Ἡ θεία καὶ ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

 Ἡ θεία καὶ ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη

Γέροντα, τί εἶναι θεία δικαιοσύνη;

– Θεία δικαιοσύνη εἶναι νὰ κάνης αὐτὸ ποὺ ἀναπαύει τὸν ἄλλον. Ἂν ἔχης λ.χ.νὰ μοιρασθῆς κάτι μὲ κάποιον ἄλλον, νὰ τοῦ δώσης ὄχι τὸ μισὸ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἔχεις, ἀλλὰ ὅσο θέλει ἐκεῖνος. Νὰ τοῦ πῆς: «Πόσα θέλεις; δυόμισι; τρία; πάρ᾿ τα». Νὰ δίνης τὰ  καλὰ  καὶ  νὰ  κρατᾶς  τὰ  σάπια.  Νὰ  δίνης  τὰ  περισσότερα  καὶ  νὰ  κρατᾶς  τὰ λιγώτερα. Νά, πὲς πὼς μᾶς φέρνει τώρα μιὰ ἀδελφὴ δέκα δαμάσκηνα. Ἂν ἐγὼ ἀπὸ λαιμαργία φάω τὰ ὀκτὼ καὶ σοῦ ἀφήσω τὰ δύο, θὰ σὲ ἀδικήσω. Ἂν πῶ: «ἀφοῦ εἴμαστε δύο, θὰ φάω τὰ πέντε καὶ θὰ σοῦ ἀφήσω τὰ ἄλλα πέντε», τότε ἔχω τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη. Ἂν ὅμως δῶ ὅτι σοῦ ἀρέσουν τὰ δαμάσκηνα καὶ φάω μόνον ἕνα καὶ σοῦ πῶ: «κάνε ἀγάπη νὰ φᾶς ἐσὺ τὰ ὑπόλοιπα, γιατὶ ἐμένα δὲν μοῦ πολυαρέσουν, ἀλλὰ μὲ πειράζουν καὶ στὰ ἔντερα», τότε ἔχω τὴν θεία δικαιοσύνη.

– Δηλαδὴ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη ποιά εἶναι;

– Ἀνθρώπινη δικαιοσύνη εἶναι, ἂν πρέπη λ.χ. νὰ μοιρασθῆς κάτι μὲ κάποιον ἄλλον, νὰ δίνης τὸ μισὸ καὶ νὰ κρατᾶς τὸ ἄλλο μισό.

– Γέροντα, τί θέση ἔχει ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη στὴν πνευματικὴ ζωή;

– Ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη δὲν εἶναι γιὰ τοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους· εἶναι

φρένο γιὰ τοὺς κοσμικοὺς ἀνθρώπους. Ὁ πνευματικὸς ἄνθρωπος εἶναι ἀνόητος, ἂν ἀποβλέπη σ᾿ αὐτήν, γιατὶ μπροστὰ στὴν θεία δικαιοσύνη ἡ ἀνθρώπινη εἶναι μηδέν. Ἀλλὰ καὶ ὁ κοσμικὸς ἄνθρωπος, ἂν πετύχη κάτι σ᾿ αὐτὴν τὴν ζωὴ ἐφαρμόζοντας τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, δὲν θὰ ἔχη τὴν πραγματικὴ χαρὰ καὶ ἀνάπαυση.

Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι δύο ἀδέλφια ἔχουν ἕνα κτῆμα δέκα στρέμματα. Ἀνθρώπινη δικαιοσύνη εἶναι νὰ πάρη ὁ καθένας ἀπὸ πέντε στρέμματα. Θεία δικαιοσύνη εἶναι νὰ πάρη ὁ καθένας αὐτὸ ποὺ ἔχει ἀνάγκη. Ἂν δηλαδὴ ὁ ἕνας ἀδελφὸς ἔχη ἑπτὰ παιδιὰ καὶ ὁ ἄλλος δύο ἢ ἡ δουλειὰ τοῦ ἑνὸς εἶναι κατώτερη ἀπὸ τὴν δουλειὰ τοῦ ἄλλου, πρέπει  νὰ πάρη περισσότερο  ἐκεῖνος ποὺ ἔχει  μεγαλύτερη  ἀνάγκη. Σ᾿  αὐτὴν  τὴν περίπτωση εἶναι ἀδικία νὰ πάρη ὁ δεύτερος ὅσα καὶ ὁ πρῶτος. Ὁ κοσμικὸς ἄνθρωπος ὅμως δὲν λαμβάνει ὑπ᾿ ὄψιν του ὅτι ὁ ἀδελφός του δυσκολεύεται νὰ τὰ βγάλη πέρα. Δὲν καταλαβαίνει ὅτι ἡ μοιρασιὰ ποὺ πάει νὰ κάνη εἶναι ἄδικη, γιατὶ δὲν σκέφτεται πνευματικά. Τοῦ λές: «πρέπει νὰ βοηθήσης τὴν οἰκογένειά σου νὰ δεχθῆ νὰ δώσης περισσότερα στὸν ἀδελφό σου ποὺ ἔχει ἀνάγκη» καὶ σοῦ λέει: «Γιατί; δὲν τὸν ἀδικῶ»! Ἐὰν ἦταν πνευματικὸς ἄνθρωπος, ἀκόμα καὶ ἂν ἡ γυναίκα του καὶ τὰ παιδιά του ἀντιδροῦσαν, ἔπρεπε νὰ τοὺς πείση νὰ δεχθοῦν ὅ,τι τοῦ δώση ὁ ἀδελφός του. Ἂν ὁ ἀδελφός του ἔλεγε: «ἐσὺ θὰ πάρης ἕνα στρέμμα», νὰ ἔπαιρνε τὸ ἕνα, χωρὶς νὰ πῆ τίποτε, γιὰ νὰ νιώθη ἄνετα ὁ ἀδελφός του ποὺ πῆρε τὰ ὑπόλοιπα. Πάντως τὸ Εὐαγγέλιο κάνει τὴν καλύτερη μοιρασιά.

Μοῦ κάνει ἐντύπωση ἡ ἀρχοντιὰ τοῦ Ἀβραάμ. Ὅταν μάλωναν οἱ τσομπάνηδες

τοῦ Λὼτ καὶ τοῦ Ἀβραὰμ γιὰ τὰ βοσκοτόπια, πῆγε ὁ Ἀβραὰμ στὸν Λὼτ καὶ τοῦ εἶπε:

«Δὲν κάνει νὰ μαλώνουμε· εἴμαστε συγγενεῖς. Ποῦ σὲ ἀναπαύει ἐσένα νὰ πᾶς; Θέλεις

νὰ πᾶς ἀπὸ ᾿δῶ ἢ θέλεις νὰ πᾶς ἀπὸ ᾿κεῖ;». Ὁ Λὼτ κινήθηκε καὶ λίγο ἀνθρώπινα καὶ διάλεξε τὰ Σόδομα καὶ τὰ Γόμορρα, γιατὶ εἶχαν πρασινάδα καὶ βοσκοτόπια1, καὶ τί

ἔπαθε μετά! Ὁ Ἀβραὰμ κινήθηκε μὲ τὴν θεία δικαιοσύνη, θέλησε νὰ ἀναπαύση τὸν

Λώτ, καὶ χάρηκε κιόλας ποὺ ὁ Λὼτ πῆγε στὸν καλύτερο τόπο.

Ἡ δικαιοκρισία τοῦ Θεοῦ

– Γέροντα, τί εἶναι ἡ δικαιοκρισία τοῦ Θεοῦ;

– Ἡ δικαιοκρισία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ μακροθυμία, ἡ ὁποία ἔχει μέσα καὶ τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ἀγάπη. Ὁ Θεὸς εἶναι πολὺ δίκαιος, ἀλλὰ καὶ πολυεύσπλαχνος, καὶ ἡ εὐσπλαχνία Του νικάει τὴν δικαιοσύνη Του. Θὰ σοῦ πῶ ἕνα παράδειγμα, γιὰ νὰ καταλάβης. Ἂν κάποιος ἄνθρωπος δὲν εἶχε τὴν εὐκαιρία νὰ ἀκούση ποτὲ γιὰ τὸν Θεό, αὐτὸς  δὲν  θὰ  κριθῆ  σύμφωνα  μὲ  τὴν  κατάσταση  στὴν  ὁποία  βρίσκεται,  ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὴν κατάσταση στὴν ὁποία θὰ βρισκόταν, ἂν εἶχε γνωρίσει τὸν Θεό. Γιατὶ ἀλλιῶς δὲν θὰ ἦταν δίκαιος ὁ Θεός. Ἡ θεία δικαιοσύνη ἔχει δικούς της μαθηματικοὺς ὅρους· τὸ ἕνα κι ἕνα ἄλλοτε κάνουν δύο καὶ ἄλλοτε δύο ἑκατομμύρια.

– Γέροντα, πῶς ἐφαρμόζεται ἡ θεία δικαιοσύνη σὲ κάποιον ποὺ σφάλλει;

–  Ἡ  ἀνθρώπινη  δικαιοσύνη  λέει:  Ἔσφαλες;  Πρέπει  νὰ  τιμωρηθῆς.  Ἡ  θεία

δικαιοσύνη λέει: Ἀναγνωρίζεις τὸ λάθος σου καὶ μετανοεῖς; Συγχωρεῖσαι. Βλέπεις, ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸν ἀνθρώπινο νόμο δικάζεται μὲ ἐπιείκεια κάποιος ποὺ κάνει ἕνα ἔγκλημα, ὅταν μετανοῆ εἰλικρινὰ καὶ πάη μόνος του καὶ τὸ ὁμολογῆ, ἐνῶ δὲν ὑπάρχει καμμία ὑποψία γιὰ τὸ πρόσωπό του. Καὶ ἂν ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους δικάζεται μὲ ἐπιείκεια, πόσο μᾶλλον ἀπὸ τὸν δικαιοκρίτη καὶ πολυεύσπλαχνο Θεό!

Εἴμαστε  στὰ  χέρια  τοῦ  Θεοῦ.  Ὁ  Θεὸς  μᾶς  παρακολουθεῖ  μὲ  ἀκρίβεια  καὶ

γνωρίζει τὴν καρδιὰ τοῦ καθενός. Δὲν θὰ μᾶς ἀδικήση. Ἀφοῦ ὑπάρχει θεία δικαιοσύνη καὶ θεία ἀνταπόδοση, καὶ ὁ Θεὸς μᾶς ἀγαπάει – τὸ κυριώτερο ἀπ᾿ ὅλα –, ὅ,τι καλὸ κάνει κανεὶς δὲν χάνεται. Γι᾿ αὐτὸ εἶναι χαμένος, τελείως λειψός, ὅποιος ζητάει νὰ δικαιωθῆ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.

Ἔχω παρατηρήσει ὅτι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀδικηθῆ καὶ ἐφαρμόση τὴν θεία δικαιοσύνη, ὁ Θεὸς τὸν δικαιώνει ἀκόμη καὶ σ᾿ αὐτὴν τὴν ζωή. Θυμᾶμαι, στὸν στρατό, μετὰ τὸν πόλεμο, εἶχε ἔρθει ὁ στρατηγὸς νὰ δώση παράσημα. Ἐγὼ ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἔλειπα. Ὅταν φώναξε τὸ ὄνομά μου, βγῆκε ἕνας ποὺ ἦταν ἀπὸ τὴν Θεσσαλία καὶ πῆρε  ἐκεῖνος  τὸ  παράσημο.  Οἱ  ἄλλοι  στρατιῶτες  δὲν  μίλησαν,  γιατὶ  τότε  εἶχε φυλάκιση, ἂν ἔλεγες ψέματα. Ὅταν ἔφυγε ὁ στρατηγός, ἐκεῖνος κρύφτηκε, γιατὶ οἱ ἄλλοι θὰ τὸν σκότωναν στὸ ξύλο. Ὅταν ἐπέστρεψα, φοβόταν καὶ ἀπὸ μένα. Ἦρθε ἀπὸ ἐδῶ–ἀπὸ ἐκεῖ, ὁπότε μοῦ εἶπε: «Νὰ μὲ συγχωρέσης, ἔκανα αὐτὸ κι αὐτό». «Καλὰ ἔκανες καὶ τὸ πῆρες, τοῦ εἶπα· τί νὰ τὸ ἔκανα ἐγώ;». Τὸ φοροῦσε ὕστερα στὶς παρελάσεις. Μετὰ ἀπὸ σαράντα χρόνια ἔρχεται ἐδῶ στὸ Μοναστήρι ὁ στρατάρχης τῆς Πρώτης Στρατιᾶς ἀπὸ τὴν Θεσσαλία καὶ μοῦ φέρνει ἕνα παράσημο τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. Ὅταν τὸ εἶδα, μοῦ ἦρθε νὰ γελάσω. Μετὰ ἀπὸ σαράντα χρόνια! Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση: ἀπὸ τὴν Θεσσαλία ἦταν ἐκεῖνος ὁ στρατιώτης, ἀπὸ τὴν Θεσσαλία ἦρθε καὶ ὁ στρατάρχης! Βλέπετε πῶς γίνεται! Ἐνῶ, ὅταν ζητᾶμε νὰ δικαιωθοῦμε, χάνουμε τελικὰ καὶ αὐτὰ ἐδῶ, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνα ποὺ μᾶς ἑτοιμάζει ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν ἄλλη ζωή, ἂν ἀδικηθοῦμε. Γιὰ χαμένα πράγματα δηλαδὴ χάνουμε τὰ σπουδαιότερα, τὰ αἰώνια. Γιατὶ αὐτὰ ἐδῶ ἔτσι κι ἀλλιῶς χαμένα εἶναι, τί νὰ τὰ κάνουμε;

Τὰ δικαιώματα2 τοῦ μοναχοῦ τὰ κρατάει ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν ἄλλη ζωὴ

– Γέροντα, τί εἶναι τὸ δικαίωμα;

– Τὸ δικαίωμα εἶναι κοσμικὴ λογική. Ὁ ἄνθρωπος, ὅσο πιὸ κοσμικὸς εἶναι, τόσο περισσότερο δικαίωμα ἔχει· ὅσο πιὸ πνευματικὸς εἶναι, τόσο λιγώτερο δικαίωμα ἔχει. Εἰδικὰ ὁ μοναχὸς ἔχει μόνον ὑποχρεώσεις· δὲν ἔχει δικαίωμα γιὰ τίποτε. Θέλω νὰ πῶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἔχη ἀπαίτηση ἀπὸ κανέναν καὶ γιὰ τίποτε. Τὸ νὰ ζητᾶ ὁ μοναχὸς δικαιώματα σ᾿ αὐτὴν τὴν ζωή, ἐνῶ ἀπαρνήθηκε τὰ πάντα γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τελείως λάθος. Βρίζει τὸν Χριστό, τὸν Μοναχισμό. Οἱ κοσμικοὶ ἔχουν δικαιώματα πολλά· κοσμικοὶ εἶναι. Τὰ δικαιώματα τοῦ μοναχοῦ, ἀλλὰ καὶ τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου, τὰ κρατάει ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν ἄλλη ζωή.

Τὸ δικαίωμα σήμερα παρουσιάζεται σχεδὸν σὲ ὅλους τοὺς νέους, ἀλλὰ καὶ σὲ νέους μοναχούς. Μερικοὶ νέοι μοναχοὶ δὲν ξέρουν γιατί ἔγιναν μοναχοὶ καὶ τί θὰ πῆ Μοναχισμός,  γι᾿  αὐτὸ  ἔχουν  ἕνα  δικαίωμα,  ἕνα  κοσμικὸ  πνεῦμα,  μιὰ  παράξενη λογική, μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρές. Αὐτὴ ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη ξεκίνησε ἀπὸ τὸ εὐρωπαϊκὸ πνεῦμα καὶ μπῆκε καὶ στὸν Μοναχισμό.

Στὴν καλογερική, τὴν σημερινὴ ἐποχή, συναντάει κανεὶς πολλὲς φορὲς αὐτὸ τὸ

πνεῦμα: «Δὲν τὸν βλάπτω τὸν ἄλλον, δὲν θέλω νὰ μὲ βλάψη· δὲν τὸν ἀδικῶ· εἶμαι ἐντάξει». «Ἔκανα, λένε μερικοί, τὴν δουλειά μου, βοήθησα ἐκεῖ, τελείωσα. Εἶμαι ἐντάξει. Ἡ ἄλλη δουλειὰ δὲν εἶναι δική μου, φεύγω· πάω στὸ κελλὶ γιὰ πνευματικά». Δὲν ἐξετάζουν ἂν ὁ ἄλλος εἶναι φιλάσθενος ἢ ἔχη πονοκέφαλο καὶ δὲν μπορῆ νὰ δουλέψη, ἢ δουλεύη λιγώτερο, γιατὶ εἶναι ἀπὸ ἀγρυπνία καὶ εἶναι περισσότερο κουρασμένος. Ἢ λένε: «αὐτὴ ἡ μερίδα εἶναι δική μου· τὴν δικαιοῦμαι», καὶ δὲν ἐξετάζουν ἂν ὁ ἄλλος εἶναι πιὸ ἀδύνατος ἢ ὁ ὀργανισμός του καταναλίσκη περισσότερο, καὶ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ περισσότερη τροφή. Ὁπότε καταλήγουν νὰ βρίσκωνται σὲ πνευματικὸ χῶρο, ἀλλὰ νὰ ἔχουν μιὰ νοοτροπία κοσμική, καὶ ἔτσι γίνονται συνεπεῖς κοσμικοί. Ξέρετε τί εἶναι νὰ βλέπης ἀνθρώπους πνευματικοὺς νὰ ἀντιμετωπίζουν κοσμικὰ τὰ πράγματα; Λίγο–πολὺ δηλαδὴ παρατήρησα σὲ ἀρκετοὺς μοναχοὺς τὸ ἑξῆς: Τὴν νηστεία, τὴν προσευχή, τὴν ἀκολουθία, τὸ διακόνημα, τὰ κάνουν. Φοροῦν ἔνδυμα μοναχικό, ἔχουν καλογερικὸ πρόγραμμα, ἀλλὰ ἡ ἀντιμετώπιση, ἀντὶ νὰ εἶναι πνευματική, εἶναι κοσμική, γιατὶ κοιτοῦν πῶς νὰ μὴν τοὺς ποῦν καμμιὰ κουβέντα, νὰ μὴν ἀδικηθοῦν. Δηλαδὴ βρίσκονται στὴν κοσμικὴ δικαιοσύνη καὶ πολλὲς φορὲς οὔτε καὶ ἐκεῖ φθάνουν. Ἄντε  τώρα νὰ συνεννοηθῆς πνευματικὰ μ᾿ αὐτούς. Αὐτοὶ τὰ κανονίζουν ἔτσι, ὥστε νὰ μὴ δυσκολευθῆ μεθαύριο ὁ Χριστὸς μαζί τους νὰ κάνη... λογαριασμούς! Μά, ἐνῶ ὁ Χριστὸς παρακολουθεῖ τὸν καθέναν πόσο ἀδικεῖται, πόσο θυσιάζεται, καὶ θὰ τὸν ἀνταμείψη ἀνάλογα, αὐτοὶ θέλουν νὰ τακτοποιήσουν μόνοι τους τὸν λογαριασμό τους.

Εἶμαι ἀγανακτισμένος γενικὰ μὲ τὴν σημερινὴ νοοτροπία ποὺ βλέπω σὲ μερικοὺς νέους μοναχούς. Μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη! Πῶς νὰ χωρέση ἡ ἀνθρώπινη

ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, πόσο μᾶλλον στὴν πνευματική. Ὅταν ἤμουν στὸ Κοινόβιο, ὅλοι  κοίταζαν  πῶς  νὰ  κάνουν  κάποια  θυσία.  Στὴν  δουλειά,  στὸ  φαγητό,  σὲ  ὅλα ὑπῆρχε αὐτὸ  τὸ  πνεῦμα:  Σκέφτονταν  πρῶτα  τὸν  ἄλλον,  καὶ  γι᾿  αὐτὸ  ζοῦσαν  τὸν Παράδεισο. Ἦταν κάποιος λ.χ. στὴν τράπεζα; Κοιτοῦσε νὰ φάη αὐτὸς λιγώτερο, γιὰ νὰ μείνη τὸ περισσότερο γιὰ τὸν ἄλλον. Καὶ ἀδύνατος νὰ ἦταν ὁ ἴδιος, δὲν τὸ λάμβανε ὑπ᾿ ὄψιν. Οὔτε ἐξέταζε τί ἦταν ὁ ἄλλος. Ἔκανε θυσία. Οὔτε ἔβαζε τὴν κρίση του νὰ πῆ:  «Θὰ  τοῦ  κάνη  κακό,  ἂν  φάη  περισσότερο».  Ἀπὸ  τὴν  στιγμὴ  ποὺ  ὁ  μοναχὸς κοιτάζει νὰ μὴν τὸν ἀδικήσουν, νὰ μὴν κουρασθῆ πολύ, νὰ μὴν πάη χαμένος ὁ κόπος του, εἶναι σὰν νὰ μὴν πιστεύη ὅτι ὑπάρχει Θεός, ὅτι ὑπάρχει ἄλλη ζωή, μέλλουσα Κρίση καὶ  θεία ἀνταπόδοση.  Καὶ  ἂν  δουλέψη λίγο  παραπάνω,  οὔτε αὐτὸ  θὰ  πάη χαμένο. Μόνον ὁ κόπος τῶν ζώων πάει χαμένος. Καὶ αὐτὰ τὰ καημένα, παρόλο ποὺ ἐξ αἰτίας μας ταλαιπωροῦνται – μετὰ τὴν παράβαση τῶν Πρωτοπλάστων ἡ φύση συστενάζει μὲ τὸν ἄνθρωπο –, θυσιάζονται γιὰ μᾶς! Εἶναι φοβερό! Βλέπετε, τὰ ἄγρια ζῶα, ὅταν τραυματίζωνται ἀπὸ τοὺς κυνηγούς, τί τραβᾶνε! Σακατεμένα, μὲ σπασμένα πόδια, νὰ μὴν μποροῦν νὰ τρέξουν, νὰ τὰ ξεκοιλιάζουν τὰ μεγάλα ζῶα, νὰ τὰ τρῶνε, καὶ νὰ μὴν ἔχουν καμμιὰ ἀνταμοιβή! Ὁ ἄνθρωπος, ἂν δὲν τὰ καταλαβαίνη αὐτά, δὲν εἶναι ἄνθρωπος. Γι᾿ αὐτὸ τοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς τὸ μυαλό, γιὰ νὰ τὸ δουλεύη σωστὰ καὶ νὰ βρῆ τὸν δρόμο του. Ἐγὼ δὲν λέω τώρα νὰ σκοτώνεστε στὴν κούραση, ἀλλὰ νὰ ὑπάρχη φιλότιμο.

– Δηλαδή, ἐσεῖς, Γέροντα, θέλετε νὰ σκιρτάη ἡ καρδιά μας, νὰ λαχταράη νὰ ἀναπαύσουμε τὸν ἄλλον.

– Ναί, γιατί, ὅταν κοιτάζης πῶς νὰ ἀναπαύσης τὸν ἄλλον καὶ ἀφήνης τὸν ἑαυτό σου ἐν λευκῷ στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, δὲν κουράζεσαι. Καὶ ἂν κουρασθῆς καὶ πῆς ὅτι κουράστηκες, πάει, τὸ ἔχασες. Τί, θὰ σὲ πληρώση ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν κακομοιριά; Μπάτσο θὰ σοῦ δώση.

Ὅσο μπορεῖτε, αὐτὸ νὰ κοιτάξετε. Αὐτὴ εἶναι ἡ πνευματικὴ ἐργασία ποὺ πρέπει νὰ κάνετε. Καὶ ἄσκηση ἂν κάνετε, δὲν ὠφελεῖ, γιατί, ἂν κανεὶς δὲν κάνη αὐτὴν τὴν ἐργασία, δουλεύει σὲ ἄλλη συχνότητα ἀπὸ τὴν συχνότητα τοῦ Θεοῦ. Πᾶνε ὅλα μετὰ χαμένα, καὶ οἱ μετάνοιες καὶ οἱ νηστεῖες... Δὲν λέω αὐτὰ νὰ μὴ γίνωνται, ἀλλὰ νὰ μὴ νομίζη κανεὶς ὅτι, ἐπειδὴ κάνει ἐκεῖνο, ἐκεῖνο..., εἶναι ἐντάξει!

Ἔχουν κάνει ἄλλο εὐαγγέλιο

– Γέροντα, πότε ἕνας ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ λέγεται δίκαιος;

– Δίκαιος κατὰ κόσμον εἶναι ἐκεῖνος ποὺ κρίνει μὲ βάση τὸ ἀνθρώπινο δίκαιο.

Τὸ τέλειο ὅμως εἶναι ὁ ἄνθρωπος νὰ εἶναι δίκαιος ὄχι σύμφωνα μὲ τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀλλὰ μὲ τὴν θεία δικαιοσύνη, καὶ τότε τὸν εὐλογεῖ ὁ Θεός. Ὅταν στὶς ἐνέργειές μου δὲν βάζω ποτὲ τὸ ἐγὼ καὶ τὸ συμφέρον μου, ἐκβιάζω, μπορῶ νὰ πῶ, τὸν Θεὸ νὰ μοῦ στείλη τὴν θεία Χάρη.

Ὁποιαδήποτε ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀκόμη καὶ ἡ πιὸ τέλεια, ἔχει πάντα ἀνθρώπινα στοιχεῖα. Καὶ ὅσο ὑπάρχει ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη στὸν πνευματικὸ ἄνθρωπο, τὸ Πνεῦμα προσπαθεῖ νὰ τὴν ἀποβάλη ὡς ξένο σῶμα, καὶ ὁ ἄνθρωπος παλεύει μὲ ἀνεβοκατεβάσματα καὶ κουράζεται ψυχικά. Ὅταν ἀποκτήση τὴν θεϊκὴ δικαιοσύνη, ἔρχεται τὸ λαμπικάρισμα καὶ ὁ θεῖος φωτισμός.

–  Ἂν  πῶ,  Γέροντα,  σὲ  κάποιον  ποὺ  λέει  ὅτι  ἀδικήθηκε:  «ὑπάρχει  θεία

δικαιοσύνη», θὰ τὸν βοηθήσω;

– Ὄχι, καλύτερα πές του: «ἐξέτασε τὰ πράγματα πνευματικά, σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο». Γιατί, ἂν τοῦ πῆς: «ὑπάρχει θεία δικαιοσύνη», θὰ πιστέψη ὅτι ἀδικήθηκε, ἐνῶ μπορεῖ νὰ ἔχη ἀδικήσει κιόλας.

Ἀλήθεια, πονάει ἡ ψυχή σου... Γνώρισα κάποιον ποὺ ἐκκλησιαζόταν τακτικά,

νήστευε κ.λπ. καὶ εἶχε τὴν ἐντύπωση ὅτι ζοῦσε πνευματικά. Ἐν τῷ μεταξύ, ἐνῶ εἶχε πέντε διαμερίσματα, δύο μισθούς, παιδιὰ δὲν εἶχε, δὲν ἔδινε δραχμὴ σὲ ἕναν φτωχό.

«Καλά, τοῦ εἶπα, ἔχεις τόσους φτωχοὺς συγγενεῖς, γιατί δὲν τοὺς δίνεις κάτι; Τί θὰ τὰ κάνης; Δῶσε σὲ χῆρες, σὲ ὀρφανά». Καὶ ξέρετε τί μοῦ εἶπε; «Καλά, νὰ μὴν παίρνω ἐνοίκιο  ἀπὸ  τὴν  χήρα  ἀδελφή  μου;».  Ἀνέβηκε  τὸ  αἷμα  στὸ  κεφάλι  μου,  ὅταν  τὸ ἄκουσα. Νά, αὐτὴ εἶναι ἡ κοσμικὴ δικαιοσύνη! «Ἀφοῦ δὲν εἶναι δικά μου τὰ παιδιὰ ποὺ θὰ πεινάσουν, σοῦ λέει ὁ ἄλλος, δὲν ἔχω εὐθύνη. Δὲν τὸν ἀδικῶ. Ἀλλοίμονο, ἐγὼ νὰ ἀδικήσω!», καὶ ἀναπαύουν τὸν λογισμό τους μὲ τὸν δικό τους τρόπο, ἀλλὰ ἀνάπαυση πραγματικὴ δὲν ἔχουν. Μὲ μιὰ ἀνθρώπινη λογική, μὲ μιὰ δικαιοσύνη κοσμική, ἀδιαφοροῦν μπροστὰ σὲ σοβαρὲς καταστάσεις. Πῶς νὰ νιώσουν ὕστερα κάτι τὸ πνευματικό; Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ μπορεῖ νὰ δώσουν ἕνα σπίτι εὐλογία καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, ἂν τοὺς χρωστάη κάποιος ἕνα νοίκι, νὰ τοῦ κάνουν μήνυση. Πῶς τὸ ἐξηγεῖτε αὐτό;

– Γέροντα, εἶναι δικαιοσύνη ἀνθρώπινη;

– Οὔτε δικαιοσύνη ἀνθρώπινη εἶναι. Μιὰ μικρὴ δόση ἔχει. Ἀπὸ τὴν μιὰ δίνουν σὲ κάποιον ἑκατὸ χιλιάδες καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη κάνουν παζάρια στὸν ταξιτζῆ καὶ τὸν πᾶνε στὴν ἀστυνομία τουρισμοῦ γιὰ χίλιες δραχμές. Πῶς τὸ ἐξηγεῖτε;

– Μήπως δὲν εἶναι καλὰ στὸ μυαλό τους, Γέροντα;

– Ὄχι, καλὰ εἶναι.

– Μήπως, Γέροντα, δίνουν μὲ ὑπερηφάνεια, γιὰ νὰ ἱκανοποιηθοῦν οἱ ἴδιοι;

– Αὐτὸ εἶναι. Δίνουν τὰ πολλὰ μὲ ὑπερηφάνεια· τὸ κάνουν γιὰ νὰ δοξασθοῦν οἱ ἴδιοι, ὄχι εἰς δόξαν Θεοῦ. Μπορεῖ ἀκόμη καὶ ὅλα νὰ τὰ δώσουν, ἀγάπη ὅμως δὲν ἔχουν.

Σήμερα ὑπάρχει ἕνα λανθασμένο πνεῦμα. Ἀκόμη καὶ πνευματικοὶ ἄνθρωποι ζητοῦν μιὰ νομικὴ δικαιοσύνη καὶ λένε ὅτι πιστεύουν καὶ στὸν Θεό! «Τὸ δίκιο σου, τὸ δίκιο μου». Αὐτὸ τὸ εὐαγγέλιο τῆς λογικῆς, τῆς παράξενης λογικῆς, νὰ μὴν ὑπῆρχε!

«Νὰ  μὴ  μὲ  περνοῦν  κορόιδο»,  λένε.  Δὲν  βλέπετε  ποὺ  φθάνουν  οἱ  Χριστιανοὶ  στὰ

δικαστήρια; Καὶ νὰ ἔχουν δίκαιο, δὲν πρέπει νὰ πᾶνε στὰ δικαστήρια, πόσο μᾶλλον ὅταν δὲν ἔχουν. Γι᾿ αὐτὸ καὶ μερικοὶ γίνονται ἐξ αἰτίας τους ἄπιστοι. Βλέπουν ὅτι ἕνας, ποὺ οὔτε στὴν ἐκκλησία πάει οὔτε ἀγρυπνίες κάνει, μπορεῖ νὰ μὴν κάνη κάτι τέτοιο, ἐνῶ ἄλλος, ποὺ πάει στὴν ἐκκλησία, κάνει ἀγρυπνίες κ.λπ., πηγαίνει στὸ δικαστήριο ἕναν φτωχὸ γιὰ λίγα χρήματα ποὺ τοῦ χρωστάει, μόνον καὶ μόνο γιὰ νὰ βρῆ τὸ δίκιο του. Εἶπα σὲ ἕναν ποὺ ἤθελε νὰ πάη στὸ δικαστήριο κάποιον ποὺ τοῦ χρωστοῦσε χρήματα: «Ἔχεις ἀνάγκη; Ἔχεις περισσότερα παιδιά; Μήπως σὲ βάζει ἡ γυναίκα σου καὶ βρίσκεσαι σὲ δύσκολη θέση;». «Ὄχι, λέει, τὸ κάνω, γιὰ νὰ βρῶ τὸ δίκιο μου».

Τί νὰ πῆ κανείς; Εἶναι καὶ μιὰ ἀγωγὴ ποὺ εἶχε δοθῆ παλιότερα ἀπὸ μερικοὺς πνευματικοὺς κύκλους. Χρόνια τώρα θυμᾶμαι ἕνα περιστατικὸ καὶ δὲν μπορῶ νὰ τὸ ξεχάσω. Σὲ ἕνα βρεφοκομεῖο ὑπηρετοῦσαν ἀφιερωμένες νοσοκόμες. Σὲ κάποιο ἄρρωστο παιδάκι ἔπρεπε νὰ κάνη ὁ γιατρὸς μιὰ ἐξέταση μὲ ραδιενέργεια καὶ ζήτησε νὰ  πάη  μιὰ  νοσοκόμα  νὰ  τὸν  βοηθήση,  ἀλλὰ  δὲν  πῆγε  καμμιὰ  ἀπὸ  αὐτές,  γιατὶ

φοβόνταν  μήπως  πάθουν  τίποτε  ἀπὸ  τὴν  ραδιενέργεια.  Κατ᾿  ἀρχάς,  ἀφοῦ  ἦταν

ἀφιερωμένες, δὲν ὑπῆρχε θέμα. Ἂν σκέφτονταν νὰ παντρευτοῦν, τότε θὰ πείραζε.

Ἀλλὰ καὶ νὰ σκέφτονταν νὰ δημιουργήσουν οἰκογένεια, πάλι ἔπρεπε νὰ κάνουν μιὰ θυσία σὰν πνευματικοὶ ἄνθρωποι ποὺ ἦταν. Κανονικά, ἔπρεπε νὰ μαλώνουν ποιά νὰ πάη. Καὶ τελικά, ἔτρεξε νὰ βοηθήση τὸν γιατρὸ μιὰ ἄλλη, ποὺ οὔτε πνευματικὰ ζοῦσε, ἀλλὰ καὶ σκεφτόταν νὰ παντρευτῆ, γιατὶ λυπήθηκε τὸ παιδάκι.

Καὶ τὸ χειρότερο ἀπὸ ὅλα εἶναι ποὺ τέτοιους ἀνθρώπους δὲν τοὺς πειράζει γι᾿ αὐτὸ ἡ συνείδηση, γιατὶ λένε: «Αὐτὰ δὲν εἶναι γιὰ μᾶς. Ἐμεῖς εἴμαστε γιὰ τὰ πνευματικά». Μπορεῖ μάλιστα νὰ ἔχουν τὸν λογισμό: «ἐκεῖνον τὸν ἀναπαύει νὰ θυσιάζεται κι ἐμένα μὲ ἀναπαύει νὰ ἔχω τὴν ἡσυχία μου...», καὶ καμμιὰ φορὰ νὰ τὸν κατακρίνουν κιόλας καὶ νὰ λένε ὅτι δὲν ἔχει πνευματικὴ κατάσταση. Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς ἀναπαύεται ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχει ἡ ἀρχοντιά, τὸ πνεῦμα τῆς θυσίας, τὸ ἀθόρυβο, ἡ ἀφάνεια.

– Ὅταν, Γέροντα, βλέπης τὸν ἄλλον νὰ δυσκολεύεται, δὲν πρέπει νὰ βοηθήσης,

ὅπως καὶ νὰ εἶσαι;

–  Μὰ  βέβαια!  Ἀλλὰ  ἔχω  παρατηρήσει  ὅτι  ἔχει  καλλιεργηθῆ  ἕνα  κοσμικὸ

φρόνημα σὲ πολλοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους. Ἔχουν κάνει ἕνα δικό τους κοσμικὸ εὐαγγέλιο, ἕνα εὐαγγέλιο στὰ μέτρα τους, καὶ σοῦ λένε: «Ὁ Χριστιανὸς πρέπει νὰ ἔχη τὴν ἀξιοπρέπειά του· δὲν πρέπει νὰ φανῆ, κατὰ κάποιον τρόπο, κορόιδο». Τὰ ἀντιμετωπίζουν δηλαδὴ ὅλα μὲ μιὰ κοσμικὴ λογικὴ καὶ δικαιοσύνη. «Αὐτὸ τὸ δικαιοῦμαι, σοῦ λέει, δὲν τὸν ἀδικῶ· δὲν θέλω νὰ μὲ ἀδικῆ!». Νὰ ἔχη ἐν τῷ μεταξὺ καὶ ἀναπαυμένο τὸν λογισμό του ὅτι ἔχει δίκαιο. Καὶ βλέπεις σὲ ἕναν τέτοιον ἄνθρωπο ὅλα τὰ δικαιώματα τὰ κοσμικά. Φιλότιμο δὲν ἔχει, θυσία δὲν ἔχει, τίποτε δὲν ἔχει, δικό του εὐαγγέλιο ἔφτιαξε καὶ δὲν ἔχει καμμιὰ συγγένεια μὲ τὸν Θεό. Ἔμ, πῶς θὰ τὸν ἐπισκιάση μετὰ ἡ θεία Χάρις; Ὅταν ὑπηρετοῦσα τὴν θητεία μου, ἦταν ἕνας ἀσυρματιστὴς  στὴν  ἀεροπορία  ποὺ  ἐρχόταν  στὴν  μονάδα  μας  καὶ  ἔπαιρνε  τὰ σήματα3. Εἴχαμε σχέσεις, θεολόγος ἦταν, ἔκανε καὶ κηρύγματα. Ὅλοι ὅμως Ἰησουΐτη4 τὸν ἔλεγαν, γιατί, ὄχι μόνο μιὰ θυσία δὲν ἔκανε, ἀλλὰ οὔτε μιὰ μικρὴ ἐξυπηρέτηση. Καμμιὰ φορὰ τοῦ ἔλεγα: «Ἀφοῦ πᾶς ποὺ πᾶς στὸ ἀεροδρόμιο, σὲ παρακαλῶ, δῶσε καὶ αὐτὰ τὰ σήματα τοῦ τάδε». «Ὄχι, ἔλεγε, ἐγὼ ἔφερα τὰ δικά μου, καὶ αὐτὸς νὰ πάη τὰ δικά του», καὶ ἔτσι ἀνέπαυε τὸν λογισμό του ὅτι δὲν ἀδίκησε τὸν ἄλλον. Μά, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς δὲν λέει ἁπλῶς: «ἂν σὲ παρακαλέση κάποιος νὰ πᾶς ἕνα μίλι, πήγαινε δύο», ἀλλὰ λέει: «ἂν σὲ ἀγγαρέψη ἕνα μίλι, πήγαινε δύο»5. Ἢ δὲν λέει: «ἂν σοῦ ζητήση τὸν χιτώνα, δῶσε καὶ τὸ ἱμάτιο», ἀλλὰ «ἂν σοῦ ἀφαιρέση τὸν χιτώνα, δῶσε καὶ τὸ ἱμάτιο»6. Νὰ  τὸ  λέη  ὁ  Χριστὸς  αὐτὸ  καὶ  ὁ  ἄλλος,  ἐνῶ  θεωρεῖ  τὸν  ἑαυτό  του  πνευματικὸ ἄνθρωπο, νὰ λέη: «Ἐγὼ ἔφερα τὰ δικά μου, καὶ αὐτὸς νὰ πάη τὰ δικά του»; Εἶναι σὰν νὰ λέη δηλαδή: «κορόιδο εἶμαι νὰ μοῦ ζητήση ἕνα μίλι καὶ νὰ πάω δύο;». Ἔμ, πῶς θὰ

πλησιάση ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ σὲ ἕναν τέτοιον ἄνθρωπο; Ἐνῶ, ὅταν κανεὶς ἐφαρμόζη τὸ

γραφικὸ χωρίο καί, ἅμα τὸν ἀγγαρεύουν ἕνα μίλι, πηγαίνη πιὸ πέρα, μετὰ ἐργάζεται

ὁ Χριστὸς καὶ ἀλλοιώνεται πνευματικὰ ὁ ἄλλος ποὺ τὸν ἀγγάρεψε καὶ προβληματίζεται: «Βρέ, κοίταξε, λέει, ἐγὼ τὸν ἀγγάρεψα ἕνα μίλι καὶ αὐτὸς πῆγε πιὸ πέρα! Τόση καλωσύνη!».

Ἐὰν εἶχε καὶ ὁ Χριστὸς αὐτὴν τὴν κοσμικὴ λογικὴ ποὺ ἔχουν σήμερα πολλοὶ

πνευματικοὶ ἄνθρωποι, δὲν θὰ ἄφηνε τὸν οὐράνιο Θρόνο Του, γιὰ νὰ κατεβῆ στὴν γῆ, νὰ ταλαιπωρηθῆ καὶ νὰ σταυρωθῆ ἀπὸ μᾶς τοὺς ἐλεεινοὺς ἀνθρώπους. Μέσα ὅμως στὴν κατ᾿ ἄνθρωπο αὐτὴν ἀποτυχία Του ἦταν κρυμμένη ἡ σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλὰ τί τράβηξε, γιὰ νὰ μᾶς σώση! Μέχρι νὰ Τοῦ δίνουν σφαλιάρες καὶ νὰ Τοῦ λένε: «Προφήτευσε ποιός σὲ χτύπησε!». Ἔπαιζαν δηλαδὴ οἱ Ἑβραῖοι μὲ τὸν Χριστό. Ἐγὼ ξέρεις πόσο λυπόμουνα, ὅταν   ἤμουν μικρὸς καὶ ἔβλεπα τὰ παιδιὰ νὰ παίζουν   τὸ   μπίζ;   Ἄντε   τώρα   νὰ   παίζουν   αὐτὸ   τὸ   παιχνίδι   μὲ   τὸν   Χριστό!...

«Προφήτευσε  ποιός  σὲ  χτύπησε!...   Πάμ!».   Ὤ,  φοβερό!   Καὶ   ἐμεῖς   ζητᾶμε   ἕναν

Χριστιανισμὸ χωρὶς σταύρωση, ἀλλὰ ἀπευθείας ἀνάσταση. Κάνουμε ἕναν Χριστιανισμό, ἕναν Μοναχισμό, ὅπως τὸν θέλουμε. Δὲν θέλουμε νὰ στερηθοῦμε τίποτε.

Γιὰ νὰ ζήσουμε ὅμως τὰ ὑπερφυσικά, πρέπει νὰ ζήσουμε ὑπερφυσικά.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1 1. Βλ. Γέν. 13, 1–13.

2   Ἡ  λέξη  «δικαίωμα»  στὴν  μοναχικὴ  γλῶσσα  δηλώνει  τὴν  τάση  τοῦ  μοναχοῦ  νὰ

δικαιώνη τὸν ἑαυτό του καὶ τὴν ἀπαίτηση νὰ ἱκανοποιῆ ὁποιαδήποτε ἐγωκεντρικὴ ἐπιθυμία

του.

3 Ὁ Γέροντας στὸν στρατὸ ὑπηρέτησε ὡς ἀσυρματιστής.

4  Μοναχὸς τοῦ τάγματος τῶν Ἰησουϊτῶν τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ, ποὺ ἱδρύθηκε ἀπὸ

τὸν Ἰγνάτιο Λοϊόλα καὶ εἶναι γνωστὸ γιὰ τὴν αὐστηρὴ πειθαρχία καὶ γιὰ τὶς ἀκρότητες στὶς ὁποῖες ἔφθασε. Μεταφορικὰ ἡ λέξη χρησιμοποιεῖται, γιὰ νὰ χαρακτηρίση τὸν ἄνθρωπο ποὺ τηρεῖ μὲ αὐστηρότητα ἐξωτερικοὺς τύπους εὐσεβείας, χωρὶς νὰ ἔχη ἀντίκρισμα ἐσωτερικό.

5 Βλ. Ματθ. 5, 41.

6 Βλ. Ματθ. 5, 40.

Εισαγωγή στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο απο το Βιβλίο :

ΛΟΓΟΙ Γ’ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ  ΠΑΪΣΙΟΥ  ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

© Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον Μοναζουσῶν

«Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος»

Η ηλεκτρονική επεξεργασία  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

 http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: