν ἑστηκυῖαν. Ἡ γὰρ τράπεζα ἐκείνη λοιπὸν διήνοιξεν αὐτῆς τὴν μήτραν, καὶ τὴν πήρωσιν  τῆς  φύσεως  διώρθωσεν.  Ἔθυσε μόσχον,  καὶ  ἔλαβε  τὸν  Ἰσαάκ·  ἐφύρασεν ἄλευρα, καὶ ἔλαβε τὸ σπέρμα αὐτῆς, ὡς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ὡς τὴν ψάμμον τῆς θαλάσσης. Ἀλλὰ  πάντως  ἐρεῖς· ∆ὸς καὶ  ἐμοὶ  τὸν  καρπὸν  τοσούτων  γνησίων  υἱῶν. Ἄθλιε, καὶ ταλαίπωρε, καὶ εὐτελέστατε, τὰ ἐν τῇ γῇ ζητεῖς; Τὸν οὐρανόν σοι δίδωμι, τὴν μετ' ἀγγέλων  χορείαν, τὴν δι' αἰῶνος  ἀπόλαυσιν, καὶ θάνατον  φθαρτὸν  ζητεῖς; Ζωήν σοι δίδωμι  τέλος  οὐκ ἔχουσαν. Μείζων ἡ ἀμοιβὴ, πλείων  ἡ ἀντίδοσις.  Πρόσεχε μετ' ἀκριβείας ὃ λέγω, ἵνα ἴδῃς ἀντιστροφὴν  πραγμάτων. Ὅτε γὰρ ἔδει φιλοξενίαν ἐπιδείξασθαι, ὁ Ἀβραὰμ τί λέγει τῇ γυναικὶ  αὐτοῦ Σάῤῥᾳ; Σπεῦσον, καὶ φύρασον τρία μέτρα σεμιδάλεως. Ἀκουέτωσαν γυναῖκες  τῶν λεγομένων.  Σπεῦσον, καὶ φύρασον τρία μέτρα σεμιδάλεως. Κοινὸν γὰρ ἡμῖν τὸ θέατρον, καὶ ἑκατέρᾳ τῇ φύσει τὸ διδασκαλεῖον πρόκειται. Ἀκουέτωσαν γυναῖκες τῶν λεγομένων· ἀκουέτωσαν καὶ ἄνδρες, καὶ μιμείσθωσαν. Σπεῦσον, φησὶ, καὶ φύρασον τρία μέτρα σεμιδάλεως· καὶ αὐτὸς ἔδραμεν ἐπὶ τὴν ἀγέλην  τῶν  βοῶν. Μερίζονται τὸν πόνον,  ἵνα μερίσωνται  καὶ τὸν στέφανον. Κοινὰ τὰ τοῦ γάμου· ἔστω κοινὰ καὶ τὰ τῆς ἀρετῆς. Βοηθόν σε ἔλαβον· γενοῦ μοι βοηθὸς  καὶ ἐν τοῖς ὑψηλοτέροις πράγμασι· σπεῦσον, σπεῦσον. Ἐπείγει τὴν γυναῖκα, καὶ ἵνα μὴ ἡ μέλλησις εἰς ἀθυμίαν  ἐμβάλλῃ τοὺς ξένους· Σπεῦσον, καὶ φύρασον τρία  μέτρα σεμιδάλεως.Ἐπίπονον τὸ ἐπίταγμα, φορτικὸν τὸ κέλευσμα· Φύρασον τρία μέτρα σεμιδάλεως. Οὐκ εἶπε· Τί τοῦτο; ἐπὶ ταύταις  ταῖς ἐλπίσιν  ἐνυμφεύθην  σοι, ἵνα  με μυλωθρίδα  καὶ ἀρτοποιὸν  ποιήσῃς, γυναῖκα  τὴν  πλοῦτον  ἔχουσαν  τοσοῦτον;  Τριακοσίους δέκα καὶ ὀκτὼ δούλους ἔχεις, καὶ ἐκείνοις ἐπιτάξαι οὐχ εἵλου, ἀλλά με εἰς τὴν διακονίαν  ταύτην ἐπείγεις; Οὐκ εἶπέ τι τοιοῦτον,  οὐκ ἐνενόησεν· ἀλλ' ἐπειδὴ γυνὴ  ἦν τοῦ Ἀβραὰμ, οὐ συνουσίᾳ μόνον  σώματος, ἀλλὰ  καὶ κοινωνίᾳ  ἀρετῆς, διὰ τοῦτο  λέγει,  Σπεῦσον· καὶ ἁρπάζει  τὸ  ἐπίταγμα   ἐκείνη  μετὰ  προθυμίας·  ᾔδει  γὰρ  τὸν  καρπὸν  βρύοντα  τῆς φιλοξενίας.   Σπεῦσον,  φύρασον.  Ἤδει  γὰρ  τῆς  γυναικὸς   τὸ  ἐπιμελές.  Ποῦ αἱ  νῦν γυναῖκες; Παραβάλωμεν  αὐτὰς τῇ Σάῤῥᾳ. Ἆρα τοιαῦτα  ἐπιτάγματα  δέχονται;  τοιαῦτα ἔργα; Ἔκβαλέ μοι τῆς φιλοκόσμου γυναικὸς  τὴν χεῖρα, καὶ ὁρᾷς αὐτὴν κεχρυσωμένην ἔξωθεν, ἔνδοθεν  δὲ πολιορκίαν  κεκτημένην.  Πόσων πενήτων,  εἰπέ μοι, πλεονεξίαν  ἡ χείρ σου βαστάζει; Ἔκβαλέ μοι τὴν χεῖρά σου, δεῖξον αὐτήν· τί ἐνδέδυται; Πλεονεξίαν. Ἔκβαλε τὴν χεῖρα τῆς Σάῤῥας. Τί ἐνδέδυται; Φιλοξενίαν, ἐλεημοσύνην, ἀγάπην, φιλοπτωχίαν. Ὢ καλῆς δεξιᾶς! Βλέπε δεξιὰν καὶ δεξιάν. Ἀλλὰ μία μὲν μορφὴ δεξιᾶς, πολλὴ δὲ διαφορά. Ἐκεῖ πηγαὶ δακρύων, ἐνταῦθα στέφανοι καὶ βραβεῖα. Ταῦτα λέγω, ἵνα  μήτε γυναῖκες  τοιαῦτα  παρὰ ἀνδρῶν  ζητῶσι, μήτε  ἄνδρες  ἀνέχωνται  γυναικῶν τοιαῦτα  ἀπαιτουσῶν.  Ἴδε ἡ Σάῤῥα, ἴδε  ἡ πλουσία  ἐφύρασε τρία  μέτρα  σεμιδάλεως. Πόσος ὁ πόνος; Ἀλλ' οὐκ ᾔσθετο πόνου διὰ τὴν ἐλπίδα  τοῦ καρποῦ καὶ τοῦ κέρδους. Σπεῦσον, φύρασον τρία μέτρα σεμιδάλεως. Τί ποιεῖς; καλλωπίζῃ, γύναι; Ἵνα τίνι ἀρέσῃς; Τῷ ἀνδρί; Κακὴ μελέτη, εἰ οὕτω μέλλεις ἀρέσκειν τῷ ἀνδρὶ, εἰ οὕτω σπεύδεις ἀρέσκειν σου τῷ  ἀνδρί.  Πῶς οὖν  ἀρέσω; Τῇ σωφροσύνῃ.  Ἀλλὰ  πῶς  ἀρέσω; Τῇ ἐπιεικείᾳ,  τῇ φιλοσοφίᾳ,  τῇ πραΰτητι  καὶ τῇ ἀγάπῃ,  τῇ ὁμονοίᾳ  καὶ τῇ συμφωνίᾳ.  Ταῦτά σου τὰ κόσμια, γύναι. Αὗταί σου αἱ ἀρεταὶ ὁμόνοιαν ἐργάζονται· ἐκεῖνα τὰ κόσμια ἀρέσκειν οὐ ποιεῖ, ἀλλὰ καὶ τῷ ἀνδρί σε φορτικὴν παρασκευάζει γίνεσθαι. Ὅταν γὰρ εἴπῃς, Ἅρπασον καὶ φέρε μοι, ἐν ὀλίγῳ μὲν σὺ ἀρέσκεις, ὕστερον δὲ πολέμιον  ἔχεις. Ἵνα δὲ μάθῃς, ὅτι οὐκ  ἀνδρὶ  ἀρέσκεις·  ἐν  τῇ  οἰκίᾳ  γὰρ  αὐτὰ  ἀποτίθεσαι,  καὶ  ἐν  τῇ  ἐκκλησίᾳ  αὐτὰ περιβάλλῃ· εἰ τῷ ἀνδρὶ ἤρεσκες, ἐν τῇ οἰκίᾳ ἂν αὐτὰ ἐφόρεις. Ἀλλ' ὅπερ εἶπον, εἰσέρχῃ εἰς τὴν  ἐκκλησίαν,  κεχρυσωμένη  τὰς χεῖρας καὶ τὸν  τράχηλον.  Ἐὰν ἔλθῃ  Παῦλος, ὁ φοβερὸς ἐκεῖνος καὶ ποθεινὸς, φοβερὸς τοῖς ἁμαρτάνουσι, καὶ ποθεινὸς τοῖς εὐσεβοῦσι, βοᾷ καὶ λέγει ὡσαύτως· Τὰς γυναῖκας κοσμεῖν ἑαυτὰς χρὴ, μὴ ἐν χρυσῷ, μὴ ἐν μαργαρίταις,  μὴ ἐν ἱματισμῷ  πολυτελεῖ.  Εἶτα ἂν εἰσέλθῃ ὁ Ἕλλην, καὶ ἴδῃ ἄνω  μὲν φορούσας ταῦτα ἐκείνας, κάτω δὲ Παῦλον ταῦτα λέγοντα, οὐκ ἐρεῖ, ὅτι σκηνὴ καὶ μῦθος ταῦτά ἐστιν; Οὐκ ἔστι μὲν σκηνὴ τὰ ἡμέτερα, κἂν οὕτω ταῦτα γίνηται.  Ὁ δὲ Ἕλλην βλάπτεται,  καὶ  λέγει·  Εἰσῆλθον εἰς  ἐκκλησίαν  Χριστιανῶν,  καὶ  ἤκουσα τοῦ  Παύλου λέγοντος,  Μὴ ἐν χρυσῷ, μηδὲ ἐν μαργαρίταις, τὴν δὲ διὰ τῶν ἔργων ἐναντία ἐπιδεικνυμένην.

ςʹ. Τί σοι ὄφελος  τοῦ χρυσίου, γύναι; Ἵνα καλὴ φαίνῃ   καὶ ὡραία; Ἀλλ' οὐδέν σοι τοῦτο εἰς τὸ κάλλος τῆς ψυχῆς συντελεῖ. Γενοῦ τὴν ψυχὴν εὔμορφος, καὶ ἔσῃ καὶ τὸ σῶμα ποθεινή. Σοφία ἀνθρώπου φωτιεῖ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ. Καίτοι ἡ σοφία τῆς ψυχῆς αὐτοῦ. Οὐδὲν ποιεῖ πόθον καὶ ἔρωτα, ὡς ἀγάπη. Ἐὰν γὰρ φιλῇ σε ὁ ἀνήρ σου, κἂν ἄμορφος ᾖς, ποθεινὴ αὐτῷ φαίνῃ· ἐὰν δὲ μισήσῃ σε, κἂν εὔμορφος ᾖς, οὐ θέλει σε ὁρᾷν.

 Τὸ γὰρ μῖσος τῆς ψυχῆς  οὐκ ἀφίησι τὴν εὐμορφίαν  τῆς ὄψεως φαίνεσθαι.  Ὅταν γὰρ μέλλῃς αὐτὸν ἀπαιτεῖν κόσμια καὶ χρυσὸν, τότε μέλλει σε καὶ αὐτὸς μισεῖν καὶ φεύγειν, ὡς  τὸν  ἀπαιτητὴν  ἐν  ἀγορᾷ  φανέντα.  Ἀλλ' ἐκεῖνον  μὲν  δύναται  φυγεῖν,  σὲ δὲ  οὐ δύναται, ἔνδον οὖσαν διηνεκῶς καὶ ἀπαιτοῦσαν λειτουργίας λόγον οὐκ ἐχούσας. Ταῦτα μὴ  μόνον  ἀκουέτω  ἡ  ἀκοή  σου, ὦ  γύναι,  ἀλλὰ  καὶ  μεταβαλλέσθω  σου ἡ  διάνοια. Φάρμακά ἐστι δάκνοντα  τὰ ῥήματα τὰ ἐμὰ, δάκνοντα  πρὸς καιρὸν, καὶ εὐφραίνοντα διηνεκῶς. Ἰατρός εἰμι, σκαλεύω τὰ τραύματα, ἵνα μὴ παλαιότερα γενόμενα χείρονα τὴν νομὴν ἐργάσηται. Ἐγὼ μὲν γὰρ ἰατρεύω, τὴν διὰ λόγου ὑγίειαν χαριζόμενος· οἱ δὲ τοῦ παρόντος  βίου τὸ ἐπίκαιρον  καὶ σφαλερὸν  καὶ εὐκαταφρόνητον ἐπιδείκνυνται. Ἀλλ' ὅπερ  ἔλεγον  περὶ  τοῦ  Ἀβραὰμ (οὐ  γὰρ  ἐπιλήσομαι  τῆς  ὑποσχέσεως),  Σπεῦσον, καὶ φύρασον, ταῦτα ἑκάστη γυνὴ ἐγγραφέτω  τῇ διανοίᾳ, ταῦτα ἕκαστος ἀνὴρ ἐχέτω ἐν τῷ συνειδότι. Τί μοι φέρεις σηρικὰ ἱμάτια, καὶ ἵππους χρυσοχαλίνους, καὶ ἡμιόνους καλλωπιζομένας;   Ἡμίονος  κάτω  καλλωπίζεται,   ὁ  χρυσὸς  ἐν  στέγῃ  κατέχεται·  τὰ χρήματα ἡμίονοι ἄλογοι περιφέρουσι, χρυσοῦς ἔχουσαι χαλινούς· ἡμίονοι ἄλογοι καλλωπίζονται, ὁ δὲ πένης ἐν λιμῷ τηκόμενος τῇ θύρᾳ σου προσεδρεύει, καὶ ὁ Χριστὸς λιμῷ τήκεται. Ὢ τῆς ἐσχάτης ἀνοίας! Ποία ἀπολογία; ποία συγγνώμη, ὅταν ὁ Χριστὸς ἕστηκε πρὸ τῶν θυρῶν σου ἐν σχήματι πτωχοῦ, σὺ δὲ μηδὲ ὅλως εἶ ἐπικαμπτόμενος; Τίς σε ἐξαιρήσεται τῆς ἐκεῖθεν τιμωρίας; ∆έδωκα, φησὶν, ἔλεον. Ἀλλὰ μὴ δῷς μόνον ὅσον θέλει ἐκεῖνος, ἀλλ' ὅσον δύνασαι. Τί τότε ἐρεῖς, εἰπέ μοι, ὅταν αἱ κολάσεις αἱ ἀφόρητοι, ὅταν αἱ τιμωρίαι ἐκεῖναι, καὶ αἱ ἀπειλαὶ, καὶ αἱ φοβεραὶ δυνάμεις, ὅταν ὁ ποταμὸς τοῦ πυρὸς καχλάζῃ,  ὅταν  τὸ βῆμα τὸ φοβερὸν, ὅταν  τὸ κριτήριον  τὸ ἀδέκαστον, ὅταν  ἡ φύσις ἡ ἄναρχος,  ὅταν  ἐρημία τῶν  ἀνθρωπίνων πραγμάτων,  ὅταν  μήτε πατὴρ, μήτε μήτηρ, μήτε γείτων,  μήτε βασιλεὺς, μήτε παροδίτης, μήτε ξένος δύναταί σε ὠφελῆσαι, ἀλλὰ στήκει μόνος ὁ ἄνθρωπος μετὰ τῶν ἔργων αὐτοῦ, κατακρινόμενος  ὑπὲρ ἐκείνων, ἢ καὶ στεφανούμενος ὑπὲρ αὐτῶν; Τί τότε ἐρεῖς; Τότε ἀναμνησθήσῃ μου τῶν λόγων.Ἀλλὰ τί σοι τὸ ὄφελος; Οὐδέν· ἐπεὶ καὶ ὁ πλούσιος ἐκεῖνος ἀνεμνήσθη καὶ ἐζήτει καιρὸν μετανοίας, ἀλλ' οὐδὲν ἦν αὐτῷ κέρδος. Πλὴν ἔλεγε, Πέμψον Λάζαρον, ἵνα βάψῃ τὸ  ἄκρον  τοῦ  δακτύλου  αὐτοῦ  ὕδατι,  καὶ  καταψύξῃ  μου  τὴν  γλῶσσαν,  ὅτι  πάνυ ὀδυνῶμαι. Ἀλλ' οὐκ ἔπεμψε Λάζαρον, οὐχ ὅτι ζημίαν ἔφερε μία ῥανὶς εἰς τὴν μεγάλην τοῦ παραδείσου πηγὴν,  ἀλλ' ὅτι ἡ τῆς  ἐλεημοσύνης  σταγὼν  ἀμίκτως  ἔχει  πρὸς τὴν ἀπήνειαν.  Ἐπειδὴ  γὰρ  ἐν  τῷ  καιρῷ  τοῦ  σταδίου  κατεφρονήθη,   ἐν  τῷ  καιρῷ  τοῦ στεφάνου οὐδεμιᾶς παραμυθίας αὐτὸν ἠξίωσε.

ζʹ. Ταῦτα λέγω, ἵνα μήτε ὁ πένης δακρύῃ διὰ τὴν πε 09 νίαν, μήτε ὁ πλούσιος χαίρῃ διὰ τὸν πλοῦτον.  Εὔπορος εἶ; Ἀπώλετο ὁ πλοῦτος,  ἐὰν μὴ εἰς μέσον φέρῃς τὸν προσήκοντα  πλοῦτον.  Σπεῦσον, καὶ  φύρασον  τρία  μέτρα  σεμιδάλεως.  Εἶτα ἔδραμεν αὐτὸς εἰς τὰς βόας, καὶ ἔθυσε μόσχον. ∆ρομεὺς ἐγένετο ὁ γέρων· οὐ γὰρ ἐχαυνοῦτο αὐτῷ τῆς σαρκὸς ὁ τόνος, ἀλλ' ἐπενεύρωτο  τῆς φιλοσοφίας  ἡ διάνοια· ἐνίκησε τὴν φύσιν ἡ προθυμία. Ὁ δεσπότης τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτὼ οἰκετῶν, μόσχον βαστάζων, οὐ κατεβαρύνετο  τῷ  ἄχθει,  ἀλλ' ἐκουφίζετο  τὴν  διάνοιαν  τῇ  προθυμίᾳ.  Ὁ δρόμος  τῷ γέροντι  προκείμενος, καὶ ὑπηρεσία πολλὴ, καὶ τῇ γυναικὶ  πόνος καὶ κάματος. Οὐ γὰρ μόνον  φιλοτιμίᾳ  χρημάτων,  καὶ δαψιλείᾳ  τραπέζης, ἀλλὰ  καὶ διακονίᾳ  καὶ ὑπηρεσίᾳ πολλῇ τοὺς ξένους ἐδεξιώσαντο, οὐ δι' οἰκετῶν, ἀλλὰ διὰ τῶν χειρῶν  καὶ τῶν μελῶν τῶν ἑαυτῶν ὑπηρετοῦντες. Εἶτα παρειστήκει ἡ γυνὴ θεραπαίνης λαβοῦσα σχῆμα, καὶ οἱ ξένοι  ἀνέκειντο,  οἱ  ἀγνῶτες·  οὐ γὰρ  παύσομαι  τοῦτο  λέγων.  Ἐνόμιζον  γὰρ  αὐτοὺς  πένητας εἶναί τινας· ἀλλ' οὐ προσεῖχον τούτῳ, ἀλλ' ὅτι ξένους ὑπεδέχοντο. Καὶ παρειστήκεισαν ἀμφότεροι ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, τὸν βότρυν τῆς φιλοξενίας  τρυγῶντες τῇ γνώμῃ, τῇ φιλοσοφίᾳ, τῇ διακονίᾳ, τῇ ὑποδοχῇ, τῷ πόνῳ, τῇ ὑπηρεσίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ οἰκονομίᾳ,  τῇ ἀκριβείᾳ, τῷ μηδὲν παραλιπεῖν.  Καὶ εἱστήκει παρὰ τὸ δένδρον  ἡ γυνὴ, ἀντὶ θαλάμου τῷ δένδρῳ χρησαμένη, καὶ τὴν σκιὰν τῶν φύλλων  ἔχουσα στέγην, καὶ οὐκ ᾐσχύνετο δημοσιεύεσθαι. Εἱστήκει γὰρ τὴν οἰκείαν κοσμιότητα ἐπιδεικνυμένη,  καὶ τῆς διακονίας τὸν καρπὸν τρυγῶσα. Τί οὖν ὁ παραγενόμενος; Κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον ἐλεύσομαι, καὶ ἔσται τῇ Σάῤῥᾳ υἱός. Οἶον καρπὸν ἐβλάστησεν ἡ τράπεζα! πῶς καλόν! πῶς ταχύν! πῶς ὥριμον! πῶς ὁ βότρυς περκάζων καὶ ἀπηρτισμένος! Καὶ γὰρ τὸ ῥῆμα ἐκεῖνο εἰσῆλθεν εἰς τὴν μήτραν, καὶ ἐδημιούργησε τὸ παιδίον. Τοιοῦτοι τῆς φιλοξενίας οἱ καρποί. Πρόσεχε ὃ μέλλω λέγειν.

Μετὰ ταῦτα δὲ, τὸ παιδίον  ἐπειδὴ ηὐξήθη, τὸ ἀπὸ τῆς τραπέζης τεχθὲν,  ἐπειδὴ ἀνὴρ ἐγένετο ὁ τῆς φιλοξενίας  καρπὸς (οὐ γὰρ οὕτως αὐτὸν ἡ μήτρα ἐγέννησεν ἐκείνη, ὡς ἐγέννησεν  ἡ τράπεζα, πρὸ δὲ πάντων  τὸ ῥῆμα τοῦ Θεοῦ), ἐπειδὴ ηὐξήθη καὶ ἀνὴρ ἐγένετο,  καὶ ὥρα γάμου  λοιπὸν  ἦν  (πρόσεχε μετ' ἀκριβείας  ὃ λέγω),  ἔμελλε  λοιπὸν τελευτᾷν  ὁ  γέρων  ὁ  μακάριος  Ἀβραὰμ ἐκεῖνος,  ὁ  πατριάρχης·  παρῴκει  δὲ  γυναιξὶ διεφθαρμέναις  καὶ ἔθνει  πονηροτάτῳ,  καλέσας τὸν  οἰκέτην  τὸν  ἑαυτοῦ, φησίν· Ὧδε πονηραί  εἰσιν αἱ γυναῖκες  τῶν  Χαναναίων.  Τί οὖν θέλεις; Ἄπελθε  εἰς τὴν γῆν, ὅθεν ἐτέχθην  ἐγὼ, καὶ ἄγαγε γυναῖκα  ἐκεῖθεν  τῷ υἱῷ μου. Καινὰ καὶ παράδοξα πράγματα. Ἴστε ὑμεῖς, καὶ σφόδρα ἐπίστασθε· ὅταν μὲν γὰρ γυναῖκα βούληταί τις ἀγαγεῖν τῷ υἱῷ, καὶ ὁ πατὴρ διαλέγεται καὶ ἡ μήτηρ, καὶ εἰς ἀλλοτρίας οἰκίας παραγίνονται,  καὶ τοῦτον κολακεύουσι, καὶ ἐκεῖνον θεραπεύουσι, καὶ προμνήστριαι πολλαὶ, καὶ νυμφαγωγοὶ γίνονται  πολλοὶ, καὶ χρημάτων  ὑποσχέσεις, καὶ πᾶσα σπουδὴ τῷ πατρὶ καὶ τῇ μητρὶ δι' ἑαυτῶν   διαλεχθῆναι,   καὶ  οὐκ  αἰσχύνονται,   οὐδὲ  ἐρυθριῶσιν,   οὐδὲ  ἐπιτάττουσιν οἰκέταις·  ὅταν  δὲ  ἔλθῃ  ξένος,  Ἄπελθε  σὺ, κατένεγκε  αὐτὸν  κάτω,  δέξαι  αὐτόν.  Ὁ Ἀβραὰμ δὲ ἀντιστρόφως·  ὅτε μὲν ἔδει ποιῆσαι  πρᾶγμα ὑψηλὸν  καὶ φιλόσοφον, δι' ἑαυτοῦ ποιεῖ· τὴν φιλοξενίαν οὐκ ἐπέτρεψεν οἰκέτῃ, ἀλλὰ τῇ γυναικὶ καὶ ἑαυτῷ· ὅτε δὲ γυνὴ  καὶ γάμος ὑφαίνετο,  Ἄπελθε  λέγει  τῷ οἰκέτῃ. Ὧδε τὸ ἐναντίον  ποιοῦσιν  αἱ γυναῖκες.  Ἐὰν μὲν θέλωσι  χρυσοχόῳ διαλεχθῆναι,  οὐκ αἰσχύνονται,  ἀλλ' ἐξέρχονται αὐταὶ  δι' ἑαυτῶν,  καὶ παρακαθέζονται,  ἵνα  μὴ ὁ χρυσὸς κλαπῇ,  καὶ ἡ ἐπιθυμία  τῶν χρημάτων ἀφίησιν αὐτὰς καταφρονῆσαι τῆς εὐσχημοσύνης καὶ τῆς σεμνότητος. Ἀλλ' ὁ Ἀβραὰμ οὐχ οὕτως, ἀλλ' ὅτε ξένους ἤθελεν ὑποδέχεσθαι, δι' ἑαυτοῦ καὶ τῆς γυναικὸς αὐτοῦ· ὅτε δὲ τὸν γάμον, διὰ τοῦ οἰκέτου.

Τί οὖν μέμνησαι τοῦ Ἀβραάμ; Ὅτι πλούσιος ἦν. Ταῦτα καὶ σὺ ἐννόει τοῦ Ἀβραὰμ,καὶ οὐδέποτε  καταφρονήσεις  τινός.  Ἀλλὰ πόθεν  ἐξέβην ταῦτα εἰπεῖν; Τὸν προφήτην λαβὼν καὶ τὴν βακτηρίαν ἐκείνην, Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος. Ἐκεῖνος γὰρ ὁ στίχος ἅπαντα ταῦτα ἔτεκε. Καὶ ἰδοὺ θησαυρὸν εὑρήκαμεν χρυσοῦ γέμοντα. Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος. Λάβε τὴν βακτηρίαν ταύτην, τὴν δυναμένην  ὑποτρομήσαντα τὰ  σώματα  ἀνορθῶσαι.  Οὐδὲ γὰρ  οὕτω  βακτηρία  ὑπότρομα  ὄντα  τὰ  σώματα  τῶν παλαιῶν καὶ γεγηρακότων ἀνορθοῦν πέφυκεν, ὡς ὁ στίχος οὗτος τῶν νέων καὶ γεγηρακότων  ἐν τῇ ἐπιθυμίᾳ καὶ ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας πολιορκουμένων  ὑπότρομον οὖσαν τὴν διάνοιαν ἐγείρει. Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος. Τί δέδοικας ἄνθρωπον, οὐκ ὄντα ἄνθρωπον,  ἀλλὰ λύκον; Τί δέδοικας ἄνθρωπον  ἀσεβημάτων γέμοντα, καὶ χρυσῷ πολιορκούμενον;  Τί δέδοικας ἄνθρωπον  ἀπὸ τῆς ἀδικίας τὰ ἑαυτοῦ προδεδωκότα, καὶ τὸν πολέμιον  ἔνδοθεν  πολλάκις  ἔχοντα; Ἀλλ' ἀπεφήνατό  μοι ὁ προφήτης  λέγων·  Μὴ  φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος. Εἰπέ μοι λοιπὸν  καὶ τὸν τρόπον, δι' ὃν οὐκ ὀφείλω φοβεῖσθαι τὸν πλούσιον. Ἢ ὅταν πληθυνθῇ ἡ δόξα τοῦ οἴκου αὐτοῦ.

ηʹ. Ὢ εὐγένεια  λέξεως! πῶς ἐν διηγήσει καὶ διδασκαλίᾳ φιλοσοφίαν  εἰσήγαγε· Μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος, ἢ ὅταν πληθυνθῇ  ἡ δόξα τοῦ οἴκου αὐτοῦ! Οὐκ εἶπε,  Καὶ ὅταν  πληθυνθῇ  ἡ δόξα αὐτοῦ,  ἀλλ',  Ἡ δόξα τοῦ  οἴκου  αὐτοῦ.  Ὅταν  γὰρ εἰσέλθῃς εἰς οἰκίαν τινὸς πλουσίου, καὶ ἴδῃς ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ κίονας ὑπεραίροντας τῷ μεγέθει,  καὶ  χρυσᾶς  κεφαλίδας,  καὶ  μάρμαρα  τῷ  τοίχῳ  προσπεπηγότα,  καὶ  κρήνας ῥεούσας, καὶ  πηγὰς  καὶ  περιπάτους,  καὶ  δένδρα  τῷ  ἀνέμῳ  καμπτόμενα,  καὶ  πάντα ψηφίδων  γέμοντα,  καὶ εὐνούχων  χρυσοφορούντων  ἀγέλην,  καὶ οἰκετῶν  πλῆθος,  καὶ τάπητας   ἐπὶ  τοῦ  ἐδάφους   κειμένους,   καὶ  τράπεζαν  ἐκλάμπουσαν   τῷ  χρυσῷ,  καὶ κοιτῶνας  κεκοσμημένους· ταῦτα πάντα δόξα οἴκου ἐστὶν, οὐ δόξα ἀνθρώπου. ∆όξα γὰρ ἀνθρώπου εὐλάβεια, ἐπιείκεια, ἐλεημοσύνη, πραότης, ταπεινοφροσύνη, εἰρήνη, δικαιοσύνη, ἀγάπη ἀνυπόκριτος  πρὸς πάντας.  Ταῦτα πάντα  δόξα ἀνθρώπου.  Τί φοβῇ τὸν πλούσιον. Οὐκοῦν τὴν οἰκίαν αὐτοῦ μᾶλλον φοβοῦ. Ἐκείνη γάρ ἐστιν ἡ πλουτοῦσα, οὐχ ὁ οἰκῶν. Ἀλλ' οὐ φοβοῦμαι ταύτην, φησί. ∆ιὰ τί; Ὅτι ὁ χρυσὸς ἄψυχός ἐστιν ὕλη. Ἀλλὰ τὸν ἄνθρωπον  φοβῇ; Ναί. ∆ιὰ τί; μὴ γὰρ αὐτοῦ ἐστιν ὁ πλοῦτος; Τῆς οἰκίας ἡ περιφάνεια.  Μάρμαρα ἔχει ὁ τοῖχος. Τί οὖν πρὸς τὸν οἰκοῦντα; Χρυσοῦς ὁ ὄροφος. Τί οὖν πρὸς τὸν κεκτημένον;  Αἱ κεφαλίδες  τῶν   κιόνων  χρυσαῖ. Τί οὖν πρὸς τὴν κεφαλὴν ἐκείνου τὴν ἁμαρτίαις βεβορβορωμένην; Ἀλλὰ καθαρὸν τὸ ἔδαφος; Ἀλλὰ ἀκάθαρτον τὸ συνειδός. Ἀλλὰ σηρικὰ τὰ ἱμάτια; Ἀλλὰ ῥακίων γέμουσα ἡ ψυχή. Ἡ οἰκία πλουσία, ἀλλ' ὁ κεκτημένος τὴν οἰκίαν πένης. Ὅταν πληθυνθῇ ἡ δόξα τοῦ οἴκου αὐτοῦ. Καὶ ἵνα μάθητε, ὅτι τοῦ οἴκου ἐστὶν ἡ δόξα, καὶ οὐχὶ τοῦ ἀνθρώπου, ἀπὸ τῶν ῥημάτων ὑμῶν ἐλέγχω ὑμᾶς. Εἰσερχόμενος πολλάκις εἰς οἰκίαν τινὸς ὡραίαν οὖσαν, ἐξερχόμενος τί λέγεις; Ὡραῖα εἶδον  μάρμαρα. Μὴ λέγεις,  Ὡραῖον  εἶδον  ἄνθρωπον;  Θαυμαστοὶ οἱ κίονες, θυρίδες καλαί.

Μὴ λέγεις, Θαυμαστὸς ὁ οἰκῶν; Πολὺς ὁ χρυσὸς ἐν τῷ ὀρόφῳ. Μὴ λέγεις, Πολλὴ ἡ ἐλεημοσύνη; Πολλαὶ αἱ κρῆναι, καὶ δαψίλεια  πολλή. Μὴ λέγεις, Πολλὴ ἡ δαψίλεια ἐκείνου τοῦ κεκτημένου; Πανταχοῦ περὶ τοὺς τοίχους, πανταχοῦ περὶ τὰ μάρμαρα, πανταχοῦ περὶ τὰς κρήνας, πανταχοῦ περὶ τὰς πηγὰς διαλέγῃ. Πάλιν ὁρᾷς ἵππον ἔχοντα χρυσοῦν χαλινὸν,  καὶ λέγεις·  Καλὸς ὁ χαλινός.  Οὐκοῦν τοῦ χρυσοχόου τὸ ἐγκώμιον. Θαυμαστὸν τὸ ἱμάτιον. Οὐκοῦν τοῦ ὑφάντου  ὁ ἔπαινος. Καλοὶ οἱ οἰκέται. Οὐκοῦν τοῦ πεπωληκότος   ὁ  ἔπαινος.  Καὶ μένει  μὲν  ἐκεῖνος  ἀστεφάνωτος,   τὰ  δὲ  περὶ  αὐτὸν ἐγκωμίων  ἀπολαύουσιν.  Ἀλλ' ὅταν  ἴδῃς  ἄνθρωπον  καλὸν,  λέγεις·  Καλὸς ἄνθρωπος, ὡραῖος, ἐπιεικὴς, θαυμαστὸς, ἐλεήμων, φιλόφρων,  συντετριμμένος, ἀεὶ ἐν εὐχαῖς προσέχων, ἀεὶ ἐν νηστείαις παραμένων,  ἀεὶ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ σχολάζων, ἀεὶ ἀχώριστός ἐστι τῆς θείας διδασκαλίας. Ταῦτα ἐγκώμια περὶ ἐκεῖνον, ταῦτα στέφανοι. Μάθε οὖν τί πλοῦτος ἀνθρώπου, καὶ τί πλοῦτος οἰκίας, καὶ Μὴ φοβοῦ. Ἐὰν γὰρ μάθῃς διαιρεῖν τὸν πλοῦτον καλῶς, οὐκέτι φοβηθήσῃ. Ὁρᾷς δὲ τὸν νομιζόμενον πλούσιον παρὰ σοὶ πένητα ὄντα  καὶ  πτωχόν;  Μὴ φοβοῦ,  ὅταν  πλουτήσῃ  ἄνθρωπος.  Καὶ ἵνα  μάθῃς,  ὅτι  ταῦτα τοῦτον  ἔχει  τὸν  τρόπον,  εἰ ἐνταῦθά  σε ἀπατᾷ,  ἐν  καιρῷ  τῆς  τελευτῆς  αὐτοῦ  βλέπε αὐτόν. Μὴ  λαμβάνει τι ἐκεῖ ἐκ τούτων ἁπάντων, καὶ ἀπέρχεται; Εἶτα ἀπέθανε καὶ κεῖται γυμνὸς ὁ τὰ σηρικὰ περιβεβλημένος ἱμάτια. Κεῖται γυμνὸς ἐπὶ τοῦ βάθρου, καὶ οἱ οἰκέται  ἀπέρχονται  καὶ ἔρχονται,  καὶ οὐδεὶς αὐτοῦ φροντίζει·  οὐ γὰρ ἦσαν αὐτοῦ οἱ οἰκέται. Ἀπεδήμησε, καὶ οὐδὲν αὐτοῦ λοιπὸν κεῖται. Ἡ γυνὴ κατακόπτεται,  τὰς τρίχας λύει·  παρακαλοῦσι  πάντες,  οὐχ  ὑπακούει·  τὰ παιδία  ἐν  ὀρφανίᾳ,  ἡ γυνὴ  ἐν  χηρείᾳ· πάντες   ταπεινοὶ,   οἰνοχόοι,   κρατῆρες,  παράσιτοι,  κόλακες,  εὐνοῦχοι.   Λαβεῖν  τι  ἐξ ἐκείνων  τῶν σκευῶν, καὶ ἀπελθεῖν  οὐ δύναται· ἀλλὰ τί; Ἀποφέρεται μόνος. Εὐφημίαις βάλλουσι. Καὶ τί πρὸς αὐτὸν πάλιν; Ἀλλ' ἡ κενοδοξία αὐτὸν εὐφημεῖ; ∆ιὰ τί; Μὴ γὰρ δύναταί τι λαβεῖν ἀπ' αὐτῆς;

Οὐ δύναται οὐδὲν ἐξ αὐτῶν παραστῆναι αὐτῷ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ. Ἀπέρχεται εἰς τὸν τάφον ὁ πάντα ἁρπάζων, εἰς τρεῖς πήχεις θάπτεται, καὶ πλέον οὐδέν· καὶ γῆ ἐπάνω τῆς ὄψεως, καὶ τὸ κάλυμμα τῆς θήκης. Καὶ ἀναχωρεῖ  ἡ γυνή. Ποῦ ὁ πλοῦτος; ποῦ οἱ δοῦλοι; ποῦ ἡ φαντασία; ποῦ ἡ οἰκία ἡ μεγάλη καὶ περικαλλής; Καταλιμπάνουσιν αὐτόν· ἀφίησιν  αὐτὸν καὶ ἡ γυνὴ, κἂν μὴ βούληται· ἡ δυσωδία γὰρ αὐτὴν  ἐλαύνει, αἱ πηγαὶ τῶν σκωλήκων αὐτὴν διώκουσι. Τοῦτο ὅλον; Ναί· οὐδὲν γὰρ ἔχων ἀπῆλθε τῶν αὐτοῦ. Καὶ ἵνα μάθῃς, ὅτι οὐδὲν ἔχων  τῶν  αὑτοῦ ἀπῆλθεν,  οἱ μακάριοι μάρτυρες ἐπειδὴ τὰ ἑαυτῶν  λαμβάνουσιν,  οὐκ ἀναχωροῦμεν  τοῦ τάφου  αὐτῶν.  Καὶ ὧδε μὲν  οὐδὲ γυνὴ ἀνέχεται παραμεῖναι· ἐκεῖ δὲ ὁ βασιλεὺς ῥίπτει τὸ διάδημα, καὶ παραμένει τῷ τάφῳ τοῦ μάρτυρος, δυσωπῶν  καὶ  δεόμενος  δοθῆναι  αὐτῷ  λύσιν  τῶν  δεινῶν,  καὶ  νίκην  κατ' ἐχθρῶν.  Μὴ οὖν  φοβοῦ,  ὅταν  πλουτήσῃ  ἄνθρωπος.  Τοῦτον  λαβόντες  τὸν  στίχον, ἐξάρξωμεν τῷ Κυρίῳ, ὑπὲρ τούτων  ἁπάντων  εὐχαριστοῦντες  αὐτῷ, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, ὅτι αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Πρώτη αποκλειστική εισαγωγή και δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο

Ιωάννης Χρυσόστομος  Τόμος 55

Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια και  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

© ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: