Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός - Προλογικό Σημείωμα

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

Προλογικό Σημείωμα

Ο κόσμος στον οποίο ζούμε ονομάζεται «κοιλάδα κλαυθμώνος», τόπος δακρύων». Ίσως δικαιολογημένα. Όπου να γυρίσεις αντικρύζεις πόνο, θλίψη, αδικία, θάνατο, αμαρτία. «Άρχων του κόσμου τούτου» (Ιω. Ιβ΄31), «κοσμοκράτωρ» (Εφ. στ΄ 12) είναι ο διάβολος. Αυτός διαρκώς φαίνεται.

Ο Θεός, που το όνομά Του είναι «ο Ων», δηλαδή Αυτός που είναι και από τον Οποίον έρχεται στην ύπαρξη το κάθε τι, δεν φαίνεται. «Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε» (Ιω. α΄18). Γι΄αυτό και αμφισβητείται, ακόμη και η ύπαρξή Του. Αυτός όμως «φανερώνει εαυτόν» (Ιω. κα΄1) και σε όποιον τηρεί τις εντολές Του και τον αγαπά υπόσχεται ότι θα του εμφανίσει τον εαυτό Του  ˙  «εμφανίσω αυτώ εμαυτόν» (Ιω. ιδ΄21).

Το βιβλίο αυτό, μέσα από απλά γεγονότα, διαλόγους, προβληματισμούς, περιγράφει την πάλη του ανθρώπου να αποκαλύψει το πρόσωπο του Θεού εκεί που το σκεπάζει η λογική αυτού του κόσμου, η φυσική αντίληψη των πραγμάτων και η υπεροπτική απαίτηση της ανθρώπινης μικρότητος. Είναι γεμάτο απαιτητικά ερωτήματα και έντονο προβληματισμό, που πολύ φυσιολογικά απασχολούν, ζαλίζουν και ενίοτε σκανδαλίζουν την ανθρώπινη ψυχή. Δεν δίνει όμως καμία άμεση απάντηση ούτε προσπαθεί να πείσει με λογικό τρόπο και εντυπωσιακές επιχειρηματολογίες. Επιδιώκει να δώσει τη λεπτή αίσθηση της διακριτικής αλλά πειστικής παρουσίας το αληθινού Θεού εκεί που Αυτός δεν διακρίνεται, μέσα στον πόνο, στην αναπηρία, στην τραγικότητα της ζωής, στον αδυσώπητο θάνατο, όπως αυτή προβάλλεται σε αληθινά γεγονότα και αντανακλάται στη ζωή αυθεντικών ανθρώπων.

Read More ->>

«Δια πυρός και ύδατος…εις αναψυχήν»

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

ΜΕΡΟΣ Α΄
«Δια πυρός και ύδατος…εις αναψυχήν»

Θεραπεία του παραλύτου της Βηθεσδά
«Κύριε, άνθρωπον ουκ έχω»

   Τι φοβερός που είναι ο κόσμος που ζούμε! Όπου στρέψεις το βλέμμα σου αντικρύζεις πόνο, αδικία, κακότητα, ένταση, αμαρτία, βία, πολέμους, δυστυχία. Γιατί άραγε; Και γιατί όλα αυτά να συνυπάρχουν με φυσική ομορφιά, με απαράμιλλη καλωσύνη, με ανθρώπινο μεγαλείο; Γιατί να εναλλάσεται το καλό με το κακό; Γιατί να διαπλέκεται η δυστυχία με την ευτυχία; Γιατί να αντιπαλεύει αδιάκοπα το προκλητικό ερώτημα της θεϊκής απουσίας ή και ανυπαρξίας με τη μυστική υποψία της θεϊκής παρουσίας;

   Ο κόσμος αυτός δεν παραπέμπει σε εμφανή Θεό, που ψηλαφείται αισθητά ή ανιχνεύεται λογικά. Αυτόν τον θεό μάλλον τον διαγράφει. Η λογική θεώρησή του οδηγεί σε επώδυνες αμφιβολίες. Μια δυναμική ζωής, χωρίς όμως συνέχεια. Μια απέραντη ομορφιά, με επίλογο βέβαιου θανάτου. Ένα σφιχταγκάλιασμα της ανάγκης του για πάντα με την απέραντη απογοήτευση του τώρα. Δυστυχία μηδενιστικών συμπερασμάτων!

Read More ->>

Όταν διαψεύδεται η επιστήμη.

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

Όταν διαψεύδεται η επιστήμη.
«Η χάρις του Θεού όπου θέλει πνεί»

Νεαρό ζευγάρι, άνθρωποι πραγματικά δοσμένοι στην Εκκλησία, αγνά αφιερωμένοι, με απλότητα αφήνουν τη ζωή τους στα χέρια του Θεού. Και αυτός τους ευλογεί με τα δυό Του χέρια. Πέφτουν στον δρόμο του π. Πορφυρίου, του γνωστού αυτού σύγχρονου και φωτισμένου αγίου, που αγκαλιάζει τη ζωή τους σε κάθε λεπτομέρειά της. Αυτός αποτελεί την ασπίδα τους από κάθε κίνδυνο, την προστασία τους από κάθε απειλή. Η προσευχή του εξομαλύνει κάθε εμπόδιο. Ήσυχα, ευχάριστα και αμέριμνα κυλούν οι μέρες. Ο Θεός τους χαρίζει και πέντε χαριτωμένα παιδάκια˙ δύο κοριτσάκια και τρία αγόρια. Το μεγαλύτερο η Εύα. Ένα ταλαντούχο, σοφό πλάσμα με σύνεση ενηλίκου. Στο πρόσωπό της είναι χαραγμένη η πρόωρη ωριμότητα. Φυσιογνωμία ουράνια. Στους τρόπους γεμάτη γλύκα. Αγαπητή σε όλους. Μαγνητίζει και ταυτόχρονα δημιουργεί την αίσθηση μιας υποχρέωσης για σεβασμό και απόσταση. Γίνεται δώδεκα χρόνων. Ένας πραγματικός άγγελος. «Τοις αγαπώσι τον Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν». Έτσι νομίζουν ενδόμυχα οι γονείς και πολύ αυθόρμητα Τον δοξάζουν. Τί ευλογία, Θεέ μου!

Read More ->>

Το μεγάλο θαύμα που δεν αντέχουμε

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

Το μεγάλο θαύμα που δεν αντέχουμε

«Όπου Θεός βούλεται νικάται φύσεως τάξις»

Απρίλιος του 1985. Εδώ και πέντε περίπου μήνες η μικρή Όλγα, δέκα χρόνων, με τεράτωμα στον εγκέφαλο υφίσταται μια διαδικασία ακτινοβολιών, προκειμένου να συρρικνωθεί ο μη χειρουργήσιμος όγκος, που τον τελευταίο καιρό την ταλαιπωρεί με ανυπόφορους πόνους και έντονες ζαλάδες.Οι γονείς της, δύο απλοί άνθρωποι από την Αθήνα. Οι γιατροί στην Ελλάδα από την αρχή φανέρωσαν τη δυσκολία του προβλήματος. Ελπίδα τελευταία, ο Θεός κυρίως και λίγο η Αμερική. Ένας συγγενής τους από τη Βοστώνη, μεγαλόκαρδος τους προσκαλεί. Εκεί, τους είπε, υπάρχει το καλύτερο νοσοκομείο παίδων στον κόσμο. Μαζεύουν τα αναγκαία, και αμέσως οι άνθρωποι φτάνουν στον τόπο των τελευταίων ελπίδων τους.

 H ιστορία τους γεμάτη ταλαιπωρία και εσωτερική ένταση. Πώς επιτρέπει ο Θεός τέτοιες αδικίες! Σε επτά χρόνια γάμου δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν παιδί. Άνθρωποι απλοί, χωρίς γνώση και ιδιαίτερη ζωή πίστεως. Ενώ έσβηναν οι ελπίδες τους, τους χαρίζει ο Θεός ένα κοριτσάκι. Τον δοξάζουν για το δώρο και περιστρέφουν τη ζωή τους γύρω από αυτό. Γίνεται δέκα χρόνων, είναι το μονάκριβο, και αρχίζει να εμφανίζει παράξενα συμπτώματα, έντονους πονοκεφάλους, παραμένουσα δυσφορία. Αρχίζουν οι εξετάσεις και καταλήγουν στη διάγνωση που μόλις την ακούς σου κόβονται τα πόδια, σου σπάει το κεφάλι, σου κομματιάζεται η ψυχή, σου ξεσχίζεται η καρδιά.

Read More ->>

Από την αδικία στη σωτηρία.

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς
Από την αδικία στη σωτηρία.
«χαρά και ειρήνη πάντα νούν υπερέχουσα»

Συνήθως η ζωή αντιμετωπίζει την τραγικότητά της με το φάρμακο της λήθης. Επισκεπτόμαστε ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο. Χιλιάδες κόσμος τρέχουν βιαστικά, λαίμαργα και ξεχασμένα. Χωρίς να το συνειδητοποιούμε, όλοι μας θέλουμε να ξεχαστούμε και να αναβάλουμε κάθε φιλοσοφική ενασχόληση. Για  κάποιον λόγο φοβούμαστε μήπως, αντί για ανακούφιση, μας προκαλέσει θλίψη και απογοήτευση. Και επινοούμε συνέχεια τρόπους διαφυγής από την πραγματικότητα. Η μέριμνα για τα ψώνια σε κάνει να ξεχνάς. Το ίδιο οι σπουδές στα πανεπιστήμια, ο χρόνος στα κέντρα αναψυχής και διασκέδασης, οι χώροι εργασίας. Όλα αυτά βοηθούν να ξεχαστείς και να ξεγελαστείς. Στρέφουν αλλού τη σκέψη και το ενδιαφέρον σου. Και καλά κάνουν. Αλλιώς δεν αντέχεται η ζωή.

            Υπάρχουν όμως άλλοι χώροι που σε υποχρεώνουν σε σκέψεις. Χώροι μυστηριώδεις, παράξενοι˙ αλλά πολύ διεισδυτικοί. Σε ένα αεροδρόμιο, για παράδειγμα, γίνονται αφίξεις και αναχωρήσεις πλήθους ανθρώπων με συμβατικότητα, γίνονται όμως χωρισμοί και συναντήσεις με πολύ βαθύ νόημα. Χωρισμοί που κρύβουν τον πόνο της αγωνίας και του αγνώστου ή συναντήσεις που εκφράζουν την ανείπωτη χαρά ενός ξανανταμώματος, μιας επιτυχίας ή μιας γνωριμίας. Εκεί έχεις χρόνο να περιμένεις. Έχεις τη δυνατότητα να συγκινηθείς, να ενθουσιαστείς, να πονέσεις, να σκεφτείς.

Read More ->>

Γιατί σε μένα, Θεέ μου;

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

Γιατί σε μένα, Θεέ μου;
Ευλογημένα «γιατί»!

             Ερώτημα τόσο συχνό, τόσο βαθύ, τόσο δυνατό στην εκφορά του, τόσο δύσκολο στην απάντησή του. Ερώτημα τόσο αληθινό, τόσο ανθρώπινο, τόσο απαιτητικό, πού όμως από τη φύση του δεν αντέχει στον λόγο, δεν εκφράζεται με το στόμα, δεν μπαίνει σε λέξεις, δεν δημοσιοποιείται σε ακροατήριο, πολύ δε περισσότερο, δεν επιδέχεται μονοσήμαντες απαντήσεις από κάποιους που δήθεν γνωρίζουν προς κάποιους άλλους που σίγουρα πονούν. Ίσως είναι το κατ’ εξοχήν θέμα για το οποίο δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνονται ομιλίες. Είναι πολύ βαθύ για να έλθει στην επιφάνεια της συνειδητοποίησης. Είναι πολύ επώδυνο για να χωρέσει στον ορίζοντα των αντοχών μας. Είναι πολύ προσωπικό για να εντοπισθεί στο στερέωμα του δημόσιου λόγου. Ίσως αυτό το ερώτημα να πονάει πιο πολύ και από την αιτία που το δημιουργεί. Γιατί όλοι ξέρουμε πως δεν έχει εύκολη απάντηση. Και όμως είναι τόσο επίμονο και αληθινό.    

             Γιατί σε μένα, Θεέ μου; Ηχεί στα αυτιά μου αυτό το ερώτημα και αντηχεί βαθιά στην καρδιά μου. Είναι το ερώτημα κάθε γονιού που το παιδί του πάσχει ή κάθε ανθρώπου που έχει χτυπηθεί από ανίατη ασθένεια. Πώς είναι δυνατόν αυτό το ερώτημα να μεταμορφωθεί σε ομιλία, συμβουλή, γνώμη ή απάντηση;

Read More ->>

«Θάνατος ουκέτι κυριεύει»

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου 

Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

Μέρος  Β’

«Εκ του θανάτου εις την ζωήν».

Κοντά σε αυτόν που φεύγει

«Θάνατος ουκέτι κυριεύει»

            Ο καρκίνος είναι μια πολύ δύσκολη ασθένεια, που κυριολεκτικά ξεσχίζει το σώμα και κουρελιάζει την ψυχή του ασθενούς, των οικείων και φίλων του, και πραγματικά ταλαιπωρεί γιατρούς και νοσηλευτές, την κοινωνία ολόκληρη. Όσοι εργάζονται στα ογκολογικά κέντρα βλέπουν, καθημερινά και από κοντά, να μάχονται η ζωή με τον θάνατο στήθος προς στήθος, κάθε στιγμή, σε κάθε θάλαμο, μα πλείστες μορφές. Αντικρίζουν την ανθρώπινη φύση σε έσχατο πόνο, μέγιστη αγωνία και απόλυτη αδυναμία, τον άνθρωπο στις  πιο ακραίες καταστάσεις, στις πιο οριακές του στιγμές.

Η φρικτότητα του θανάτου.

             Ο θάνατος είναι φοβερός ως κατάσταση. Κατανοητός στο αποτέλεσμά του αλλά ασύλληπτος στην ουσία, στην αιτία, στους τρόπους και στο μέγεθος των συνεπειών του. Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, όταν κάποιος πεθαίνει, λέμε ότι «τον χάσαμε». Στην καθημερινή διάλεκτο, όταν κάποιος δικός μας φύγει για πάντα από αυτόν τον κόσμο μιλάμε για «απώλεια». Ο θάνατος βιώνεται ως αμετάκλητο «τέλος», «χωρισμός» οριστικός. Το χρώμα του είναι μαύρο. Η έκφρασή του έχει πόνο, δάκρυα, θλίψη, απορία. Η πορεία του είναι ή προς το τίποτα, ή στην καλύτερη περίπτωση, προς το άγνωστο. Μόνον οι θρησκείες μιλούν για συνέχεια. Μόνον ο Χριστιανισμός μιλάει για Ανάσταση. Μόνον η Εκκλησία μιλάει για μεταθανάτια δόξα, για μακαριότητα και ανάπαυση˙ το γιορτάζει, το διαλαλεί. Το ερώτημα είναι αν και πώς ο καθένας μας το ζει.

Read More ->>

Που πηγαίνουν οι άγγελοι;

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς
Που πηγαίνουν οι άγγελοι;
«Δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσι»

            Όταν σκέπτομαι τον θάνατο, ιδίως ενός μικρού παιδιού, μου είναι πολύ δύσκολο να φανταστώ τον εαυτό μου στη θέση κάποιου που γνωρίζει και φωτίζει τους άλλους που αγνοούν.

            Είναι πολύ δύσκολο σε μία τέτοια περίπτωση να σκέπτεσαι ή να μιλάς. Αντίθετα, είναι τόσο σοφό να μαθαίνεις από τη ζωή αυτών που πονούν πολύ, που αγωνίζονται περισσότερο, που παλεύουν με την πίστη τους, που διαρκώς σχοινοβατούν πάνω στα όρια των δυνάμεων και αντοχών τους ή τουλάχιστον αυτών που ουσιαστικά συναγωνίζονται να δώσουν ζωή και υγεία σε παιδιά που πάσχουν, βάσιμη παρηγοριά και ουσιαστική ελπίδα σε γονείς που πασχίζουν να κρατηθούν στα πόδια τους.

         

Η πικρή πραγματικότητα.

             Δεν υπάρχει πιο οξύς πόνος από τον πόνο του παιδιού. Δεν υπάρχει πιο μεγάλη δοκιμασία από το να το βλέπεις να υποφέρει και να αδυνατείς να του συμπαρασταθείς αποτελεσματικά, να μην μπορείς να βεβαιωθείς για την τελική αποθεραπεία του. Ιδίως όταν αυτό είναι υπομονετικό, ευγενικό, ανυποψίαστο και αθώο. Τα ερωτήματα του τύπου «γιατί;» «σε τί κόσμο ζούμε;», «ποιός φταίει για τη δοκιμασία μας;», «ποιά ηθική, ποιά λογική, ποιοί νόμοι διέπουν και ερμηνεύουν τη μεταμόρφωση της ανέκφραστης χαράς για το παιδί μας σε μαρτύριο ανείπωτου πόνου για την ξαφνική εξέλιξη της υγείας του;» διαπλέκονται μαζί με τα πιο κοινά και ανθρώπινα του τύπου «θα γίνει τελικά καλά;», «τί πρέπει να κάνουμε;», «μήπως πρέπει να πάμε στο εξωτερικό;» και δημιουργούν μία κατάσταση αξεπέραστου πόνου και αίσθησης αδιεξόδου. Οι ελπίδες συνήθως καταρρέουν, χωρίς όμως εντελώς να εξαφανίζονται από τον ορίζοντα της καρδιάς μας.

Read More ->>

Το «μείζον» και το «περισσόν» της αγάπης

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

Στο μεθόριο ζωής και θανάτου

Το «μείζον» και το «περισσόν» της αγάπης

              Η ζωή στο Νοσοκομείο έχει απίστευτες ταλαντώσεις. Σήμερα ζω την τεράστια πάλη που μια ολόκληρη ομάδα γιατρών κάνει για να ζήσει ένα μικρό κοριτσάκι μόλις διόμισυ χρόνων˙ η Μαργαρίτα από τη Λέρο. Καρδιολόγοι, εντατικολόγοι, χειρουργοί, νοσηλευτές, τεχνικοί, οι πάντες δίνουν μια υπεράνθρωπη μάχη για να συνεχίσει να χτυπάει όσο περισσότερο γίνεται μια μικρή καρδούλα με ένδεκα συγγενείς ανατομικές παθήσεις, τη στιγμή που, αν αυτό δεν γίνει, πάνε να σπάσουν οι καρδιές τόσων ανθρώπων.

             Μέχρι σήμερα έξι επεμβάσεις δεν κατάφεραν να της χαρίσουν την υγεία και να της προσφέρουν την προοπτική της ζωής. Δεν κατάφεραν να ανακουφίσουν δυο γονείς που ξεροσταλιάζουν νύχτα και μέρα στα νοσοκομεία, ακούγοντας ξένες γλώσσες που δεν κατανοούν, επιστημονικές ερμηνείες που τους υπερβαίνουν, διαρκείς ιατρικές προτάσεις που δεν χαρίζουν λίγη σιγουριά˙ όλο πιθανότητες, όλο «θα δούμε», όλο «μπορεί», όλο ασαφές τοπίο. Δεν κατάφεραν να ικανοποιήσουν έναν κόσμο που κυριολεκτικά εκφράζει την ανθρώπινη ψυχή και δυνατότητα στη μεγαλύτερή της ένταση.

Read More ->>

Σταυροαναστάσιμη έξοδος

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς
Σταυροαναστάσιμη έξοδος

«Θέλω να κρατηθώ από την αιωνιότητα»

            Συχνά με πιάνει ένα παράπονο από τον Θεό. Έχει φτιάξει έναν κόσμο, όπως λέγει η Γραφή, «καλόν λίαν», ο οποίος όμως, όταν τον αντικρύζεις, σε απογοητεύει. Ο άρχων του κόσμου τούτου είναι ο διάβολος. Γιατί; Δεν καταλαβαίνω˙ γιατί να δημιουργεί έναν εκπληκτικό κόσμο και τελικά αυτός να κυβερνάται από τις δυνάμεις του κακού και του σκότους; Και, εν πάση περιπτώσει, όταν μέσα σε αυτήν την κατάσταση σαν αστέρια εμφανίζονται λίγοι αλλά μεγαλειώδεις άνθρωποι, πώς γίνεται και αυτοί υποφέρουν, διώκονται, πικραίνονται, συχνά δε και πεθαίνουν πρόωρα; Θεέ μου, γιατί μας το κάνεις αυτό; Γιατί μέσα στον απαράκλητο βίο μας, τόσο επώδυνα μας παίρνεις και την ελάχιστη παρηγοριά; Πώς αυτό να το συνδυάσουμε με την αγάπη Σου; Πώς να το δικαιολογήσουμε με την παντοδυναμία Σου;

            Έχω μεγάλη δυσκολία να βρώ ικανοποιητικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Από την άλλη πλευρά, η αγάπη του Θεού και η δύναμή Του μου είναι δεδομένα. Δεν μπορώ με τίποτα να τα αμφισβητήσω. Ή μάλλον δοκιμάζω να τα αμφισβητήσω και μου επιστέφουν επιβεβαιωμένα.

Read More ->>

Η κοίμηση ενός άγνωστου αγίου

Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός
Νικολάου Μητροπολίτου
Μεσογαίας και Λαυρεωτικἠς

Η κοίμηση ενός άγνωστου αγίου

«Επιθυμίαν έχω αναλύσαι»

             Άνθρωπος πολύ πονεμένος, αλλά και ασυνήθιστα γλυκύς και ευτυχισμένος. «Η πάντα νουν υπερέχουσα ειρήνη» ιδίωμά του. Ορατό δια γυμνού οφθαλμού. Μικρό παιδί, στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού, όταν μπροστά στα μάτια του πήραν τη μητέρα  και την αδελφή του οι αντάρτες και σε λίγο άκουσε τους πυροβολισμούς. Δεν τους ξαναείδε, αλλά και δεν λησμόνησε ποτέ ούτε την εικόνα του χωρισμού ούτε τις εκφράσεις του προσώπου τους ούτε τα ως τότε γεγονότα της κοινής ζωής τους. Αιτία το μίσος του πατέρα τους, που και αυτός εξαφανίστηκε. Αυτός τις κατήγγειλε. Η παιδική ψυχή του μια πληγή χαίνουσα.

            Τον μάζεψαν σε μια παιδόπολη. Εκεί έμαθε την τέχνη του λούστρου. Εντελώς συμπτωματικά συναντά έναν έφεδρο αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού που πήγε να του βάψει τα παπούτσια σε ένα δρόμο της Θεσσαλονίκης. Πιάνουν την κουβέντα και γίνονται φίλοι. Αυτός του μιλάει για αγάπη, την οποία και του δείχνει έμπρακτα. Του δίνει ελπίδα και παρηγοριά. Τον οδηγεί στην Εκκλησία και του ανοίγει όλους τους πνευματικούς ορίζοντες. Γίνεται μοναχός σε ένα γνωστό ευλογημένο μοναστήρι με εκλεκτούς αδελφούς. Διάκονος και υπηρέτης όλων. Ο τελευταίος των τελευταίων κατ’ επιλογήν. Χαιρόταν να απολαμβάνει σαν δική του τη δόξα των άλλων. Αυθεντικά απολάμβανε τα χαρίσματα και τις επιτυχίες τους. Βρήκε τον τόπο του, ανακάλυψε τον εαυτό του, συνάντησε τον Θεό. Το νέο του όνομα Κύριλλος.

Read More ->>