Αρχοντιά, το μεγαλείο του Θεού

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ - ΑΡΧΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΤΙΜΟ

«Όπου υπάρχει αρχοντιά, υπάρχει το αθόρυβο, υπάρχει η αφάνεια,γι᾿ αυτό εκεί αναπαύεται ο Χριστός καί εκεί υπάρχει η ευλογία του Χριστού».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Αρχοντιά, το μεγαλείο του Θεού

Τί είναι αρχοντιά

– Γέροντα, τί να προσέξουμε περισσότερο την Μεγάλη Σαρακοστή;

– Την αρχοντιά, την πνευματική αρχοντιά.

– Γέροντα, η Μεγάλη Σαρακοστή δεν είναι περισσότερο περίοδος μετανοίας;

– Αρχοντιά-αρχοντιά, για να δικτυωθήτε με τον Χριστό, αλλιώς δεν γίνεται προκοπή. Αν ξέρατε τί δίνει η αρχοντιά, θα την κυνηγούσατε μέρα-νύχτα· ούτε θα κοιμόσασταν.  Αν  αναλύση  κανείς  την  πνευματική  αρχοντιά,  θα  δη  εκεί  μέσα κρυμμένο το μεγαλείο του Θεού!

– Γέροντα, τί είναι ακριβώς η αρχοντιά;

– Αρχοντιά πνευματική είναι η πνευματική ανωτερότητα, είναι η θυσία. Μια αρχοντική ψυχή έχει απαιτήσεις μόνον από τον εαυτό της και όχι από τους άλλους. Θυσιάζεται για τους άλλους, χωρίς να περιμένη ανταμοιβή. Ξεχνάει ό,τι δίνει και θυμάται ακόμη και το παραμικρό που της δίνεται. Έχει φιλότιμο, έχει ταπείνωση και απλότητα, έχει ανιδιοτέλεια, τιμιότητα..., όλα τα έχει. Έχει και την μεγαλύτερη χαρά και την πνευματική αγαλλίαση.

Η πνευματική αρχοντιά έχει Χάρη Θεού, είναι – πώς να το πώ; – μια θεϊκή

ιδιότητα. Όπου υπάρχει αρχοντιά, υπάρχει το αθόρυβο, υπάρ χει η αφάνεια, γι᾿ αυτό εκεί αναπαύεται ο Χριστός και εκεί υπάρχει η ευλογία του Χριστού.

Η πνευματική αρχοντιά είναι πνευματική δικαιοσύνη

– Γέροντα, η πνευματική αρχοντιά είναι ανώτερη από την πνευματική δικαιοσύνη;

–  Η  πνευματική  αρχοντιά  έχει  πνευματική  δικαιοσύνη  και  η  πνευματικη δικαιοσύνη έχει πνευματική αρχοντιά ή, καλύτερα, η αρχοντιά είναι πνευματική δικαιοσύνη. Γι᾿ αυτό, τον άνθρωπο που έχει πνευματική αρχοντιά, δεν τον πιάνει ο νόμος – «δικαίοις νόμος ου κείται»1. Ένας τέτοιος άνθρωπος προτιμάει να σκοτωθή παρά να σκοτώση.

– Γέροντα, όταν μου ζητούν να κάνω μια δουλειά, αμέσως σκέφτομαι ότι έχω και άλλες δουλειές να κάνω και αντιδρώ.

–  Αν  αποκτήση  κανείς  αρχοντιά,  όλα  αυτά  τα  ξεπερνάει.  Δεν  βάζει  την λογική, γιατί η αρχοντιά είναι έξω της λογικής. Εσείς πηγαίνετε να τακτοποιήσετε τα πράγματα με την ανθρώπινη λογική, με την κοσμική δικαιοσύνη. Που είναι η πνευματική δικαιοσύνη; Δεν έχω πει ότι, όσο πιο πνευματικός είναι ο άνθρωπος, τόσο λιγώτερα δικαιώματα έχει σ᾿ αυτήν την ζωή; ότι ο πνευματικός άνθρωπος μόνο δίνει και ποτέ δεν ζητάει να πάρη; ευρίσκει»2;

– Άλλο είναι εκείνο. Αλλά, και όταν ζητάη κανείς από τον Θεό κάτι για τον εαυτό  του,  το  οποίο  δεν  έχει  αγάπη  για  τους  άλλους,  πάλι  για  το  βόλεμά  του φροντίζει. Ενώ, όταν λ.χ. μια μάνα ζητάη από τον Θεό να γίνη καλά το παιδί της ή να έρθουν βολικά τα πράγματα στην οικογένειά της, αυτό δεν είναι για τον εαυτό της, αλλά για το καλό του σπιτιού. Νά, η Χαναναία που αναφέρει το Ευαγγέλιο3 δεν ζητούσε τίποτε για τον εαυτό της. Έτρεχε πίσω από τον Χριστό και Τον παρακαλούσε να βοηθήση την κόρη της που είχε δαιμόνιο. Πλησίασαν τότε οι Απόστολοι τον Χριστό και Του είπαν: «Κάνε αυτό που σού ζητάει, για να μην τρέχη από πίσω μας και φωνάζει». Αλλά Εκείνος τους απάντησε: «Ουκ απεστάλην ει μη εις τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ»4. Η Χαναναία όμως συνέχισε να ζητάη βοήθεια, οπότε ο Χριστός γύρισε και της είπε: «Ουκ έστι καλόν λαβείν τον άρτον των τέκνων και βαλείν τοις κυναρίοις»5. Κι εκείνη Του απάντησε: «Ναί, Κύριε, αλλά και τα σκυλάκια τρώνε από τα ψίχουλα που πέφτουν από τα τραπέζια των κυρίων τους». Και τότε ο Χριστός της είπε: «Για τον λόγο σου αυτόν η κόρη σου έγινε καλά»6. Είδατε τί πίστη είχε, τί ταπείνωση, τί αρχοντιά, τί ανωτερότητα! Αν είχε εγωισμό, θα έλεγε στον Χριστό: «Δεν το περίμενα από σένα να με κάνης και σκυλί! Έχασα πάσαν ιδέαν!» και θα έφευγε με αντίδραση! Θα είχε και αναπαυμένο τον λογισμό της ότι φέρθηκε πολύ σωστά, πολύ δίκαια. Μπορεί και να έλεγε: «Απορώ πώς τόσος κόσμος κάθεται και τον ακούει!»...

– Γέροντα, η πίστη της την βοήθησε;

– Η αρχοντιά της την βοήθησε και είχε τέτοια πίστη. Δεν είχε καθόλου ιδέα

για τον εαυτό της ούτε είχε καμμιά απαίτηση. Είχε και καλό λογισμό: «Αφού έτσι είπε ο Θεός για τον λαό του Ισραήλ, κάτι ξέρει. Εμείς ανήκουμε σε άλλο έθνος».

Πώς αποκτιέται η αρχοντιά

– Γέροντα, πώς θα αποκτήσω αρχοντιά;

–  Να  κινήσαι  ταπεινά,  με  καθαρό  φιλότιμο  και  πάντα να θυσιάζεσαι.  Να καλλιεργήσης  την  πνευματική  ευαισθησία.  Να  δέχεσαι  ήρεμα  την  ενόχληση  του άλλου και να χαίρεσαι που ενοχλείσαι και δεν ενοχλείς. Γιατί είναι μερικοί που δεν τους απασχολεί αν ενοχλούν· τους απασχολεί μόνο να μην τους ενοχλούν. Άλλοι δεν θέλουν ούτε αυτοί να ενοχλούν, αλλά ούτε και να τους ενοχλούν. Άλλοι πάλι λένε:

«Είμαι ευαίσθητος, δεν μπορώ ούτε μια κουβέντα να σηκώσω», αυτοί όμως στους άλλους λένε κουβέντες. Τί ευαισθησία είναι αυτή; Η λαμπικαρισμένη ευαισθησία έχει αρχοντιά.

– Αν κάποιος, Γέροντα, έχη ελαττώματα, αλλά αγωνίζεται να αποκτήση την αρχοντιά, θα βοηθηθή;

– Η αρχοντιά θα διώξη τα ελαττώματα.

– Γέροντα, η πνευματική ελευθερία είναι η απαλλαγή από τα πάθη;

– Η πνευματική ελευθερία είναι η αρχοντιά που λέω ότι πρέπει να έχετε. Και

για να έχη ο άνθρωπος αρχοντιά, πρέπει να μην υπάρχουν μέσα του κατώτερα πάθη, μικρότητες κ.λπ. Στις μικρότητες δεν βρίσκεται ο Θεός, γιατί ο Θεός είναι φύσει αγαθός.

– Για να αγαπήσω, Γέροντα, την κακοπάθεια, πάλι στην αρχοντιά πρέπει να δουλέψω;

– Άχ, ακόμη δεν έχετε καταλάβει τί θα πη αρχοντιά! Η αρχοντιά έχει και λεβεντιά μέσα, γιατί τότε δουλεύει η καρδιά. Για να καταλάβετε την αρχοντιά, σκεφθήτε τον Χριστό· τί κράτησε ο Χριστός για τον Εαυτό Του; Τίποτε. Όλα τα έδωσε. Θυσιάστηκε και όλο θυσιάζεται για όλους μας.Μας δίνει την αγάπη Του, μας παίρνει τις αμαρτίες μας. Εμείς, αντίθετα, θέλουμε να μαζεύουμε αγάπη. Σκεφθήτε ακόμη τί κάνουν και οι καλοί γονείς· θυσιάζονται συνέχεια για τα παιδιά τους, παρόλο που μπορεί να φάνε και κλωτσιές από τα παιδιά τους. Και να ξέρουν τί τους περιμένει, πάλι θυσιάζονται. Το ίδιο κάνουν και τα ζώα και τα πουλιά. Το χελιδόνι φροντίζει τα μικρά του, αλλά και τα χελιδονάκια, όταν μεγαλώσουν, θα φροντίσουν τα μικρά τους· έτσι τα δημιούργησε η αρχοντική αγάπη του Θεού.

Με την αρχοντιά ο άνθρωπος έχει επαφή με τον Θεό

– Πώς συγγενεύει, Γέροντα, ο άνθρωπος με τον Θεό;

– Όλη η βάση είναι να αποκτήση ο άνθρωπος την πνευματική αρχοντιά. Τότε

συγγενεύει με τον Θεό.

– Γέροντα, μπορεί μια αδελφή να κάνη στο κελλί της πνευματικά και ύστερα να μην έχη κουράγιο να βοηθήση σε μια κοινή εργασία;

– Τί πνευματικά7; εις βάρος των άλλων; Δηλαδή να κοπιάζη ο άλλος κι εγώ να κάνω πνευματικά; Μά αυτό δεν είναι πνευματικό, ιδίως για έναν νέο. Ο νέος πρέπει να κοιτάξη πώς να βοηθήση έναν ηλικιωμένο. Άντε τώρα, ο νέος να κάνη δήθεν πνευματικά και ένας γέρος να ζορίζεται να βγάλη πέρα την δουλειά! Έχει θυσία αυτό; Έχει αρχοντιά; Να μελετήσω, να κάνω πνευματικά και να αφήσω για τους άλλους τις δουλειές; Αυτά είναι κούφια πράγματα! Πολλές ψυχές δεν έχουν ακόμη συλλάβει το νόημα της πνευματικής ζωής. Την αλλοίωση την αρχοντική δεν την έχουν γευθή·

σκέφτονται τον εαυτό τους.Στην δυσκολία δίνει εξετάσεις ο άνθρωπος. Θυμάμαι, μια φορά στο Κοινόβιο8 μου είχαν πει να μείνω στο κελλί και να είμαι σε τελεία ακινησία, γιατί έβγαζα συνέχεια αίμα. Κάποια στιγμή βλέπω από το παράθυρο ένα γεροντάκι, τον πορτάρη, να παιδεύεται να σχίση με το τσεκούρι ένα κούτσουρο, για να το βάλη στο τζάκι. Αυτό το γεροντάκι είχε πρόβλημα με τα έντερα και είχε, το καημένο, συνέχεια αιμορραγίες· είχε τελείως εξαντληθή. Να σκεφθήτε κοιμόταν με τα παπούτσια, γιατί δεν είχε κουράγιο να τα λύνη και να τα δένη. Πετάγομαι, πιάνω το τσεκούρι, χτυπώ μιά-δυό το κούτσουρο, το σχίζω, και νά, μετά βγήκε το αίμα από το στόμα μου. Κατάλαβες; Ούτε καν σκέφθηκα την κατάστασή μου· δεν υπολόγισα καθόλου τον εαυτό μου.

Αρχοντιά  πνευματική!  Τίποτε  άλλο  δεν συγκινεί  τον  Θεό  όσο  η αρχοντιά! Είναι ο δέκτης της θείας Χάριτος. Πόσο απλά και εύκολα είναι τα πράγματα και πόσο δύσκολα τα κάνουμε! Σε όλα χρειάζεται αρχοντιά πνευματική. Άμα κανείς δεν το καταλάβη αυτό, μπορεί να κάνη τρεις αγρυπνίες την εβδομάδα, τρία τριήμερα τον μήνα, να προσεύχεται ώρες, να διατηρή και την σωματική του αγνότητα, αλλά όλα αυτά να είναι άχρηστα. Δεν λέω εγώ ότι δεν χρειάζεται να τα κάνη αυτά, αλλά να φροντίση να αποκτήση το κυριώτερο από όλα: την πνευματική αρχοντιά, που είναι η ψυχική αγνότητα. Να μην υπάρχη μέσα του ιδιοτέλεια, θέλημα, εγωισμός, ανθρωπαρέσκεια κ.λπ., για να αναπαύεται ο Θεός. Όταν δεν υπάρχουν αυτά, υπάρχει ψυχική αγνότητα και από εκεί και πέρα, και να μην προσεύχεται ο άνθρωπος, συγγενεύει με τον Θεό, είναι ενωμένος με τον Θεό.

Μόνο  με  την  αρχοντιά  έχει  ο  άνθρωπος  το  κουμπί  γυρισμένο  στην  ίδια συχνότητα με τον Θεό και έχει επαφή με τον Θεό, εργάζεται στην συχνότητα του Θεού· διαφορετικά το κουμπί είναι γυρισμένο σε άλλον σταθμό. Γι᾿ αυτό κοιτάξτε να αλλάξετε    κεραία...    Υπάρχουν    κεραίες    κάθετες    και    οριζόντιες.    Οι    κάθετες ...«κάθονται» στον εαυτό τους και δεν έχουν καλή επαφή, εύκολα χάνουν την επικοινωνία! Ενώ οι οριζόντιες κεραίες τεντώνονται, γι᾿ αυτό έχουν μεγάλη εμβέλεια και πιάνουν και τα ασθενικά κύματα. Θέλω να πω ότι αυτός που «κάθεται» στον εαυτό του, δεν έχει ελευθερωθή από τον εαυτό του, δεν έχει αρχοντιά, γι᾿ αυτό δεν έχει ούτε Χάρη Θεού ούτε θείο φωτισμό.

Ο άνθρωπος ή θα γίνη αρχοντόπουλο ή θα μείνη κακορρίζικος

– Γέροντα, ζηλεύω, μαλώνω και φέρομαι αδιάκριτα.

–  Σού  λείπει  η  πατερική,  η  πνευματική,  αρχοντιά,  και  επόμενο  είναι  να μαλώνης. Κοίταξε να αποκτήσης πνευματική αρχοντιά, για να αποκτήσης και διάκριση. Αλλά, για πές μου τί λογισμοί ανέβηκαν και κατέβηκαν, όταν δεν έστειλα και σ᾿ εσένα μικρή εικονίτσα όπως στις άλλες αδελφές και τί σκέφτηκες, όταν έλαβες την άλλη φορά την μεγαλύτερη; Κάνε και έναν πνευματικό λογαριασμό, να ρίξω κι εγώ μια ματιά καί, αν είναι σωστός, θα σού φτιάξω ένα ξυλόγλυπτο Άγιον Όρος και θα σού το στείλω από το Άγιον Όρος. Είχα ξεκινήσει να φτιάχνω ένα με τα μοναστήρια,   τις   πέτρες,   τα   δρομάκια,   τα   καλντερίμια...   Ήταν   περίπου   είκοσι εκατοστά, μισοέτοιμο, αλλά μου το πήραν κάποια παιδιά. Το ήθελαν για ευλογία και επέμεναν να τους το δώσω.

– Γέροντα, θα ήταν πολύ καλά παιδιά...

– Άμα ήταν πολύ καλά παιδιά, θα είχαν αρχοντιά και δεν θα το ζητούσαν με τέτοια απαίτηση! Τους είπα: «Να το τελειώσω· πώς να σάς το δώσω μισό;». Εκείνα επέμεναν: «Όχι, δώσ᾿ το μας έτσι! Τί να παιδευτής να το τελειώσης»! Κατάλαβες; Με διευκόλυναν! Τί κόσμος υπάρχει!... Να φαντασθήτε κάποιος μου ζήτησε το μάτι μου για ευλογία.

– Σοβαρά, Γέροντα;

–  Ναί,  σοβαρά!  Να  του  δώσω  το  μάτι  μου  για  ευλογία!  Ήταν  καμμιά τριανταριά χρονών, είχε χάσει το φως του και θα έκανε μια εγχείρηση. Τον είχαν φέρει στο Καλύβι. Τον λυπήθηκα, τον πόνεσα τόσο, που του είπα: «Κοίταξε, μη στενοχωριέσαι, αν τυχόν δεν πετύχη η επέμβαση, θα σού δώσω το δικό μου μάτι. Εμένα μου φθάνει το ένα, για να εξυπηρετούμαι». Ήρθε μετά από λίγο καιρό, χαρούμενος, γιατί πέτυχε η εγχείρηση και έβλεπε καλά και με τα δυο του μάτια και μου λέει: «Ήρθα, να μου δώσης το μάτι»! «Καλά, του λέω, αφού βλέπεις τώρα!». «Όχι, το θέλω για ευλογία», μου λέει. Πάλι τον πόνεσα, αλλά αυτήν την φορά τον πόνεσα που δεν είχε ίχνος αρχοντιάς! Άλλος πόνος αυτός...

– Γέροντα, πρόσεξα ότι, όταν κάνω κάτι που θα το εκτιμήσουν, το κάνω με περισσότερη όρεξη.

–  Ξέρεις τί  μου  θύμισες τώρα;  Ένα κακόμοιρο  κοριτσάκι,  την  Σπυριδούλα. Ένας σιδεράς το είχε βάλει να φυσάη με το φυσερό το καμίνι και του έλεγε συνέχεια:

«Φύσα-φύσα,  Σπυριδούλα,  και  θα  σού  πάρω  καινούργιο  φουστάνι».  Κι  εκείνο  τοφουκαριάρικο, επειδή του έταξε καινούργιο φουστάνι, ζοριζόταν· σήκωνε τα χεράκια του και φυσούσε με το φυσερό τα κάρβουνα! Κατάλαβες; Αν δεν αποκτήσης αρχοντιά, σαν την Σπυριδούλα θα είσαι. Ο άνθρωπος ή θα γίνη αρχοντόπουλο ή θα μείνη κακορρίζικος.

– Γέροντα, έχω τον λογισμό ότι δεν με βοηθάτε όσο τις άλλες αδελφές.

– Αν και σού έχω δώσει πολλά, και από μακριά και από κοντά, κάθε φορά που ερχόμουν από το Άγιον Όρος, φαίνεται δεν τα κράτησες· τα έχεις σπαταλήσει και τώρα είσαι σαν απογοητευμένη ζητιάνα που έχασε ό,τι μάζεψε. Τί να σε κάνω; Θα εύχωμαι σύντομα να γίνης πλούσια του Χριστού, για να φύγης από την καλύβα με τους τενεκέδες και να είσαι πλέον αρχοντοπούλα του Χριστού.

Πολύ με συγκινούν οι άνθρωποι που έχουν αρχοντιά. Όποιος έχει αρχοντιά, χωρίς να με ρωτήση – ούτε κι εγώ τον ρωτάω –, μπαίνει μόνος του μέσα μου και κοινοβιάζει στην καρδιά μου και τον μεταφέρω μαζί μου και τον χαίρομαι από κοντά, όσο μακριά κι αν βρίσκεται σωματικά.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 Βλ. Α´ Τιμ. 1, 9.

2 Ματθ. 7, 8· Λουκ. 11, 10.

3 Βλ. Ματθ. 15, 21-28· Μάρκ. 7, 24-30.

4 Ματθ. 15, 24.

5 Ματθ. 15, 26.

6 Βλ. Ματθ. 15, 27-28· Μάρκ. 7, 28-29.

 7   Πνευματικά: Η πνευματική εργασία που κάνει ο μοναχός στο κελλί του (ευχή με το κομποσχοίνι, μετάνοιες, πνευματική μελέτη κ.λπ.).

8 Ο Γέροντας μόνασε στην Ιερά Μονή Εσφιγμένου από το 1953 μέχρι το 1955.

 Εισαγωγή στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο απο το Βιβλίο :

ΛΟΓΟΙ Ε΄  ΠΑΘΗ ΚΑ ΑΡΕΤΕΣ

ΓΕΡΟΝΤΟΣ  ΠΑΪΣΙΟΥ  ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

© Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον Μοναζουσῶν

«Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος»

Η ηλεκτρονική επεξεργασία  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

 http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: