Η « Νέα θρησκευτική συνειδητότητα »

Ιερομόναχου Serapheim Rose
Η Ορθοδοξία και η θρησκεία τού μέλλοντος
5. Η « Νέα θρησκευτική συνειδητότητα »:

Το πνεύµα των ανατολικών λατρειών το 1970 Τα τρία είδη «χριστιανικού διαλογισµού» που περιγράφηκαν πιο πάνω είναι µόνο η αρχή· σε γενικές γραµµές, µπορεί να ειπωθεί ότι η επίδραση των ανατολικών θρησκευτικών ιδεών και πρακτικών πάνω στην κάποτε χριστιανική ∆ύση έφτασε σε καταπληκτικές διαστάσεις στη δεκαετία του 1970. Ειδικά στην Αµερική, που µόλις δυο δεκαετίες πριν ήταν ακόµα θρησκευτικά «επαρχιακή» (εκτός από µερικές µεγάλες πόλεις), µε πνευµατικό ορίζοντα κατά πολύ περιορισµένο στο Ρωµαιοκαθολικισµό και τον Προτεσταντισµό, παρατηρήθηκε ένας καταπληκτικός πολλαπλασιασµός ανατολικών (και ψευδοανατολικών) θρησκευτικών λατρειών και κινήσεων. Η ιστορία του πολλαπλασιασµού µπορεί να ανάγεται στην ανήσυχη απογοήτευση της µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο γενιάς, που πρωτοεκδηλώθηκε στη δεκαετία του 1950, στην άδεια διαµαρτυρία και την ηθική ελευθεριότητα της «γενιάς beat», της οποίας το ενδιαφέρον για τις ανατολικές θρησκείες ήταν αρχικά µάλλον ακαδηµαϊκό, και κυρίως ένα σηµείο δυσαρέσκειας από τον «Χριστιανισµό». 

Μετά ακολούθησε µια δεύτερη γενιά, αυτή των «hippies» της δεκαετίας του 1960, µε τη rock µουσική και τα ψυχεδελικά ναρκωτικά, και το ψάξιµο για «αυξηµένη συνειδητότητα» µε οποιοδήποτε κόστος· τώρα νέοι Αµερικανοί έπεφταν µε τα µούτρα, µε όλη τους την καρδιά, σε κινήµατα πολιτικής διαµαρτυρίας (κυρίως κατά του πολέµου του Βιετνάµ) από τη µια µεριά, και στην πυρετώδη εξάσκηση των ανατολικών θρησκειών από την άλλη. Ινδοί γκουρού, Θιβετιανοί λάµα, Ιάπωνες δάσκαλοι του Ζεν, και άλλοι Ανατολίτες «σοφοί» ήρθαν στη ∆ύση και βρήκαν µια στρατιά έτοιµων µαθητών που τους έκαναν επιτυχηµένους πέρα από τα όνειρα των δυτικοποιηµένων σουάµι των περασµένων γενεών· και νέοι άνθρωποι ταξίδευαν στις άκρες του κόσµου, ακόµα και στα ύψη των Ιµαλαΐων, για να βρουν τη σοφία του δασκάλου ή το ναρκωτικό που θα τους έφερνε την «ειρήνη» και την «ελευθερία» που έψαχναν. Τη δεκαετία του 1970 µια Τρίτη γενιά διαδέχτηκε τους χίππις.

Εξωτερικά πιο ήσυχη, µε λιγότερες διαδηλώσεις και γενικά λιγότερο επιδεικτική συµπεριφορά, αυτή η γενιά προχώρησε πιο βαθειά στις ανατολικές θρησκείες, των οποίων η επιρροή είχε τώρα γίνει πιο διεισδυτική από οποτεδήποτε πριν. Για πολλούς από αυτή τη γενιά η θρησκευτική «αναζήτηση» είχε τελειώσει: είχαν βρει µια ανατολική θρησκεία της αρεσκείας τους και ασχολούνταν τώρα σοβαρά µε την εξάσκησή της. Ένας αριθµός ανατολικών θρησκευτικών κινήσεων είχε ήδη γίνει «γηγενής» στη ∆ύση, ειδικά στην Αµερική: τώρα υπάρχουν βουδιστικά µοναστήρια αποτελούµενα εξ ολοκλήρου από ∆υτικούς προσήλυτους, και για πρώτη φορά εµφανίστηκαν Αµερικανοί κι άλλοι ∆υτικοί γκουρού και δάσκαλοι του Ζεν. Ας κοιτάξουµε λίγες µόνο εικόνες – περιγραφές πραγµατικών γεγονότων της αρχής και του µέσου της δεκαετίας του 1970, που εικονογραφούν την κυριαρχία των ανατολικών ιδεών και πρακτικών ανάµεσα σε πολλούς νέους Αµερικανούς (που είναι µόνο οι πρώτοι της νεολαίας όλου του κόσµου). Οι πρώτες δύο εικόνες δείχνουν µια πιο επιφανειακή ανάµειξη µε τις ανατολικές θρησκείες, και είναι ίσως µόνο ένα αποµεινάρι από τη γενιά του 1960· οι δύο τελευταίες αποκαλύπτουν τη βαθύτερη ανάµειξη, χαρακτηριστική της δεκαετίας του 1970. 1. Οι Hare Krishna στο San Francisco Σε µια οδό που συνορεύει µε το Golden Gate Park στη γειτονιά Haight-Ashbury του San Francisco έστεκε ο ναός της  συνείδησης του Krishna... Πάνω από την είσοδο του ναού βρίσκονταν τα ξύλινα γράµµατα «Hare Krishna», ύψους 7 εκατοστών. Τα µεγάλα µπροστινά παράθυρα ήταν καλυµµένα µε κουβέρτες, µε κόκκινα και πορτοκαλιά µοτίβα. «Οι ήχοι ψαλµωδίας και µουσικής γέµιζαν τους δρόµους. Μέσα βρίσκονταν δεκάδες ζωγραφιές µε φωτεινά χρώµατα στους τοίχους, παχειά κόκκινα χαλιά στο πάτωµα και µια θολούρα από καπνό στον αέρα. Αυτός ο καπνός ήταν θυµίαµα, ένα στοιχείο της τελετής που ήταν σε εξέλιξη. Οι άνθρωποι στο δωµάτιο έψελναν απαλά σανσκριτικά λόγια, που µόλις ακούγονταν. Το δωµάτιο ήταν σχεδόν γεµάτο, µε πενήντα περίπου ανθρώπους, που έµοιαζαν όλοι νέοι, να κάθονται στο πάτωµα. Μαζεµένοι µπροστά ήταν γύρω στα τριάντα άτοµα µε µακριές, φαρδιές ρόµπες πορτοκαλί και κροκί, µε άσπρη µπογιά στις µύτες τους. Πολλοί από τους άντρες είχαν ξυρίσει τα κεφάλια τους, εκτός από µια αλογοουρά. Οι γυναίκες µαζί τους είχαν επίσης λευκή µπογιά στη µύτη τους και µικρά κόκκινα σηµάδια στα µέτωπά τους. Τα άλλα νεαρά άτοµα στο δωµάτιο δεν έµοιαζαν διαφορετικά από άλλους κατοίκους της Haight-Ashbury, ντυµένοι µε κεφαλοµάντηλα, µακριά µαλλιά, γενειάδες, και µε µια συλλογή από δαχτυλίδια, κουδουνάκια, και χάντρες, και συµµετείχαν επίσης ενθουσιωδώς στην τελετή. ∆έκα περίπου άτοµα που κάθονταν στο πίσω µέρος έµοιαζαν επισκέπτες που έρχονταν πρώτη φορά».

 «Η ψαλµική τελετουργία (µάντρα) αυξήθηκε σε ρυθµό και σε ένταση. ∆υο κορίτσια µε µακριές κροκί ρόµπες χόρευαν τώρα µε την ψαλµωδία. Ο «πρωτοψάλτης» άρχισε να φωνάζει τώρα τα λόγια (της ψαλµωδίας στα Σανσκριτικά)... Ολόκληρη η οµάδα επαναλάµβανε τις λέξεις, και προσπαθούσε να κρατήσει το ρυθµό και τον τονισµό του ‘’πρωτοψάλτη’’. Πολλοί από τους συµµετέχοντες έπαιζαν µουσικά όργανα. Ο αρχηγός χτυπούσε ένα τουµπελέκι στο ρυθµό της ψαλµωδίας. Τα δυο κορίτσια που λικνίζονταν και χόρευαν έπαιζαν καστανιέτες. Ένας νέος φυσούσε ένα θαλασσινό κοχύλι· ένας άλλος χτυπούσε ένα ταµπουρίνο... στους τοίχους του ναού βρίσκονταν πάνω από µια δωδεκάδα ζωγραφιές µε σκηνές από τη ‘’Bhagavad Gita’’». Η µουσική και η ψαλµωδία έγινε πολύ δυνατή και γρήγορη. Το τύµπανο χτυπούσε ασταµάτητα. Πολλοί από τους λάτρεις άρχισαν να βγάζουν φωνές µε υψωµένα χέρια, µέσα στη γενική ψαλµωδία. Ο επικεφαλής γονάτισε µπροστά σε µια εικόνα του «πνευµατικού ηγέτη» της οµάδας, πάνω σ’ ένα µικρό βωµό κοντά στην πρόσοψη του δωµατίου. Η ψαλµωδία αποκορυφώθηκε σ’ ένα δυνατό κρεσέντο και το δωµάτιο έµεινε σιωπηλό. Οι ιερουργούντες γονάτισαν µε το κεφάλι στο πάτωµα καθώς ο επικεφαλής είπε µια σύντοµη προσευχή στα Σανσκριτικά. Μετά φώναξε πέντε φορές, «Κάθε δόξα στους συγκεντρωµένους λάτρεις», φράση που επανέλαβαν οι άλλοι προτού σηκωθούν. Αυτή είναι µια τυπική λατρευτική τελετή της κίνησης «Συνείδηση του Krishna», που ιδρύθηκε του 1966 στην Αµερική από έναν Ινδό πρώην επιχειρηµατία, τον A. Bhaktivedanta, µε σκοπό να φέρει την ινδουϊστική πειθαρχία της Bhakti Yoga στους αποπροσανατολισµένους, ερευνώντες νέους της ∆ύσης. Η παλιότερη φάση ενδιαφέροντος για τις ανατολικές θρησκείες (στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960) είχε δώσει έµφαση στη διανοητική αναζήτηση, χωρίς πολλή προσωπική ανάµειξη· αυτή η νεώτερη φάση απαιτεί συµµετοχή µε όλη την καρδιά. Μπάκτι γιόγκα σηµαίνει να ενώνεται κανείς µε τον «θεό» που έχει διαλέξει µε το να τον αγαπά και να τον λατρεύει, και κάποιος αλλάζει όλη τη ζωή του µε σκοπό να κάνει τη λατρεία κεντρική του απασχόληση. Μέσω των µη λογικών µέσων λατρείας (ψαλµωδία, µουσική, χορός, ευσέβεια) το µυαλό «διευρύνεται» και αποκτάται η «συνειδητότητα του Κρίσνα», η οποία – αν το κάνουν αρκετοί άνθρωποι – υποτίθεται ότι θα σταµατήσει τα προβλήµατα της διαταραγµένης εποχής µας και θα µας φέρει σε µια νέα εποχή ειρήνης, αγάπης και ενότητας.

Οι χτυπητές ρόµπες των «Κρίσνα» έγιναν ένα οικείο θέαµα στο San Francisco, ειδικά κατά την ετήσια γιορτή όπου το τεράστιο είδωλο του «θεού» τους µεταφέρεται µέσω του Golden Gate Park στον ωκεανό, συνοδευόµενο από όλα τα σύµβολα ινδουϊστικής ευσέβειας – µια τυπική σκηνή της παγανιστικής Ινδίας, αλλά κάτι νέο για την «χριστιανική» Αµερική. Από το San Francisco η κίνηση εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Αµερική και στη ∆υτική Ευρώπη· το 1974 υπήρχαν 54 ναοί του Κρίσνα σε όλο τον κόσµο, πολλοί από αυτούς κοντά σε κολλέγια και πανεπιστήµια (σχεδόν όλα τα µέλη της κίνησης είναι πολύ νεαρά). Ο πρόσφατος θάνατος του ιδρυτή της κίνησης έχει εγείρει ερωτήµατα για το µέλλον της· και πράγµατι τα µέλη της, παρ’ ότι πολύ ορατά, είναι µάλλον λίγα σε αριθµό. Ως «σηµείο των καιρών», πάντως, το νόηµα της κίνησης είναι φανερό, και θα έπρεπε να είναι πολύ ενοχλητικό στους Χριστιανούς: πολλοί νέοι άνθρωποι σήµερα ψάχνουν για ένα «θεό» να λατρέψουν, και δεν είναι υπερβολικό γι’ αυτούς να δεχτούν την πιο απροκάλυπτη µορφή ειδωλολατρίας. 2. Ο γκουρού Maharaj-ji στο Huston Astrodome Με το τέλος του 1973 ένας αριθµός ανατολιτών γκουρού της νεώτερης σχολής, οδηγηµένοι από τον Maharishi µε τον «Υπερβατικό ∆ιαλογισµό» του, είχαν έρθει στη ∆ύση και συγκέντρωσαν µερικούς οπαδούς, µόνο για να χαθούν από τα βλέµµατα του κοινού µετά από µια σύντοµη κυριαρχία στην πρώτη σειρά της δηµοσιότητας. Ο γκουρού Maharaj-ji ήταν ο πιο θεαµατικός, και, µπορεί να πει κανείς, ο πιο εξοργιστικός από αυτούς τους γκουρού. ∆εκαπεντάχρονος είχε ήδη αναγορευθεί «θεός», η οικογένειά του (µητέρα και τρία αδέλφια) ήταν η «αγία οικογένεια», και η οργάνωσή του (η «Αποστολή του Θείου Φωτός») είχε κοινόβια σε όλη την Αµερική. Οι 80.000 οπαδοί του («premis»), όπως και οι οπαδοί του Κρίσνα, έπρεπε να εγκαταλείψουν τις κοσµικές απολαύσεις και να διαλογίζονται µε σκοπό να αποκτήσουν µια «διευρυµένη» συνειδητότητα η οποία τους έκανε τέλεια ειρηνικούς, ευτυχισµένους και «ευδαίµονες», µια κατάσταση του νου στην οποία το καθετί φαίνεται όµορφο και τέλειο έτσι απλά όπως είναι. Σε µια ειδική µύηση κατά την οποία «λαµβάνουν τη γνώση», παρουσιάζεται στους µαθητές ένα µεγάλο φως και τρία µικρότερα σηµεία µέσα τους, στα οποία αργότερα ήταν ικανοί να διαλογιστούν µόνοι τους (The New Religious Consciousness, «Η νέα θρησκευτική συνειδητότητα», σελ. 54). Επιπροσθέτως µε αυτή τη «γνώση», οι µαθητές είναι ενωµένοι στην πίστη ότι ο Maharaj-ji είναι ο «Κύριος του Σύµπαντος» που έχει έρθει για να εγκαινιάσει µια νέα εποχή ειρήνης για την ανθρωπότητα. Η «Αποστολή του Θείου Φωτός» νοίκιασε για τρεις µέρες το Νοέµβριο του 1973 το Astrodome του Huston, (ένα τεράστιο γήπεδο, καλυµµένο ολόκληρο από ένα θόλο) µε σκοπό να παρουσιάσει εντυπωσιακά «το ιερότερο και πιο βαρυσήµαντο γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητας». «Πρέµις» από όλο τον κόσµο επρόκειτο να συγκεντρωθούν για να λατρέψουν το «θεό» τους και ν’ αρχίσουν τον προσηλυτισµό της Αµερικής (δια των µέσων µαζικής ενηµέρωσης, αντιπρόσωποι των οποίων προσκλήθηκαν µε φροντίδα) στην ίδια λατρεία, αρχίζοντας έτσι τη νέα εποχή της ανθρωπότητας. Το γεγονός είχε τον ταιριαστό τίτλο «Millennium ‘73».

Τυπικός των πεπεισµένων µαθητών του Maharaj-ji ήταν ο Rennie Davis, αριστερός διαδηλωτής της δεκαετίας του 1960 κι ένας από τους «επτά του Σικάγο» που κατηγορήθηκαν για υποκίνηση βίαιων διαδηλώσεων στην Εθνική ∆ηµοκρατική ∆ιάσκεψη του 1968. Πέρασε το καλοκαίρι του 1973 δίνοντας συνεντεύξεις τύπου και οµιλίες σε όποιον άκουγε, λέγοντας στην Αµερική: «Αυτός είναι το µεγαλύτερο γεγονός της Ιστορίας κι εµείς κοιµόµαστε... µου ‘ρχεται να φωνάξω στους δρόµους. Αν ξέραµε ποιος ήταν, θα σερνόµασταν πάνω στην Αµερική µε χέρια και µε πόδια για να αναπαύσουµε το κεφάλι µας στα πόδια του». (Robert Greenfield, The Spiritual Supermarket, «Η πνευµατική Υπεραγορά», Saturday Review Press, New York, 1975, σελ. 54). Πραγµατικά η λατρεία του Maharaj-ji εκφράζεται µε πλήρη προσκύνηση µπροστά του, µε το κεφάλι στο έδαφος, µαζί µε µια σανσκριτική φράση λατρείας. Ένα τροµερό χειροκρότηµα χαιρέτισε την εµφάνισή του στο «Millennium ’73», κι αυτός κάθισε πάνω σ’ ένα ψηλό θρόνο, στεφανωµένο µ’ ένα τεράστιο χρυσό «στέµµα του Κρίσνα», καθώς στον πίνακα βαθµολογίας του Astrodome άστραφτε η λέξη «Θ-ε-ό-ς». Νεαροί Αµερικανοί «πρέµις» έκλαιγαν από χαρά, άλλοι χόρευαν πάνω στη σκηνή, η ορχήστρα έπαιζε τον «Κύριο του Σύµπαντος» - διασκευή από ένα παλιό προτεσταντικό ύµνο («Η πνευµατική Υπεραγορά», σελ. 80, 94). Ας το πούµε ξανά – όλα αυτά στη «χριστιανική» Αµερική. Αυτό είναι ήδη κάτι πέρα από την απλή λατρεία ειδωλολατρικών «θεών». Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τέτοια λατρεία ζωντανού ανθρώπου θα ήταν αδιανόητη σε οποιαδήποτε «χριστιανική» χώρα· τώρα έχει γίνει ένα συνηθισµένο πράγµα για πολλές χιλιάδες θρησκευτικών «αναζητητών» στη ∆ύση. Εδώ έχουµε ήδη µια «πρώτη προβολή» της λατρείας του Αντιχρίστου στο τέλος του καιρού – εκείνου που θα καθήσει στο θρόνο του Θεού, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως θεό (Θεσ. Β’, 2:4). Το «Millennium ‘73» φαίνεται πως ήταν το απόγειο της επιρροής του Maharaj-ji. Μόνο 15.000 οπαδοί το παρακολούθησαν (πολύ λιγότεροι από το αναµενόµενο), και δεν υπήρχαν «θαύµατα» ή ειδικά σηµεία που να δείχνουν ότι πραγµατικά είχε αρχίσει µια «νέα εποχή». Μια κίνηση τόσο εξαρτηµένη από τη δηµοσιότητα των ΜΜΕ και τόσο δεµένη µε τις δηµοφιλείς προτιµήσεις µιας συγκεκριµένης γενιάς (η µουσική στο «Millennium ‘73» αποτελείτο κυρίως από τα δηµοφιλή τραγούδια της «αντικουλτούρας» της δεκαετίας του 1960) µπορεί να αναµένεται να βγει εκτός µόδας µάλλον γρήγορα· και ο πρόσφατος γάµος του Maharaj-ji µε τη γραµµατέα του αδυνάτισε περαιτέρω τη δηµοτικότητά του ως «θεού». Άλλες από τις «πνευµατικές» κινήσεις της εποχής µας µοιάζουν να είναι λιγότερο υποκείµενες στα καπρίτσια της λαϊκής µόδας, και πιο ενδεικτικές του βάθους της επιρροής που έχουν αποκτήσει οι ανατολικές θρησκείες τώρα στη ∆ύση. 3. Ταντρική γιόγκα στα βουνά του Νέου Μεξικού Την εποχή του θερινού ηλιοστασίου τον Ιούνιο του 1973, χίλιοι νεαροί Αµερικανοί (οι περισσότεροι από 20 έως 25 χρόνων) συγκεντρώθηκαν για δέκα µέρες πνευµατικών ασκήσεων σ’ ένα χλοερό λιβάδι στο ύψωµα των 7.500 ποδιών στα βουνά Jemez του βόρειου Νέου Μεξικού. Σηκώνονταν καθηµερινά στις 4.00 το πρωί, και συγκεντρώνονταν πριν την ανατολή του ήλιου (τυλιγµένοι σε κουβέρτες για την πρωινή δροσιά) για να καθήσουν στο έδαφος σε σειρές, µπροστά σε µια υπαίθρια εξέδρα. Μαζί αρχίζουν τη µέρα µε ένα µάντρα στα Punjabi (µια σανσκριτική γλώσσα) µε σκοπό να «συντονιστούν» µε τις πνευµατικές πρακτικές που πρόκειται να ακολουθήσουν. Πρώτα είναι οι πολλές ώρες kundalini yoga – µια σειρά επίπονων κοπιαστικών ασκήσεων, ψαλµωδίας και διαλογισµού, µε στόχο την απόκτηση συνειδητού ελέγχου των λειτουργιών του σώµατος και του µυαλού και την προετοιµασία κάποιου για «συνειδητοποίηση του Θεού». Μετά είναι η τελετή της έπαρσης των δύο σηµαιών: της αµερικανικής και αυτής του «υδροχοϊκού έθνους» - αυτό το «έθνος» είναι οι ειρηνικοί άνθρωποι της «υδροχοϊκής εποχής» ή χιλιετηρίδας, για την οποία προετοιµάζεται αυτή η λατρεία. Η έπαρση σηµαιών συνοδεύεται από το τραγούδισµα του «ο Θεός να ευλογεί την Αµερική» και µια προσευχή για το αµερικανικό έθνος

 Μετά από ένα χορτοφαγικό γεύµα (τυπικό σε όλες σχεδόν τις νέες λατρείες) και διαλέξεις σε πνευµατικά και πρακτικά θέµατα, όλοι προετοιµάζονται για µια µεγάλη περίοδο εξάσκησης tantra yoga. Μέχρι τώρα δεν είχαν ακουστεί πολλά για την ταντρική γιόγκα στη ∆ύση, και δεν την εξασκούσε σχεδόν κανείς. Όλες οι αυθεντίες συµφωνούν ότι είναι µια εξαιρετικά επικίνδυνη άσκηση, που εκτελείται πάντα από αρσενικό και θηλυκό µαζί, κι επικαλείται µια πολύ ισχυρή ψυχική ενέργεια, που απαιτεί στενή επιτήρηση και έλεγχο. Υποτίθεται ότι µόνο ένας διδάσκαλος της ταντρικής γιόγκα ζει στη γη σε κάθε εποχή· οι ασκήσεις κατά το «ηλιοστάσιο» στο Νέο Μεξικό καθοδηγούνταν από τον «µεγάλο ταντριστή» των ηµερών µας, τον γιόγκι Bhajan. Όλοι, ντυµένοι πανοµοιότυπα στα λευκά, κάθονται κάτω σε µακριές, ευθείες γραµµές, οι άντρες απέναντι στις γυναίκες, δεµένοι ώµο µε ώµο κατά µήκος της γραµµής και πλάτη µε πλάτη µε την επόµενη γραµµή. Περίπου πέντε διπλές γραµµές, µήκους 75 ποδιών η καθεµιά, εκτείνονται από την εξέδρα· οι βοηθοί εξασφαλίζουν ότι οι γραµµές είναι εντελώς ίσιες, για να επιβεβαιώσουν την κατάλληλη «ροή» του γιογκικού «µαγνητικού πεδίου». Αρχίζει το ψάλσιµο των µάντρα, µε ειδικές ψαλµωδίες που επικαλούνται ένα πεθαµένο γκουρού, ο οποίος είναι ο «ειδικός προστάτης» του γιόγκι Bhajan. Ο ίδιος ο γιόγκι, ένας εντυπωσιακός άντρας – µε ύψος 1.93, µε µεγάλη µαύρη γενειάδα, ντυµένος µε άσπρη ρόµπα και τουρµπάνι – εµφανίζεται και µιλά για το όνειρό του για «ένα νέο, όµορφο, δηµιουργικό έθνος» της Αµερικής, που µπορεί να οικοδοµηθεί µε την πνευµατική προετοιµασία των ανθρώπων σήµερα· οι ταντρικές ασκήσεις, που είναι βασικές σ’ αυτή την προετοιµασία, µεταµορφώνουν τους ανθρώπους από τη συνηθισµένη «ατοµική συνειδητότητα» σε «οµαδική συνειδητότητα», και τελικά σε «συµπαντική συνειδητότητα». Οι ασκήσεις αρχίζουν. Είναι εξαιρετικά δύσκολες, περιλαµβάνουν ισχυρή φυσική προσπάθεια και πόνο κι επικαλούνται έντονα συναισθήµατα φόβου, θυµού, αγάπης κτλ. Όλοι πρέπει να κάνουν ακριβώς το ίδιο ταυτοχρόνως· δύσκολες στάσεις διατηρούνται χωρίς συναίσθηµα για πολλή ώρα· περίπλοκα µάντρα και ασκήσεις πρέπει να εκτελούνται από τον καθένα σε απόλυτο συγχρονισµό µε τον σύντροφό του, και µε όλους της ίδιας σειράς· κάθε ξεχωριστή άσκηση µπορεί να πάρει από τριανταένα ως εξηνταένα λεπτά. Η ατοµική συνειδητότητα εξαφανίζεται στη σύντονη οµαδική δραστηριότητα, και ισχυρά επακόλουθα γίνονται αισθητά – φυσική εξάντληση και µερικές φορές προσωρινή παράλυση, συναισθηµατική εξάντληση ή έκσταση. Επιπλέον, αφού σε κανέναν στο «Ηλιοστάσιο» δεν επιτρέπεται να συζητά µε κανέναν άλλον, δεν υπάρχει ευκαιρία να έχει λογική επίγνωση της εµπειρίας µε το να τη µοιραστεί µε άλλους· ο στόχος είναι να επέλθει µια ριζική αλλαγή στον άνθρωπο. Ακολουθούν απογευµατινά τµήµατα σε θέµατα όπως ανατολικές τέχνες αυτοάµυνας, πρακτική ιατρικά και διατροφή, και λειτουργία ενός κοινοβίου. Υπάρχει βραδινό τµήµα «πνευµατικού τραγουδιού» (µετά από ένα ακόµα χορτοφαγικού γεύµα): σανσκριτικά µάντρα τραγουδιούνται µε µοντέρνα φολκ και ροκ µουσική, «ροκ φεστιβάλ» και χαρούµενη λατρεία» σε µια ξένη γλώσσα ενώνονται µαζί – µέρος της προσπάθειας του γιόγκι Bhajan να κάνει τη θρησκεία του «ιθαγενή αµερικανική» («Η νέα θρησκευτική συνειδητότητα», σελ. 8-18). Η θρησκεία που περιγράφεται παραπάνω είναι µια µοντέρνα προσαρµογή της θρησκείας Sikh της Βόρειας Ινδίας, ενωµένη µε διάφορες πρακτικές γιόγκα. Η οργάνωση που λέγεται

«3ΗΟ» (Υγιής- Ευτυχισµένη-Αγία Οργάνωση), ιδρύθηκε το 1969 στο Los Angeles από το γιόγκι Bhajan,που αρχικά ήρθε στην Αµερική για να πάρει για να πάρει µια θέση δασκάλου και απροσχεδίαστα έγινε θρησκευτικός ηγέτης, όταν ανακάλυψε ότι α µαθήµατα γιόγκα που παρέδιδε είλκυαν τους χίππις της νότιας California. Συνδυάζοντας την «πνευµατική» έρευνα των χίππις µε τη δική του γνώση των ινδικών θρησκειών, διαµόρφωσε µια «αµερικανική» θρησκεία που διαφέρει από τις περισσότερες ανατολικές θρησκείες, µε την έµφαση που δίνει στην εγκόσµια, πρακτική ζωή (όπως οι Σιχ στην Ινδία, που είναι κυρίως µια εµπορική τάξη) · ο γάµος και µια σταθερή οικογενειακή ζωή, υπεύθυνη εργασία και κοινωνική υπηρεσία απαιτούνται από όλα τα µέλη. Από την ίδρυσή της το 1969, η «3ΗΟ» έχει επεκταθεί σε πάνω από 100 ashram (κοινότητες που χρησιµεύουν ως χώροι συγκέντρωσης για συµµετέχοντες που δεν κατοικούν εκεί) σε αµερικανικές πόλεις, καθώς επίσης και σε λίγα άσραµ στην Ευρώπη και την Ιαπωνία. Παρ’ ότι εξωτερικά είναι πολύ διαφορετική από τις άλλες νέες ανατολικές λατρείες (τα πλήρη µέλη της λατρείας γίνονται επισήµως Σιχ και µετά φορούν το χαρακτηριστικό τουρµπάνι και τη λευκή ενδυµασία των Σιχ), η «3ΗΟ» είναι ένα µαζί τους στην ελκυστικότητα προς τους πρώην χίππις, στην διαµόρφωση µιας «διευρυµένης (ή «συµπαντικής» ή «υπερβατικής») συνειδητότητας ως κεντρικό σκοπό, και στη θεώρηση του εαυτού της ως µιας πνευµατικής «αφρόκρεµας» που θα φέρει µια νέα χιλιετή εποχή (την οποία οι περισσότερες οµάδες βλέπουν µε αστρολογικούς όρους ως την «εποχή του Υδροχόου». Παρ’ ότι λατρεία υπέρµαχος µιας σχετικά κανονικής ζωής στην κοινωνία, η «3ΗΟ» δεν παύει να είναι «σηµείο των καιρών» όσο και οι ινδουϊστικές λατρείες που προωθούν µια φανερή φυγή από την πραγµατικότητα· προετοιµάζει µια «υγιή, ευτυχισµένη και άγια» Αµερική χωρίς καµµιά απολύτως µνεία στον Χριστό. Όταν πεπεισµένοι και «ευτυχισµένοι» Αµερικανοί µιλούν ήρεµα για το Θεό και τα θρησκευτικά τους καθήκοντα χωρίς αναφορά στο Χριστό, δεν µπορεί κανείς  να αµφιβάλλει ότι η «µεταχριστιανική» εποχή έχει έρθει στα σοβαρά,

 4. Εκπαίδευση Ζεν στη Βόρεια California Στα δασώδη βουνά της Βόρειας California, στη σκιά του πελώριου όρους Shasta – ενός βουνού «ιερού» για τους αρχικούς Ινδιάνους κατοίκους, και από καιρό κέντρο αποκρυφιστικών δραστηριοτήτων και εγκαταστάσεων, που τώρα είναι σε ακµή για άλλη µια φορά – βρίσκεται από το 1970 ένα µοναστήρι Βουδισµού Ζεν. Πολύ πριν το 1970 υπήρχαν ναοί Ζεν στις µεγαλύτερες πόλεις της ∆υτικής ακτής, όπου είχαν εγκατασταθεί Ιάπωνες, και είχαν γίνει προσπάθειες να ιδρυθούν Ζεν µοναστήρια στην California· αλλά το «Αββαείο Σάστα», όπως λέγεται, είναι το πιο επιτυχηµένο αµερικανικό µοναστήρι. (Στο Ζεν Βουδισµό ένα «µοναστήρι» είναι πρωταρχικά µια σχολή εκπαίδευσης για ιερείς Ζεν, άντρες και γυναίκες εξ ίσου). Στο Αββαείο Σάστα η ατµόσφαιρα είναι πολύ µεθοδική κι επαγγελµατική. Οι επισκέπτες (στους οποίους επιτρέπεται ξενάγηση µε οδηγό σε περιορισµένο χρόνο, αλλά δεν µπορούν να έχουν φιλικές σχέσεις µε τους κατοίκους) βλέπουν τους µοναχούς ή τους εκπαιδευόµενους µε παραδοσιακές µαύρες ρόµπες και ξυρισµένα κεφάλια· όλοι φαίνονται να ξέρουν ακριβώς τι κάνουν, και µια καθαρή αίσθηση σοβαρότητας και αφιέρωσης είναι παρούσα. Η ίδια η εκπαίδευση είναι ένα αυστηρό πενταετές (ή µεγαλύτερης διάρκειας) πρόγραµµα που επιτρέπει στους αποφοίτους να γίνονται «ιερείς» και δάσκαλοι του Ζεν και να διεξάγουν βουδιστικές τελετουργίες.

Όπως στις κοσµικές σχολές, οι εκπαιδευόµενοι πληρώνουν δίδακτρα για το δωµάτιο και το φαγητό τους, (175 δολλάρια το µήνα – ήδη ένας τρόπος για να ξεκαθαρίζονται οι µη σοβαροί υποψήφιοι!) αλλά η ίδια η ζωή είναι µάλλον ζωή µοναχών, παρά ζωή µαθητών. Αυστηροί κανόνες κυβερνούν την ενδυµασία και τη συµπεριφορά, τα χορτοφαγικά γεύµατα τρώγονται κοινώς µε σιωπή, δεν επιτρέπονται επισκέπτες ή ελαφρές συζητήσεις· η ζωή επικεντρώνεται στην αίθουσα διαλογισµού, όπου οι εκπαιδευόµενοι τρώνε και κοιµούνται, καθώς και διαλογίζονται, και δεν επιτρέπονται µη ζενιστικές θρησκευτικές πρακτικές. Η ζωή είναι πολύ ζωηρή και συγκεντρωµένη, και κάθε συµβάν της καθηµερινής ζωής (ακόµα και το πλύσιµο και η τουαλέτα) έχει τη βουδιστική του προσευχή, η οποία απαγγέλεται σιωπηλά. Παρ’ ότι η ηγουµένη ανήκει σε µια «ανανεωτική» σέχτα Soto Zen – για να δίνει έµφαση στην ανεξαρτησία της από την Ιαπωνία και την προσαρµογή της στις αµερικανικές συνθήκες ζωής – οι τελετές και οι ακολουθίες γίνονται κατά την ιαπωνική παράδοση Ζεν. Υπάρχει η τελετή όπου γίνεσαι Βουδιστής, τελετές των ισηµεριών που γιορτάζουν την «µεταµόρφωση του ατόµου», η τελετουργία του «ταΐσµατος των πεινασµένων φαντασµάτων» (ενθύµηση των νεκρών), η τελετή της «ηµέρας του ιδρυτή» όπου εκφράζεται ευγνωµοσύνη στους διαβιβαστές του Ζεν µέχρι την τωρινή διδάσκαλο, η γιορτή της φώτισης του Βούδα, και άλλες. Τιµές αποδίδονται µε το γονάτισµα µπροστά σε εικόνες του Βούδα, αλλά η πρωταρχική έµφαση της διδασκαλίας είναι στη «φύση του Βούδα» µέσα σε κάποιον. Ο ∆ιδάσκαλος του Ζεν στο Αββαείο Σάστα είναι ∆υτικός και γυναίκα (η βουδιστική πρακτική το επιτρέπει αυτό): η Jiyu Kennett, µια Αγγλίδα γεννηµένη από Βουδιστές γονείς το 1924, η οποία έλαβε βουδιστική εκπαίδευση διάφορων παραδόσεων στην Άπω Ανατολή και «χειροτονία» σε ένα Ζεν µοναστήρι της σχολής Σότο στην Ιαπωνία. Ήρθε στην Αµερική το 1969 και ίδρυσε το µοναστήρι τον επόµενο χρόνο µε λίγους νεαρούς οπαδούς· από τότε η κοινότητα έχει αυξηθεί γρήγορα, ελκύοντας κυρίως νέους άντρες (και γυναίκες) στα είκοσί τους. Ο λόγος για την επιτυχία αυτού του µοναστηριού – πέρα από τη φυσική έλξη του Ζεν σε µια γενιά µπουχτισµένη από τον ορθολογισµό και τη σκέτη εξωτερική µάθηση – φαίνεται να βρίσκεται στο µυστηριακό περιεχόµενο της «αυθεντικής µεταβίβασης» της Ζεν εµπειρίας και παράδοσης, που παρέχει η «Ηγουµένη» µέσω της εκπαίδευσης και του διπλώµατός της από την ΙΑπωνία· οι προσωπικές της ιδιότητες ως αλλοδαπής και γεννηµένης Βουδίστριας που είναι ακόµα σε στενή επαφή µε το σύγχρονο νου (µε µια πολύ «αµερικάνικη» πρακτικότητα) µοιάζουν να επισφραγίζουν την επιρροή της στη γενιά των νεαρών Αµερικανών προσήλυτων Βουδιστών.

Ο σκοπός της εκπαίδευσης Ζεν στο Αββαείο Σάστα είναι να γεµίσει όλη τη ζωή µε «καθαρό Ζεν». Ο καθηµερινός διαλογισµός (µερικές φορές για οκτώ ή δέκα ώρες την ηµέρα) είναι το κέντρο µιας συγκεντρωµένης, έντονης θρησκευτικής ζωής που οδηγεί, υποθετικά, σε «ειρήνη και αρµονία σώµατος και νου, η οποία διαρκεί». Έµφαση δίνεται στην «πνευµατική ανάπτυξη» και οι εκδόσεις του Αββαείου – µια διµηνιαία εφηµερίδα και πολλά βιβλία από την ηγουµένη – αποκαλύπτουν ένα υψηλό βαθµό γνώσης της πνευµατικής υποκρισίας και απάτης. Το Αββαείο αντιτίθεται στην υιοθέτηση ιαπωνικών εθίµων (ως αντίθετων µε το Βουδισµό)· προειδοποιεί για τους κινδύνους του να τρέχει κανείς από γκουρού σε γκουρού, και της ψευδούς λατρείας του δασκάλου του Ζεν· απαγορεύει την αστρολογία, την πρόγνωση της τύχης (ακόµα και το I-Ching), τα αστρικά ταξίδια και όλες τις ψυχικές και αποκρυφιστικές δραστηριότητες· χλευάζει την ακαδηµαϊκή και διανοητική προσέγγιση στο Ζεν (ως αντίθετη µε την εµπειρική)· και τονίζει τη σκληρή δουλειά και την αυστηρή εκπαίδευση, µε την αποβολή κάθε ψευδαίσθησης και φαντασίωσης σχετικά µε τον εαυτό κάποιου και την «πνευµατική ζωή». Οι συζητήσεις πάνω σε πνευµατικά θέµατα από νεαρούς «ιερείς» Ζεν (όπως καταγράφονται στην εφηµερίδα του Αββαείου), µε τον σοβαρό και καλά πληροφορηµένο τόνο τους, ηχούν αξιοσηµείωτα σαν συζητήσεις ανάµεσα σε σοβαρούς νεαρούς Ορθοδόξους νεοφώτιστους και µοναχούς. Σε διανοητική διάπλαση και νοοτροπία,  αυτοί οι νεαροί Βουδιστές µοιάζουν να είναι πολύ κοντά σε πολλούς από τους δικούς µας µεταστραφέντες Ορθοδόξους. Ο νεαρός Ορθόδοξος Χριστιανός του σήµερα µπορεί θαυµάσια να πει: «Εκεί, χωρίς τη χάρη του Θεού, κι εγώ ο ίδιος θα µπορούσα να είµαι», τόσο πειστικά αυθεντική είναι  η πνευµατική άποψη του Ζεν αυτού µοναστηριού, που προσφέρει σχεδόν όλα όσα µπορεί να επιθυµήσει ο νεαρός θρησκευτικός αναζητητής του σήµερα – εκτός, φυσικά, από το Χριστό τον αληθινό Θεό και την αιώνια σωτηρία που µόνος Αυτός µπορεί να δώσει. Το µοναστήρι διδάσκει ένα Βουδισµό που δεν είναι «µια ψυχρή και υπεροπτική πειθαρχία», αλλά είναι γεµάτος µε «αγάπη και συµπόνοια». Αντίθετα µε τις συνηθισµένες εξηγήσεις του Βουδισµού, η Ηγουµένη τονίζει ότι το κέντρο της βουδιστικής πίστης δεν είναι απόλυτη «ανυπαρξία», αλλά ένας ζωντανός «θεός» (πράγµα που ισχυρίζεται ότι είναι η εσωτερική βουδιστική διδασκαλία): «Το µυστικό του Ζεν... είναι να ξέρεις στα σίγουρα, για τον εαυτό σου, πως ο κοσµικός Βούδας υπάρχει. Αληθινός διδάσκαλος είναι εκείνος ή εκείνη που δεν κλονίζεται στη βεβαιότητα και στην αγάπη του για τον κοσµικό Βούδα...

 Ήµουν γεµάτη χαρά όταν τελικά ήξερα µε σιγουριά ότι υπήρχε· η αγάπη και η ευγνωµοσύνη µέσα µου δεν είχαν όρια. Ούτε ποτέ ένιωσα τέτοια αγάπη σαν αυτή που προήλθε από αυτόν· έτσι θέλω να τη νιώσουν και όλοι οι άλλοι επίσης». (Εφηµερίδα Αββαείου, Ιαν-Φεβ. 1978, σελ. 6). Προς το παρόν υπάρχουν περίπου 75 εκπαιδευόµενοι ιερείς στο Αββαείο Σάστα και τα κοινόβια – παραρτήµατά του, κυρίως στην California. Το µοναστήρι είναι τώρα σε µια κατάσταση γρήγορης ανάπτυξης, τόσο στα δικά του πεδία όσο και στην «ιεραποστολή» του στον αµερικανικό λαό· υπάρχει µια αναπτυσσόµενη κίνηση µη κληρικών Βουδιστών που έκαναν το Αββαείο θρησκευτικό τους κέντρο και πηγαίνουν συχνά εκεί, µαζί µε ψυχολόγους και άλλα ενδιαφερόµενα πρόσωπα, για ποικίλης διάρκειας αποµόνωση µε διαλογισµό. Με τις εκδόσεις του, τη συµβουλευτική του και την εκπαίδευση σε πόλεις της California, ένα σχεδιαζόµενο σχολείο για παιδιά κι ένα γηροκοµείο, το Αββαείο Σάστα πραγµατικά προοδεύει στο στόχο του της «ανάπτυξης του Βουδισµού Ζεν στη ∆ύση». Προς το Χριστιανισµό η ηγουµένη και οι µαθητές της έχουν µια συγκαταβατική συµπεριφορά· σέβονται τη Φιλοκαλία και άλλα Ορθόδοξα πνευµατικά κείµενα, αναγνωρίζοντας την Ορθοδοξία ως το πλησιέστερο σ’ αυτούς ανάµεσα στα «χριστιανικά» σώµατα, αλλά θεωρούν τον εαυτό τους «πέρα από τέτοια πράγµατα όπως θεολογίες, δογµατικές διαµάχες και ‘’ισµούς’’, τους οποίους θεωρούν πράγµατα που δεν ανήκουν στην ‘’Πραγµατική Θρησκεία’’». (Εφηµερίδα, Ιαν.-Φεβ. 1978, σελ. 54). Το Ζεν πράγµατι δεν έχει θεολογικά θεµέλια, καθώς βασίζεται αποκλειστικά στην εµπειρία κι έτσι πέφτει στην «πραγµατιστική απάτη» που έχει ήδη αναφερθεί νωρίτερα σ’ αυτό το βιβλίο, στο κεφάλαιο για τον Ινδουϊσµό: «Αν λειτουργεί, θα πρέπει να είναι αληθινό και καλό». Το Ζεν, χωρίς καθόλου θεολογία, δεν είναι περισσότερο ικανό από τον Ινδουϊσµό να διακρίνει τις καλές από τις κακές πνευµατικές εµπειρίες· µπορεί µόνο να δηλώσει τι νοµίζει ότι είναι καλό, επειδή φέρνει «ειρήνη» και «αρµονία», όπως κρίνουν οι φυσικές δυνάµεις του νου κι όχι κάποια αποκάλυψη – κάθε τι άλλο το απορρίπτει ως περισσότερο ή λιγότερο απατηλό. Το Ζεν γοητεύει την ανεπαίσθητη υπερηφάνεια – τόσο διαδεδοµένη σήµερα – αυτών που σκέφτονται ότι µπορούν να σωθούν µόνοι τους, κι έτσι δεν έχουν ανάγκη από κανένα Σωτήρα έξω από τον εαυτό τους. Από όλα τα ανατολικά θρησκευτικά ρεύµατα του σήµερα, το Ζεν είναι πιθανώς του πιο εκλεπτυσµένο διανοητικά και το πιο σοβαρό πνευµατικά. Με τη διδασκαλία του για συµπόνοια κι έναν ευσπλαχνικό και αγαπητικό «Κοσµικό Βούδα», είναι ίσως το πιο υψηλό θρησκευτικό ιδανικό που µπορεί να συλλάβει το ανθρώπινο µυαλό – χωρίς το Χριστό. Η τραγωδία του είναι ότι δεν έχει Χριστό, κι έτσι δεν έχει σωτηρία, και η εκλέπτυνση και η σοβαρότητά του εµποδίζουν δραστικά τους οπαδούς του να ζητήσουν τη σωτηρία στο Χριστό. Με τον ήρεµο, συµπονετικό τρόπο του είναι ίσως η πιο θλιβερή από όλες τις υπενθυµίσεις της µεταχριστιανικής εποχής στην οποία ζούµε. Η µη χριστιανική «πνευµατικότητα» δεν είναι πια µια εισαγωγή από το εξωτερικό στη ∆ύση· έχει γίνει ιθαγενής αµερικανική θρησκεία που έχει ρίξει βαθειές ρίζες στη ∆υτική συνείδηση. Ας προειδοποιηθούµε από αυτό: η θρησκεία του µέλλοντος δεν θα είναι µια απλή λατρεία ή αίρεση, αλλά ένας ισχυρός και έντονος θρησκευτικός προσανατολισµός που θα είναι απολύτως πειστικός στο νου και την καρδιά του σύγχρονου ανθρώπου.

5. Η νέα «πνευµατικότητα» κατά του Χριστιανισµού Θα µπορούσαµε να φέρουµε πολλαπλά παραδείγµατα των νέων ανατολικών λατρειών στη ∆ύση· κάθε χρόνο βρίσκονται καινούργιες ή νέοι µετασχηµατισµοί παλιών. Επιπλέον των φανερά θρησκευτικών οµάδων, η τελευταία ειδικά δεκαετία έχει δει µια αύξηση µη θρησκευτικών «λατρειών συνειδητότητας» όπως τις αποκαλεί ένα δηµοφιλές περιοδικό επικαιρότητας (U.S. News and World Report, 16 Φεβρ. 1976, σελ. 40). Αυτές οι οµάδες «θεραπείας του νου» περιλαµβάνουν τα «Σεµινάρια Εκπαίδευσης Erthard» που ιδρύθηκαν το 1971, το «Rolfing», τη «Μέθοδο ελέγχου του νου Silva», και διάφορες µορφές «αντιµετώπισης» (encounter) και «βιοανάδρασης» (biofeedback), που όλα προσφέρουν µια «αποδέσµευση των εντάσεων» και ένα «άνοιγµα των αχρησιµοποίητων δυνατοτήτων» του ανθρώπου, εκφρασµένα µε περισσότερο ή λιγότερο αληθοφανή «επιστηµονική» φρασεολογία. Κανείς µπορεί επίσης να θυµηθεί άλλες κινήσεις «συνειδητότητας» που είναι λιγότερο στη µόδα σήµερα, από τη «Χριστιανική Επιστήµη» µέχρι την «Επιστήµη του Νου» και τη «Σαηεντολογία». Όλες αυτές οι κινήσεις είναι ασυµβίβαστες µε το Χριστιανισµό. Στους Ορθοδόξους Χριστιανούς πρέπει να λεχθεί απόλυτα να µείνουν µακριά από αυτές. Γιατί µιλάµε τόσο κατηγορηµατικά; 1. Αυτές οι κινήσεις δεν έχουν θεµέλια στη χριστιανική παράδοση ή πρακτική, αλλά είναι καθαρά το προϊόν των ανατολικών παγανιστικών θρησκειών ή του µοντέρνου πνευµατισµού, περισσότερο ή λιγότερο «νερωµένα» και συχνά παρουσιασµένα ως «µη θρησκευτικά». Όχι µόνο διδάσκουν λανθασµένα, σε ασυµφωνία µε το χριστιανικό δόγµα, σχετικά µε την πνευµατική ζωή, αλλά οδηγούν τον άνθρωπο, είτε µέσω παγανιστικών θρησκευτικών εµπειριών ή ψυχικών πειραµάτων, σε ένα λανθασµένο πνευµατικό µονοπάτι του οποίου τέρµα είναι η πνευµατική και ψυχική καταστροφή, και τελικά η αιώνια απώλεια της ψυχής του. 2. Συγκεκριµένα, η εµπειρία της «πνευµατικής ηρεµίας» που δίνεται από διάφορες µορφές διαλογισµού, είτε χωρίς ιδιαίτερο θρησκευτικό περιεχόµενο (όπως ισχυρίζεται ο «Υπερβατικός ∆ιαλογισµός», διάφορες µορφές γιόγκα και ζεν, και οι µη θρησκευτικές λατρείες), είτε µε παγανιστικό θρησκευτικό περιεχόµενο (όπως οι Hare Krishna, η «Αποστολή του Θεϊκού Φωτός», η «3ΗΟ» κ.ά.), είναι µια είσοδος στο «κοσµικό» πνευµατικό βασίλειο όπου η βαθύτερη πλευρά της ανθρώπινης προσωπικότητας έρχεται σε επαφή µε πραγµατικά πνευµατικά όντα. Αυτά τα όντα, στην πεπτωκυΐα κατάσταση του ανθρώπου, είναι πρώτα από όλα οι δαίµονες ή πεπτωκότα πνεύµατα, που είναι πιο κοντά στον άνθρωπο. Οι ίδιοι οι Ζεν Βουδιστές διαλογιζόµενοι, παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις τους για τις πνευµατικές «εµπειρίες», περιγράφουν τις συναντήσεις τους µε αυτά τα πνεύµατα (αναµεµειγµένες µε ανθρώπινες φαντασιώσεις), τονίζοντας παράλληλα ότι δεν «προσκολλώνται» σ’ αυτές. (Βλ. Jiyu Kennett, «How to Grow a Lotus Blossom», Shasta Abbey, 1977 – η περιγραφή µιας διδασκάλου του Ζεν για τα οράµατα πριν το θάνατο). 3. Η «µύηση»  σε εµπειρίες του ψυχικού πεδίου που παρέχουν οι «λατρείες συνειδητότητας» εµπλέκει κάποιον σε κάτι πέρα από το συνειδητό έλεγχο της ανθρώπινης θέλησης· έτσι, από τη στιγµή που κάποιος έχει «µυηθεί», είναι συχνά πολύ δύσκολο να ξεµπλέξει από ανεπιθύµητες ψυχικές εµπειρίες.

Μ’ αυτό τον τρόπο, η «νέα θρησκευτική συνειδητότητα» γίνεται εχθρός του Χριστιανισµού πολύ ισχυρότερος κι επικινδυνότερος από οποιαδήποτε από τις αιρέσεις του παρελθόντος. Όταν η εµπειρία τονίζεται περισσότερο από το δόγµα, η περιφρούρηση που προστατεύει κάποιον από τις επιθέσεις των πεπτωκότων πνευµάτων αφαιρείται ή ουδετεροποιείται, και η παθητικότητα και το «άνοιγµα» που χαρακτηρίζει τις νέες λατρείες τον ανοίγει στην κυριολεξία, για να χρησιµοποιηθεί αυτός από δαίµονες. Μελέτες των εµπειριών από πολλές «λατρείες συνειδητότητας» δείχνουν ότι υπάρχει µια συστηµατική εξέλιξη από εµπειρίες που στην αρχή είναι «καλές» ή «ουδέτερες» σε εµπειρίες που γίνονται παράξενες και τροµακτικές, και στο τέλος καθαρά δαιµονικές. Ακόµα και οι καθαρά σωµατικές πλευρές ψυχικών πειθαρχιών όπως η γιόγκα είναι επικίνδυνες, γιατί πηγάζουν από τις ψυχικές στάσεις και εµπειρίες που είναι ο αυθεντικός σκοπός της πρακτικής της γιόγκα, και προδιαθέτουν κάποιον σ’ αυτές. Η ισχύς αποπλάνησης που έχει η «νέα θρησκευτική συνειδητότητα» είναι τόσο µεγάλη σήµερα, που µπορεί να καταλάβει κάποιον, ακόµα κι όταν αυτός πιστεύει ότι παραµένει Χριστιανός. Αυτό ισχύει όχι µόνο γι’ αυτούς που ενδίδουν στους επιπόλαιους συγκρητισµούς ή συνδυασµούς Χριστιανισµού και ανατολικών θρησκειών, που έχουν αναφερθεί πιο πάνω· ισχύει επίσης και για έναν αυξανόµενο αριθµό ανθρώπων που θεωρούν τον εαυτό τους ένθερµο Χριστιανό. Η βαθειά άγνοια της γνήσιας χριστιανικής εµπειρίας στον καιρό µας παράγει µια ψευδοχριστιανική «πνευµατικότητα» της οποίας η φύση είναι στενά συγγενική µε τη «νέα θρησκευτική συνειδητότητα». Στο κεφάλαιο 12 θα ρίξουµε µια εκτεταµένη και προσεκτική µατιά στο πιο διαδεδοµένο ρεύµα «χριστιανικής πνευµατικότητας» σήµερα. Σ’ αυτό θα δούµε την τροµακτική προοπτική µιας «νέας θρησκευτικής συνειδητότητας» να καταλαµβάνει καλοπροαίρετους Χριστιανούς, ακόµα και Ορθοδόξους – σε τέτοια έκταση που δεν µπορούµε να βοηθήσουµε, αλλά να σκεφτούµε την πνευµατικότητα του σύγχρονου κόσµου στους αποκαλυπτικούς όρους της «µεγάλης πλάνης» που θα εξαπατήσει όλη σχεδόν την ανθρωπότητα πριν από τη συντέλεια του αιώνα. Σ’ αυτό το θέµα θα επανέλθουµε στο τέλος αυτού του βιβλίου.

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: