Πρόλογος

Ε΄ ΛΟΓΟΙ ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ

Πρόλογος

Ὁ μακαριστὸς Γέροντας Παΐσιος στὸ ξεκίνημα τῆς κοινοβιακῆς μας ζωῆς, τὸ 1968, μᾶς εἶχε πεῖ: «Μία εἶναι ἡ ἀρετή, ἡ ταπείνωση· ἐπειδὴ ὅμως δὲν τὸ καταλαβαίνετε, ἄντε, νὰ σᾶς πῶ καὶ τὴν ἀγάπη. Ἀλλά, ὅποιος ἔχει ταπείνωση, δὲν ἔχει καὶ ἀγάπη;». Αὐτὲς οἱ δύο «ἀδελφωμένες ἀρετές», ὅπως χαρακτήριζε ὁ Γέροντας τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ἀγάπη, εἶναι τὸ θεμέλιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἀφοῦ αὐτὲς ἑλκύουν τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ γεννοῦν καὶ ὅλες τὶς ἄλλες ἀρετές. «Καλλιεργῆστε ἁπλὰ τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ἀγάπη, μᾶς ἔλεγε, καί, μόλις αὐξηθοῦν αὐτὲς οἱ ἀρετές, ἡ ὑπερηφάνεια καὶ ἡ κακία θὰ μείνουν ἀτροφικὲς καὶ τὰ πάθη θὰ ἀρχίσουν νὰ ψυχορραγοῦν».

Στὸν παρόντα Ε´ τόμο – ὁ ὁποῖος ἐκδίδεται μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Ποιμενάρχουμας Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κασσανδρείας κ. Νικοδήμου – συμπεριλαμβάνονται λόγοι τοῦ Γέροντα σχετικὰ μὲ τὰ πάθη καὶ τὶς ἀρετές. Οἱ λόγοι αὐτοὶ δὲν ἀποτελοῦν συστηματικὴ διδασκαλία οὔτε ἀναφέρονται ἐκτενῶς σὲ ὅλα τὰ πάθη καὶ τὶς ἀρετές. Ἔχουν συγκροτηθῆ ἀπὸ ἀπαντήσεις τοῦ Γέροντα σὲ ἐρωτήσεις μας  σχετικὲς  μὲ  τὴν  διάγνωση  καὶ  τὴν  θεραπεία  τῶν  παθῶν,  καθὼς  καὶ  μὲ  τὴν ἐργασία  τῆς  ἀρετῆς.  

Read More ->>

Ὁ ἀγώνας κατὰ τῶν παθῶν

ΤΑ ΠΑΘΗ

«Ὁ ἀγώνας κατὰ τῶν παθῶν εἶναι ἕνα διηνεκὲς γλυκὸ μαρτύριο γιὰ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν, γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Ὁ ἀγώνας κατὰ τῶν παθῶν

–  Γέροντα, ὅταν ὁ Προφήτης Δαβὶδ ἔλεγε: «πνεύματι ἡγεμονικῷ στήριξόν με»664, τί ζητοῦσε; – Ὁ Δαβὶδ ζητοῦσε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τοῦ δώση διοικητικὸ χάρισμα, ἐπειδὴ εἶχε νὰ κυβερνήση ἀνθρώπους. Ἀλλὰ καὶ ὁ κάθε ἄνθρωπος χρειάζεται «πνεῦμα ἡγεμονικό», γιατὶ ἔχει νὰ κυβερνήση τὸν ἑαυτό του, γιὰ νὰ μὴν τὸν κάνουν κουμάντο τὰ πάθη του.

– Γέροντα, τί εἶναι τὰ πάθη; –  Ἐγὼ  τὰ  πάθη  τὰ  βλέπω  σὰν  δυνάμεις  τῆς  ψυχῆς.  Ὁ  Θεὸς  δὲν  δίνει ἐλαττώματα ἀλλὰ δυνάμεις665. Ὅταν ὅμως δὲν ἀξιοποιοῦμε αὐτὲς τὶς δυνάμεις γιὰ τὸ καλό, ἔρχεται τὸ ταγκαλάκι, τὶς ἐκμεταλλεύεται καὶ γίνονται πάθη, καὶ ὕστερα γκρινιάζουμε καὶ τὰ βάζουμε μὲ τὸν Θεό. Ἐνῶ, ἂν τὶς ἀξιοποιήσουμε στρέφοντάς τες ἐναντίον τοῦ κακοῦ, μᾶς βοηθοῦν στὸν πνευματικὸ ἀγώνα. Ὁ θυμὸς λ.χ. δείχνει ὅτι ἡ ψυχὴ ἔχει ἀνδρισμό, ὁ ὁποῖος βοηθάει στὴν πνευματικὴ ζωή. Κάποιος ποὺ δὲν εἶναι θυμώδης καὶ δὲν ἔχει ἀνδρισμὸ δὲν μπορεῖ νὰ βάλη εὔκολα τὸν ἑαυτό του στὴν θέση του. Ὁ θυμώδης ἄνθρωπος, ἂν ἀξιοποιήση στὴν πνευματικὴ ζωὴ τὴν δύναμη ποὺ ἔχει, εἶναι σὰν ἕνα γερὸ αὐτοκίνητο ποὺ πιάνει τὴν εὐθεῖα καὶ κανεὶς δὲν τὸ φθάνει. Ἂν ὅμως  δὲν  τὴν  ἀξιοποιήση  καὶ  ἀφήνη  ἀνεξέλεγκτο  τὸν  ἑαυτό  του,  μοιάζει  μὲ αὐτοκίνητο ποὺ τρέχει μὲ ὑπερβολικὴ ταχύτητα σὲ ἀνώμαλο δρόμο καὶ κάθε τόσο ἐκτροχιάζεται. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ γνωρίση τὶς δυνάμεις ποὺ ἔχει καὶ νὰ τὶς στρέψη στὸκαλό. Ἔτσι θὰ φθάση, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, σὲ καλὴ πνευματικὴ κατάσταση. Τὸν ἐγωισμὸ λ.χ. νὰ τὸν στρέψη ἐναντίον τοῦ διαβόλου καὶ νὰ μὴν τὸ βάζη κάτω, ὅταν πάη καὶ τὸν πειράζη. Τὴν τάση γιὰ φλυαρία νὰ τὴν ἁγιάση καλλιεργώντας τὴν εὐχή. Δὲν εἶναι καλύτερα νὰ μιλάη μὲ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ ἁγιάζεται παρὰ νὰ φλυαρῆ καὶ νὰ ἁμαρτάνη; Ἀνάλογα δηλαδὴ μὲ τὸ πῶς θὰ χρησιμοποιήση ὁ ἄνθρωπος τὶς δυνάμεις τῆς ψυχῆς, μπορεῖ νὰ γίνη καλὸς ἢ κακός.

Read More ->>

Ὑπερηφάνεια, τὸ Γενικὸ Ἐπιτελεῖο τῶν παθῶν

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

 ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ Η ΡΙΖΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ

«Ὁ ὑπερήφανος εἶναι χωρισμένος ἀπὸ τὸν Θεό, γιατὶ ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι κακὸς ἀγωγός, μονωτικό, ποὺ δὲν ἀφήνει τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ περάση, καὶ μᾶς ἀπομονώνει ἀπὸ τὸν Θεό».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Ὑπερηφάνεια, τὸ Γενικὸ Ἐπιτελεῖο τῶν παθῶν

– Γέροντα, ἔχω ζήλεια, μνησικακία, κατακρίνω, θυμώνω...–  Ἡ  ζήλεια,  ἡ  κατάκριση,  ὁ  θυμός,  ἡ  μνησικακία  κ.λπ.,  ὅλα  ἀπὸ  τὴν ὑπερηφάνεια ξεκινοῦν. Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι τὸ Γενικὸ Ἐπιτελεῖο ὅλων τῶν παθῶν. Ἂν λοιπὸν χτυπήσης τὴν ὑπερηφάνεια, χτυπᾶς ὅλα τὰ πάθη καὶ ἔρχεται μέσα σου ἡ ταπείνωση καὶ ἡ ἀγάπη. Γι᾿ αὐτό, νομίζω, ἀρκετὸ εἶναι νὰ ἀσχοληθῆς ἢ μᾶλλον νὰ ἀνοίξης μέτωπο μάχης μὲ τὴν ὑπερηφάνεια· νὰ στρέψης ὅλα τὰ πυρὰ πρὸς τὸ κάστρο τῆς  ὑπερηφανείας,  τὸ  ὁποῖο  μᾶς  χωρίζει  ἀπὸ  τὸν  Θεό.  Βλέπεις,  ὅταν  ὁ  ἐχθρὸς πολεμάη ἕνα κράτος,  τὶς  περισσότερες δυνάμεις  θὰ  τὶς  στείλη  νὰ χτυπήσουν τὴν πρωτεύουσα. Μία βόμβα ἂν ρίξη στὴν πρωτεύουσα καὶ τὴν καταστρέψη, πάει μετά, κατέστρεψε ὅλο τὸ κράτος.– Γέροντα, μὲ ποιόν συγγενεύει ὁ ὑπερήφανος; – Μὲ τὸν ἔξω ἀπὸ ᾿δῶ, μὲ τὸν διάβολο... Ἂν καὶ εὐκολώτερα κάμπτεται ὁ διάβολος παρὰ ὁ ὑπερήφανος. Γιατὶ τὸν δαίμονα τὸν κάμπτεις, ἂν ταπεινωθῆς, ἐνῶ τὸν ὑπερήφανο, ἀκόμη καὶ νὰ ταπεινωθῆς καὶ νὰ τοῦ ζητήσης συγγνώμη, δὲν τὸν κάμπτεις· θὰ σοῦ πῆ: «ὑποκρίνεσαι!».

Ὅποιος    ἔχει    περισσότερη    ταπείνωση,    ἔχει    περισσότερο    πνευματικὸ περιεχόμενο. Ὁ ὑπερήφανος δὲν ἔχει ἐσωτερικὸ περιεχόμενο. Εἶναι σὰν τὸ ἀψώμωτο στάχυ ποὺ στέκεται ὄρθιο, ἐνῶ τὸ ψωμωμένο στάχυ γέρνει τὸ κεφαλάκι του. Καὶ ἐκτὸς ποὺ εἶναι σκοτισμένος, εἶναι καὶ ἐσωτερικὰ ἀνήσυχος καὶ ἐξωτερικὰ ταραγμένος καὶ θορυβώδης.  Γιατί,  ὅταν  ὑπάρχη  ὑπερηφάνεια,  ὅ,τι  κάνει  ὁ  ἄνθρωπος,  εἶναι  μιὰ φούσκα ποὺ τὴν φουσκώνει ὁ διάβολος καὶ μετὰ τὴν τρυπάει μὲ μιὰ καρφίτσα, κάνει κρότο καὶ σπάει. Εἶναι ἄτιμη ἡ ὑπερηφάνεια, εἶναι φοβερὸ πράγμα, ἀφοῦ τοὺς Ἀγγέλους τοὺς ἔκανε δαίμονες! Αὐτὴ μᾶς ἔφερε ἀπὸ τὸν Παράδεισο στὴν γῆ καὶ τώρα ἀπὸ τὴν γῆ προσπαθεῖ νὰ μᾶς στείλη στὴν κόλαση.

Read More ->>

Νὰ χτυπήσουμε τὴν ὑπερηφάνεια

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Νὰ χτυπήσουμε τὴν ὑπερηφάνεια

Νὰ εἶσαι μέσα στὴν μάχη, καὶ νὰ πολεμᾶς σωστὰ

Γέροντα, μοῦ λέει ὁ λογισμὸς ὅτι, ἂν ἀλλάξω διακόνημα καὶ σταματήσω νὰ ψάλλω  καὶ  νὰ  ἁγιογραφῶ,  θὰ  σταματήσω  νὰ  ὑπερηφανεύωμαι  καὶ  νὰ  πέφτω συνέχεια σὲ πειρασμούς.

– Καὶ νὰ φύγης ἀπὸ τὴν ψαλτικὴ ἢ τὴν ἁγιογραφία, ἐὰν δὲν σιχαθῆς τὴν  κενοδοξία, θὰ κάνης περισσότερες γκάφες. Ἀλλὰ καὶ ἡ φυγὴ αὐτὴ πάλι ἔχει μέσα ὑπερηφάνεια, καὶ μάλιστα περισσότερη, γιατὶ στὴν πραγματικότητα θέλεις νὰ φύγης ἀπὸ τὰ διακονήματα αὐτά, γιὰ νὰ μὴ θίγεται ὁ ἐγωισμός σου.– Ὅταν, Γέροντα, κάνω μιὰ δουλειὰ καὶ δῶ ὅτι ὑπερηφανεύομαι, μήπως εἶναι καλύτερα νὰ μὴν τὴν κάνω;  – Ἂν σοῦ ποῦν νὰ πᾶς νὰ κάνης μιὰ δουλειά, νὰ πᾶς, ἀλλὰ νὰ προσέχης νὰ μὴν πέσης· καὶ ἂν γλιστρήσης καὶ πέσης, νὰ σηκωθῆς. Νὰ καταλάβης ὅτι γλίστρησες, ἐπειδὴ δὲν πρόσεξες, καὶ ἄλλη φορά, ἂν σοῦ ποῦν νὰ ξαναπᾶς, νὰ προσέχης νὰ μὴν ξαναγλιστρήσης. Ὄχι νὰ μὴν ξαναπᾶς, ἐπειδὴ τὴν προηγούμενη φορὰ ἔπεσες! Ἄλλο ἂν σοῦ ποῦν: «Μὴν πηγαίνης, ἀφοῦ τὴν προηγούμενη φορὰ ἔπεσες». Τότε δὲν θὰ ξαναπᾶς. Κατάλαβες; Ἅμα σοῦ λένε νὰ κάνης μιὰ δουλειά, νὰ τὴν κάνης, ἀλλὰ νὰ προσπαθῆς νὰ τὴν κάνης σωστὰ καὶ ταπεινά. Τὸ νὰ μὴν κάνης τίποτε, γιὰ νὰ μὴν ὑπερηφανευθῆς, αὐτὸ εἶναι χειρότερο. Εἶναι σὰν νὰ μένης ἔξω ἀπὸ τὴν μάχη, νὰ μὴν πολεμᾶς, γιὰ νὰ μὴν πληγωθῆς. Σκοπὸς εἶναι νὰ εἶσαι μέσα στὴν μάχη, ἀλλὰ νὰ προσέχης νὰ πολεμᾶς σωστά· διαφορετικὰ θὰ εἶσαι ἕνα ἄχρηστο πράγμα.

Read More ->>

Ζήλεια-Θυμὸς-Λύπη

ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ - 
ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ 

Ζήλεια-Θυμὸς-Λύπη

«Ὅταν ὁ ἄνθρωπος φθάση νὰ χαίρεται γιὰ τὴν πρόοδο τῶν ἄλλων, τότε ὁ Χριστὸς θὰ τοῦ δώση ὅλη τὴν πρόοδο τῶν ἄλλων καὶ θὰ χαίρεται ὅσο χαίρονται ὅλοι οἱ ἄλλοι,καὶ τότε φυσικὰ θὰ εἶναι πολλὴ καὶ ἡ πρόοδός του καὶ ἡ χαρά του».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Τὸ δηλητήριο τῆς ζήλειας

Ἡ ζήλεια εἶναι ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα πάθη

– Γέροντα, ζηλεύω μιὰ ἀδελφή. – Ξέρω ποιά ἀδελφὴ ζηλεύεις... Ἔμαθα ὅμως ὅτι κι ἐκείνη ζηλεύει ἐσένα! Ἐγὼ θὰ εὔχωμαι καὶ οἱ δυό σας νὰ ζηλεύετε τὸν ζηλωτὴ Ἠλία καὶ ἐκεῖνος νὰ σᾶς διώξη τὴν ζήλεια καὶ νὰ σᾶς δώση ἀπὸ τὸν δικό του θεῖο ζῆλο. Ἀμήν.– Ὅταν, Γέροντα, ζηλεύω, προσπαθῶ νὰ τοποθετηθῶ λογικά. – Ἂν ἐξ ἀρχῆς προσπαθήσης νὰ μὴ ζηλέψης, δὲν εἶναι πιὸ καλά; Ἡ ζήλεια εἶναι γελοῖο πράγμα. Λίγη σκέψη χρειάζεται, γιὰ νὰ ξεπεράση τὴν ζήλεια κανείς· δὲν χρειάζεται νὰ κάνη μεγάλους ἀγῶνες καὶ πολλὴ ἄσκηση, γιατὶ εἶναι ψυχικὸ πάθος. Πρόσεξε, μὴν ἀφήσης ποτὲ τὸ πάθος τῆς ζήλειας νὰ σὲ κυριέψη, γιατὶ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα πάθη. Ξέρεις ἀπὸ τὴν ζήλεια ποῦ μπορεῖ νὰ φθάση ὁ ἄνθρωπος; Στὸν φθόνο καὶ στὴν διαβολή. Καὶ οἱ διαβολὲς κάνουν πολὺ μεγαλύτερο κακὸ ἀπὸ τὸν φθόνο.

Read More ->>

Ἡ ψυχοφθόρος λύπη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - Ἡ ψυχοφθόρος λύπη

Ἡ χαρὰ εἶναι τοῦ Χριστοῦ, ἡ λύπη εἶναι τοῦ διαβόλου

– Γέροντα, αὐτὸν τὸν καιρό, στενοχωριέμαι πολύ. –  Γιατί  στενοχωριέσαι;  Βούλιαξαν  τὰ  καράβια  σου;  Ποῦ  τὰ  ἔβγαλες  καὶ βούλιαξαν;  στὸν  Ἀτλαντικό;  Καλά,  βγάζουν  τὰ  καράβια  μὲ  τέτοιον  καιρὸ  στὸν ὠκεανό; Πόσα βούλιαξαν;

– Ὅλα, Γέροντα, βούλιαξαν.– Ἔ, τότε εἶσαι ἀκτήμων καὶ μπορεῖς νὰ γίνης καλὴ μοναχή! Γιατί δὲν δοξάζεις διαρκῶς τὸν Θεό; Τί σοῦ λείπει; Νὰ ἔχη λύπη ἕνας ἄνθρωπος ποὺ βρίσκεται μακριὰ ἀπὸ  τὸν  Χριστό,  τὸ  καταλαβαίνω·  ἀλλὰ  νὰ  ἔχη  λύπη  ἕνας  ποὺ  εἶναι  κοντὰ  στὸν Χριστό, δὲν τὸ καταλαβαίνω, γιατί, καὶ πόνο νὰ ἔχη, ὁ πόνος του μελώνεται ἀπὸ τὸν Χριστό.

Ὅπως ἔχω καταλάβει, στὸν ἄνθρωπο δὲν ὑπάρχει φαρμάκι, γιατί, ἂν τὸ φαρμάκι τὸ ἀκουμπήση στὸν Χριστό, γίνεται γλυκὸ σιρόπι. Ὅποιος ἔχει μέσα του φαρμάκι, σημαίνει ὅτι δὲν ἀκουμπάει τὰ προβλήματά του στὸν Χριστό.Ἡ χαρὰ εἶναι τοῦ Χριστοῦ, ἡ λύπη εἶναι τοῦ διαβόλου. Ὅταν βλέπω μοναχὸ νὰ εἶναι σὰν ζημιωμένος μπακάλης, ξέρετε πῶς στενοχωριέμαι; Ἄλλο ἡ κατὰ Θεὸν λύπη, τὸ χαροποιὸν πένθος. Τότε ὁ ἄνθρωπος ἀγάλλεται. Ἡ σιωπή, ἡ συστολὴ ποὺ ἔχει, στάζουν μέλι στὴν καρδιά του. Ὅταν δῶ ἕναν τέτοιον ἄνθρωπο, νὰ τοῦ φιλήσω καὶ τὰ πόδια.

Read More ->>

Η αγάπη προς τον πλησίον

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

 Η αγάπη προς τον πλησίον

Αγάπη και ταπείνωση, οι δυο αδελφωμένες αρετές

– Γέροντα, πώς θα σωθώ με τόσα πάθη που έχω;

– Με την αγάπη και την ταπείνωση. Μόλις αυξηθούν αυτές οι δύο αρετές, η υπερηφάνεια και η κακία θα μείνουν ατροφικές και τα πάθη θα αρχίσουν να ψυχορραγούν. Έτσι όλα τα πάθη σιγά-σιγά θα αφανισθούν και όλες οι άλλες αρετές θα έρθουν μόνες τους. Γι᾿ αυτό στρέψε όλες τις δυνάμεις σου στην αγάπη και στην ταπείνωση.

Η αληθινή αγάπη είναι αγκαλιασμένη με την ταπείνωση σαν δύο αδέλφια δίδυμα,  πολύ  αγαπημένα.  Η  αγάπη  δεν  χωρίζει  από  την  ταπείνωση.  Μέσα  στην αγάπη βρίσκεις την ταπείνωση και μέσα στην ταπείνωση βρίσκεις την αγάπη.

Για μένα όλη η βάση στην πνευματική ζωή είναι η αγάπη και η ταπείνωση. Όπου υπάρχει αγάπη, κατοικεί ο Χριστός, η Αγάπη, καί, όπου υπάρχει ταπείνωση, την Χάρη του Θεού την πιάνει το ενοικιοστάσιο1. Τότε παντού βασιλεύει ο Θεός και η γη μεταβάλλεται  σε  Παράδεισο.  Ενώ,  όπου  λείπει  η  αγάπη  και  η  ταπείνωση,  εκεί κατοικεί το ταγκαλάκι, ο εχθρός, και ζουν από εδώ οι άνθρωποι μαζί του την κόλαση και συνέχεια χειροτερεύουν την θέση τους στην άλλη ζωή.

Ο ευκολώτερος δρόμος για να σωθούμε είναι η αγάπη και η ταπείνωση· γι᾿ αυτά θα κριθούμε. Αυτές οι δύο αρετές συγκινούν και κάμπτουν τον Θεό και ανεβάζουν το πλάσμα Του στον Ουρανό. Από τα διακριτικά αυτά – την ταπείνωση και την αγάπη – ξεχωρίζουν οι άγιοι Άγγελοι τα παιδιά του Θεού, τα παίρνουν με αγάπη, τα περνούν άφοβα από τα εναέρια τελώνια2  και τα ανεβάζουν στον φιλόστοργο Πατέρα Θεό.

Read More ->>

Η αγάπη για όλη την κτίση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

 Η αγάπη για όλη την κτίση

Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα πριν και μετά την πτώση

– Γέροντα, δώστε μου μια ευχή για τα Χριστούγεννα.

– Εύχομαι ο Χριστός και η Παναγία να σε έχουν κοντά τους σαν το αρνάκι που είναι δίπλα στην φάτνη. Νομίζω, περνάει καλά, όπως και το βοϊδάκι και το γαϊδουράκι που ζεσταίνουν τον Χριστό στην φάτνη... «Έγνω βούς τον κτησάμενον και όνος την φάτνην του κυρίου αυτού»1, λέει ο Προφήτης Ησαΐας. Γνώρισε δηλαδή το βοϊδάκι το αφεντικό του και το γαϊδουράκι την φάτνη του Κυρίου του. Γνώρισαν τί ήταν μέσα στην φάτνη και με τα χνώτα τους το ζέσταιναν! Κατάλαβαν τον Δημιουργό τους! Αλλά και το γαϊδουράκι, τί μεγάλη του τιμή να πάη τον Χριστό μετά στην Αίγυπτο! Οι άρχοντες είχαν άρματα χρυσοκέντητα, και ο Χριστός τί χρησιμοποίησε! Τί καλά να ήμουν αυτό το γαϊδουράκι!

Μέσα  στον  Παράδεισο  τα  ζώα  αισθάνονταν  την  ευωδία  της  Χάριτος  και αναγνώριζαν τον Αδάμ για αφέντη τους2. Μετά την παράβαση όμως βγήκαν και αυτά από τον Παράδεισο, χωρίς να φταίνε, και δεν αναγνώριζαν τον Αδάμ για αφεντικό τους, αλλά ορμούσαν να τον ξεσχίσουν. Ήταν σαν να του έλεγαν: «Είσαι κακός· δεν είσαι αφεντικό μας».

Τώρα, όταν ο άνθρωπος με την τήρηση των εντολών του Θεού πλησιάζη ξανά στον Θεό, ντύνεται και πάλι την θεία Χάρη, οπότε επανέρχεται στην κατάσταση που είχε προ της πτώσεως και τα ζώα τον αναγνωρίζουν για αφεντικό τους. Τότε κινείται άφοβα ανάμεσα στα άγρια ζώα, τα οποία παύουν πια να είναι άγρια, αφού το αφεντικό τους έχει ημερέψει.

Read More ->>

Αρχοντιά, το μεγαλείο του Θεού

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ - ΑΡΧΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΤΙΜΟ

«Όπου υπάρχει αρχοντιά, υπάρχει το αθόρυβο, υπάρχει η αφάνεια,γι᾿ αυτό εκεί αναπαύεται ο Χριστός καί εκεί υπάρχει η ευλογία του Χριστού».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Αρχοντιά, το μεγαλείο του Θεού

Τί είναι αρχοντιά

– Γέροντα, τί να προσέξουμε περισσότερο την Μεγάλη Σαρακοστή;

– Την αρχοντιά, την πνευματική αρχοντιά.

– Γέροντα, η Μεγάλη Σαρακοστή δεν είναι περισσότερο περίοδος μετανοίας;

– Αρχοντιά-αρχοντιά, για να δικτυωθήτε με τον Χριστό, αλλιώς δεν γίνεται προκοπή. Αν ξέρατε τί δίνει η αρχοντιά, θα την κυνηγούσατε μέρα-νύχτα· ούτε θα κοιμόσασταν.  Αν  αναλύση  κανείς  την  πνευματική  αρχοντιά,  θα  δη  εκεί  μέσα κρυμμένο το μεγαλείο του Θεού!

– Γέροντα, τί είναι ακριβώς η αρχοντιά;

– Αρχοντιά πνευματική είναι η πνευματική ανωτερότητα, είναι η θυσία. Μια αρχοντική ψυχή έχει απαιτήσεις μόνον από τον εαυτό της και όχι από τους άλλους. Θυσιάζεται για τους άλλους, χωρίς να περιμένη ανταμοιβή. Ξεχνάει ό,τι δίνει και θυμάται ακόμη και το παραμικρό που της δίνεται. Έχει φιλότιμο, έχει ταπείνωση και απλότητα, έχει ανιδιοτέλεια, τιμιότητα..., όλα τα έχει. Έχει και την μεγαλύτερη χαρά και την πνευματική αγαλλίαση.

Η πνευματική αρχοντιά έχει Χάρη Θεού, είναι – πώς να το πώ; – μια θεϊκή

ιδιότητα. Όπου υπάρχει αρχοντιά, υπάρχει το αθόρυβο, υπάρ χει η αφάνεια, γι᾿ αυτό εκεί αναπαύεται ο Χριστός και εκεί υπάρχει η ευλογία του Χριστού.

Read More ->>

Φιλότιμο, η πολύ-πολύ ευγνώμων αγάπη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

 Φιλότιμο, η πολύ-πολύ ευγνώμων αγάπη

Οι φιλότιμοι είναι αρχοντικές ψυχές

– Τί είναι, Γέροντα, το φιλότιμο;

– Τί λέει το λεξικό; Η λέξη «φιλότιμο» δεν υπάρχει σε καμμιά άλλη γλώσσα. Βλέπεις, οι Έλληνες μπορεί να έχουν μερικά κουσούρια, αλλά έχουν και δύο δώρα από τον Θεό: το φιλότιμο και την λεβεντιά· όλα τα πανηγυρίζουν.

Να σάς πω λοιπόν τί λέει το δικό μου λεξικό: Φιλότιμο είναι το ευλαβικό απόσταγμα της καλωσύνης· η πολύ-πολύ ευγνώμων αγάπη που είναι όλο καλωσύνη και ταπείνωση. Είναι η λαμπικαρισμένη αγάπη του ταπεινού ανθρώπου που δεν βάζει καθόλου τον εαυτό του σε ό,τι κάνει και η καρδιά του είναι γεμάτη πνευματική λεπτότητα, ευαισθησία και ευγνωμοσύνη προς τον Θεό και προς τις εικόνες του Θεού, τους συνανθρώπους του.

Οι φιλότιμοι λειώνουν εσωτερικά από ευγνωμοσύνη προς τον Θεό, την οποία εκδηλώνουν με κάθε πνευματικό τρόπο, σαν παιδιά του Θεού. Επειδή κινούνται στον ουράνιο χώρο της δοξολογίας, δέχονται με χαρά και τις δοκιμασίες. Δοξάζουν τον Θεό γι' αυτές, όπως και για τις ευλογίες, και δέχονται συνέχεια την ευλογία του Θεού.

Read More ->>

Απλότητα και Καθαρότητα

ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ - ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΕΩΣ

Απλότητα και Καθαρότητα

Πίστη και Ελπίδα

Υπομονή - Χαρά - Διάκριση

«Μόνον κοντά στον Χριστό βρίσκει κανείς τήν πραγματική, την γνήσια χαρά, γιατί μόνον ο Χριστός δίνει χαρά καί παρηγοριά πραγματική».

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Η απλότητα και η καθαρότητα

Η απλότητα, το πρώτο παιδί της ταπεινώσεως

Το πρώτο παιδί της ταπεινώσεως είναι η απλότητα. Και όταν υπάρχη στον άνθρωπο απλότητα, υπάρχει και αγάπη, θυσία, καλωσύνη, φιλότιμο, ευλάβεια. Ο απλός άνθρωπος έχει καθαρότητα ψυχής και μια απερίεργη εμπιστοσύνη στον Θεό. Η απλότητα ήταν η κατάσταση του Αδάμ προ της πτώσεως, που τα έβλεπε όλα αγνά και καθαρά, γιατί ήταν ντυμένος με την Χάρη του Θεού.

– Γέροντα, όταν λένε: «εν τη απλότητι η χάρις», εννοούν την θεία Χάρη;

–  Φυσικά.  Ο  απλός  και  απονήρευτος  άνθρωπος,  επειδή  έχει  ταπείνωση, δέχεται την Χάρη από τον Θεό, ο Οποίος είναι απλός και φύσει αγαθός.

– Γέροντα, μπορεί κανείς να κινήται απλά και να έχη υπερηφάνεια;

–  Αυτό  δεν  γίνεται.  Στον  άνθρωπο  που  έχει  πραγματική  απλότητα  δεν υπάρχει υπερηφάνεια.

– Μπορεί, Γέροντα, κάποιος να μιμήται μερικές εκδηλώσεις του απλού ανθρώπου, χωρίς να έχη πραγματική απλότητα;

Read More ->>

Η πίστη και η ελπίδα στον Θεό

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

 Η πίστη και η ελπίδα στον Θεό

Όλο το κακό σήμερα προέρχεται από την απιστία

– Γέροντα, βλέπω ότι μερικοί άνθρωποι που δεν πιστεύουν στον Θεό, έχουν έντονη την επιθυμία να γνωρίσουν τον κόσμο, να ταξιδέψουν, να διασκεδάσουν.

– Όταν ο άνθρωπος δεν πιστεύη στην άλλη ζωή, ζητάει να γνωρίση τον κόσμο, να χαρή σ᾿ αυτήν την ζωή εκείνο, το άλλο..., και τελικά τί βγαίνει; Έχει συνέχεια μέσα του ένα κενό. Ενώ, άμα πιστέψη στον Θεό, γνωρίζει τον Θεό, τον γνωρίζει ο Θεός1, και τότε νιώθει μέσα του γεμάτος.

– Γέροντα, αν οι άνθρωποι σκέφτονταν ότι αυτή η ζωή είναι πρόσκαιρη, δεν θα άλλαζαν;

– Εξαρτάται. Αν πούμε τώρα: «τελειώνει ο κόσμος», ένας που δεν πιστεύει θα αποθρασυνθή περισσότερο και θα ορμήση στο κακό, στην αμαρτία. Ένας όμως που πιστεύει, θα φρενάρη τον εαυτό του. «Τί να ξανοιχτώ με χαμένα; θα πή. Να κοιτάξω την ψυχή μου, να ζήσω πνευματικά, να κάνω καμμιά ελεημοσύνη».

Όλο το κακό σήμερα προέρχεται από την απιστία. Παλιά ο κόσμος πίστευε· και ο πιο αδιάφορος είχε μέσα του πίστη. Μπορεί οι άνθρωποι να ήταν απλοί· μπορεί να μην καταλάβαιναν τίποτα από όσα άκουγαν στην εκκλησία. Μερικοί δεν ήξεραν ούτε ότι τα Ευαγγέλια είναι τέσσερα· νόμιζαν ότι είναι δώδεκα, αλλά τί πίστη είχαν, τί ευλάβεια! Και οι νοσοκόμες τί παλληκαριά είχαν! Πόσες στον πόλεμο πήγαιναν εθελόντριες! Είχαν και πίστη και θυσία και βοηθούσαν πάρα πολύ. Σήμερα μου είπε κάποιος ότι ένας άρρωστος έλεγε το «Πιστεύω» και η νοσοκόμα τον χτυπούσε, γιατί νόμιζε ότι της έκανε μάγια! Να μην ξέρη ούτε το Σύμβολο της Πίστεως! Που έχουμε φθάσει!  Νέα  παιδιά  τα  ρωτάς:  «Τί  πιστεύεις;».  «Δεν  ξέρω,  σού  λένε,  ακόμη  δεν κατέληξα». «Τί θρησκεία έχει η μάνα σου, ο πατέρας σου;». «Δεν ξέρω· δεν τους ρώτησα». Δεν ενδιαφέρθηκε να μάθη τί θρησκεία έχουν οι γονείς του! Όταν κανείς είναι τόσο αδιάφορος, πώς να βοηθηθή;

Read More ->>

Η σωτήριος υπομονή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

 Η σωτήριος υπομονή

«Μακάριος ανήρ, ός υπομένει πειρασμόν»1

– Γέροντα, όταν περνούμε κάποιον πειρασμό, μια μεγάλη δοκιμασία, τί να κάνουμε;

– Τί να κάνετε; Υπομονή να κάνετε. Η υπομονή είναι το ισχυρότερο φάρμακο που θεραπεύει τις μεγάλες και μακροχρόνιες δοκιμασίες. Οι περισσότερες δοκιμασίες μόνο με την υπομονή περνούν. Η μεγάλη υπομονή ξεδιαλύνει πολλά και φέρνει θεϊκά αποτελέσματα· εκεί που δεν περιμένεις την λύση, δίνει ο Θεός την καλύτερη λύση.

Να ξέρετε ότι ο Θεός ευαρεστείται, όταν ο άνθρωπος περνά δοκιμασίες και υπομένη αγόγγυστα δοξάζοντας το άγιο όνομά Του. «Μακάριος ανήρ, ός υπομένει πειρασμόν»2, λέει ο Άγιος Ιάκωβος. Γι᾿ αυτό να προσευχώμαστε να μας δίνη ο Καλός Θεός υπομονή, ώστε να τα υπομένουμε όλα αγόγγυστα και με δοξολογία.

Η ζωή μας σ᾿ αυτόν τον κόσμο είναι μία συνεχής άσκηση και ο καθένας μας ασκείται με διαφορετικό τρόπο. Να σκέφτεσθε τί τράβηξε ο Χριστός σ᾿ εκείνα τα δύσκολα χρόνια! Πόσα προβλήματα του δημιουργούσαν οι Εβραίοι και δεν μιλούσε καθόλου! Αλλά και ο Απόστολος Παύλος τί υπομονή έκανε! Ενώ είχε πληροφορία από τον Θεό ότι θα πάη στην Ρώμη3, έμεινε στην φυλακή δύο χρόνια, γιατί ο ηγεμόνας καθυστερούσε την δίκη4. Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος πάλι τί υπέφερε! Για έναν μικρό γογγυσμό υπέστη ναυάγιο5... Βλέπετε, επιτρέπει ο Θεός να ταλαιπωρηθούν για μικρά πράγματα οι Άγιοι, για να έχουμε εμείς παραδείγματα, ώστε να αντιμετωπίζουμε τους πειρασμούς με υπομονή, με προσευχή, αλλά και με χαρά.

Read More ->>

Η πνευματική χαρά

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Η πνευματική χαρά

Η Παναγία έφερε στον κόσμο την χαρά

– Γέροντα, μπορείτε να μας ψάλετε το Μεγαλυνάριο που είχατε γράψει για την Παναγία1;

– Έλα να το ψάλουμε μαζί. «Εύρες πολλήν Χάριν παρά Θεού, Μήτερ του Δεσπότου, Μεγαλόχαρη, αληθώς, Κεχαριτωμένη, ως Γαβριήλ εβόα, Βασίλισσα Αγγέλων, φρούρει τους δούλους σου». Να σού πω τώρα και ένα δογματικό: Η Παναγία ήταν Κόρη και Μητέρα, Δούλη και Βασίλισσα, Βασίλισσα όλου του κόσμου. Χωράει στον νού του ανθρώπου αυτό; Και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι κάτι το υπερφυσικό, έξω της λογικής. Εύχομαι η Παναγία να σού δώση την χαρά του Ευαγγελισμού και ο Άγγελος να σε ευλογήση, για να έχης πνευματική πρόοδο. Αμήν.

– Γέροντα, ένα τροπάριο λέει: «Χαίρε η της Εύας χαρά· η γαρ εκείνης λύπη δια του τόκου σου πέπαυται, Αγνή»2.

– Ό,τι καλό κι αν βρη ο άνθρωπος να πη για την Παναγία, δεν θα μπορέση να εκφράση το μεγαλείο Της. Η Παναγία με την υπακοή Της άνοιξε πάλι για μας τον Παράδεισο, που τον είχε κλείσει η παρακοή της Εύας. Η Εύα έσπασε τον κρίκο που μας ένωνε με τον Θεό και έφερε στον κόσμο λύπη και πόνο3· η Παναγία ένωσε πάλι τον κρίκο και έφερε στον κόσμο την παραδεισένια χαρά.Μας συνέδεσε με τον Θεό, αφού ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος.

Read More ->>

Διάκριση, η κορωνίδα των αρετών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

 Διάκριση, η κορωνίδα των αρετών

Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση είναι και η διάκρισή μας

– Γέροντα, γιατί οι Πατέρες λένε ότι η αρετή της διακρίσεως είναι «μείζων πασών των αρετών»1;

– Η διάκριση δεν είναι απλώς μια αρετή· είναι η κορώνα, το στεφάνι, των αρετών.

Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση, ανάλογη με την ποιότητα των αρετών μας, είναι και η διάκρισή μας. Αν οι αρετές μας είναι χάρτινες, χάρτινο θα είναι και το στεφάνι τους, η διάκριση δηλαδή που θα έχουμε. Αν οι αρετές μας είναι από μπρούντζο, μπρούντζινο θα είναι και το στεφάνι τους. Αν είναι από χρυσό, χρυσό θα  είναι  και  το  στεφάνι  τους.  Αν  οι  αρετές  μας  έχουν  διαμαντόπετρες, διαμαντόπετρες θα έχη και το στεφάνι τους, η διάκριση.

– Γέροντα, τί είναι διάκριση;

– Διάκριση είναι η πνευματική όραση. Και πνευματική όραση έχει εκείνος που έχει εξαγνισμένο νού· γι᾿ αυτό έχει και πνευματική διαύγεια και θείο φωτισμό.

– Γέροντα, ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει: «Με τα δύο μάτια βλέπουμε

σωματικά και με την διάκριση βλέπουμε πνευματικά»2.

Read More ->>

Η Καλή Ανησυχία

Επίλογος

Η Καλή Ανησυχία

«Όταν δεν ξεχνούμε ότι ο σκοπός μας εδώ στην γή είναι η απόκτηση της Βασιλείας του Θεού, τότε μπαίνει μέσα μας η καλή ανησυχία.

Αυτή η ανησυχία αργά ή γρήγορα θα μεταφέρη τήν ψυχή μας στον πνευματικό χώρο,όπου θα βρη άφθονο οξυγόνο,θά ζωντανέψη και θα πετάξη ψηλά».

Καλή ανησυχία, η καλή αγωνία για τον «καλόν αγώνα»262

– Γέροντα, τί είναι η καλή ανησυχία;

– Η καλή ανησυχία είναι η καλή αγωνία για τον «καλόν αγώνα»263. Αγωνίζεται κανείς,  παρακολουθεί  τον  εαυτό  του,  εντοπίζει  τί  εμποδίζει  την  πνευματική  του

πρόοδο, προβληματίζεται, ζητάει, αν χρειάζεται, βοήθεια, και κάνει εργασία πνευματική.  Βλέπει  λ.χ.  ότι  στην  τάδε  περίπτωση  φέρθηκε  υπερήφανα·  αμέσως σκέφτεται: «Πώς χτυπιέται η υπερηφάνεια; Με την ταπείνωση. Ταπείνωση λοιπόν». Τάκ-τάκ, χτυπάει την υπερηφάνεια με το τσεκούρι. Με λίγα λόγια ζητάει την εξέλιξη την πνευματική και κάνει εργασία πνευματική. Βλέπεις, ο μαθητής τελειώνει την πρώτη δημοτικού, πηγαίνει στην δευτέρα, τελειώνει το δημοτικό, πηγαίνει στο γυμνάσιο, στο λύκειο κ.λπ. Αν δεν είναι καλός μαθητής, θα ζητήση βοήθεια. Ή, για να μπή στο Πανεπιστήμιο, κάνει φροντιστήριο. Μετά, για να πάρη το πτυχίο, διαβάζει εντατικά. Στην συνέχεια μπορεί να κάνη μεταπτυχιακό, ύστερα διδακτορικό· μπορεί να πάη και στο εξωτερικό για περισσότερες σπουδές. Και όλα αυτά τα κάνει, για να εξελιχθή  σε  μια  επιστήμη.  Πόσο  μάλλον  στην  πνευματική  ζωή,  που  είναι  η πνευματική  επιστήμη,  πρέπει  να  έχη  κανείς  ανησυχία  για  την  πνευματική  του εξέλιξη!

Read More ->>