Ένας σύγχρονος Λειτουργός Αγιος.

Ένας σύγχρονος λειτουργός Άγιος.

ΑΓΙΟΣ Νικόλαος ο Πλανάς (1932), ένας άγιος των ήμερων μας, λειτουργούσε καθημερινά, χωρίς διακοπή, σε διάστημα μισού αιώνα. στο διάστημα αυτό τύχαινε κάποτε νά μην έχει πρόσφορο.

Πάντοτε όμως εξοικονομούσε είτε από τούς πιστούς είτε από τούς γύρω φούρνους.Κάποια μέρα είχε προχωρήσει ο όρθρος αρκετά, αλλά πρόσφορο δεν φαινόταν πουθενά.Έστειλε νά ψάξουν στους φούρνους και στις νοικοκυρές πού πάντα είχαν.Κοίταξε και ατά ντουλάπια του ιερού, μήπως είχε αφήσει άλλος ιερέας.Μα κανένα αποτέλεσμα. Στενοχωρήθηκε μέχρι δακρύων.

Κάποια στιγμή τον βλέπουν νά βγαίνει στην ωραία πύλη κρατώντας ένα πρόσφορο φρέσκο-φρέσκο. το είχε βρει πάνω στην άγία τράπεζα!Κοιτάξτε, παιδιά μου, τι σημείο μου έκανε ο Θεός, είπε συγκινημένος και χαρούμενος.'Όλα τα θαύματα, σημεία τα έλεγε. τα θεωρούσε φυσικά, γιατί είχε μεγάλη πίστη.Στα συναξάρια συναντάμε ασκητές πού τούς υπηρετούσε άγγελος Κυρίου. Πολύ φυσικό λοιπόν νά υπηρετούσε άγγελος Κυρίου και τον παπα-Νικόλα, τον «εντός του κόσμου διαβιούντα αληθινό ασκητή».Αρκετοί ενορίτες του, κυρίως μικρά παιδιά, τον έβλεπαν όταν λειτουργούσε κυριολεκτικά μεταρσιωμένο.

H φήμη τού παπα-Νικόλα, διηγείται σεβαστή γυναίκα, είχε απλωθεί σ' όλη την Αθήνα.

Κάποτε, παραμονή Χριστουγέννων, ξεκίνησα με τα εγγονάκια μου για νά κοινωνήσω από τ' αγιασμένα χέρια του.Τότε στη Βουλιαγμένη ήταν ακόμα ερημιά.

Είκοσι χαμόσπιτα σκόρπια εδώ κι εκεί και τριγύρω χωράφια. στη θέση της σημερινής εκκλησίας υπήρχε ένα παλιό βυζαντινό εκκλησάκι, μικρό σαν κουβούκλιο, χαμηλό και μισοσκότεινο.

είχαν έρθει και άλλες οικογένειες με τα παιδάκια τους. Κάποια στιγμή πού ο παπα-Νικόλας εμφανίστηκε στην ωραία πύλη κρατώντας το άγιο ποτήριο, το εγγονάκι μου φώναξε:

Γιαγιά, ο παπάς περπατάει στον αέρα! Πάψε, τού λέω, ενώ συγχρόνως σταυροκοπήθηκα. 

Read More ->>

1.Αγιος Νικόλαος Πλανάς - Πρόλογος

Η ΙΣΤΟΡΙΑ γιά τή σύνταξη τής βιβλιογραφίας τοΰ παπα - Νικόλα Πλανά ξεκίνησε άπό την έπιθυμία μας νά παρουσιάσουμε τήν αθηναϊκή περιπέτεια, κατά τούς νεότερους χρόνους, άπό μιά άλλη πλευρά ϊσως λιγότερο γνωστή στόν πολύ κόσμο. Επειδή, μετά τήν κατάληψη τής Αθήνας άπό τούς Τούρκους τό 1456 έως καί τίς μέρες μας δέν είχαν έλθει στό φως τής δημοσιότητας κάποιες άλλες, ένδιαφέρουσες πτυχές τοΰ βίου των κατοικούν καί τής πόλης των Αθηνών.

Έτσι συγγράψαμε τή ζωή καί τήν τραγική θανή τής «Φιλοθέης Μπενιζέλου» (1522-1586), δίδοντας ταυτόχρονα καί όλα τά δραματικά περιστατικά καί τό κλίμα τής έποχής εκείνης μέ μιά εύληπτη μυθοπλαστική άφήγηση πού ζωνταντεύει πρόσωπα, συγκρούσεις καί ήρωϊσμούς τοΰ παρελθόντος, ώσάν νά διαδραματίζονται στις μέρες μας.

Στή συνέχεια διηγηθήκαμε μέ τόν ϊδιο, παραστατικό καί χρονογραφικό τρόπο τή σύντομη βιοπάλη, τήν τόλμη καί τόν τραγικό άποκεφαλισμό τοΰ δεκαοχτάχρονου κηπουροΰ τής Αθήνας Μιχαήλ Μπακνανά (1753-1771). Καί περιγράψαμε ολη έκείνη τή μυστική, πυρετική προετοιμασία -πνευματική, κοινωνική καί πολιτική  πριν τά Όρλωφικά. Καθώς καί τά οδυνηρά χρόνια περί τήν κατάρρευση τής Τουρκοκρατίας στήν Αθήνα.

Read More ->>

2. Από τό συναξάρι μιας πανάρχαιας φαμελιάς

Το ΕΓΚΩΜΙΟ δόξας καί τιμής τής Νάξου σέ τόσους καί  τόσους δασκάλους, κληρικούς καί φωτισμένους ' άνθρώπους της γιά τήν πίστη καί την άναγνωρισμένη σοφία τους είναι δίκαιο. Καί ιδιαίτερα γιά κείνους πού έλαβαν μέρος στή μεγάλη άναγεννητική προσπάθεια τοΰ Γένους κατά τόν 18ο αιώνα.

Δόξα καί τιμή όμως άνήκει καί στό τέκνο της τόν παπα - Νικόλα Πλανά πού κατάφερε μέ τή ζωή καί τήν άσκητική βίωσή του νά έκφράσει καί πάλι όλο έκεΐνο τό πνεύμα τής παράδοσης καί τής ιστορίας τής Νάξου. Καί ν’ άφήσει τά ίχνη τής παρουσίας του βαθιά χαραγμένα, κυρίως στήν πρωτεύουσα τού νέου έλληνικού κράτους, τήν Αθήνα.

Στό πρόσωπο τοΰ παπα-Νικόλα, μετά τό Δωρόθεο Τζιώτη, τό Βασίλειο Κυδωνιέα, τό Νικόδημο Αγιορείτη τόν Κύριλλο Διασίτη καί τούς άλλους φωτισμένους μοναχούς, γέροντες, διδάχους καί δασκάλους, ξανάζησε ζείδωρη καί άκμαία, γιά μισό αιώνα, ή πνευματική άποκάλυψη τής πίστης καί τής έκκλησιαστικής διάρκειας.

Read More ->>

3. Στάδιο δοκιμασίας καί δράματος

ΕΝΑ ΔΕΚΑΟΧΤΑΧΡΟΝΟ άγόρι τής Νάξου, τήν έποχή πού  ζοΰσε ό Νικόλας Πλανάς, ήτανε συνήθειο νά δουλεύει  ώς ναύτης, ώς άγρότης, ώς εργάτης ή τεχνίτης μαθητευόμενος μέ όλες τίς άξιώσεις τής εργασίας καί τής άμοιβής. Ή ήτανε σπουδαστής -λίγες περιπτιόσεις υπήρχαν στή Σχολή Αγίου Γεωργίου Γρόττας, μέ κάποιες όμως συγκεκριμένες βλέψεις καί προϋποθέσεις

Ήταν δηλαδή άντρας σωστός καί δοκιμασμένος πού εϊτε στή Χώρα εργαζόταν εϊτε ατούς άγρούς εϊτε στή θάλασσα, άποκτοΰσε μέ τόν ίδρωτα του τά πρός τό ζήν.

Απ’ αύτό τό ρόλο δέν μπορούσε νά ξεφύγει καί ό Νικόλας. Χρειαζόταν καί κείνος κάποιο κοινωνικό ένδυμα γιά νά ντυθεί. Καί όχι δωρεάν, άλλά μέ τό μόχθο νά προσφέρει τίς ίκανότητές του γιά προκοπή καί πόρεψη.

Read More ->>

4. Θεληματάρης τού θεοΰ καί της Αθήνας

ΟΣΟ ΠΕΡΝΟΥΣΕ ό καιρός ή όρφανεμένη από πατέρα φαμελιά τής κυρα-Αύγουστίνας έβρισκε τόν εαυτό της καί τό δρόμο της. Κανένας πανικός, καμιά ανησυχία πιά δέν θόλωνε τή γαλήνη τοΰ σπιτιού καί την πίστη τους. Σιγά-σιγά όλα τακτοποιόντουσαν. Καί τά σημάδια έδειχναν ότι ή ζωή θά προχωρούσε σέ καλύτερες μέρες.

Ένα πλήθος νησιώτες άπό τή Νάξο, εξάλλου, πού είχαν εγκατασταθεί στοϋ Ψυρρή, στό Γαλάτσι, στό Πολύγωνο καί στην Πλάκα, έρχονταν συχνά στό σπίτι των Πλανάδων νά τούς κάνουν βίζιτα. Νά μιλήσουν γιά τό νησί, γιά τούς άνθρώπους καί τά πηγαινέλα τους. Καί νά βοηθήσουν ακόμα κάποια προβλήματα στή λύση τους. Δέν πέρασε μάλιστα πολύς καιρός καί ή κυρα-Αύγουστίνα δέχτηκε νά στεφανώσει τή θυγατέρα της Σουσάνα μ’ ένα καλό νέο άπό τόν Πειραιά, τόν Ιωάννη Μετοχαράκη. Γι’ αύτό τό σκοπό ταξίδεψε καί στή Νάξο κάμποσες φορές καί τακτοποίησε τά περιουσιακά ζητήματα. Υπόγραψε προικοσύμφωνα καί τ’ άλλα, τά άναγκαϊα καί τά πρέποντα γιά τήν εξασφάλιση τοΰ παιδιού της.

Ό Νικόλας στό μεταξύ δέ στεκόταν άπραγος. Στήν άρχή έφευγε σέ μακρινούς μοναχικούς περίπατους. Καί έπισκεπτόταν έκκλησίες καί μοναστήρια. Συνδιαλεγόταν μέ φωτισμένους κληρικούς, θεολόγους καί μοναχούς. Καί κέρδιζε καθημερινά σέ γνώση καί ώριμότητα. Συχνότερα όμως παρακολουθούσε έσπερινούς κι άλλες άκολουθίες, παίρνοντας μέρος πότε στό άναλόγιο καί πότε μέσα στό Ιερό στις διά-φορες χρείες των ιερέων.

Read More ->>

5. Στον Άι-Γιάννη τού Άγρού

ΑΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΙΧΕ τήν ψυχή τοΰ παπα-Νικόλα ό πόνος για τό άδικο κακό πού τοΰ έκαναν, νά τόν διώξουν  δηλαδή άπό τόν Άι-Παντελεήμονα, εντούτοις, και . στή νέα θέση του έξακολοΰθησε μέ τήν ίδια φροντίδα καί τόν ίδιο ζήλο τήν παπαδοσύνη του.

Δίχως νά γνοιάζεται τόν έαυτό του άσκοΰσε τά ποιμαντικά του διακονήματα. Δέν τόν έμπόδιζαν καιρικές συνθήκες ούτε άνθρώπινες ματαιότητες καί πονηριές. Κατά βάθος δέν μπέρδευε τίς πρόσκαιρες δυσαρέσκειες μέ τόν υψηλό προορισμό πού υπηρετούσε.

Έτσι, είχε τό κουράγιο κανονικά καί πάλι νά έκτελεΐ τά ένοριακά χρέη του, νά πηγαίνει στόν Άγιο Έλισσαίο καί νά άγρυπνεί στά ξωκκλήσια τής Αθήνας. Συχνά όμως συναντούσε καί τόν παπα-Γρηγόρη, τό φίλο καί προστάτη του, μέ τόν όποίον καθόταν ώρες καί κουβέντιαζε.

Αύτό έκανε καί τήν Παρασκευή, 4 Αύγούστου τού 1887, παραμονές τής Μεταμόρφωσης τοΰ Σωτήρος 'Ως τέλειωσε ό έσπερινός, ό παπα-Γρηγόρης έγνεψε στόν παπα-Νικόλα νά τόν άκολουθήσει. Καί τράβηξαν κι οι δυό γιά τό σπιτάκι τοΰ καλού ποιμένα, όπου θά ζύγωναν οί ψυχές τους καί θ’ άνοιγαν τούς κρουνούς των αισθημάτων τους.

Κάθισαν στό μικρό κήπο τής αύλής, άπολαμβάνοντας τό γλυκό, αύγουστιάτικο άπόβραδο.

 -Λοιπόν, είσαι ευχαριστημένος; άνοιξε πρώτος τήν κουβέντα ό παπα-Γρηγόρης.

Ό παπα-Νικόλας πού περίμενε αυτή τήν ερώτηση δέν άποκρίθηκε, μά κούνησε τό κεφάλι του αινιγματικά

Read More ->>

6. Ή ευλογημένη ακολουθία τού παπακαλόγερου Πλανά

ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ στό τέλος τοΰ δέκατου ένατου καί στις άρχές-άρχές τοΰ εικοστού αιώνα. Ή ασυλλόγιστη περιπέτεια τοΰ πολέμου τής Ελλάδας μέ τούς Τορκους στά 1897 πού έφερε τή γελοιοποίηση καί τή συμφορά, είχε ταράξει συθέμελα τό Έθνος. Καί ή γενική ηττοπάθεια στίς καρδιές των Ελλήνων είχε προστεθεί ώς συνέχεια στή θλίψη καί ατόν άβάσταχτο πόνο άπό τό θάνατο τοΰ Χαρίλαου Τρικούπη πού συνέβηκε εύτύς.

Βαθιά πικραμένος τότε καί σέ μιά έξαρση πατριωτισμού καί άγάπης, άνάμεσα στ’ άλλα ό Παπαδιαμάντης έγραψε:

«Πώς κατεβλήθη εις έδαφος ή δρΰς ή γιγαντόσωμος, ής ή κορυφή ύπερεΐχεν όλων των δένδρων τοΰ δάσους καί ής οί κλάδοι παρεΐχον σκιάν καί καταφύγιον είς χιλιάδας άνδρών; Πώς έντός μιας έβδομάδος άνηρπάγη άφ’ ημών άνήρ, όμοιον τοΰ οποίου πρό πολλών αιώνων δέν είχεν παραγάγει ή Ελλάς;».

Καί ώς νά μήν έφταναν όλα αύτά, τό Φεβρουάριο τοΰ επόμενου χρόνου, στά 1898 ήρθε καί ή άπόπειρα δολοφονίας έναντίον τοΰ βασιλια Γεωργίου τοΰ Α' στή Λεωφόρο Συγγροΰ, γιά ν’ αύξηθεϊ, έτσι, άκόμα περισσότερο ή επικίνδυνη άτμόσφαιρα καί ή δυσαρέσκεια τοΰ λαοΰ στίς μέρες έκείνες.

Read More ->>

7. Ό φίλος τοΰ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

ΩΣ ΕΔΡΑΙΩΘΗΚΕ στην Αθήνα ό κυρ Άλέκος Παπαδιαμάντης εύτΰς καί μέ τή βοήθεια τοΰ ξαδέλφου του Μωραϊτίδη, βρέθηκε σε παρέες συμποτικών φίλων πού σύχναζαν στά ταβερνάκια καί μπακάλικα τά διάσπαρτα τότε μέσα στά στενοσόκακα τής Πλάκας, τοΰ Ψυρρή, τοΰ Μεταξουργείου καί στις άλλες φτωχογειτονιές της Αθήνας.

Ένα άπ’ αυτά, μέ ξεχωριστή σημασία μαγαζί, ευρύχωρο όμως καί γεμάτο τραπέζια ήταν καί τό ταβερνομπακάλικο τοΰ Καχριμάνη στήν όδό Σαρρή καί Κραναοΰ, στοΰ Ψυρρή.

«Ή μιά πλευρά του στό βάθος ήταν πιασμένη μέ κρασοβάρελα. Ή άλλη άντίκρυ τους σκεπαζόταν άπό ράφια μέ είδη μπακαλικής. Σ’ αύτή τήν πλευρά βρισκόταν καί ό πάγκος τοΰ μαγαζάτορα, μέ τίς ζυγαριές. Έκέϊ πίσω στεκόταν όρθιος ό Δημήτρης, ό μεγαλύτερος άπ’ τά δύο άδέλφια. Ό άλλος, ό Βασίλης, ήταν γιά νά παίρνει παραγγελίες άπ’ τά τραπέζια».

Read More ->>

8. Τό ύψος της υποταγής

ΗΤΑΝ ΚΥΡΙΑΚΗ, άπολείτουργα τοΰ Αγίου Άνδρέα,  σχεδόν μεσημέρι έξω άπό τό ναό των Άγίιον Άναργύρων στοΰ Ψυρρή. Κι ήταν χειμώνας.

Ο κυρ-Νικόλας Μπούκης πλησίασε τόν Παπαδιαμάντη, ύστερα άπό όρμήνεια τής κυρα-Πολυξένης, τής γυναίκας του καί τοΰ είπε μέ σεβασμό, με συστολή, σχεδόν μέ ντροπή

-Κύριε Άλέκο θά μας έκαμνε μεγάλη ευχαρίστηση νά ερχόσαστε στό σπίτι μας.

-Πάλι; άποκρίθηκε μέ εύγενικό τρόπο έκεϊνος.

-Τό φαγί μας σήμερα δέν είναι τίποτα σπουδαίο. Νά, θά μοιραστούμε τή σούπα πού ’φτιαξε ή Πολυξένη.

-Μά σάς είμαι μπελάς.

-Όχι, όχι, κάθε άλλο. Θά βρίσκονται καί μερικοί άλλοι φίλοι στό τραπέζι, δέν μπορείτε νά λείψετε σείς

-Νά ξέρατε κύρ Νικόλα, τί θά πει μαγκούφης άνθρωπος...

-Μά τί είναι αύτά πού λέτε κύρ Άλέκο. Άφοΰ ξέρετε πόση χαρά μάς δίνετε κάθε φορά πού έρχεστε στό φτωχικό μας.

Read More ->>

10. Σ’ ενα δικό του ευλογημένο κόσμο

 

ΟΣΑ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΑΝ καί όσα επακολούθησαν τής Μικρασιατικής καταστροφής δεν ήταν μόνο δυστυχία,απελπισία καί εξουθένωση. Μά καί μιά ευρύτερη ποσοτική καί ποιοτική άλλαγή στόν πληθυσμό τής Αθήνας.

Τά καράβια πού έρχονταν στήν Μητροπολιτική Ελλάδα: «Ερείπια ξεφορτιόνουν, κουρέλια ξεφορτώνουν, κουρέλια άνθρώπινα, ζωής άχνά άπομεινάρια. Μάτια κατακόκκινα άπό τίς φλόγες πού άντίκρισαν καί άπό τήν άγωνία, τήν κούραση, τό κλάμα».

Ξεφόρτωναν νέο πληθυσμό. Αλλά καί άπορίες, άμφιβολίες, μίση, φόβους, άγωνίες καί νέους προβληματισμούς γιά τή Ρωμιοσύνη.

«Κι άξαφνα έγινε ή Καταστροφή, ήρθαν τά τραγικά γεονότα. Απανωτά. Ήρθαν οί πρόσφυγες. Γέμισε ή Αθήνα άθλιότητα, έσχατη φτώχεια, δυστυχία πού δεν τή φαντάζεται ό άνθρωπος. Τό άπέραντο σπίτι των Ζακχαίων άνοιξε τίς πόρτες του, τά πελώρια δωμάτια γέμισαν προσφυγιά, γέμισαν πόνο».

Έβραζε παντού ή άγανάκτηση, ή οργή, ή σύγχυση. Κι άρχιζε τότε ένα γενικότερο κυνήγι άλλαγών Αλλαγές πολιτειακές. Αλλαγές κυβερνητικές. Ελευθέριος Βενιζέλος. Βασιλιάς Κωνσταντίνος. Διαμαρτυρίες καί κινήσεις. Άναστατώσεις κοινωνικές καί αλλοιώσεις. Ένας κόσμος πέθαινε κι ένας άλλος ερχόταν. Άρχιζε κιόλας νά μετράει ένας άλλος χρόνος Νά γίνονται άλλοι λογαριασμοί γιά πρόσωπα, γεγονότα καί πράγματα.

Read More ->>

11. Δοξαστικό κάλεσμα

Η ΖΩΗ τοϋ παπα-Νικόλα αυτόν τόν καιρό ήταν μιά δοκιμασία. Έχασε τό άγαπημένο πνευματικοπαίδι του, τόν Ήλία. Έφυγε ή μυροφόρα άδελφή Συγκλητική γιά τήν άνω Ιερουσαλήμ καθώς καί ό Διονύσιος. Κι αύτός ό Μωραϊτίδης, άφοΰ έκάρη μοναχός μέ τό όνομα Ανδρόνικος, κοιμήθηκε στή Σκιάθο.

Εξάλλου τά γηρατειά άρχισαν πιά νά βαραίνουν. Βέβαια άπό καιρό είχε κοντά του μόνιμο αμαξά γιά νά τόν μετακινεί, τόν Παναγιώτη. Εντούτοις τά πόδια του τόν βασάνιζαν άπό τούς πόνους, επειδή παρ’ όλα αυτά έξακολουθοΰσε νά οδοιπορεί, νά ελεεί καί νά αγιάζει τούς άνθρώπους τής Αθήνας, όπου τόν καλοΰσαν.

«Τήν εσπέραν ώδεύομεν όμοϋ άνά τήν άμπελόφυτον πεδιάδα, άπερχόμενοι είς τόν ναΐσκον τοϋ Αγίου Ίωάννου τοϋ Θεολόγου. Έτελεΐτο εκεί μικρά πανήγυρις. Έμελλε νά γίνει παννυχίς άπό τής ένάτης ώρας μέχρι τής τρίτης τοϋ όρθρου· είτα μετά δίωρον διάλειμμα, θά έτελεΐτο λειτουργία...».

Τίς μέρες οπού γιόρταζαν τά ξωκκλήσια καραβάνια άπό γυναίκες, γέροντες καί παιδιά, συνέχιζαν νά τόν άκολουθοΰν περπατώντας μέσα άπό άγρούς, περιβόλια, λιόδεντρα, άμπέλια καί βοσκοτόπια άπό τίς πλαγιές τοϋ 'Υμηττοϋ ίσαμε τήν Πεντέλη ή τούς άνοιχτούς έρημότοπους τής Καλλιθέας, τής Νέας Σμύρνης καί των Τζιτζιφιών.

Read More ->>

12. Μνήμες ιερές καί ζωντανές

Ό παπα-Πλανάς είχε συγγενείς στην Αθήνα -θείες, ξαδέλφια καί άνήψια. Απόκτησε όμως καί άλλους κατοπινά άπό τή μεγάλη οικογένεια τής νύφης του Μαριγώς Δεκουλάκου.

"Ολους αύτούς τούς επισκεπτόταν συχνά στά σπίτια τους στην όδό Κλάδου, Καλλιδρομίου, Ασκληπιού, Μαυρομιχάλη, Πετμεζά, Δράκου γιά νά τούς εύλογήσει, νά άναπαυθεΐ ή καί νά λύσει πνευματικά προβλήματα μέ τήν προφητική ικανότητα τής άγαθότητας.

Εξάλλου άνάμεσα σ’ αύτούς βρίσκονταν καί κείνοι οι όποιοι μέ στοργή είχαν μεγαλώσει τό γιό του Γιάννη.

Ώς κοιμήθηκε τό 1932 ό παπα-Νικόλας κι άφοΰ πέρασαν 43 χρόνια άπό τότε, δυό γυναίκες άπ’ αύτούς τούς συγγενείς ένα καλοκαιριάτικο δειλινό, Ιούλιο τού 1975, παρουσιάστηκαν στόν Άι-Γιάννη τού Αγρού, κρατούντας στά χέρια τους μιά τσάντα Ζήτησαν νά δούν τόν έφημέριο. Αλλά έκεΐνος άπουσίαζε. Καί τότε ό νεωκόρος κυρ-Κώστας ζήτησε νά μάθει τί τόν ήθελαν. Εκείνες τού άποκρίθηκαν ότι έπιθυμοΰσαν νά παραδώσουν στόν προϊστάμενο τού ναού κάποια λείψανα πού είχε άλλοτε στην κατοχή του ό παπα-Νικόλας.

Read More ->>