Ο βίος τής Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας
Διχογνωμίες περί του θανάτου της
'Όλες οί πληροφορίες σχετικά μέ τό θάνατο τής 'Αγίας συμφωνούν στό μαρτυρικό τρόπο μέ τόν όποιο πέθανε, δηλαδή μέ άποκεφαλισμό μέ ξίφος άπό τά χέρια τού πατέρα της. Υπάρχουν όμως διαφωνίες σχετικά μέ τόν τόπο θανάτου, όπως καί μέ τό έτος τού μαρτυρίου της. Μερικά συναξάρια,, όπως τό Ρωμαϊκό, άποδέχονται ότι ή 'Αγία μαρτύρησε στή Νικομήδεια τής Μικράς Ασίας κατά τό διωγμό τού Μαξίμου τού Α' τό 235 μ.Χ. Τό ίδιο φρονεί καί ό Βαρώνιος. Ό ιερός Δαμασκηνός σημειώνει οτι τό μαρτύριο συνέβη, όταν βασίλευε ό Μαξιμιανός, μεταξύ τού 286 καί 305 μ.Χ., στήν Ηλιούπολη. Αυτή είναι καί ή γνώμη τού Συμεών τού Μεταφραστοΰ. Ό Mombritius θεωρεί καί αυτός ότι τόπος μαρτυρίου τής 'Αγίας είναι ή Ηλιούπολη είτε τής Κοίλης Συρίας είτε τής Αίγύπτου καί υποστηρίζει οτι ή Αγία μαρτύρησε τό 306 μ.Χ. Μερικοί μάλιστα τολμούν νά διατυπώσουν τήν άποψη ότι ή 'Αγία μαρτύρησε στήν Τοσκάνη τής Κεντρικής ’Ιταλίας.
’Ισχυρότερες πάντως θεωρούνται οί δύο άπόψεις πού θεωρούν ώρ ετορ θανάτου τό 290 καί τό 306 μ.Χ. Είναι λογική πάντως αυτή ή σύγχυση στον καθορισμό τής χρονολογίας έξαιτίας τής εύκολης συγχύσεως των ονομάτων των αύτοκρατόρων. Τό 235 βασίλευε ό Μάξιμος ό Α', τό 290 ό Μαξιμια-νός καί τό 306 ό Μαξιμίνος ό Δάιας.
Στην 'Ηλιούπολη της Αίγύπτου ή τής Κοίλης Συρίας;
Στό έρώτημα αυτό ή απάντηση δέν είναι δεδομένη. Υπάρχουν όμως ένδείξεις πού μπορεί νά μάς οδηγήσουν σέ κάποιο συμπέρασμα: Γεγονότα όπως οτι μνημονεύεται τό δρος κοντά στήν πόλη, οτι ό ιερός Δαμασκηνός, Σύρος ο ίδιος, επλεξε τό Εγκώμιο τής Μάρτυρος, καί οτι ή Αγία Βαρβάρα άπολαμβάνει μεγάλες τιμές άπό τούς Σύρους ισχυροποιούν τήν άποψη οτι πρόκειται γιά τήν Ηλιούπολη τής Συρίας. Μάλιστα 6 Δαμασκηνός, πού εζησε τόν 8ο αί. μ.Χ., γράφει οτι μέχρι τήν έποχή του υπήρχε τό λουτρό τής ‘Αγίας, ένώ τό ίδιο αναφέρει καί ό Συμεών κατά τόν 10ο αί. 'Όλα αύτά τά στοιχεία μάς παρέχουν τή δυνατότητα νά μιλήσουμε πιό σίγουρα οτι ό τόπος διαμονής του Διόσκορου ήταν ή Ηλιούπολη πού βρισκόταν στή Συρία.
Ανάλογη πρός τό θαυμάσιο βίο καί τό τέλος τής 'Αγίας υπήρξε καί ή έμπνευση στούς ζωγράφους. Στήν αρχαιότερη τοιχογραφία τοΰ αγίου Βήματος στον προσκυνηματικό ναό τής 'Αγίας Βαρβάρας στόν ομώνυμο δήμο τής Αττικής, ή Μεγαλομάρτυς παριστάνεται μέ τά μαλλιά λυτά νά πέφτουν στούς ώμους, νά φέρει στό κεφάλι στέμμα καί στό δεξί χέρι νά κρατά Σταυρό. Τό αριστερό χέρι είναι δυσδιάκριτο έξαιτίας τής φθοράς του χρόνου. Ή εικόνα αυτή έχει ύψος περίπου ένα μέτρο καί σαράντα δύο έκατοστά.
Ή εικόνα πού βρέθηκε κατά τήν έκσκαφή τοΰ 'Αγίου Βήματος καί τήν οποία κατ’ εξοχήν άσπάζονται οί προσκυνητές, ή έπονομαζόμενη «εικόνα της Βέλλα» παριστάνει τήν 'Αγία μέ λυτά μαλλιά, μέ στέμμα στό κεφάλι, στό δεξί χέρι Σταυρό καί στό αριστερό δάφνη. Παρόλο πού ή έπιχρύσωση έ-μποδίζει τή μελέτη τής εικόνας, από τό πρόσωπο καί μόνο φαίνεται πώς πρόκειται γιά κειμήλιο πολυτίμητο.
Ό καλλιτέχνης πάντοτε αποδίδει στήν 'Αγία μεγαλομάρτυρα σπουδαία ομορφιά, αφήνει νά φαίνεται ή παρθενική σεμνότητα, απεικονίζει τό σθένος πού έδειξε ή 'Αγία κατά τίς μαρτυρικές στιγμές τοΰ βίου της καί του τέλους της καί παριστάνει τήν άκαταμάχητη αγάπη της πρός τό Σταυρό καί τόν Ίησοΰ Χριστό. ’Άλλοτε είκονίζει τήν Αγία νά φέρει στό αριστερό χέρι δάφνη, πού αποτελεί τό σύμβολο τής ολοκληρωτικής νίκης κατά τοΰ Δαίμονα, καί στά δεξιά τό Σταυρό. Άλλοτε νά κρατά στό δεξί χέρι 'Άγιο Πο-τήριο καί στό αριστερό χέρι δάφνη ή κρίνο, πού συμβολίζει τήν αγνότητα, τήν καθαρότητα καί τήν παρθενία τής μεγαλομάρτυρος, καί Σταυρό μαζί καί είλητάριο, πού συμβολίζει τήν προσευχή τής Αγίας καί τή δύναμη πού έπαιρνε πάντοτε στίς στιγμές τής αγωνίας. Άλλοτε παριστάνεται νά έχει τό δεξί χέρι μπροστά στό στήθος σέ στάση εύχαριστίας πρός τό Θεό καί αριστερά νά κρατά δάφνη. Γενικά Σταυρός, 'Άγιο Ποτήριο καί δάφνη είναι οί καλλιτεχνικές γραμμές τής εικονογραφίας πού απεικονίζονται σέ ποικίλους συνδυασμούς.
Ή χρήση τοΰ Σταυροΰ, πού πολλές φορές παριστάνεται νά φέρει περασμένο μέ αλυσίδα γύρω από τό λαιμό, έρμηνεύεται καί σέ σχέση μέ τό θαΰ-μα τής Αγίας στό λουτρό τοΰ πατέρα της στήν Ηλιούπολη. Τόσο ό Συμεών ό Μεταφραστής όσο καί ό Δαμασκηνός βεβαιώνουν οτι στίς ήμέρες τους ακόμη μαζί μέ τό λουτρό μπορούσε νά παρατηρήσει κανείς καί τό σημειο τοϋ Σταυροΰ πού άποτυπώθηκε πάνω στό μάρμαρο μετά τή χαρακτηριστική κίνηση τής μεγαλομάρτυρος.
Το "Αγιο Ποτήριο στά χέρια τής Μεγαλομάρτυρος παριστάνει άφ’ ένός την αγάπη πρός τό Χριστό, έφόσον μέσα στό "Αγιο Ποτήριο τίθεται τό Σώμα καί τό Αιμα τοϋ Χρίστου, αλλά έκφράζει αναμφίβολα καί υπαινιγμούς γιά τό αιμα τής ίδιας τής 'Αγίας, πού χύθηκε υπέρ τοϋ Χρίστου, καθώς τό "Αγιο Ποτήριο υπενθυμίζει τό Αιμα τοϋ Χριστοΰ πού χύθηκε υπέρ των άν-θρώπων.
Κάποτε άναπαρίσταται ή 'Αγία νά παίρνει δύναμη από τήν προσευχή στίς στιγμές τής φρικτής αγωνίας. ’Έτσι ή 'Αγία είκονίζεται νά υψώνει τό δεξί ή τό αριστερό χέρι γιά νά προσευχηθεί κρατώντας στό άλλο τίμιο Σταυρό ή δάφνη. "Οπως έντονα παραστατικά παρουσιάζεται καί ό συνδυασμός τής μεγαλομάρτυρος πού κρατά στό δεξί χέρι ξίφος σέ ανάμνηση τοϋ φρικτοΰ θανάτου πού ύπέστη ή μεγαλομάρτυς από τόν ίδιο τόν πατέρα της, στό αριστερό χέρι νά κρατά "Αγιο Ποτήριο, ένώ συγχρόνως έναγκαλίζεται τό Ιερό Ευαγγέλιο, τήν αλήθεια τοϋ όποιου κήρυξε ένώπιον τοϋ Μαρκιανοΰ καί τοϋ τύραννου πατέρα της, καί υπέρ τής αλήθειας αύτής έδωσε τή ζωή της. Τέλος πολλές φορές πάνω άπό τό "Αγιο Ποτήριο είκονίζεται αστέρι, συμβολισμός τοϋ Σωτήρος Χριστοΰ καί αποτελεί καί υπαινιγμό στούς λόγους τής 'Αγίας πού είπε κάποτε δτι ό Ίησοΰς φωτίζει κάθε άνθρωπο πού έρχεται στόν κόσμο.
Ή 'Αγία Βαρβάρα θεωρείται προστάτιδα κατά τής ασθένειας τής ευλογιάς. Παλαιότερα στή Ζάκυνθο, δταν υπήρχε έπιδημία τής νόσου, έκαναν λιτανείες καί προσκυνοΰσαν ιερό λείψανο τής 'Αγίας πού βρισκόταν εκεί.
Παλαιότερα οί γυναίκες έκαναν πίτα μέ αλεύρι, τήν έψηναν στό φοϋρνο καί έπειτα τήν περιέχεαν μέ μέλι. Τήν έβαζαν κατόπιν σ’ ενα τραπέζι καί τό τραπέζι τό έβαζαν σ’ ενα σταυροδρόμι. Έκεΐ πήγαινε ό ίερεύς καί έκανε παράκληση. Κατόπιν ή νοικοκυρά έκοβε τήν πίτα καί τή μοίραζε στόν κόσμο. Άπό τό μέλι τής πίτας έκαναν σταυρό στήν πόρτα τους. Καί στό Μπαϊντίρι τής Μικράς ’Ασίας παρασκεύαζαν τή «βαρβάρα» σέ τρίστρατο, δηλαδή έορτάσιμη πανσπερμία κολλύβων.
Κατά τίς λαϊκές δοξασίες, υπάρχει πνευματική σχέση μεταξύ των 'Αγίων Βαρβάρας, Σάββα καί Νικολάου. Κοινές δέ ονομασίες των εορτών τούτων
είναι τά λεγάμενα «Νιχολοβάρβαρα» καί «Αϊνικολαογιορτα». Επίσης, σέ άσματα καί παροιμίες, άναφερόμενα στή σφοδρότητα του ψύχους, τό πολύ κρύο, γίνεται λόγος περί των 'Αγίων τούτων.
Αγιά Βαρβάρα γέννησε και άι Σάββα τό ’δεχτή άις Νικόλας ετρεξε νά πάη νά τό βάφτιση.Αγιά Βαρβάρα ’έννησε χ’ η Στελιανη τό δέχτη κι άις Νικόλας τό ’κουσε καί πάει νά τό βάφτιση, δηλαδή τό χιόνι.
Επίσης, σέ πολλά μέρη, κατά τήν εορτή τής 'Αγίας Βαρβάρας, ο'ι γυναίκες «δεν σκουπίζουν γιά τά παιδιά».
Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο απο το Βιβλίο :
Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ
Η επεξεργασία, επιμέλεια και μορφοποίηση κειμένου και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο
© ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου