Εξομολογητάριον Αγίου Νικοδήμου - Αντί Προλόγου

Μετά άπό ώρισμένες έκδόσεις των έργων τού άγιου Νικοδήμου τού Αγιορείτου στήν Νεοελληνική καί τήν άμεση άποδοχή τού έργου, προβαίνουμε, μέ τήν χάρι τού Θεού καί κατόπιν παρακλήσεως έν Χριστώ άδελφών, στήν έκδοσι τού Έξομολογηταρίου μέ άπόδοσι στήν Νεοελληνική.Καί αύτό, διότι μετά τήν έπιβολή πρό τινων έτών τής Νεοελληνικής καί δή τού μονοτονικού συστήματος στήν χώρα μας, οί νεώτεροι άδυνατούν νά κατανοήσουν τά ώραιότατα κείμενα τών Πατέρων τής Έκλησίας μας.

 Γι’ αύτό τόν σκοπό έκδώσαμε τά όσα έργα τού Αγίου Νικοδήμου έχουν έκδοθή άπό τήν ταπεινή Συνοδία μας μέ κύριο σκοπό τήν ώφέλεια τού Ορθοδόξου Χριστιανικού πληρώματος. Μετά τήν περάτωσι τής έργασίας του στά συγγράμματα τού Αγίου Συμεών τού Νέου Θεολόγου, ό Άγιος Νικόδημος, άσχολήθηκε μέ τήν σύνταξι «Έξομολογηταρίου», εντελώς άγνώστου μέχρι τότε στήν Εκκλησία. Στό βιβλίο αύτό ό Άγιος Νικόδημος άποδείχθηκε μέγας ψυχολόγος, δεινός έρμηνευτής τών ’Επιτιμίων τών Ιερών Κανόνων, πατρικώτατος κήρυκας τής μετάνοιας, ποταμός στίς γνώσεις περί έπιτιμίων καί κανόνων, ’Ιατρός Μοναζόντων, Λαϊκών, Ιερωμένων, έμπειρότατος, προσφφόμεανος ώς άδελφός, ώς πατέρας, ώς υιός, συζητώντας μέ μτγάλη πειστικότητα καί έπιχαρηματολογία μέ τόν Πνευματικό ή τόν μετανοούντα. Είναι τόσο γλυκύς καί κατανυκτικός στήν άνάπτυξι τού Μυστηρίου πφί μετανοίας καί έξομολογήσεως, ώστε καί τούς άδιάφορους νά διεγείρη πρός μετάνοια.

Read More ->>

Περί τών δέκα Εντολών.

Κεφάλαιον Δ΄

Πρέπει νά ξέρης άκόμη Πάτερ, έσύ πού πρόκειται νά γίνης Πνευματικός, τίς δέκα Έντολές καί ποιοι σφάλλουν σέ κάθε μία άπό αύτές, σύμφωνα μέ τήν ’Ορθόδοξη 'Ομολογία [13]

Περί τής Α' ’Εντολής.

«Έγώ είμι Κύριος ό θεός σου, όσης έξήγαγόν σε έκ γης Αίγυπτου, έξ οίκου δουλείας  ούκ έσονταί σοι θεοί έτεροι πλήν έμού»(Έξοδ. 20,2).

Σ’ αύτήν σφάλλουν οί άθεοι, οί πολύθεοι, οί άρνούμενοι τήν πρόνοια τού Θεού καί φρονούν τό αυτόματο καί τήν ειμαρμένη, όλοι οί μάγοι καί μάντεις καί δεισιδαίμονες καί όσοι προστρέχουν σ’ αύτούς [14] Οί αιρετικοί, όσοι δέν πιστεύουν ορθόδοξα τόν ένα Τριαδικό Θεό καί, γενικά, όλοι έκείνοι, πού έλπίζουν περισσότερο σέ άνθρωπο ή στόν έαυτό τους καί στά φυσικά καί επίκτητα καλά πού έχουν, παρά στόν Θεό [15]

Read More ->>

Περί Λογισμών.

Κεφάλαιον ΣΤ΄

Όπως οί λεγόμενοι Θεωρητικοί ’Ιατροί δέν γνωρίζουν μόνο νά θεραπεύουν τίς έξωτερικές καί φαινόμενες πληγές τού σώματος, άλλά διά μέσου τού σφυγμού γνωρίζουν καί τίς έσωτερικές καί άόρατες άσθένειες τής καρδίας, τών σπλάγχνων καί τής άλλης άφανούς οικονομίας τού άνθρωπίνου σώματος καί έτσι τίς θεραπεύουν· έτσι καί έσύ, ώ Πνευματικέ, δέν άρκεί μόνο νά γνωρίζης νά ίατρεύης τά έξωτερικά πάθη τής ψυχής, πού είναι αύτές οί πράξεις καί τά έργα καί τά άποτελέσματα τής άμαρτίας· άλλά πρέπει, έκτος άπό αύτά, μέ τήν έξομολόγησι τού μετανοούντος νά γνωρίζης καί τίς έσωτερικές πληγές τής ψυχής του, πού είναι τά κρυμμένα πάθη, πού βρίσκονται στήν καρδιά του, καί οί έμπαθείς καί πονηροί λογισμοί καί έτσι νά τά ίατρεύης μέ μεγάλη έπιθυμία καί προσοχή. Γι’ αύτό κρίναμε εύλογο, νά σού σημειώσουμε έδώ μερικά Γενικά καί Απαραίτητα περί τών λογισμών.

Read More ->>

Ποιών πρέπει νά άναβάλλη τήν έξομολόγηση

 Έάν τύχη κανένας άπό τούς έξομολογουμένους σου νά μήν είναι έτοιμασμένος, γιά νά έξομολογηθή, ούτε νά έκανε προηγουμένως γενικά κάποια έρευνα τών άμαρτιών του· ή κανένας πού νά λέη τίς πολλές καί μεγάλες κακίες του χωρίς καμμία λύπη καί κατάνυξι, άλλά μέ τόση αυθάδεια, σάν νά διηγήται τίς άρετές του· ή κανένας πού δεν φύλαξε τίς προηγούμενες ύποσχέσεις, πού σού έδωσε, άλλά φάνηκε ψεύτης μία καί δύο φορές. Ή κανένας, τού όποίου ή ύπόθεσις καί ή άμαρτία είναι μπερδεμένη καί δυσκολοδιόρθωτη καί ούτε στούς Κανόνες καθαρά περιέχεται· σέ αύτούς, λέω, καί στούς παρόμοιους άνθρώπους, δέν πρέπει, Πνευματικέ, ούτε νά διαβάζης άμέσως συγχωρητική Εύχή, ούτε πάλι νά τούς άπομακρύνης τελείως· άλλά νά άναβάλλης τόν καιρό τής συγχωρήσεώς τους λέγοντας πρός τόν καθένα άπό αύτούς· «Πήγαινε, παιδί μου, πρός τό παρόν καί πάλι νά έπιστρέψης τήν τάδε ήμέρα, γιά νά σκεφθώ καλύτερα καί έγώ»· δόσε του στό ένδιάμεσο χρονικό διάστημα καί κάποιον Κανόνα νηστείας ή γονυκλισίας ή έλεμοσύνης· διότι έτσι μπορεί καί ό άμαρτωλός νά συνέλθη καλύττρα, έλεγχόμενος άπό τήν συνείδησί του, καί έσύ στό διάστημα αύτό νά προστρέξης α) στόν Θεό μέ τήν προσευχή, λέγοντας μέ τόν Βασιλέα Σολομώντα·

Read More ->>

Περί τής συγχωρητικής Εύχής.

 Κεφάλαιον ΙΑ΄

     Άφού τελειώσης καί τήν ίκανοποίησι, τότε διαβάζεις στόν μετανοούντα τήν συγχωρητική εύχή ή τήν συνηθισμένη έκείνη· «Κύριε Ίησού Χριστέ, Υιέ τού Θεού τού ζώντος, ποιμήν καί άμνέ, ό αίρων τήν άμαρτίαν τού κόσμου, ό τό δάνειον χαρισάμενος τοΐς δυσί χρεωφειλέταις, καί τή άμαρτωλώ δούς άφεσιν άμαρτιών αύτής· αύτός Δέσποτα, άνες, άφες, συγχώρησον τάς άμαρτίας, τάς άνομίας, τά πλημμελήματα, τά εκούσια καί τά άκούσια, τά έν γνώσει, τά έν άγνοια, τά έν παραβάσει καί παρακοή γενόμενα παρά τού δούλου σου τούτου (δεινός), καί εί τι ώς άνθρωπος σάρκα φορών, καί τόν κόσμον οίκών, έκ τού διαβόλου έπλανήθη, είτε έν λόγω, είτε έν έργω, είτε έν γνώσει, είτε έν άγνοια, είτε λόγον Ιερέως κατεπάτησεν, ή ύπό κατάραν Ιερέως έγένετο, είτε τώ ίδίω άναθέματι ύπέπεσεν, ή όρκω ύπήχθη, αύτός, ώς άγαθός καί άμνησίκακος Δεσπότης, τούτον τόν δούλόν σου λόγψ λυθήναι εύδόκησον, συγχωρών αύτφ καί τό ίδιον άνάθεμα, καί τόν όρκον, κατά τό μέγα σου έλεος. Ναί, Δέσποτα φιλάνθρωπε Κύριε, έπάκουσον έμού δεομένου τής σής άγαθότητος ύπέρ τού δούλου σου τούτου· καί πάριδε ώς πολυέλεος τά πταίσματα αύτού άπαντα· άπάλλαξον αύτόν τής αιωνίου κολάσεως. Σύ γάρ ειπας Δέσποτα· Όσα άν δήσητε έπί τής γής, έσται δεδεμένα έν τώ ούρανώ, καί όσα άν λύσητε έπί τής γής, έσται λελυμένα έν τώ ούρανώ. Ότι σύ ει μόνος άναμάρτητος, καί σοί τήν δόξαν άναπέμπομεν, σύν τώ άνάρχω σου Πατρί, καί τώ παναγία) καί άγαθώ καί ζωοποιώ σου Πνεύματι, νϋν καί άεί, καί είς τούς αιώνας τών αιώνων. Αμήν». Ή αύτήν τήν συντομώτερη, έπιθέτοντας καί τό χέρι σου στήν κεφαλή τού μετανοούντος.

Read More ->>

Γιά όσους άρνήθηκαν τόν Χριστό.

 

ΜΕΡΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ     ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΤΟΥ ΝΗΣΤΕΥΤΟΥ

 Α΄ Γιά όσους άρνήθηκαν τόν Χριστό.

 Ό ογ’ Κανόνας τού Μεγάλου Βασιλείου κανονίζει έκείνους, πού άρνήθηκαν θεληματικά τόν Χριστό, νά μή κοινωνήσουν σέ όλη τους τήν ζωή, παρά μόνο στόν θάνατό τους. Ό β' όμως τού Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, όσους βέβαια θεληματικά άρνήθηκαν, παρόμοια τούς έμποδίζει άπό τά Μυστήρια σέ όλη τους τήν ζωή· ένώ έκείνους πού άρνήθηκαν λόγω άνάγκης καί κατόπιν βασάνων διά τής βίας, ώς πόρνους κανονίζει, δηλαδή έννέα χρόνια. Βλέπε καί τόν πα' τού Βασιλείου, τόν ια' τής Α' Συνόδου, τόν στ' τής έν Άγκύρα καί τόν γ' Πέτρου Αλεξάνδρειάς.

 Ή τωρινή όμως τής ’Εκκλησίας συνήθεια οίκονομεί ώς έπί τό πλείστον έκείνους, πού άρνήθηκαν τόν Χριστό, σύμφωνα μέ τήν διατύπωσι τού Κωνσταντινουπόλεως Μεθοδίου· δηλαδή, έάν μέν κάποιος όντας παιδί, σκλαβώθηκε καί άπό φόβο ή άγνωσία άρνήθηκε τήν πίστι, αύτός, άφού έπιστρέψη στήν πίστι, άκούει γιά έπτά ήμέρες τίς συνήθεις ’Εξιλαστήριες Εύχές καί τήν όγδοη λούζεται καί μέ τό Άγιο Μύρο χρίεται καί έτσι μεταλαβαίνει, παραμένοντας μετά άπό αύτά οκτώ ήμέρες στήν ’Εκκλησία καί άκούοντας καθημερινά τίς Ιερές Ακολουθίες καί τήν Θεία Ιερουργία. ’Εάν όμως κάποιος ήταν τέλειος στήν ηλικία και άρνήθηκε κατόπιν βασανιστηρίων, αύτός, άφού νηστεύση πρώτα ογδόντα ήμέρες καί άπέχει άπό κρέας, τυρί, αύγά· στίς τρεις όμως ήμέρες τής έβδομάδος, Δευτέρα, Τετάρτη καί Παρασκευή άπέχει καί άπό λάδι καί κρασί [172]  άκούει έπτά ήμέρες τίς ίδιες εύχές καί έτσι λούζεται καί αύτός καί χριόμενος μέ τό 'Άγιο Μύρο, μεταλαμβάνει

Read More ->>

«Συμβουλή γλαφυρή και σύντομη προς τον μετανοούντα πως πρέπει να εξομολογήται.»

Απο διαφόρους διδασκάλους επιλεγμένη «εις κοινήν των αναγινωσκόντων ωφέλειαν».

 

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ

 

ΣΤΟΥΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩΙ ΑΔΕΛΦΟΥΣ «ΤΟ ΧΑΙΡΕΙΝ»

    Ό Θεός, όπως στήν τάξι τής φύσεως δέν φρόντισε μόνον τό νά γεννιώμαστε στήν ζωή ύγιείς· άλλά φρόντισε άκόμη καί νά άναλαμβάνουμε πάλι τήν ύγεία, όταν σωματικά άσθενήσουμε, μέ λουτρά καί ιατρικά διάφορα· έτσι καί στήν τάξι τής χάριτος, δέν φρόντισε μόνο νά άναγεννώμαστε πνευματικά ύγιείς μέ τό 'Άγιο βάπτσιμα· άλλά φρόντισε νά άνακαλούμε πάλι τήν πνευματική ύγεία, όταν ψυχικά άσθενήσουμε, μέ ένα καθαρτικό λουτρό καί ιατρικό θαυμάσιο· καί αύτό δέν είναι άλλο, παρά τό Μυστήριο τής Ίεράς Έξομολογήσεως.     Διότι ή Έξομολόγησις άπό τό ένα μέρος είναι πράγματι ένα λουτρό, μέσα στό όποίο όσες ψυχές λούζονται, βγαίνουν άμέσως ξαλαφρωμένες άπό τό βάρος τής άμαρτίας, πού σηκώνουν, τίς όποιες αινιγματικά φανερώνει ό Σολομών στό Άσμα τών Ασμάτων (Άσμα Ασμάτων 4,2)· «Σάν τίς άγέλες τών φρεσκοκουρεμένων προβάτων, πού μόλις άνέβηκαν άπό τό λουτρό». Γι’ αύτό καί ό μέν Θεοδώρητος, ερμηνεύοντας αύτό, λέει «Πρέπει νά άναζητηθή μήπως λέγοντας “τήν τών αιγών άγέλην”, έννοεί έκείνους, πού προσέρχονται άπό τήν άμαρτία μέ τήν μετάνοια»· ό δέ Ψελλός λέει, ότι έννοεί· «Έκείνους, πού έχουν καθαρισθή μέ τό λουτρό τής συνειδήσεως».

Read More ->>

Τρεις βλάβες προξενεί ή άμαρτία στόν άμαρτωλό.

    Στήν συνέχεια, γιά νά άποκτήσης καί τήν έπιτριβή, σκέψου, άδελφέ, καί πόσα κακά προξένησαν οί άμαρτίες στόν έαυτό σου.

    Α) Ότι αύτές σού έκαναν νά χάσης τίς ύπερφυσικές χάρες, πού σού χάρισε ό Θεός σέ αύτή τήν ζωή· τήν χάρι τής δικαιώσεως, τήν χάρι τής υιοθεσίας, τής διαμονής καί τίς ύπόλοιπες, τών όποιων ένας καί μόνος βαθμός είναι τιμιώτερος άπό όλες τίς εύγένειες, άπό όλες τίς σοφίες, άπό όλες τίς ομορφιές καί άπό όλες τίς δυνάμεις· μέ συντομία, άπό όλα μαζί τά χαρίσματα τής φύσεως καί τά πιό πολύτιμα καλά τού κόσμου, όπως λέει ό Σολομών· «Όλος ό χρυσός σέ σύγκρισι μέ αύτήν είναι λίγη άμμος» (Σοφ. Σολομ. 7,9).

    Β') Σκέψου, ότι αύτές σέ έκαναν νά χάσης όλη τήν αιώνια μακαριότητα τού Παραδείσου, τήν τού Θεού άπόλαυσι καί θεωρία, τήν θεωρία τής γλυκυτάτης Θεοτόκου, τής Μητέρας τού Θεού καί Μητέρας όλων τών Χριστιανών, τήν τών Αγγέλων ένωσι, τήν τών Αγίων συντροφιά, τήν άνεκλάλητη χαρά, τήν ουράνια βασιλεία, τήν παντοτεινή άνάπαυσι, τό αιώνιο φως καί γενικά όλα τά άγαθά έκείνα, τά όποια ουτε οφθαλμός είδε, ουτε αυτί άκουσε, ουτε νούς άνθρώπου μπορεί νά καταλάβη· καί σέ έκανε νά άλλάξης όλα αύτά μέ μία λίγη, μέ μία πικρή καί συχαμερή ήδονή· καί νά τά έξουθενώσης όλα σάν ένα τίποτε, όπως καί έκείνοι οί δύστροποι ’Ιουδαίοι, έξουθένωσαν τήν άντίτυπο τού Παραδείσου Ιερουσαλήμ· «Καί καταφρόνησαν γή έπιθυμητή» (Ψαλμ. 105,24).

Read More ->>

Πώς νά προφυλάγεται μετά τήν έξομολόγησι ό άμαρτωλός.

Κεφάλαιον Δ'

Άφού λοιπόν έξομολογηθής καί λάβης τόν κανόνα σου άπό τόν Πνευματικό σου, γιά νά προφυλάγεσαι νά μή πέφτης πάλι στίς ίδιες ή άλλες άμαρτίες, χρησιμοποίησε αύτά τά πέντε, σάν τόσα προφυλακτικά ’Ιατρικά.

Α' Προφυλακτικό, ή ένθύμησις τών άμαρτιών.

 Τό νά μήν λησμονήσης, άλλά νά θυμάσαι πάντοτε τίς άμαρτίες, πού διέπραξες. Έτσι σέ προστάζει ό Θεός, μέ τόν Ήσαΐα· «’Εγώ είμαι έκείνος πού έξαλείφει τίς άμαρτίες σου έξ αιτίας τής άγαθότητάς μου καί τίς άμαρτίες σου δέν θά τίς θυμηθώ πλέον· έσύ όμως νά τίς θυμάσαι καί έλα νά δικασθούμε» (Ήσ. 43,25). Καί αύτό νά τό κάνης, δηλαδή τό νά θυμάσαι τίς άμαρτίες σου, όχι γιά νά βασανίζης τόν λογισμό σου, σού λέει ό θείος Χρυσόστομος (Όμιλ. δ' στούς Ανδριάντας), άλλά γιά νά παιδεύης τήν ψυχή σου νά μή σκιρτά στά πάθη καί νά μή πέφτη πάλι στά ίδια. Γιά νά γνωρίζης μέ τήν ένθύμησι τήν μεγάλη χάρι, πού πήρες άπό τόν Θεό, τό νά σού συγχωρήση τόσες άμαρτίες. Όπως καί ό Παϋλος θυμόταν πάντοτε, ότι καταδίωξε τήν ’Εκκλησία, γιά νά δείξη τό μέγεθος τής χάριτος τού Θεού, κατά τόν ίδιο Χρυσόστομο (Λόγ. λη' τής Α' Κορινθ.).

Read More ->>

΄Ή γνώσις τής άμαρτίας άπό τήν ίδια τήν άμαρτία

Καί λοιπόν γιά νά άρχίσουμε άπό τό α) ή άμαρτία αύτή καθ’ έαυτήν είναι ένα κακό άπειρο, διότι είναι μία προσβολή στόν άπειρο Θεό καί μία καταφρόνησι τής άπειρης μεγαλειότητάς του· έπειδή, όταν, άς ύποθέσουμε, έσύ θέλεις νά κάνης φόνο ή πορνεία ή κλοπή ή κάποια άλλη άμαρτία, σκέψου, ότι ό Θεός στέκεται άπό τό ένα σου μέρος καί ό διάβολος άπό τό άλλο. 'Ο Θεός σού λέει· «Άνθρωπε, μή κάνης τήν άμαρτία αύτή, διότι είναι πράγμα ένάντιο στόν νόμο μου· διότι, έάν δέν τήν κάνης, θά κερδίσης έναν αιώνιο Παράδεισο καί, έάν τήν κάνης, θά κερδίσης μία αιώνια κόλασι». Ό διάβολος πάλι σού λέει· «Κάνε τήν άμαρτία αύτή καί μή σκέπτεσαι ούτε τήν προσβολή, πού αύτή προξενεί στόν Θεό, ουτε τήν τιμωρία, πού θά πάρης άργότερα».

Έσύ λοιπόν έάν άκούσης τόν διάβολο καί διαπράξης τήν άμαρτία αύτή, τί κάνεις; περιφρονείς τόν Θεό, καταφρονείς τόν νόμο του, έξευτελίζεις τήν μεγαλειότητά του καί, έάν όχι μέ τόν λόγο, όμως μέ τό έργο φαίνεται, ότι τού λές έκείνα τά τού Ίώβ· «Λέει στόν Κύριο· φύγε άπό έμένα· δέν θέλω νά γνωρίζω τά θελήματά σου καί τίς έντολές σου» (Ίώβ 21,14)· έγώ δέν φροντίζω γιά έσένα, έγώ δέν θέλω τόν Παράδεισό σου, δέν ύπολογίζω τήν κόλασί σου, δέν φοβούμαι τήν όργή σου, δέν σέ ξέρω γιά αύθέντη δικό μου· γι’ αύτό δέν θέλω νά άκούσω τήν φωνή καί τήν προσταγή σου· μοιάζοντας καί έσύ μέ τόν σκληροτράχηλο Φαραώ, πού έλεγε· «Ποιος είναι αύτός, τού όποίου τήν φωνή θά άκούσω; Δέν γνωρίζω τόν Κύριο» (Έξοδ. 5,2).

Read More ->>

Ποιές ζημίες προξενούν στη σωτηρία τους

Μέρος Β΄

 

Ποιές ζημίες προξενούν στή σωτηρία τους έκείνοι, πού άμαρτάνουν μέ τήν έλπίδα, ότι θά έξομολογηθούν καί θά μετανοήσουν.

 Ποιος όμως μπορεί νά φανερώση πολύ καλά τίς ζημίες, πού προξενούν στόν έαυτό τους έκείνοι πού άμαρτάνουν μέ τήν έλπίδα, ότι θά μετανοήσουν; Έγώ πιστεύω, ότι οί περισσότεροι χριστιανοί θά κολασθούν γι' αύτή τήν πονηρή καί πλαμενένη έλπίδα, πού σιγά  σιγά τούς ώδήγησε στό φοβερό γκρεμό τού άδη. Γιατί, μολονότι πίστευαν, ότι γιά όσους άμαρτάνουν έχει έτοιμασθή μία αιώνια φλόγα, αύτοί παρ' όλα αύτά άμάρταναν σάν νά πίστευαν, ότι ή κόλασις είναι ένα παραμύθι.

  Καί γιατί αύτό; Διότι νόμιζαν, ότι ή ιατρεία τών άμαρτιών τους είναι τόσο εύκολη, όσο εύκολο είναι τό νά έξομολογηθούν στόν Πνευματικό τους τίς άμαρτίες, πού έκαναν καί νά δεχθούν γι' αύτές ένα πολύ μικρό έπιτίμιο. Κι άφού τό κάνουν αύτό ειρηνεύουν καί δέν φροντίζουν γιά τίποτε, νομίζοντας ότι έξεπλήρωσαν κάθε τους χρέος.

Read More ->>

Ό πόνος τής καρδιάς πρέπει νά είναι παντοτινός.

Ό πόνος τής καρδιάς πρέπει νά είναι δυνατός

Αύτός ό πόνος καί ή λύπη τής καρδιάς πρέπει νά είναι παντοτινός, γιατί παντοτινή είναι καί ή μετάνοια. Γι' αύτό, άδελφέ μου, κι έσύ πάντοτε πρέπει νά έχης στήν καρδιά σου αύτόν τόν πόνο. Διότι, όσο έχεις τόν πόνο αύτόν, έχεις καί τήν μετάνοια· μόλις όμως έκλείψει ό πόνος αύτός άπό τήν καρδιά σου, άμέσως άπομακρύνεται άπό σένα καί ή μετάνοια, όπως λέει ό Γεώργιος ό Κορέσσιος μέ τούς λοιπούς θεολόγους. Γι' αύτό καί είπε ό άγιος ’Ισαάκ, ότι «καμμία άρετή δέν είναι ύψηλότερη άπό τήν μετάνοια, γιατί τό έργο της δέν μπορεί ποτέ νά φθάση στήν τελειότητα» (Λόγος νε, σελ. 325) [228] 

Γιά ποιά αίτια πρέπει νά είναι ό πόνος παντοτινός.

Γιά τρία αίτια ό πόνος τής καρδιάς καί ή μετάνοια πρέπει νά είναι παντοτινά: α) Έπειδή ή άμαρτία γι' αύτό λέγεται θανάσιμη, διότι μόλις τήν διαπράξη ό άνθρωπος είναι άξιος τού σωματικού θανάτου άπό τόν Θεό καί πρέπει νά έκλειψη άπό τή ζωή αύτή (όπως καί ό παλαιός νόμος μέ σωματικό θάνατο τιμωρούσε τίς θανάσιμες άμαρτίες) καί έτσι νά ριχθή στήν αιώνια κόλασι. Ό Θεός όμως έξ αιτίας τής φιλανθρωπίας του δέν τόν θανατώνει σωματικά, άλλά τόν άφήνει νά ζήση γιά νά μετανοήση σέ όλη του τή ζωή γιά τήν άμαρτία πού έκανε, όπως λέει ό άγιος Μάρκος ό Ασκητής «Μία φορά άν κριθή κάποιος άξιος θανάτου, σύμφωνα μέ τόν νόμο, έχει θανατωθή· αύτό πού ζεί, ζεί μέ τήν πίστι έξ αιτίας τής μετάνοιας». Έτσι λοιπόν ό άνθρωπος, άφού πέση μιά φορά σέ άμαρτία καί μάλιστα θανάσιμη άμαρτία, δέν μπορεί πλέον ν' άδιαφορή γιά όλη του τήν ζωή, άλλά πρέπει καθημερινά νά λυπάται, νά πονή, νά μετανοή καί νά φροντίζη γιά τήν άμαρτία του, μολονότι συγχωρήθηκε άπό τόν Πνευματικό του. Γι’ αύτό καί ό προφήτης Δαβίδ, μολονότι διά τού Προφήτου Νάθαν συγχωρήθηκε άπό τόν Θεό γιά τίς δύο άμαρτίες, πού έκανε, μολονότι πλήρωσε άρκετό κανόνα μέ τήν άποστασία, πού τού έκανε ό Άβεσσαλώμ ό υιός του καί τόν έδιωξε άπό τό βασίλειό του, όμως πάλι αύτός ό ίδιος δέν σταμάτησε νά φροντίζη καί νά μετανοή καί νά κλαίη γι' αύτές τίς άμαρτίες σέ όλη του τή ζωή. Γι' αύτό καί έλεγε:

Read More ->>