Πώς νά προφυλάγεται μετά τήν έξομολόγησι ό άμαρτωλός.

Κεφάλαιον Δ'

Άφού λοιπόν έξομολογηθής καί λάβης τόν κανόνα σου άπό τόν Πνευματικό σου, γιά νά προφυλάγεσαι νά μή πέφτης πάλι στίς ίδιες ή άλλες άμαρτίες, χρησιμοποίησε αύτά τά πέντε, σάν τόσα προφυλακτικά ’Ιατρικά.

Α' Προφυλακτικό, ή ένθύμησις τών άμαρτιών.

 Τό νά μήν λησμονήσης, άλλά νά θυμάσαι πάντοτε τίς άμαρτίες, πού διέπραξες. Έτσι σέ προστάζει ό Θεός, μέ τόν Ήσαΐα· «’Εγώ είμαι έκείνος πού έξαλείφει τίς άμαρτίες σου έξ αιτίας τής άγαθότητάς μου καί τίς άμαρτίες σου δέν θά τίς θυμηθώ πλέον· έσύ όμως νά τίς θυμάσαι καί έλα νά δικασθούμε» (Ήσ. 43,25). Καί αύτό νά τό κάνης, δηλαδή τό νά θυμάσαι τίς άμαρτίες σου, όχι γιά νά βασανίζης τόν λογισμό σου, σού λέει ό θείος Χρυσόστομος (Όμιλ. δ' στούς Ανδριάντας), άλλά γιά νά παιδεύης τήν ψυχή σου νά μή σκιρτά στά πάθη καί νά μή πέφτη πάλι στά ίδια. Γιά νά γνωρίζης μέ τήν ένθύμησι τήν μεγάλη χάρι, πού πήρες άπό τόν Θεό, τό νά σού συγχωρήση τόσες άμαρτίες. Όπως καί ό Παϋλος θυμόταν πάντοτε, ότι καταδίωξε τήν ’Εκκλησία, γιά νά δείξη τό μέγεθος τής χάριτος τού Θεού, κατά τόν ίδιο Χρυσόστομο (Λόγ. λη' τής Α' Κορινθ.).

Γιά νά συντριβής τήν καρδιά σου καί νά κατανύγης τήν ψυχή σου, σύμφωνα μέ τόν Χρυσόστομο πού λέει· «Θυμήσου άναλυτικά τά άμαρτήματά σου· δέν είναι αύτό μικρό μαρτύριο τής ψυχής· έάν κάποιος ήλθε σέ κατάνυξη γνωρίζει ότι περισσότερο άπό όλα μέ αύτό παιδεύεται ή ψυχή· έάν σέ κάποιον συνέβη άμαρτημάτων μνήμη, γνωρίζει τήν οδύνη πού προέρχεται άπό αύτό» (Όμιλ. μβ' πρός Έβρ. καί λη' στίς Πράξ.). Καί τελευταίο, γιά νά ταπεινώνεσαι καί νά θεωρής τόν έαυτό σου άνάξιο καί αύτής τής ζωής· διότι λέει ό ίδιος χρυσός Ρήτορας (ό. π.)· «Δέν είναι μικρό πράγμα γιά διόρθωσι τό νά συγκεντρώση κανείς όλα τά άμαρτήματα καί νά τά μνημονεύη συνέχεια καί νά τά συλλογίζεται· έκείνος πού κάνει αύτό, τόσο πολύ θά κατανυγή, ώστε θά κρίνη τόν έαυτό του άνάξιο καί αύτής τής ζωής· καί έκείνος, πού νομίζει αύτό, θά γίνη μαλακώτερος άπό τό κερί».

 Ένας, πού θά γλυτώση άπό έναν μεγάλο κίνδυνο, όταν τόν θυμάται, τρέμει καί φοβάται καί ό φόβος αύτός τόν κάνει νά μή πέση πάλι στόν ίδιο κίνδυνο. ’Έτσι ό Δαυίδ καί μετά τήν συγχώρησι τών άμαρτιών του, τίς θυμόταν πάντοτε καί τίς είχε πρό οφθαλμών του· γι’ αύτό καί έλεγε «Καί ή άμαρτία μου ένώπιόν μού έστι διά παντός» (Ψαλμ. 50,5).

 Έάν θέλης, σού λέει ό ιερός Αύγουστΐνος, νά άποστρέψη ό Θεός τό πρόσωπό του άπό τίς άμαρτίες σου, πρέπει έσύ νά τίς έχης μπροστά σου νά τίς βλέπης καί νά τίς θρηνής. Έάν έσύ γράφης καί θυμάσαι τίς άμαρτίες σου, σέ διαβεβαιώνει ό θείος Χρυσόστομος, ότι ό Θεός θά τίς έξαλείψη καί θά τίς λησμονήση· Έάν όμως έσύ τίς ξεγράψης καί τίς λησμονήσης, ό Θεός θά τίς γράψη καί θά τίς θυμάται· «Συγκέντρωσε όλα (τά άμαρτήματα δηλαδή), καί γράψε τα σάν σέ κάποιο βιβλίο· διότι έάν έσύ τά γράψης, ό Θεός τά έξαλείφει· ένώ έάν έσύ δέν τά γράψης, ό Θεός καί τά γράφει καί τιμωρεί πολύ καλλίτερο λοιπόν είναι νά γραφούν αύτά άπό έμάς καί νά έξαλειφθούν άπό τόν Θεό, παρά νά τά ξεχάσουμε έμεϊς, καί ό Θεός κατά τήν ήμέρα έκείνη νά τά παρουσιάση πρό τών οφθαλμών μας» (Έκλογ.Λόγ. μστ'). Καί πάλι ό ίδιος λέει· «Διότι δέν ύπάρχει, δέν ύπάρχει άλλο φάρμακο τόσο δυνατό γιά τήν έξάλειψι τών άμαρτημάτων, όσο ή συνεχής τους άνάμνησις καί ή συνεχής κατηγορία τους» (Λόγ. β' Ότι χρησίμους αί προφητείαι άσαφείς).

 Σέ συμβουλεύει όμως ό Άγιος Μάρκος ό Ασκητής ότι, όταν έξομολογήσαι στόν Θεό τίς άμαρτίες σου, νά τίς θυμάσαι όχι άναλυτικά, φανταζόμενος τούς τρόπους καί τά πρόσωπα, μέ τά όποια άμάρτησες, ή διότι, όντας άκόμη έμπαθής καί φιλήδονος, πάλι τίς επιθυμείς καί σκοτίζεσαι (Φιλοκαλ. σελ. 108, κεφ. ρνβ', ρνγή ή καί επειδή θυμούμενος αύτές μέ λύπη άναλυτικά, πέφτεις σέ άπόγνωσι (ό. π. κεφ. ρνα')· αύτό ιδιαίτερα πρέπει νά προσέξης στίς σαρκικές άμαρτίες, πού διέπραξες, τό νά μή θυμάσαι δηλαδή τούς τρόπους καί τά πρόσωπα, μέ τά όποια άμάρτηστς· διότι μολύνεσαι κατά διάνοια· μόνο γενικά νά θυμάσαι πώς είσαι άμαρτωλός καί ότι έκανα; πολλές αμαρτίες, μέ τίς όποια; παρώργισες τόν Θεό [203]

Β' Προφυλακτικό, ή άποφυγή τών αιτιών τής άμαρτίας.

 Ώς προφυλακτικό νά χρησιμοποιής τήν άποφυγή τών αιτιών τής άμαρτίας, [204-205] έπειδή σύμφωνα μέ τούς φιλοσοφικούς Κανόνες, τά ίδια αίτια προκαλούν πάντοτε καί τά ίδια αίτιατά καί άποτελέσματα· γι’ αύτό είπε ό μέγας Βασίλειος· «’Εκείνος πού μετανόησε μία φορά καί κάνει πάλι τήν ίδια άμαρτία, άποδεικνύει, ότι δέν καθάρισε τό πρώτο αίτιο τής άμαρτίας έκείνης· άπό αύτό σάν άπό κάποια ρίζα, πάλι φυτρώνουν τά ίδια» (Όρ. κατ’ ’Επιτ. σπθ’). Άπόφευγε λοιπόν, άδελφέ, τίς κακές θεωρίες, τίς κακές συνομιλίες καί συναναστροφές τών άτακτων καί μάλιστα άπόφευγε τίς συνομιλίες καί φιλίες τών προσώπων έκείνων, μέ τά όποια άμάρτησες σαρκικά· διότι ένα άπό τά δύο θά συμβή ή έσύ πρέπει νά φύγης άπό αύτά ή αύτά πρέπει νά τά άπομακρύνης άπό κοντά σου καί νά τά διώξης, έάν τά έχης στό σπίτι σου, είτε δούλη είναι, είτε δούλος καί γενικά καί άν άκόμη είναι δικός σου καί φίλος. Διότι γι’ αύτά είπε ό Κύριος· «Έάν ό οφθαλμός σου ό δεξιός σέ σκανδαλίζη, βγάλτον καί πέταξέ τον· διότι σέ συμφέρει νά χάσης ένα μέλος σου, παρά όλο σου τό σώμα νά ριχθή στήν κόλασι» (Ματθ. 5,29).

 Καί μήν έχης ποτέ έμπιστοσύνη στόν έαυτό σου, λέγοντας· έγώ μπορώ νά συναναστρέφωμαι μέ τά πρόσωπα πού μέ βλάπτουν, καί νά μή βλάπτωμαι. Πλανημένος λογισμός είναι αύτός, έπειδή είναι γραμμένο· «Μή δείξης ποτέ έμπιστοσύνη στόν έχθρό σου» (Σειράχ 12,10). Καί είναι γνώμη μερικών Διδασκάλων, ότι ό σωφρονέστατος έκείνος ’Ιωσήφ, έάν δέν έφευγε άπό τό δωμάτιο τής κυρίας του, σίγουρα θά έπεφτε στήν άμαρτία. Όποίος φοβάται τόν κίνδυνο, δέν θά πέση σέ αύτόν· άλλά όποίος τόν άγαπά, έκείνος θά πέση· «Όποίος άγαπά τόν κίνδυνο, θά πέση σέ αύτόν» (Σειράχ 3,26). Γι’ αύτό καί ό θείος Χρυσόστομος λέει· «Όποίος δέν άποφεύγει άπό μακριά τίς άμαρτίες, άλλά βαδίζει κοντά σέ αύτές, μέ φόβο θά ζήση, καί πολλές φορές θά πέση σέ αύτές» (Λόγ. ιε στούς Ανδριάντες) [206]

Γ' Προφυλακτικό, ή συνεχής Έξομολόγησις, ή όποια πέντε καλά προξενεί.

 Ώς προφυλακτικό νά χρησιμοποιής καί τήν συχνή έξομολόγησι, σέ τρόπο ώστε, όχι μόνον όταν κάνης κάποιο θανάσιμο καί μεγάλο άμάρτημα, άμέσως νά τρέχης στόν Πνευματικό· άλλά καί όταν διαπράξης κάποιο μικρό καί συγγνωστό, έάν είναι δυνατό. Διότι, όπως οί πληγές, όταν φανερωθούν στόν ’Ιατρό, δέν μεγαλώνουν, έτσι καί οί άμαρτίες, όταν έξομολογούνται, δέν αύξάνονται, σύμφωνα μέ τόν τής Κλίμακος· «Πληγές πού άποκαλύπτονται δέν θά χειροτερέψουν, άλλά θά θεραπευθούν» (Λόγ. δ’ περί Ύπακοής). Τά λελέκια έχουν μία συνήθεια καί, όπου τούς χαλούν τίς φωλιές τους, έκεί πλέον δέν πηγαίνουν· έτσι καί οί δαίμονες άναχωρούν άπό έκείνον, πού συχνά έξομολογείται· διότι μέ τήν συχνή έξομολόγησι, χαλά τίς φωλιές καί τά δίκτυά τους, όπως τό είπαν οί ίδιοι δαίμονες σέ έναν ένάρετο άνδρα· ότι, δηλαδή, δέν έχουν κανένα έδαφος καί έξουσία σέ έναν, πού έξομολογείται συχνά. Άκόμη είπα καί αύτό· ότι όταν ό άνθρωπος βρίσκεται άνεξομολόγητος, έχουν όλα τά μέλη του σάν δεμένα μέ τήν άμαρτία καί δέν μπορούν νά κινηθούν γιά νά κάνη τό καλό καί όταν έξομολογηθή, άμέσως λύνονται.

    Καί γιά ποιόν άλλο λόγο ό Νεεμάν ό Σύρος δέν λούσθηκε μία μόνο φορά στόν Ιορδάνη, άλλά έπτά; παρά γιά νά μάς διδάξη όλους μικρούς καί μεγάλους, Πατριάρχες καί Αρχιερείς, Πνευματικούς καί Ιερείς [207]  νά έξομολογούμαστέ έπτά φορές, δηλαδή συνεχώς καί πολλές φορές (έπειδή τό έπτά στήν θεία Γραφή, άντί τού πολλά λέγεται), καί νά λουζώμαστε στά υδατα τής Μετανοίας, τής όποιας τύπος ήταν ό ’Ιορδάνης, διότι σέ αύτόν βάπτιζε ό Πρόδρομος· «Βάπτισμα μετανοίας γιά τόν λαό» (Μάρκ. 1,4). Διότι έκτος πού έκνευρίζει τήν δύναμι τών Δαιμόνων ή συχνή έξομολόγησις, όπως είπαμε, προξενεί άκόμη καί άλλα πέντε καλά σέ έκείνον, πού έξομολογείται συνεχώς.

Α' Καλό τής συνεχούς Έξομολογήσεως.

 Πρώτο, διότι όπως τά δένδρα, πού μεταφυτεύονται συχνά, δέν μπορούν νά πιάσουν ρίζες βαθειά στήν γή· έτσι καί τίς κακές συνήθειες καί έξεις τής άμαρτίας δέν άφίνει ή συχνή έξομολόγησις νά πιάσουν ρίζες βαθειές στήν καρδιά έκείνου, πού συνεχώς έξομολογείται· ή καλλίτερα νά πούμε, όπως ένα παλαιό καί μεγάλο δένδρο δέν μπορεί νά κοπή μέ ένα κτύπημα μέ τό τσεκούρι· έτσι καί μία παλαιό κακή συνήθεια ή έξι τής άμαρτίας, ένας μόνος πόνος τής καρδιάς καί αύτός ίσως άτελής, πού έδειξε ό μετανοών στήν έξομολόγησι, δέν μπορεί νά τήν ξερριζώση καί νά τήν έξαλείψη έντελώς, μολονότι μπορεί ή άμαρτία του νά συγχωρήθηκε μέ τήν συγχωρητική εύχή τού Πνευματικού.

Β' Καλό τής συνεχούς Έξομολογήσεως.

 Δεύτερον, διότι όποίος συνεχώς έξομολογείται, μπορεί μέ μεγάλη εύκολία νά έξετάζη μέ άκρίβεια τήν συνείδησί του καί νά βρίσκη τόν άριθμό τών άμαρτιών του· έπειδή μέ τό συνεχές ξαλάφρωμα άπό τό πλήθος τών άμαρτιών του μέ τήν συχνή έξομολόγησι, μένουν πάντοτε αύτές λιγώτερες. Γι’ αύτό καί εύκολώτερα μπορεί αύτός νά τίς βρίσκη καί νά τίς θυμάται. Ένώ αύτός, πού δέν έξομολογείται συχνά, λόγω τού πλήθους τών άμαρτιών, πού συγκεντρώνεται μέσα του, ουτε μέ άκρίβεια μπορεί νά τίς βρή, ούτε νά τίς θυμηθή, άλλά λησμονεί πολλές φορές πολλές καί βαρειές άμαρτίες του, οί όποιες, μένοντας άνεξομολόγητες, στήν συνέχεια μένουν καί άσυγχώρητες. Όπότε ό διάβολος θά τού τίς ύπενθυμίση τήν ώρα τού θανάτου του καί τόσο θά τόν στενοχωρήση, πού μπορεί νά χύση γι’ αύτές έναν θανατηφόρο ιδρώτα καί νά κλάψη ό ταλαίπωρος, άλλά χωρίς κανένα κέρδος, διότι τότε δέν μπορεί πλέον νά τίς έξομολογηθή.

 Γ' Καλό τής συνεχούς Έξομολογήσεως.

Τρίτο, διότι όποίος έξομολογείται συνεχώς, καί άν άκόμη κάποτε διαπράξη καί μία θανάσιμη άμαρτία, μόλις έξομολογηθή όμως άμέσως, μπαίνει στήν χάρι τού Θεού καί, όσα καλά έργα κάνει, τού γίνονται πλέον άξια αιώνιας ζωής. Έκείνος όμως πού δέν έξομολογείται συνεχώς, έάν, άς ύποθέσουμε, διαπράξη καί αύτός τήν ίδια θανάσιμη άμαρτία καί δέν τρέξη άμέσως νά τήν έξομολογηθή, όσο χρονικό διάστημα παραμένει άνεξομολόγητος, όχι μόνο στερείται τήν χάρι τού Θεού, άλλά καί όσα καλά έργα κάνει άπό μόνος του, νηστείες, άγρυπνίες, γονυκλισίες καί άλλα παρόμοια, δέν τού γίνονται άξια μισθού καί αιώνιας ζωής· διότι είναι στερημένα άπό τήν χάρι τού Θεού, ή όποια είναι ή άρχή καί τό θεμέλιο όλων τών έργων, πού βοηθούν στήν σωτηρία (Βλέπε στό ι' Κεφάλαιο τής Διδασκαλίας τού Πνευματικού).

Δ' Καλό τής συνεχούς Έξομολογήσεως.

Τέταρτο, διότι έκείνος, πού συνεχώς έξομολογείται, είναι πλέον βέβαιος, ότι θά τόν βρή ό θάνατος στήν χάρι τού Θεού καί έτσι θά σωθή. Καί ό διάβολος, πού είναι πάντοτε συνηθισμένος νά πηγαίνη στούς θανάτους, όχι μόνο τών άμαρτωλών, άλλά καί τών Αγίων, όπως λέει ό μέγας Βασίλειος (Έρμην. στόν ζ' Ψαλμ.) [208]  καί αύτού άκόμη τού Κυρίου, σύμφωνα μέ τό «Έρχεται ό άρχοντας τού κόσμου αύτού, καί σ’ έμένα δέν έχει καμμία έξουσία» (Ίωάν. 14, 30)· καί ό διάβολος, λέω, πού πηγαίνει στούς θανάτους των άνθρώπων, γιά νά δή, άν βρή τίποτε, θά πάη καί σ’ αύτόν, άλλά δέν θά βρή τίποτε, διότι αύτός πρόλαβε καί έχει καθαρούς τούς λογαριασμούς του καί έξισωμένα τά κατάστιχά του μέ τήν συχνή έξομολόγησι. Ένώ αύτός, πού δέν εξομολογείται συχνά, είναι πάρα πολύ πιθανό νά πεθάνη άνεξομολόγητος καί έτσι νά άπολεσθή αιώνια, έπειδή πέφτει ξανά εύκολα στήν άμαρτία καί δέν έξομολογείται καί έπειδή ή ώρα τού θανάτου είναι άγνωστη.

Ε' Καλό τής συνεχούς Έξομολογήσεως.

Πέμπτο λοιπόν καί τελευταίο καλό, πού προξενεί ή συνεχής έξομολόγησις, είναι τό νά έμποδίζη καί νά συγκρατή τούς άνθρώπους άπό τήν άμαρτία· διότι αύτός, πού έξομολογείται συχνά, όταν θυμηθή, ότι μετά άπό λίγες ήμέρες θά έξομολογηθή, έάν έχη καί σκοπό νά άμαρτήση, έμποδίζεται, συλλογιζόμενος τήν ντροπή, πού θά δεχθή, όταν τήν έξομολογηθή, καί τόν έλεγχο, πού θά άκούση άπό τόν Πνευματικό. Γι’ αύτό καί ό Άγιος ’Ιωάννης τής Κλίμακος έγραψε· «Τίποτε δέν δίνει δύναμι στούς λογισμούς καί στούς δαίμονες, όσο τό νά τούς διατηρή κανείς αύτούς στήν καρδιά του άνεξαγόρευτους». Καί πάλι· «Ψυχή πού σκέπτεται τήν έξαγόρευσι, σάν άπό κάποιο χαλινάρι κρατιέται γιά νά μήν άμαρτήση· διότι τά άνεξαγόρευτα, σάν μέσα στό σκοτάδι, τά διαπράττουμε χωρίς φόβο» (Λόγ. δ'). ’Έτσι ό ίδιος Άγιος λέει γιά τούς άδελφούς τού θαυμαστού έκείνου Κοινοβίου, πού περιγράφει, ότι είχαν χαρτί κρεμασμένο άπό τίς ζώνες τους, στό όποίο έγραφαν τούς λογισμούς τους καθημερινά καί τούς έξαγόρευαν στόν μέγα έκείνον Ηγούμενο (ό. π.).

    Λοιπόν, άδελφέ μου άμαρτωλέ, αύτά μαθαίνοντας, σύχναζε στήν ιερή ’Εξομολόγηση διότι όσο συχνά πηγαίνεις στό λουτρό αύτό, τόσο περισσότερο καθαρίζεσαι· μήν άναβάλλης τόν καιρό λέγοντας· άς κάνω αύτό, καί υστέρα πηγαίνω νά έξομολογηθώ· διότι ό Θεός, άν καί πολλές φορές μακροθυμή, άλλά πάντοτε καί προφθάνει· «Μή πής, άμάρτησα καί τί έπαθα· διότι ό Κύριος είναι μακρόθυμος·... διότι στόν Θεό ύπάρχει τό έλεος, άλλά καί ή όργή, ή όποια θά έπιπέση σέ έκείνους πού άφοβα άμαρτάνουν» (Σειράχ 5,46).

    Νά θυμάσαι πάντοτε τόν Σαμψών, ό όποίος, μολονότι τρεις φορές μπόρεσε νά σπάση τά δεσμά, μέ τά όποια τόν είχαν δεμένο οί άλλόφυλοη άλλά τήν τέταρτη φορά δέν μπόρεσε πλέον νά τά σπάση καί νά γλυτώση· «Θά έξέλθω όπως έκανα καί τίς άλλες φορές· άλλά δέν γνώριζε ότι άπομακρύνθηκε άπό αύτόν ή δύναμις τού Κυρίου» (Κριτ. 16,20). Έτσι καί έσύ άδελφέ, μολονότι καί μία καί δύο καί τρεις φορές άμαρτάνοντας καί άργοπορώντας τήν διόρθωσι καί τήν έξομολόγησι, υστέρα άξιώθηκες νά έξομολογηθής καί νά διορθωθής· άλλά τήν τέταρτη, έάν, άμαρτάνοντας, άναβάλλης τόν καιρό τής έξομολογήσεως, ίσως νά μή πετύχης αύτό· άλλά θά πεθάνης άνεξομολόγητος καί άδιόρθωτος, τό όποίο εύχομαι ποτέ νά μή συμβή σέ κανένα Χριστιανό.

 Δ' Προφυλακτικό, ή θύμησις τών υστερινών σου.

Τέταρτο προφυλακτικό νά χρησιμοποιής, άδελφέ, τό νά θυμάσαι τίς τελεταΐες σου ήμέρες, δηλαδή τό νά μελετάς πάντοτε τόν θάνατό σου, τήν φοβερή κρίσι τού Θεού, τήν αιώνια κόλασι καί τήν αιώνια άπόλαυσι τού Παραδείσου· διότι ή θύμησις καί ό φόβος αύτών τών τεσσάρων γίνεται γιά σένα, σάν ένα δυνατό χαλινάρι, τό όποίο δέν σέ άφήνει νά άμαρτήσης, όπως λέει μέ τόν Σειράχ τό Πνεΰμα τό Άγιο· «Νά θυμάσαι πάντοτε τό τέλος τής ζωής σου καί ποτέ δέν θά παρασυρθής σέ άμαρτία» (Σειρ. 7,36).

     Όταν λοιπόν ό πονηρός λογισμός καί ό διάβολος καί τά πάθη σέ πολεμούν καί σέ παρακινούν νά άμαρτήσης: α) βάλε μπροστά σου τόν θάνατο καί σκέψου, ότι αύτό τό σώμα σου, πού τώρα έπιθυμεί νά πορνεύση ή νά φονεύση ή νά κλέψη ή νά κάνη κάποια άλλη άμαρτία, αύτό θά πεθάνη καί θά χάση τήν ομορφιά, τήν ύγεία, τήν παχύτητα καί όλες του τίς δυνάμεις καί θά γίνη νεκρό, άμορφο, χωρίς είδος, χωρίς κάλλος, χωρίς πνοή. Σκέψου, ότι αύτό θά ταφή μέσα σέ έναν σκοτεινότατο τάφο καί έκεί θά διαλυθή καί θά γίνη φαγητό τών σκωλήκων, βρωμερό, συχαμερό, σαπίλα καί σκόνι. Θυμήσου πόσο φόβο, πόσο πόνο, πόση άγωνία θά έχης, όταν χωρίζεται ή ψυχή σου άπό τό σώμα σου, όταν σού παραστέκωνται οί φοβεροί δαίμονες, γιά νά σέ αρπάξουν καί κανένας δέν βρίσκεται, γιά νά σέ βοηθήση.

     Θυμήσου, ότι αύτό τό ίδιο θά συμβή καί στό πρόσωπο έκείνο, μέ τό όποίο έσύ έπιθυμείς νά κάνης τήν άμαρτία· διότι αύτό τό σώμα, πού έσύ τώρα τόσο άγαπάς καί έπιθυμείς, υστέρα άπό λίγο μετά τόν θάνατο θά γίνη έπίσης νεκρό, άχαρο, συχαμερό, σκωλήκων βρώμα καί δυσωδία209Καί έκτος άπό όλα αύτά θυμήσου, ότι αύτός ό θάνατος είναι τόσο αιφνίδιος κλέπτης, ώστε δέν ξέρεις πότε σού συμβαίνει. Πιθανόν νά έλθη αύτή τήν ήμέρα, αύτή την ώρα, αύτή τήν σπγμή καί έσύ πού ξημέρωσες καλά, νά μή προλάβης νά δής τό βράδυ· καί έσύ πού έφθασες τό βράδυ, νά μή προλάβης νά ξημερωθής, όπως είπε ό Κύριος· «Νά είστε άγρυπνοι, διότι δέν ξέρετε τήν ήμέρα, ούτε τήν ώρα, κατά τήν όποια θά έρθη ό υιός τού άνθρώπου» (Ματθ. 25,13).

     Συμπέρανε λοιπόν, άδελφέ μου, άπό αύτά καί πές έτσι στόν έαυτό σου· «Άν έγώ πρόκειται νά πεθάνω καί ίσως μέ έναν ξαφνικό θάνατο, τί θά γίνω ό ταλαίπωρος; τί θά μέ ώφελήση τότε, έάν άπολαύσω όλες τού κόσμου τίς ήδονές; τί θά κερδίσω, έάν κάνω αύτή τήν άμαρτία; τί θά κερδίσω, έάν διαπράξω αύτό τό κακό; Πήγαινε πίσω μου, Σατανά καί κακέ λογισμέ· δέν θά σέ άκούσω γιά νά άμαρτήσω» [210]

     β') Έάν θέλης νά μήν άμαρτήσης, βάλε μπροστά σου τήν φοβερή ήμέρα τής κρίσεως καί θυμήσου όλα έκείνα, πού θά γίνουν τότε, δηλαδή, ότι ό ούρανός θά τυλιχθή σάν χαρτί· ότι τά άστρα θά πέσουν άπό τόν ούρανό· ότι οί φωστήρες θά σκοτισθούν· τά όρη καί βουνά θά λιώσουν σάν τό κερί· ή θάλασσα θά φρίξη καί θά λιγοστεύση· τά στοιχεία θά καούν, ή γή θά σεισθή, οί τάφοι θά άνοίξουν καί θά άναστηθούν όλοι οί άνθρωποι άπό τήν έποχή τού Άδάμ, μέχρι τό τέλος, γιά νά παρουσιασθούν μπροστά στόν φοβερό Κριτή· ότι άπό τόν φόβο τους θά μετακινηθούν καί αύτοί οί ούράνιοι Άγγελοι· ότι θά άνοιχθούν οί βίβλοι καί θά κριθή κάθε ένας, άποδίνοντας άκριβή λογαριασμό γιά τά κακά έργα πού έκανε, γιά τά κακά λόγια πού είπε καί γιά τούς κακούς λογισμούς, πού σκέφθηκε.

    Καί λοιπόν άμαρτωλέ, πές έτσι στόν λογισμό σου· Έάν έγώ άμαρτήσω τώρα, τί θά κάνω τότε έκείνη τήν φοβερή ήμέρα καί ώρα; τί άπολογία θά δώσω γιά τήν άμαρτία αύτή σέ έκείνον τόν άδέκαστο καί άπροσωπόληπτο Κριτή; άχ! πόσο φόβο καί τρόμο θά δοκιμάσω ό άθλιος! Αλλοίμονο! Αλλοίμονο! Πώς θά άντέξω, όταν άκούσω τήν τρομερή έκείνη άπόφασι; «Πορεύεσθε άπ’ έμού οί κατηραμένοι είς τό πϋρ τό αιώνιον, τό ήτοιμασμένον τώ διαβόλω καί τοϊς άγγέλοις αύτού»· Αλλοίμονο! άλλοίμονο! πόση ντροπή θά λάβω τότε, παραστέκοντας γυμνός, άκάλυπτος μπροστά σε όλο έκείνο τό παγκόσμιο συνάθροισμα Αγγέλων, Αγίων, Δικαίων, άμαρτωλών καί όλης τής άνθρωπότητας. Βέβαια έγώ μή μπορώντας νά ύποφέρω τήν άκατανόητη έκείνη άτιμία καί ντροπή, θά λέω στά όρη καί στά βουνά νά πέσουν νά μέ καταπλακώσουν, γιά νά μή φαίνωμαι στά μάτια τών άνθρώπων, ναί, γιά νά γλυτώσω άπό τήν όργή τέτοιου φοβερού Κριτή· «Καί έλεγαν στά βουνά καί στά βράχια· πέστε έπάνω μας καί κρύψτε μας άπό αύτόν πού κάθεται στόν θρόνο καί άπό τήν όργή τού Αρνιού» (Άποκάλ. 6,16). Άοιπόν, γιά νά άποφύγω όλα αύτά, ποτέ δέν θά διαπράξω τήν άμαρτία  [211]

     γ') Έάν θέλης νά μήν άμαρτήσης, άδελφέ μου, βάλε μπροστά σου όλα τά φοβερά είδη τής κολάσεως, τά όποια έφεΰρε ή δικαιοσύνη τού Θεού, γιά νά παιδεύση τήν άμαρτία, δηλαδή τήν παντοτεινή στέρησι τού Θεού, τό σκότος τό έξώτερο, τό πϋρ τό άσβεστο, τόν άκοίμητο σκώληκα, τόν ψυχρότατο τάρταρο, τό κλάμα τό άπαρηγόρητο, τό τρίξιμο τών δοντιών καί τά ύπόλοιπα άναρίθμητα καί διάφορα βασανιστήρια· καί τό σπουδαιότερο άπό όλα νά είσαι συντροφιά γιά πάντα μέ έκείνους τούς ίδιους έχθρούς σου δαίμονες, τούς όποίους τόσο μισείς, διότι σού προξένησαν όλα αύτά τά βάσανα· πράγμα, πού είναι χειρότερο άπό τά άλλα είδη τής κολάσεως, σύμφωνα μέ τόν Άγιο Μάξιμο· διότι λέει στόν παραινετικό Λόγο πρός Γεώργιον τόν Έπαρχο τής Αφρικής τά έξής· «Καί τό χειρότερο άπό όλα, ή γιά τήν άλήθεια νά πούμε τό βαρύτερο, πού μόνο λέγοντάς το ύποφέρω, πόσο μάλλον πάσχοντας· (Λυπήσου μας, Χριστέ, καί σώσε μας άπό αύτή τήν οδύνη) ό χωρισμός άπό τόν Θεό καί άπό τίς Άγιες Δυνάμεις του, καί ή συγκατοίκησις μέ τόν Διάβολο καί τούς πονηρούς Δαίμονες, πού παραμένει γιά πάντα ... Καί είναι χειρότερο άπό κάθε κόλασι καί κολαστικώτερο καί φοβερώτερο τό νά είναι κανείς γιά πάντα μέ έκείνους πού μισεί καί τόν μισούν» (Τόμ. β'). "Επειτα θυμήσου, ότι αύτά όλα τά βάσανα θά παιδεύουν τούς άμαρτωλούς, όχι γιά εκατό χιλιάδες χρόνια, όχι γιά χίλια έκατομμύρια, άλλ’ «είς αιώνας αιώνων», χωρίς νά ύπάρχη έλπίδα, ότι κάποτε τέλος πάντων θά τελειώσουν.

     Καί λοιπόν πές έτσι στόν έαυτό σου· Έάν έγώ δέν ύποφέρω τόν πόνο δικού μου κόκκαλου, όταν βγή άπό τήν θέσι του, πώς θά ύποφέρω ό άθλιος νά είμαι παντοτεινά άπομακρυσμένος άπό τόν Θεό, πού είναι τό κέντρο τής ύπάρξεώς μου; Άν έγώ δέν ύποφέρω νά τοποθετηθώ μέσα σέ έναν φούρνο μία μόνο ώρα, άν ήθελα νά άπολαύσω προηγουμένως όλες τίς ήδονές τού κόσμου, πώς θά ύποφέρω νά βρίσκωμαι παντοτεινά στήν κάμινο έκείνη τής άσβεστης φωτιάς; [212]  Καταραμένη νά είσαι άμαρτία, πού μέ ένοχλείς· όχι· δέν θά σέ διαπράξω καί γιά μία μικρή ήδονή σου νά άγοράσω μία αιωνιότητα βασάνων καί νά κλαίω σάν άνόητος άπαρηγόρητα, όπως έκείνος ό Ίωνάθαν· «Γεύθηκα μέ τό άκρο τής ράβδου μου, πού έχω στό χέρι μου λίγο μέλι καί, νά, τώρα πεθαίνω» (Α Βασιλ. 14,43).

     δ') Έάν θέλης, άδελφέ νά μήν άμαρτήσης, θυμήσου όλα έκείνα τά αιώνια καί άνεκλάλητα άγαθά, πού σού έχει ό Θεός έτοιμασμένα στούς ούρανούς, γιά νά τά άπολαύσης μετά τόν θάνατο. Τύπωσε καλά στήν φαντασία σου τήν άπόλαυσι έκείνη τήν γλυκύτατη τού Παραδείσου, τήν άνεκλάλητη δόξα τού ούρανού, τήν παντοτεινή χαρά, τό άνέσπερο καί άβασίλευτο φώς, τήν μακάρια θεωρία καί γνώσι τού Θεού, πού είναι τό κορυφαίο άντικείμενο καί ή κυρίως άπόλαυσις όλων τών Μακαρίων. Θυμήσου τήν άχώριστη συναναστροφή, πού θά έχης μέ όλους τούς Αγγέλους αιώνια, τήν γνωριμία καί τήν συνομιλία, πού θά άπολαμβάνης στήν βασιλεία τών ούρανών μέ τούς Προπάτορες, μέ τούς Προφήτες, μέ τούς Αποστόλους, μέ τούς Μάρτυρες, μέ τούς Ιεράρχες, μέ τούς Όσιους καί μέ όλους γενικά τούς Δικαίους καί Αγίους· Σκέψου, ότι έκεί ή χαρά είναι μόνον χαρά, χωρίς λύπη· έκεί ή ζωή είναι μόνον ζωή, χωρίς θάνατο· έκεί τό φώς είναι χωρίς σκοτάδι, ή ύγεία χωρίς άσθένεια, ή ειρήνη χωρίς ταραχή καί γενικά έκεί είναι όλα τά άγαθά καί μόνον άγαθά, χωρίς κανένα κακό. Καί πού μπορώ έγώ, άδελφέ, νά σού παρουσιάσω μέ τόν λόγο ένα πρός ένα, τά μέλλοντα άγαθά τού Παραδείσου, πού θά άπολαύσης; έκείνα είναι, όχι μόνο άνεκδιήγητα, άλλά καί άκατάληπτα στόν νού. [213]

    Αύτά όλα λοιπόν τά καλά θά άπολαύσης, άγαπητέ, όχι μόνο μέ τόν νού καί τήν ψυχή, άλλά καί μέ τίς αισθήσεις καί μέ τό σώμα σου· γι’ αύτό, όταν ό κακός λογισμός σού λέη νά κάμης καμμιά άμαρτία, γύρισε μία φορά καί δές τόν ούρανό μέ όλα τά κάλλη του· έπειτα βλέποντάς τον, πές έτσι στόν έαυτό σου· Νά ή γλυκύτατη Πατρίδα μου, νά ή αιώνια κατοικία μου· έδώ θά άπολαμβάνω έναν παντοτεινόν Παράδεισο· γιατί νά τόν στερηθώ γιά μία πρόσκαιρη ήδονή; έδώ έγώ θά γίνω υιός καί κληρονόμος Θεού καί συγκληρονόμος Χριστού, όπως λέει ό Παΰλος· «Έάν όμως είμαστε τέκνα, είμαστε καί κληρονόμοι, κληρονόμοι μέν Θεού, συγκληρονόμοι δέ Χριστού» (Ρωμ. 8,17). Έδώ έγώ θά βασιλεύω μία βασιλεία αιώνια «Καί θά βασιλεύσουν αίώνια» (Άποκ. 22,5). Καί λοιπόν γιατί νά άμαρτήσω καί νά γίνω υιός τού διαβόλου καί κληρονόμος μιάς άτέλειωτης κολάσεως; Αύτή ή ψυχή, πού έχω, είναι νύφη τού ούράνιου Βασιλιά καί έδώ θά λάμπη όπως ό ήλιος μέ τήν δόξα τού άθάνατου Πατέρα της, όπως είναι γραμμένο· «Τότε οί δίκαιοι θά λάμψουν όπως ό ήλιος μέ τήν δόξα τού Πατρός αύτών» (Ματθ. 13,43)· καί πώς έγώ νά τήν καταστρέψω μέ τήν άμαρτία καί νά τήν κάνω σκοτεινό δαυλό τής γέεννας; Αύτό τό σώμα μου θά συνδοξασθή μέ τήν ψυχή μου καί θά γίνη σύμμορφο μέ τό δοξασμένο σώμα τού Χριστού, όπως λέει ό Παϋλος· «Αύτός θά μεταμορφώση τό φθαρτό δικό μας σώμα καί θά τό κάνη όμοιο μέ τό δικό του ένδοξο σώμα» (Φιλιπ. 3,21).

    Καί λοιπόν, πώς έγώ θά τολμήσω νά τό μολύνω μέ τήν λάσπη καί τόν βούρκο τής άμαρτίας; αύτές έδώ οί αισθήσεις μου θά άπολαμβάνουν αιώνια κάθε μία μέ τήν άναλογία τής φύσεώς της, τό κάλλος καί τήν μακαριότητα τού Παραδείσου· οί οφθαλμοί μου έδώ θά βλέπουν παντοτεινά τό φώς καί τήν δόξα τής Τρισηλίου Θεότητος «Θά χορτάση ή ψυχή μου, όταν θά βλέπω τήν δόξα σου» (Ψαλμ. 16,15)· τά αύτιά μου έδώ θά άκούν αιώνια τίς γλυκύτατες ψαλμωδίες τών Αγγέλων καί τών Αγίων «Ακόυσα φωνή στόν ούρανό, πού έβγαινε άπό μεγάλο πλήθος καί έλεγε Αλληλούια» (Άποκ. 19,1)· τό στόμα καί ή γλώσσα μου έδώ θά δοξολογούν συνέχεια τόν Θεό· «Εύλογημένοι είναι αύτοί πού κατοικούν στίς αύλές τού ναού σου, διότι θά σέ δοξολογούν παντοτινά» (Ψαλμ. 83,5)· τά χέρια μου έδώ θά ύψώνωνται πάντοτε στόν Θεό καί τά πόδια μου θά πατούν έπάνω στίς χρυσές πεδιάδες τής άνω Ιερουσαλήμ· καί γενικά, όλα μου τά μέλη έδώ θά δοξασθούν αιώνια. Γι’ αύτό, πώς νά μολύνω έγώ τούς οφθαλμούς μου μέ θεωρίες αισχρές; πώς τά αύτιά μου μέ λόγια σατανικά; πώς τό στόμα μου μέ ύβρεις καί λοιδορίες; πώς τά χέρια μου μέ άρπαγές καί άδικίες; πώς τά πόδια μου μέ τούς δρόμους τής άμαρτίας; ή πώς νά κάνω μέλη πόρνης, τά άγια μέλη μου; «Μπορώ νά πάρω τά μέλη τού Χριστού καί νά τά κάνω μέλη πόρνης; μή γένοιτο» (Α' Κορ. 6,15). Πήγαινε λοιπόν πίσω μου Σατανά καί κακέ λογισμέ, δέν θά σέ ύπακούσω καί νά άμαρτήσω.

Ε' Προφυλακτικό, ή γνώσις τής άμαρτίας [214]

Πέμπτο προφυλακτικό νά χρησιμοποιής, άδελφέ, τό νά γνωρίσης καλά, τί κακό πράγμα είναι ή άμαρτία καί μάλιστα ή θανάσιμη· έπειδή όλοι οί άνθρωποι γι’ αύτό κάνουν τήν άμαρτία, έπειδή δέν ξέρουν πόσο μεγάλο κακό είναι. Γι’ αύτό καί σέ πολλά μέρη τής Αγίας Γραφής οί άμαρτωλοί ονομάζονται άφρονες καί άγνωστοι215· Γι’ αύτό εμείς έδώ θά σέ κάνουμε νά γνωρίσης τήν κακία τής άμαρτίας, όχι μέ όλη τήν τελειότητα, διότι κανένας νούς δέν μπορεί νά τήν καταλάβη τελείως· «Ποιος μπορεί νά γνωρίση τά παραπτώματα;» (Ψαλμ. 18,13) άλλά μόνο όσο είναι δυνατό· α”) άπό αύτήν τήν ίδια τήν άμαρτία· β') άπό τίς περιστάσεις της· καί γ") άπό τήν τιμωρία, πού πήρε άπό τόν Θεό.

 

Εισαγωγή κειμένων σε  πρώτη αποκλειστική δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο από το Βιβλίο :

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

«ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ»                  

Σύντομη διδασκαλία πρός τόν Πνευματικό πώς νά έξομολογή μέ βοηθό τούς Κανόνες τού άγίου Ίωάννου τού Νηστευτού έξηγημένους μέ άκρίβεια, γλαφυρή συμβουλή πρός τόν μετανοούντα πώς νά έξομολογήται, καί λόγο ψυχωφελή περί μετάνοιας.

               

Η ηλεκτρονική επεξεργασία ψηφοποίηση σκανάρισμα, μορφοποίηση κειμένου και εικόνων  έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων σε Ορθόδοξα Ιστολόγια (Διαβάστε και τούς όρους χρήσης του  ©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ) , αρκεί να διατηρείται το αρχικό νόημα χωρίς περικοπές που πιθανόν να το αλλοιώνουν για μη εμπορικούς σκοπούς,με βασική προϋπόθεση την αναφορά στην πηγή :

© ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

ΠΑΡΑΠΟΜΠΑΙ

   203    Γι’ αύτό καί ό Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος (Λόγ. στόν ποιμένα) λέει σύμφωνα μέ τόν Άγιο Μάρκο, νά μή μελετά κανείς κατ’ είδος τά σαρκικά καί αισχρά άμαρτήματα. Παρόμοια καί στόν κζ' Λόγο του περί Προσευχής λέει έπί λέξει· «Μή θέλης νά έξαγορεύης τίς σωματικές πράξεις κατά μέρος (στόν Θεό δηλαδή) όπως άκριβώς έγιναν, γιά νά μή γίνης πολέμιος τού έαυτού σου». "Ολα όμως τά άλλα πρέπει νά τά μελετά κανείς μέ τόν νού του νύκτα καί ήμέρα κάθε ένα ξεχωριστά. Άλλά καί ό θείος Χρυσόστομος λέει· «Δέν είναι άρκετό τό νά πή κάποιος, ότι είμαι άμαρτωλός, άλλά πρέπει νά θυμηθη καί κάθε ένα άμάρτημα ξεχωριστά» (Λόγ. «ότι επικίνδυνον τοϊς άκούουσι καί λέγαυσι»). Καί φέρνει ώς παράδειγμα τόν Απόστολο Παΰλο, ό όποίος μετά τό Βάπτισμα ώμολσγσΰσε ότι ήταν πρίν άπό τό Βάπτισμα βλάσφημος καί διώκτης καί έπιλέγει τά έξης· «Εάν έκέϊνος μημόνευε τά άμαρτήματα πού έξαφανίσθηκαν, πολύ περισσότερο έμεϊς πρέπει νά θυμούμαστε τά μετά τό Βάπττσμα άμαρτήματα» (Λόγ. β' ότι χρησίμως αί προφητεία  άσαφείς). Καί    στόν ιβ' Λόγο στούς Ανδριάντες λέει « Έάν παραμένη ή μνήμη τών δεινών, ή πείρα τών δεινών ποτέ δέν θά παρσυσιαστη· τί μας χρειάζεται ή πείρα, άφού μπορεί ή μνήμη νά μας σωφρονίση;» Έάν όμως άπορήση κάποιος, γιατί ό μέν Χρυσόστομος λέει νά θυμάται κανείς κάθε μία άμαρτία ξεχωριστά, ό δέ άναφερθείς Μάρκος λέει νά μή τίς θυμάται κανείς μέ τόν τρόπο αύτόν, άς λύση τήν άπορία ό Λόγος τού Ίωάννου της Κλίμακος, πού άναφέρθηκε. Διότι ό μέν Μάρκος λέει γιά τά σαρκικά άμαρτήματα, ένώ ό Χρυσόστομος γιά τά άλλα, τά όποία καί όταν τά θυμάται κανείς κάθε ένα ξεχωριστά, δέν βλάπτεται. Σημείωσε όμως ότι, όταν κάποιος πολεμήται άπό τούς λογισμούς της ύπερηφάνειας, τότε είναι χρήσιμη καί ή ένθύμησις τών σαρκικών άμαρτημάτων κάθε ένός ξεχωριστά καί ή έξομολόγησις, διότι προξενεί ταπείνωσι· γι’ αύτό καί ό πολύπειρος έκέϊνος Γέρων, πού άναφέρεται στόν Αββά ’Ισαάκ, είπε· «Όταν σού έλθη ό λογισμός της ύπερηφάνειας, λέγοντάς σου· Θυμήσου τίς αρετές σου· πές, Γέρων, βλέπε τήν πορνεία σου» (Λόγ. μ' Σελ. 300). Αλλά καί ό Συμεών ό Μεταφραστής αύτές τίς άμαρτίες τίς μνημονεύει κάθε μία ξεχωριστά στήν Εύχή της ίεράς Μεταλήψεως, της όποιας ή άρχή είναι «Ώς έπί τού φοβερού σου» γιά μεγαλύτερη συντριβή καί ταπείνωσι της καρδιάς. Άλλά καί τότε δέν είναι άνάγκη νά θυμάται κανείς τούς τρόπους καί τά πρόσωπα, μέ τά όποια άμάρτησε, άλλά μόνο τίς άμαρτίες κάθε μία ξεχωριστά, πορνείες δηλαδή, μοιχείες καί τίς ύπόλοιπες· δέν προεξενέΐ όμως μικρή ταπείνωσι καί ή θύμησις τού άριθμού, πόσες φορές δηλαδή διέπραξε κάθε άμαρτία. Ποιά όμως είναι τά γένη καί τά είδη της άμαρτίας, άς δη, όποίος θέλει, τό γ' της Διδασκαλίας τού Πνευματικού κατά τήν γ' ύποσημείωσι.

     205      Δύο είναι οί αιτίες γιά νά άμαρτάνη κάποιος· ή μία ονομάζεται αίτια μακρύτερη καί ή άλλη αιτία πλησιέστερη. Γιά παράδειγμα ένας συναναστρέφεται μέ μία γυναίκα ή μέ άλλο πρόσωπο γιά έναν χρόνο ολόκληρο μόνο καί στό διάστημα αύτό τυχαίνει μιά φορά καί πέφτει μέ τά πρόσωπα αύτά σέ άμαρτία. Τώρα αύτή ή ένιαύσια συναναστροφή λέγεται αιτία μακρύτερη σέ αύτόν πού άμάρτησε, διότι σέ τόσο χρονικό διάστημα μόνο μία φορά έπεσε. Έάν όμως αύτός, όσες φορές συναναστροφή μέ τά πρόσωπα αύτά μόνος, πέφτη σέ άμαρτία, ή συναναστροφή αύτή λέγεται σέ αύτόν αιτία της άμαρτίας πλησιέστερη. Γ ι’ αύτό έσύ, πού άποφάσισες νά μή ξαναπέσης στήν άμαρτία, πρέπει νά άποφεύγης καί τίς δύο αίτιες· διότι, άφού άμαρτήσης μία φορά, έλκεσαι πάλι στό νά ξαναπέσης, καί ή μακρύτερη αιτία σού γίνεται πλησιέστερη, καθώς καθημερινά τό βλέπουμε σέ πολλούς μέ τήν δοκιμή. Γι’ αύτό, όταν ό Πνευματικός σού πή έκείνο, πού είπε ή Σάρρα στόν Αβραάμ, άπομάκρυνε άπό τό σπίτι σου καί διώξε μόνος σου τήν γυναίκα έκείνη η τό πρόσωπο· «Διώξε την δούλη καί τό παιδί της» (Γέν. 21,10)· δέν πρέπει νά σού κακοφανη άλλά θυμούμενος έκείνο, πού είπε ό Θεός στόν Αβραάμ γι’ αύτό· «Μή θεωρής σκληρό τόν λόγο της Σάρρας γιά τό παιδί καί τήν δούλη· όσα σού πει ή Σάρρα, νά τά άκούσης» (Γέν. 21,12)· αύτό, λέω, θυμούμενος, νά ύπακούσης μέ χαρά στήν προσταγή αύτή τού Πνευματικού σου· διότι δέν προέρχεται άπό τόν έαυτό του, άλλά άπό τόν Θεό. Άλλά τί λές; τήν γυναίκα έκείνη η τό πρόσωπο χρειάζομαι στό σπίτι μου, διότι είναι πρόσωπα πιστά, φρόνιμα, προκομμένα καί μέ βοηθούν στίς άνάγκες μου. ’Άχ άδελφέ, προφάσεις είναι όλα αύτά, κάτω άπό τίς όποιες, σάν άπό κάτω σέ άπαλά χόρτα ζητείς νά κρύβης τό πάθος σάν όχιά. Πές μου, έάν τά πρόσωπα αύτά ήταν κλέφτες, δέν θά τά έδιωχνες άμέσως καί νά βρής άλλους δούλους νά σέ ύπηρετσΰν; άχ! καί τώρα πού είναι κλέφτες όχι τού σπιτιού σου, άλλά της ψυχής σου, άκόμη περιμένεις καί δέν τά διώχνεις μία ώρα νωρίτερα; Έσύ άποφάσισες νά μή ξαναπέσης πλέον στήν άμαρτία καί πώς δέν φεύγεις τά αιτία, πού εύκολα μπορούν νά σέ ρίξουν πάλι σέ αύτήν; Λοιπόν, έάν θέλης νά μένη ή άπόφασι σου σταθερή, πρέπει νά άποφεύγης τά αίτια, πού σέ παρακινούν νά κάνης πάλι τήν ίδια άμαρτία· διότι νά γνωρίζης καλά ότι, όσο έχεις φανερά στό σπίτι σου τήν πόρνη γυναίκα η τό παιδί, όχι μόνο δέν είναι δυνατό νά συγχωρηθής άπό κάποιον Πνευματικό, άλλά ούτε οί προσφορές σου είναι δεκτές στόν Θεό· βλέπε καί μετά τούς Κανόνες τού Αγίου Ίωάννου τού Νηστευτού, γιά νά βεβαιωθης. Έάν όμως δέν είναι στό δικό σου χέρι νά διώξης τά πρόσωπα αύτά ή τουλάχιστον νά άπομακρυνθης έσύ άπό αύτά, τότε τό λιγώτερο λιγώτερο χρεωστεϊς νά μή σταθης ποτέ μόνος σου μέ αύτά· μή ρίξης τά μάτια σου έπάνω τους, ούτε νά άφήσης τόν λογισμό σου νά γλυκαίνεται στήν θύμησί τους, νά παρακαλής τόν Θεό θερμότερα άπό τό πρώτο, γιά νά βοηθήση, καί άλλα παρόμοια νά χρησιμοποιής, γιά νά ξεκολλήσης τόν έρωτά τους άπό τήν καρδιά σου.

     206     ’Άς σου προξενήση φόβο, άδελφέ, στό νά άποφεύγης τά αίτια της άμαρτίας αύτό τό φοβερό παράδειγμα, πού άναφέρει ό Άγιος Μακάριος. "On σέ καιρό διωγμού, ένας εύσεβής Χριστιανός βρισκόμενος στά μαρτύρια, άφού κρεμάσθηκε άπό τούς τυράννους καί καταπληγώθηκε σέ όλο τό σώμα, ρίχθηκε στήν φυλακή καί έκεί τόν ύπηρετούσε μία μοναχή· άλλά έπειδή συνήθισε νά συναναστρέφεται μέ αύτήν, έπεσε μέ αύτήν σέ πορνεία έκεί μέσα στήν φυλακή. Ώ πτώμα ελεεινό καί άξιοδάκρυτο! Καί λοιπόν, έάν ούτε τό αίμα αύτού τού Μάρτυρα, πού χύθηκε γιά τόν Χριστό, ούτε οί πληγές, ούτε ή φυλακή, άλλά ούτε ή εύλάβεια της Μονάχης μπόρεσαν νά τούς βοηθήσουν νά μή πέσουν στήν άμαρτία, έπειδή δέν άπέφυγαν τήν αίτια· πώς ή δική σου άνδρεία η ή άπόφασις θά σέ βοηθήσουν νά μή πέσης, έάν δέν άποφύγης τά αίτια της άμαρτίας; Γι’ αύτό καί ό Απόστολος Παΰλος, μιλώντας γιά σαρκικές άμαρτίες, δέν είπε, στέκεσθε καί πολεμείτε, άλλά είπε επίτηδες· «Νά άποφεύγετε τήν πορνεία» (Α' Κορ. 6,18).

     207      Είπα νά εξομολογούνται συνεχώς καί οί σεβασμιώτατοι Πατριάρχες καί Αρχιερείς καί Πνευματικοί καί 'Ιερείς, γιά νά άνατρέψω τήν κάκιστη συνήθεια, πού επικρατεί σέ πολλούς τόπους νά μή έξομολογούνται αύτά τά ιερά πρόσωπα. Απορώ πράγματι άπό ποιά αιτία παρακινούμενοι τό κάνουν αύτό. Έάν μέν νομίζουν ότι αύτοί δέν άμαρτάνουν (άς μέ συγχωρήσουν), σφαλερός είναι αύτός ό λογισμός· έπειδή ό Θεολόγος ’Ιωάννης φωνάζει· «Έάν πούμε, ότι άμαρτία δέν έχουμε, τούς έαυτούς μας πλανώμε» (Α' Ίωάν. 1,8). Έάν σκέπτωνται, ότι έπειδή είναι Ιερωμένοι δέν είναι ύποχρεωμένοι νά έξομολογούνται συνεχώς, όπως καί οί λαϊκοί, καί αύτός ό λογισμός δέν είναι σωστός· έπειδή ό θείος ’Ιάκωβος, όταν είπε· «Έξομολογέΐσθε άλλήλοις τά παραπτώματα» (Ίακ. 5,16), δέν ξεχώρισε τούς ιερωμένους άπό τούς λαϊκούς, άλλά γενικά καί άπροσδιόριστα είπε νά έξομολογούνται καί ιερωμένοι καί λαϊκοί· διότι καί οί ιατροί, όταν άσθενήσουν, έχουν άνάγκη άλλων ιατρών, καί οί Προφήτες άλλων Προφητών, όταν άμαρτήσσυν, σύμφωνα μέ τόν θείο Χρυσόστομο, πού λέει· «Τότε πήγε πρός τόν Δαυίδ ό Νάθαν ό Προφήτης σέ Προφήτη πηγαίνει· πώς λοιπόν δέν θεραπεύει τόν έαυτό του, μολονότι καί ό Δαυίδ ήταν Προφήτης; άλλά όπως άκριβώς οί ιατροί, όταν άσθενούν, χρειάζονται άλλους ιατρούς, διότι ή άρρώστεια καταστρέφει τήν τέχνη, έτσι λοιπόν έγινε καί έδώ» (Έρμ. στόν ν' Ψαλ.). Έάν όμως ντρέπονται, άς μιμηθούν τόν Αρχιερέα Ποτάμωνα, πού έξωμολαγήθηκε όχι μπροστά σέ έναν Πνευματικό, άλλά σέ μιά ολόκληρη Σύνοδο. Εάν ένας Θεολόγος ’Ιωάννης έξωμολογέΐτο· «Έάν ομολογούμε τίς άμαρτίες μας, ό Θεός πού είναι άξιόπιστος καί δίκαιος, θά συγχωρήση τίς άμαρτίες μας» (Α' Ίωάν. 1,8)· οί ιερές αύτές κεφαλές, γιατί νά μή έξομολογούνται; Γι’ αύτό, άγιώτατοι Πατέρες, σάς προσκυνώ καί σάς παρακαλώ γιά τήν άγάπη τού Θεού νά έξομολογήσθε συνεχώς καί νά μή δείχνετε κακό παράδειγμα στούς λοακούς νά μήν έξομολογούνται καί αύτοί· άλλά, όπως γίνεστε όλων τών καλών τύπος καί παράδειγμα σέ αύτούς έτσι νά γίνεσθε καί καλό παράδειγμα της συχνής έξομολογήσεως· διότι καί ό Θεσσαλονίκης Συμεών (Κεφ. τξ') λέει, ότι καί οί Αρχιερείς καί Ιερείς πρέπει νά ιερουργούν καί νά μεταλαβαίνουν μέ προσοχή καί κατάνυξι καί έξομολόγησι.

     208     Τά λόγια τού Βασιλείου είναι τά έξης· «Νομίζω, ότι οί γενναίοι τού Θεού άθλητές, άφού άγωνίσθηκαν σέ όλη τους τήν ζωή άρκετά μέ τούς άόρατους έχθρούς, όταν ξεφύγουν όλες στίς διώξεις τους καί φθάσουν περίπου στό τέλος της ζωής τους, έρευνώνται άπό τόν άρχοντα τού αιώνα, ώστε νά συλληφθούν, έάν τυχόν έχουν άπό τούς άγώνες τραύματα η μερικούς σπίλους καί τύπους τής άμαρτίας. Έάν όμως βρεθούν άκτύπητοι καί άσπιλοι, ώς άκράτητοι όντες, ώς έλεύθεροι θά άναπαυθούν άπό τόν Χριστό».

    209    ’Έτσι διαβάζουμε στό Γεροντικό, ότι ένας ενάρετος γλύτωσε άπό τήν πορνεία, σκεπτόμενος τί θά γίνη μετά τόν θάνατο τό σώμα της πόρνης ή όποια στεκόταν μπροστά του καί με πορνικά λόγια καί σχήματα τόν παρακινούσε στήν άμαρτία.

     210     ’Έτσι διαβάζουμε στόν Εύεργετινό (σελ. 24) ότι πολλοί άπό τούς Πατέρες μελετώντας πάντοτε τόν θάνατο, δέν κυριεύονταν άπό τά πάθη, ούτε έπεφταν σέ άμαρτίες· γι’ αύτό καί ό Άββάς Εύάγριος λέει· «Μήν ξεχάσης τήν έξοδό σου καί δέν θά ύπάρξη άμαρτία στήν ψυχή σου»· καί ό Άββάς Ήσαΐας· «Έκείνος πού καθημερινά σκέπτεται καί λέει στόν έαυτό του τί έχω νά κάνω σήμερα στόν κόσμο, ποτέ δέν θά άμαρτήση στόν Θεό» (Εύεργετ. Σελ. 27 καί 28). Καί ό Κλήμης ό Στρωματεύς λέει «Ή Μνήμη τού θανάτου θά φυλάξη άμαρτίες»· καί ό Μέγας Βασίλειος· «Ή μνήμη τού θανάτου, σέ όποίον μετανοεί, είναι περισσότερο άπαραίτητη άπό τήν τροφή». Αξιομνημόνευτη είναι καί ή συνήθεια, πού είχε ό θείος Πατήρ ήμών Αθανάσιος ό Αθωνίτης στήν Μεγίστη Λαύρα του· Αύτός, γιά νά θυμούνται πάντοτε τόν θάνατο οί μαθητές του, είχε διωρισμένον επίτηδες έναν συνετό άδελφό νά πηγαίνη σέ όλα τά έργαστήρια καί διακονήματα τών Μοναχών, κατά τήν τεσσαρακοστή τήν γ' ώρα της ήμέρας, καί νά λέη καθημερινά τά έξής λόγια· «Αδελφοί καί Πατέρες, νά προσέχουμε τόν έαυτό μας, διότι πεθαίνουμε, πεθαίνουμε, πεθαίνουμε· άς θυμηθούμε άκόμη καί τήν αιώνια κόλασι». Καί οί άδελφοί άκούγοντας αύτά, άμέσως σηκώνονταν γιά προσευχή καί ψάλλοντας τό Τρισάγιο, πάλι κάθονταν (στίς Διατάξεις του).

     211     "Ετσι διαβάζουμε στόν παραπάνω άναφερθέντα Εύεργετινό, ότι πολλοί Πατέρες την κρίσι τού Θεού θυμούμενοι φυλάγονταν άπό τήν άμαρτία. Γ ι’ αύτό καί ό Εΰαγριος λέει· «Νά θυμάσαι πάντα τήν αιώνια κρίσι καί δέν θά άμαρτήσης ποτέ» (ό. π. Σελ. 28).

    212    ’Έτσι διαβάζουμε στόν βίο τού Αγίου Μαρτινιανού ότι, γιά τόν φόβο τού αιωνίου πυρός της κολάσεως λυτρώθηκε άπό τήν άμαρτία της πορνείας, μή μπορώντας νά ύποφέρη τό κάψιμο της αισθητής φωτιάς, πού ό ίδιος άναψε.

     213   Γι’ αύτό ένας σοφός καί εύλαβής Διδάσκαλος συνήθιζε πάντοτε νά λέη αύτό τό άξιομνημόνευτο άπόφθεγμα· «Παράδεισε, έμεϊς μπορούμε νά σέ άπολαύσσυμε, άλλά δέν μπορούμε νά σέ καταλάβουμε».

     214      Αύτό τό προφυλακτικό γι’ αύτόν τόν σκοπό σού τό παρουσιάζουμε άναλυτικά, αγαπητέ, γιά νά τό διαβάζης όχι μόνο υστέρα άπό τήν έξομολόγησι, άλλά καί πρίν άπό τήν έξομολόγησι, γιά νά συντριβής τήν καρδιά σου μέ αύτό, έπειδή είναι πολύ κατανυκτικό.

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: