Η Ταπείνωσις κατά την Αγίαν Γραφήν - Πίνακας

Αντί Προλόγου

Η είκών τοΰ εξωφύλλου: Ψηφιδωτόν Ίεράς Μονής όσιου Λουκά Λεβαδείας (11ος αιών)

«Επιθυμώ ν’ άνοίξω τό στόμα μου, άδελφοί, και να ομιλήσω περί τής υψηλής ύποθέσεως τής Ταπεινώσεως· άλλα φοβούμαι, όπως φοβάται έκεϊνος, ό όποιος πρόκειται νά όμιλήση περί Θεού με άνθρωπίνους συλλογισμούς. Διότι ή Ταπείνωσις είναι στολή τής Θεότητος- έπειδή ό Υιός και Λόγος τοΰ Θεού, όταν έγινεν άνθρωπος, αύτήν ένεδύθη, και συνανεστράφη μαζί μας. Καί κάθε άνθρωπος, ό όποιος θά ένδυθή αύτήν, άληθώς ομοιάζει με Εκείνον, ό όποιος κατέβη άπό τό ίδικόν Του ύψος και έσκέπασε την ίδικήν Του δόξαν καί μεγαλωσύνην διά τής Ταπεινώσεως...

Διά τούτο λοιπόν όποιος ένδυθή τήν στολήν την όποιαν ένεδύθη ό Κτίστης εις έκεϊνο τό σώμα, αυτόν τον Χριστόν ένδύεται. Ή ταπείνωσις είναι δύναμις, τήν όποιαν δέχονται οί τέλειοι καί οί άγιοι. "Οποιος άπέκτησεν αύτήν, τιμάται δι’ αύτής, ώς νά φορή στέφανον καί πορφύραν.

Τον Ταπεινόφρονα άνθρωπον ούδείς ποτέ μισεί, ούτε καταφρονεί. Αύτός άγαπά όλους καί όλοι άγαποϋν αύτόν. "Ολοι έπιθυμοϋν αύτόν  καί  όπου  πλησιάζει ώς άγγελον φωτός βλέπουν αύτόν, καί προσφέρουν εις αύτόν ιδιαιτέραν τιμήν. Ή βραχυλογία αύτοϋ είναι ώς οί άπειροι λόγοι τών σοφών. "Ολων τών άνθρώπων οί οφθαλμοί προσέχουν εις τό στόμα αύτού καί δέχονται τούς λόγους αύτοϋ ώς λόγους Θεού.

Τα μυστήρια τοΰ Θεού εις τούς ταπεινόφρονας άποκα- λύπτονται. Ή ταπείνωσις τελειοϊ τήν ψυχήν διά θείων θεωριών» (’Ισαάκ δ Σύρος, Λόγος κ').

Ύπέδειξας Δέσποτα, τοϊς οίκείοις Μαθηταίς, ύψοποιόν ταπείνωσιν,τώ λεντίω ζωνννμενος την όσφύν, τούς πόδας άπέπλυνας,καί τον τρόπον μιμεΐσθαι παρεσκεύασας.(Έκ τοΰ  Κανόνος  Κυριακής  Τελώνου   καί Φαρισαίου ώδή ΣΤ', Τροπάριον 4)

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Έκδίδεται Επιμέλεια Επιτροπής ΑΘΗΝΑΙ

Αι ευμενείς κρίσεις διά τό βιβλίον ή Ταπείνωσις άπό τόν πνευματικόν κόσμον καί ή υποδοχή του άπό τόν ’Ορθόδοξον λαόν τού Θεού είναι οί λόγοι οί όποιοι μάς παρεκίνησαν εις την έπανέκδοσίν του.

"Ας εύδοκήση ό άγιος Θεός νά καρποφορήση καί ή μικρή προσφορά αυτή εις δόξαν τού έν Τριάδι προσκυνητοϋ ονόματος   Του   καί   εις   οικοδομήν   τοΰ   σώματος   τής

Εκκλησίας.

Ή ’Επιτροπή

Read More ->>

«Υπόδειγμα γάρ έδωκα Υμίν Ό Κύριος»

Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΓΡΑΦΗΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

«Υπόδειγμα γάρ έδωκα Υμίν  Ό Κύριος (Ίω. ιγ' 15)»

Αι ευμενείς κρίσεις διά τό βιβλίον ή Ταπείνωσις άπό τόν πνευματικόν κόσμον καί ή υποδοχή του άπό τόν ’Ορθόδοξον λαόν τού Θεού είναι οί λόγοι οί όποιοι μάς παρεκίνησαν εις την έπανέκδοσίν του.

"Ας εύδοκήση ό άγιος Θεός νά καρποφορήση καί ή μικρή προσφορά αυτή εις δόξαν τού έν Τριάδι προσκυνητοϋ ονόματος Του καί εις οικοδομήν τοΰ σώματος τής Εκκλησίας.

Ή είκών τοΰ εξωφύλλου: Ψηφιδωτόν Ίεράς Μονής όσιου Λουκά Λεβαδείας (11ος αιών)

Αντί Προλόγου

«Επιθυμώ ν’ άνοίξω τό στόμα μου, άδελφοί, και να ομιλήσω περί τής υψηλής ύποθέσεως τής Ταπεινώσεως· άλλα φοβούμαι, όπως φοβάται έκεϊνος, ό όποίος  πρόκειται νά όμιλήση περί Θεού με άνθρωπίνους συλλογισμούς. Διότι ή Ταπείνωσις είναι στολή τής Θεότητος έπειδή ό Υιός και Λόγος τοΰ Θεού, όταν έγινεν άνθρωπος, αύτήν ένεδύθη, και συνανεστράφη μαζί μας. Καί κάθε άνθρωπος, ό όποίος  θά ένδυθή αύτήν, άληθώς ομοιάζει με Εκείνον, ό όποίος  κατέβη άπό τό ίδικόν Του ύψος και έσκέπασε την ίδικήν Του δόξαν καί μεγαλωσύνην διά τής Ταπεινώσεως...

Διά τούτο λοιπόν όποίος  ένδυθή τήν στολήν την όποιαν ένεδύθη ό Κτίστης εις έκεϊνο τό σώμα, αυτόν τον Χριστόν ένδύεται. Ή ταπείνωσις είναι δύναμις, τήν όποιαν δέχονται οί τέλειοι καί οί άγιοι. "Οποιος άπέκτησεν αύτήν, τιμάται δι’ αύτής, ώς νά φορή στέφανον καί πορφύραν.

Τον Ταπεινόφρονα άνθρωπον ούδείς ποτέ μισεί, ούτε καταφρονεί. Αύτός άγαπά όλους καί όλοι άγαποϋν αύτόν. "Ολοι έπιθυμοϋν αύτόν καί όπου πλησιάζει ώς άγγελον φωτός βλέπουν αύτόν, καί προσφέρουν εις αύτόν ιδιαιτέραν τιμήν. Ή βραχυλογία αύτοϋ είναι ώς οί άπειροι λόγοι τών σοφών. "Ολων τών άνθρώπων οί οφθαλμοί προσέχουν εις τό στόμα αύτού καί δέχονται τούς λόγους αύτοϋ ώς λόγους Θεού.

Τα μυστήρια τοΰ Θεού εις τούς ταπεινόφρονας άποκαλύπτονται. Ή ταπείνωσις τελειοποπεί τήν ψυχήν διά θείων θεωριών» (’Ισαάκ ο Σύρος, Λόγος κ').

Ύπέδειξας Δέσποτα,

τοϊς οίκείοις Μαθηταίς,

ύψοποιόν ταπείνωσιν,

τώ λεοντίω ζωννύμενος την όσφύν,

τούς πόδας άπέπλυνας,

καί τον τρόπον μιμεΐσθαι παρεσκεύασας.

(Έκ τοΰ Κανόνος Κυριακής Τελώνου καί Φαρισαίου ώδή ΣΤ', Τροπάριον 4)

Read More ->>

Τό Δικαστήριον της Θείας Δικαιοσύνης

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

α) Ή Δίκη

Ή παράβασις συνετελέσθη. Την γνωρίζει ό παντεπόπτης Θεός. Την γνωρίζουν καί οι πρωτόπλαστοι, δι’ αύτό καί σπεύδουν νά κρυφθούν. Τό ιστορικόν καί τόσον μελαγχολικόν έκεΐνο δειλινόν γίνεται ή δίκη. Εις τούς κατηγορουμένους δίδεται τό δικαίωμα τής άπολογίας. Μετά την παράβασιν όμως οί πρωτόπλαστοι έχασαν όχι μόνον την άθωότητα, άλλα καί την εύθύτητα· «προφασίζονται προφάσεις έν άμαρτίαις».

Έλέχθη ότι οί πρωτόπλαστοι δεν έχασαν τον Παράδεισον διότι άμάρτησαν, άλλα διότι έδικαιολογήθησαν. Καί ή δικαιολογία όμως πηγάζει άπό την ιδίαν πηγήν άπό την εγωιστικήν ύπερηφάνειαν.

β) Αί Ποιναί

Αί έπιβληθεΐσαι ποιναι είναι άνάλογοι προς την πράξιν, την προσωπικότητα έκαστου των ύπευθύνων, καί τον έπιδιωκόμενον σκοπόν. Ή άρχή τής έξατομικεύσεως τής ποινής, ή όποια μόλις τούς τελευταίους χρόνους κατενοήθη και έφαρμόζεται ύπό τοϋ συγχρόνου Ποινικού Δικαίου, εφαρμόζεται από καταβολής κόσμου ύπό τής Θείας Δικαιοσύνης.

1.  Ή ποινή τού σατανά

Τό έν τώ Παραδείσω διαπραχθέν δεύτερον τούτο έγκλημα τοϋ σατανά έχει στενήν σχέσιν προς τό έν ούρανοΐς διαπραχθέν άλλοτε πρώτον τοιοΰτον. Έπιφανειακώς μεν φαίνεται τό έγκλημα τής άνθρωποκτονίας ώς ανεξάρτητον άπό τό έγκλημα τής έπαναστάσεως. Κατά βάθος όμως, πρόκειται περί εγκλήματος «κατ’ έξακολούθησιν» κατά την ορολογίαν τού ϊσχύοντος Ποινικού Δικαίου. Διότι τόσον ή πρώτη, όσον καί ή δεύτερα ενέργεια τοϋ σατανά έστρέφοντο κατ’ ουσίαν κατά τοϋ Θεοΰ, έκ τών αύτών έλατηρίων καί προς τον αύτόν σκοπόν. Δικαίως λοιπόν έπεβλήθησαν κατ’ αύτοϋ ποιναί έξουθενωτικαί, καταστρεπτικοί.

Read More ->>

Συνεργασία Θεού και Ανθρώπου

 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

α) Ή έργασία τοΰ Θεού

Διά νά έπανέλθη ό άνθρωπος εις την αρχικήν εύπείθειαν και ταπείνωσιν είναι απαραίτητος ή συνεργασία τοΰ θείου και τοΰ άνθρωπίνου παράγοντος. ’Από τής πρώτης στιγμής τής δημιουργίας τοΰ ανθρώπου, ό Θεός προγνωρίζων την πτώσιν αύτοΰ έργάζεται προς τον σκοπόν αυτόν. Ή Γένεσις (β' 7) μάς πληροφορεί, ότι ό Θεός έπλασε τον άνθρωπον λαβών «χοΰν άπό τής γής». Διατί άραγε δεν έλαβε χρυσόν ή άργυρον ή ένα άπό τά άλλα μέταλλα διά νά κατασκευάση τό σώμα τοΰ ανθρώπου; Πώς δεν έχρησιμοποίησε τον άδάμαντα ή κάποιον άλλον άπό τούς πολυτίμους λίθους, ή έπί τέλους ξύλον; Είναι πολύ σοβαρός ό λόγος, διά τον όποιον προτιμά τό πλέον εύτελές πράγμα εξ όσων ύπάρχουν έπί τής γής τό χώμα Καί τον λόγον αύτόν μάς τον φανερώνουν αί τελευταΐαι λέξεις τής καταδικαστικής άποφάσεως· «Γή ει καί εις γήν άπελεύση» (Γεν. γ' 19). ’Ήθελε νά κράτηση τον άνθρωπον έν τή καταστάσει τής ταπεινώσεως. Αύτό ήτο τό συμφέρον του. ’Ασφαλώς δε τήν ταπεινήν έκ τής λάσπης καταγωγήν τοΰ σώματός του θά είχε πολλάκις εΐπει εις τον Άδάμ ό Θεός, όταν κατήρχετο τό δειλινόν εις τον Παράδεισον. Την ύπενθυμίζει και τώρα διά τής άποφάσεως· «χώμα είσαι καί είς τό χώμα θά κατάληξης» Προεγίνωσκεν ό Θεός ότι τή ύποβολή τοΰ όφεως θά έσχημάτιζε μεγάλην ιδέαν ό Άδάμ διά τον έαυτόν του, τον όποιον θά ένόμιζε άξιον νά έξισωθή προς ένα έκ τών προσώπων τής Αγίας Τριάδος· νά γίνη «σάν ένας έξ αύτών» Καί ότι θά τά κατάφερνε με τήν κενόδοξον ύπερηφάνειάν του, νά αύτοεκμηδενισθή νά κονιορτοποιηθή, καί νά έπιστρέψη «είς τήν γην έξ ής έλήφθη» (Γεν. γ' 19).

Read More ->>

Ορισμός και έλεγχος γνησιότητος Ταπεινοφροσύνης

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΟΣ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΣ

α) 'Ορισμός τής ταπεινοφροσύνης

«Τοΰτο είναι ταπεινοφροσύνη, όταν τις είναι μέγας και τα πεινώ νη τον έαυτόν του» (Χρυσ. περί Μετάνοιας όμ. Β'). ’Επί τή βάσει τοϋ ορισμού αύτοΰ λέγομεν, ότι  την ταπεινοφροσύνην είς τον άπόλυτον βαθμόν είχε μόνον ό Κύριος, διά τον όποιον ό Εύαγγελιστής Ιωάννης λέγει «είδώς ό Ιησούς, ότι  πάντα δέδωκεν αύτώ ό Πατήρ είς τάς χεϊρας, καί ότι  άπό Θεού έξήλθε καί προς τον Θεόν ύπάγει...», ένιψε τούς πόδας τών μαθητών. Δηλαδή ό ’Ιησούς, μολονότι εΐχεν έπίγνωσιν τού θεοπρεποΰς μεγαλείου του... έν τούτοις ύπηρέτησεν ήδη τούς μαθητάς του ώς δούλος.

Έκ τού κεφαλαίου αύτού τού Ίωάννου άντλούμεν καί τα λοιπά στοιχεία, διά τών όποιων βεβαιούται καί όλοκληρούται ό ορισμός τής ταπεινοφροσύνης. Ταύτα ύπογραμμίζει ό Κύριος έρμηνεύων προς τούς μαθητάς μετά τον νιπτήρα καί άναλύων τήν πράξιν του.

1. «Γινώσκετε τί πεποίηκα ύμΐν; ύμεΐς φωνεΐτε με (= με φωνάζετε) ό Κύριος καί ό Διδάσκαλος, καί καλώς λέγετε είμί γάρ (= διότι είμαι πράγματι). Εί ουν (= εάν λοιπόν) έγώ ένιψα ύμών τούς πόδας, ό Κύριος καί ό Διδάσκαλος, καί ύμεΐς οφείλετε άλλήλων νίπτειν τούς πόδας». To περί νίψεως τών ποδών παράγγελμα έχει εύρυτάτην έννοιαν και «σημαίνει να μή άποφεύγωμεν ούδέ τάς εύτελεστέρας και ταπεινωτικωτέρας ύπηρεσίας» προς τον πλησίον. Έκ τών άνωτέρω προκύπτει τό πρώτον στοιχεΐον τής ταπεινοφροσύνης, ώς ορίζει τούτο ό ιερός Χρυσόστομος, «Να είναι κανείς μέγας καί να ταπεινοΰται». 'Όσον δε τις είναι ύπεροχώτερος καί δσον περισσότερον συγκαταβαίνει, επί τοσοΰτον προσεγγίζει προς τον αληθή δρον τής ταπεινοφροσύνης.

Read More ->>

Καταπολεμεί τα πάθη και τον διάβολον

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'

Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΕΩΣ

1.  Καταπολεμεί τα πάθη και τον διάβολον

Εις τον ταπεινόν δεν εύρίσκεται πάθος ή κακία διότι τά άποδιώκει συντόμως ή ταπείνωσις, επειδή κατά τον ψαλμωδόν «εν τή ταπεινώσει ήμών έμνήσθη ήμών ό Κύριος καί έλυτρώσατο ημάς εκ των εχθρών ήμών» (Ψαλμ. ρλε 2324) καί «έκ τών παθών καί μολυσμών»

1 [1.     Ίω. Σιναΐτου, Κλΐμαξ, Λόγος ΚΕ' ].

Ή ταπείνωσις καταπολεμεί άνδρείως πάσαν αμαρτίαν, τον διάβολον καί τούς πολέμους, τήν σαρκικήν έπιθυμίαν, τήν άπόγνωσιν κ.λπ. είναι ή αρχή τής καλής διακρίσεως. «Δέχου άνδρείως καί προθύμως τάς ύβρεις καί άτιμώσεις, όπου σοί λέγει πάς άνθρωπος, διότι καθαρίζουσι τήν καρδίαν σου άπό τών πονηρών λογισμών»

2. [2.    Αυτόθι, Λόγος Δ' § οθ'.]

Ήθέλησεν ό διάβολος να κτυπήση τον άγιον Μακάριον, άλλα δεν ήδυνήθη καί τότε τοΰ είπε «πολλή βία άπό σοΰ, Μακάριε δεν έχω δύναμιν κατά σου ιδού πάν ό,τι κάμνεις σύ τό κάμνω καί εγώ σύ νηστεύεις, νηστεύω κι’ έγώ άγρυπνεις σύ, έγώ ούδόλως κοιμούμαι εν είναι μόνον διά τού όποιου με νικάς». Λέγει προς αύτόν ό άγιος «ποιον είναι τούτο;» ό δε διάβολος άπήντησε· «ή ταπείνωσίς σου διά τοΰτο δεν έχω δύναμιν κατά σοΰ».

’Ασφαλώς, εργον τής θείας Προνοίας είναι, ότι  περιεσώθη καί έφθασε μέχρις ήμών ή βιογραφία τοΰ Μεγάλου ’Αντωνίου. Είναι εργον αυθεντικόν, συγγραφέν ύπό τοΰ Πατριάρχου ’Αλεξανδρείας Μεγάλου ’Αθανασίου. ’Εκεί βλέπομεν τούς άνεκδιηγήτους πολέμους, τούς οποίους ό άγιος ’Αντώνιος ύπέστη έκ μέρους τοΰ διαβόλου. ’Εκ πάντων έξήλθε νικητής. Τό μυστικόν τής δυνάμεώς του άπεκάλυψεν ό ίδιος είπών, ότι  είδον εν όράματι «πάσας τάς παγίδας τοΰ διαβόλου ήπλωμένας έπί τής γής και στενάξας είπον, τις άρα παρέρχεται (= διέρχεται άβλαβώς) ταύτας; καί ήκουσα φωνής λεγούσης μου ή ταπεινοφροσύνη». Ό όσιος ’Ισαάκ ό Σΰρος λέγει· «Πριν είσέλθης εις την πόλιν τής ταπεινώσεως, έάν ΐδης ότι  άνεπαύθης έκ τής όχλήσεως των παθών, μη πιστεύσης σεαυτώ (= μη εμπιστεύεσαι τον εαυτόν σου)... Ούκ άπαντάς άνάπαυσιν έκ τοΰ μόχθου σου (= έκ τοΰ κόπου τοΰ άγώνος), ούδέ έκ τών έπιβουλών (= ένεδρών τοΰ έχθροΰ) άνεσιν έξεις, έως αν φθάσης τό κατάλυμα (= καταφύγιον) τής άγιας ταπεινώσεως» (’Ισαάκ Σύρου Λόγος κδ').

Read More ->>

Σχέσις Ταπεινώσεως πρός άλλας Αρετάς

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ'

ΣΧΕΣΙΣ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΕΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑΣ ΑΛΛΑΣ ΑΡΕΤΑΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΓΡΑΦΗΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

Γενικά

«Τό θεμέλιον τής πνευματικής ζωής είναι ή ταπεινοφροσύνη. Και αν άκόμη ποίησης μυρίας έλεημοσύνας και εύχάς και νηστείας, αν δεν προΰπάρχη ταπείνωσις, όλα είναι μάταια. 'Ομοιάζουν με τό οικοδόμημα τό όποιον κτίζεται επί τής άμμου. Τολμώ δε να εΐπω, ότι  καί ή σωφροσύνη καί ή παρθενία καί ή άφιλαργυρία είναι βδελυρά καί άκάθαρτα, όταν άπουσιάζη ή ταπεινοφροσύνη» (ιερός Χρυσόστομος). Ό α' ψαλμός λέγει ποιος είναι ό μακάριος άνθρωπος. Εις τον στίχον 3 παρομοιάζει αύτόν ώς θαλερόν δένδρον πεφυτευμένον πλησίον άφθονων δροσερών ύδάτων καί διά τούτο κατάκαρπον, καταπράσινον καί άειθαλές «καί τό ψύλλον αύτοΰ ούκ άπορρυήσεται» (= δεν θά πέσουν τά φύλλα αύτοΰ). Ύπό τό ψύλλον ό Ζιγαβηνός ένεΐδε την τάς άρετάς σκέπουσαν καί συντηρούσαν ταπεινοφροσύνην. (Κ. Καλλινίκου ύπόμν. εις Ιερόν Ψαλτήρα).

Ήρώτησαν ποτέ τον ιερόν Αύγουστΐνον:

—        Τί είναι τό πρώτον εις την θρησκείαν;

—        Ή ταπείνωσις, άπεκρίθη.

—        Καί δεύτερον;

127

—        Ή ταπείνωσις, έπανέλαβε.

—        Και τρίτον;

—        Ή ταπείνωσις'.

Ό όσιος Ισαάκ ό Σΰρος λέγει περί τής σχέσεως τής ταπεινώσεως προς τάς άλλας άρετάς τα εξής: «Τά έργα χωρίς αύτής άνωφελή είσι» «καθάπερ άλας τή τροφή, ούτως ή ταπείνωσις πάση άρετή». «Χωρίς ταύτης, πάντα τά έργα ημών μάταια είσί, καί πάσαι αί άρεταί καί πάσαι αί έργασίαι. Λοιπόν την άλλοίωσιν τής διανοίας θέλει ό Θεός» (εκ Φιλοκ. 105-66).

«Μη έπαίρου (= μη ύπερηφανεύεσαι) όταν πράττης την άρετήν, μήποτε τό ναυάγιον έν τώ λιμένι γένηται» ("Οσιος Νείλος). Ό σοφός καί πολυγραφώτατος άγιος Νικόδημος ό 'Αγιορείτης λέγει Ήμπορεΐ μόνος του ό χριστιανός ν’ άποκτήση όλας τάς χριστιανικάς άρετάς; ’Όχι. Χρειάζεται φωτισμός καί πλούσια Χάρις Θεοϋ. Υποδεικνύει δε την χριστιανικήν μελέτην, την προσευχήν, την έξομολόγησιν καί την θείαν κοινωνίαν ώς ισχυρά πνευματικά δπλα. Δι’ αύτών ό Χριστιανός λαμβάνει θείαν χάριν. Καί προσθέτει Ή Χάρις όμως τοΰ Θεού κατασκηνώνει πλούσια μόνον είς τάς ψυχάς τών ταπεινών. Δι’ αύτό «ή ταπεινή γνώσις τοΰ έαυτοΰ μας, πρέπει νά τιμάται περισσότερον άπό τό ύψος όλων τών επιστημών».

Read More ->>

Πτώσις και Ανάστασις Πολλών

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ'

ΠΤΩΣΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΠΟΛΛΩΝ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΓΡΑΦΗΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Εισαγωγή: 

Ό γέρων προφήτης Συμεών παρακινούμενος από τό "Αγιον Πνεύμα μεταβαίνει εις τον ναόν. Τότε καταφθάνει έκεΐ ό ’Ιωσήφ και ή Παναγία κρατούσα τό βρέφος Ίησούν. Ό Συμεών τό έναγκαλίζεται καί συγκεκινημένος λέγει τό «νύν άπολύεις». Φωτιζόμενος δε άπό τό "Αγιον Πνεύμα λέγει ότι ή διά Χριστού σωτηρία έχει έτοιμασθή «κατά πρόσωπον πάντων των λαών», δηλ. ού μόνον διά τούς Ίσαρηλίτας άλλά καί διά τούς Εθνικούς (είδωλολάτρας). Ό ’Ιωσήφ καί ή Μαριάμ θαυμάζουν διά τά λεγάμενα, ό δε Συμεών λέγει προς τήν μητέρα: «’Ιδού οΰτος κεΐται εις πτώσιν καί άνάστασιν πολλών έν τώ ’Ισραήλ καί εις σημεΐον αντιλεγόμενον» (Λουκ. ν' 34). Βαθύς ό λόγος καί δυσνόητος ή μάλλον άκατανόητος τότε. 

«Εις πτώσιν καί άνάστασιν πολλών καί εις σημεΐον άντιλεγόμενον». Τό δεύτερον αιτιολογεί τό πρώτον. Τό αίνιγμα έχει ήδη διαλευκανθή. Πόση άντιλογία περί τό πρόσωπον τού Χριστού Ημείς τώρα γνωρίζομεν, ότι όλοι οί λόγοι, όλα τά έργα, άκόμη καί «οί διαλογισμοί των καρδιών» των άνθρώπων φέρουν τήν σφραγίδα ή τής άποδοχής τού Σωτήρος ή τής άρνήσεως Αυτού. ’Αποφασιστικόν ρόλον παίζει τό περιεχόμενον τής καρδίας έκάστου. ’Εδώ λαμβάνει χώραν ένας φοβερός διχασμός καί διαχωρισμός. Εις «ύψηλοκαρδίους» καί «ταπεινούς τή καρδία». Οί άνθρωποι οί όποίοι θά διέλθουν έκ τοϋ πλανήτου αύτοΰ, θά εύρεθοΰν άναποφεύκτως ενώπιον Του, θά τον άντιμετωπίσουν κατά πρόσωπον και θά άναγκασθοϋν, έκόντες άκοντες, νά λάβουν θέσιν έναντι Αύτοΰ. Άλλως δεν γίνεται ούδετερότης ή άδιαφορία δεν είναι δυνατή, δεν χωρεΐ. Αύτός είναι ό μεγάλης βουλής Άγγελος, τον όποιον θά συναντήσουν οπωσδήποτε εις τον δρόμον των, άπό τοϋ όποιου δεν θά δυνηθοΰν νά έκκλίνουν ούτε δεξιά ούτε άριστερά ώς καί ό Προφήτης Βαλαάμ (Αριθ. κβ' 22-23).

Read More ->>

Ο Θρίαμβος του Χριστού

Η ταπείνωσις κατά την Αγίαν Γραφήν
Κεφάλαιον Η΄
Ο Θρίαμβος του Χριστού

'Όταν όμιλοΰμεν περί τοΰ θριάμβου τοΰ Χριστού, δεν πρέπει νά νοώμεν αύτόν ώς μεμονωμένον γεγονός, τό όποιον θά λάβη χώραν καθ’ ώρισμένην μόνον εποχήν. Διότι πρόκειται περί θριαμβευτικής πορείας έκστρατεύοντος βασιλέως, ό όποίος  «έξήλθε νικών καί ινα νικήση» (Άποκ. ς' 2).

Είς την θριαμβευτικήν αυτήν πορείαν τοΰ Χριστού διακρίνομεν τρεις μεγάλους σταθμούς. Σταθμούς διελεύσεως καί όχι τερματισμού καί καταπαύσεως. Ό πρώτος είναι ό Σταυρός, ό όποίος  άποτελεΐ την άπαρχήν τοΰ θριάμβου, άλλα καί τό λάβαρον τής περαιτέρω εκστρατείας. Περί τής πρώτης αύτής φάσεως τού θριάμβου όμιλεϊ ό δεύτερος Ψαλμός τού Δαυίδ, περιγράφων τον λυσσώδη άγώνα εθνών καί λαών, βασιλέων καί άρχόντων κατά τού Κυρίου καί κατά τού Χριστού αύτοΰ, ό όποίος  παρά ταΰτα «κατεστάθη βασιλεύς έπί Σιών όρος τό άγιον».

Έκεΐ, είς τον τόπον τής μεγάλης ταπεινώσεως, «ήρε σημεΐον είς τά έθνη» (Ήσ. ια' 11), ύψωσε την σημαίαν Του, τό σήμα του, τον Σταυρόν, ό όποίος  «ύψώθη σύσσημον (= σύμβολον) είς τούς αιώνας», όπως γράφει ό άγιος Ιγνάτιος ό θεοφόρος. Έξέδωκε τό διάγγελμά του προς τούς λαούς «διαγγέλλων τό πρόσταγμα Κυρίου» καί έξώρμησε προς «την κατάσχεσιν των περάτων τής γης». Τον κατ’ εξοχήν χριστολογικόν αύτόν Ψαλμόν, ό ρωμαλέος κάλαμος τοΰ Κ. Καλλινίκου επιγράφει ώς «θρίαμβον τοΰ Χριστού».

Read More ->>

Αντί Επιλόγου - Βιβλιοκρισίαι

Η ταπείνωσις κατα την Αγίαν Γραφήν 

Αντί  Επιλόγου

«Έταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, διό και ό Θεός αυτόν υπερύψωσε και έχαρίσατο αύτω όνομα τό υπέρ παν όνομα, ϊνα έν τω όνόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη έπουρανίων και έπιγείων καί καταχθονίων, καί πάσα γλώσσα έξομολογήσηται ότι ΚΥΡΙΟΣ Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού Πατρός» (Φιλιπ. 6' 8-11).

Βιβλιοκρισίαι

Σε μια έποχή πνευματικής συγχύσεως και αύτοπροβολής, μάς προκαλεΐ έντύπωσι τό γεγονός ότι ύπάρχουν άνθρωποι πού άσχολοΰνται με καθαρώς πνευματικά θέματα. Κι άκόμη ότι, παρουσιάζοντας μια άξιολογώτατη εργασία, κρύβουν τό όνομά τους μόνο και μόνο για να φανούν οί μεγάλες άλήθειες τής 'Αγίας Γραφής καί των θεοφόρων Πατέρων τής Εκκλησίας μας.

Θέμα τής ώραίας αύτής μελέτης είναι ή πάντα επίκαιρη καί μεγάλη άρετή τής ταπεινώσεως. Οί κοπιάσαντες για τη συλλογική αυτή έργασία, χωρίς να περιπλανώνται σε ίστορικοφιλολογικές άναδρομές σχετικές με τό θέμα τους, εκθέτουν γνήσια τη φωνή τής Άγ. Γραφής καί των μεγάλων Πατέρων τής ’Εκκλησίας σχετικά με την όχι καί τόσο γνωστή άρετή τής ταπεινοφροσύνης. Κύρια χαρακτηριστικά τής οίκοδομητικής καί πνευματικής αύτής προσφοράς είναι ή ορθόδοξη θεολογική θεώρησι τού ζωτικού τούτου για τήν όλη συγκρότησι τού άνθρώπου θέματος.

Β. Σκ.

«ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ» 108/1.4.81

Στην έποχή μας, έποχή έγωϊσμού καί έπάρσεως, καυχήσεως καί ύπερηφανείας για τήν «έπάρκεια» καί «παντοδυναμία» τού άνθρώπου, έρχεται τό παραπάνω έκλεκτό βιβλίο να μάς ύπενθυμίση τήν «ταπείνωση», τή λημοσνημένη στις μέρες μας άρετή, να μάς έπαναφέρη στο σωστό δρόμο καί να μάς ύποδείξη τήν όδό τής πραγματικής «άνυψώσεως».

Από τήν πρώτη στιγμή, τρία στοιχεία πέφτουν στο βλέμμα τού άναγνώστου. Τεκμηρίωση άγιογραφική, πατερική καί ύμνολογική. Ή σύνταξη τού βιβλίου, είμαστε βέβαιοι, άπαίτησε κόπο πολύ. Νά βρεθούν καί νά ταξινομηθούν τά έκλεκτά άγιογραφικά, πατερικά καί ύμνολογικά κείμενα. Έν τούτοις δεν είναι μιά μηχανική έργασία παραθέσεως χωρίων. Έπενέβη δημιουργικά ή πνευματικότητα των συγγραφέων, ή οποία έδωσε «πνεύμα καί ζωή» στα κείμενα. Κείμενα καί προσωπικές σκέψεις των συγγραφέων έγιναν ένα «σώμα» καί δίδονται στον αναγνώστη ώς τροφή γλυκεία καί εύπεπτη. Καθώς διαβάζεις το βιβλίο εύφραίνεσαι, καί άναγκάζεσαι να προχωρής σιγά, γιατί πρέπει να σταματάς κάθε τόσο στο βαθύ νόημα κάποιου χωρίου καί νά σκεφθής... Καί άποζημιώνεσαι πλουσιοπάροχα. Τό βιβλίο το συμπαθείς άμέσως. Δεν κουράζει, γιατί δεν έχει «διδακτικό» χαρακτήρα. Οί συγγραφείς διοχετεύουν σ’ αύτό τό περίσσευμα τής καρδιάς τους, τη βιωματική τους εμπειρία άπ’ τη θεμελιώδη αυτή χριστιανική άρετή. Είναι φανερό ότι  θέλουν νά σού μεταδώσουν εκείνο πού έχουν ζήσει οί ίδιοι βαθειά.

Read More ->>