3. Κτήση και Σχέση

Ό χρόνος είναι μιά διάσταση της δημιουργίας. Ή κτιστή φύση είναι κάτι τό τρεπτό. [11]

«Τέτοια δέ περίπου είναι καί ή φύση των γινομένων πραγμάτων πού οπωσδήποτε ή αυξάνει ή φθίνει καί δέν τή χαρακτηρίζει καθόλου ή σταθερότητα καί ή μονιμότητα»1.

Ή κτιστή φύση «αδύνατον άνευ άλλοιώσεως συστήναι»2. «Παράγει γάρ τό σχήμα τού κόσμου τούτου» (Α'Κορ. 7, 31). [12] «άρα ή ροή τοϋ χρόνου έγινε σύμφυτος μέ τόν κόσμο καί τά ζώα του καί τά φυτά του»3.

Επομένως ό χρόνος είναι συνάρτηση τής φθοράς.

1.Μ. Βασιλείου, Εξαήμερος Α, 5, ΕΠΕ, τόμ. 4, σελ. 38.

2.Γρηγορίου Νύσσης, Μigne 44, 184.

3.Μ. Βασιλείου, ό.π.

[13]

«ό χρόνος είναι κάτι, τοϋ οποίου τό μέν παρελθόν εξαφανίστηκε, τό δέ μέλλον άκόμη δέν έμφανίστηκε, τό δέ παρόν διαφεύγει άπό τήν αίσθηση πρίν καλά καλά γίνει αντιληπτό»4.

4. Μ. Βασιλείου, ό.π.

Στό χώρο τού πνεύματος, στή βασιλεία τοϋ Θεοϋ, δέν ύπάρχει χρόνος. «Χίλια έτη έν όφθαλμοΐς σου ώς ήμέρα ή χθές, ήτις διήλθε, καί φυλακή έν νυκτί» (Ψαλμ. 89; 4), λέει ό ψαλμωδός. Γι' αύτό στή λειτουργική ζωή πού είναι γεύση τής βασιλείας τοϋ Θεοϋ, δέν ύπάρχει παρελθόν, παρόν καί μέλλον καί γι' αύτό στή λειτουργική ζωή όλα γίνονται «σήμερον».

«Σήμερον τής σωτηρίας ήμών τό κεφάλαιον...» «Σήμερον κρεμάται έπί ξύλου... » «Σήμερον σωτηρία τω κόσμω γέγονεν... » Γι' αύτό ακόμη δέν ύπάρχει παρελθόν, παρόν καί μέλλον στήν αγιογραφία τής Εκκλησίας μας, όπου έπίσης όλα γίνονται «σήμερον».

Κάθε άνθρωπος μπορεί νά βιώσει μιά ύπέρχρονη ύπαρξη στό ποσοστό πού μπαίνει στό χώρο τοϋ πνεύματος, δηλαδή  στήν  πραγματική  ζωή.  Στό  ποσοστό  πού  μπαίνει  ό  άνθρωπος  στό  χώρο  τής  πνευματικής  ζωής υπερβαίνει τή φθορά καί τό θάνατο. Ό άνθρωπος πού άνακαλύπτει τήν πραγματική ζωή άνακαλύπτει ταυτόχρονα ότι ό πραγματικός θάνατος δέν είναι ό βιολογικός θάνατος καί μπορεί νά βιώσει λιγότερο ή περισσότερο τήν αιωνιότητα.

Όμως, άν καί ό χρόνος είναι συνάρτηση τής φθοράς, ό Θεός δίνει τή δυνατότητα στόν άνθρωπο νά ύπερβεΐ αύτή τήν ϊδια τή φθορά, χρησιμοποιώντας σάν μέσο τό χρόνο. "Ετσι, ό χρόνος δίνει στόν άνθρωπο τίς εύκαιρίες πού, άν τίς άξιοποιήσει, θά μπορέσει νά ύπερβεΐ αύτόν τόν ϊδιο τό χρόνο. Αλλά καί ό Διάβολος χρησιμοποιεί τό χρόνο στήν προσπάθειά του νά παγιώσει τή φθορά στή ζωή τοϋ άνθρώπου. Ό χρόνος ώς «χρήμα» γίνεται μέσο παγιώσεως τής φθοράς καί τοϋ θανάτου. Ό χρόνος ώς μέσο παγιώσεως τής φθοράς καί τοϋ θανάτου παρουσιάζεται στόν άνθρωπο σάν ευκαιρία γιά «κτήση» καί «χρήση» καί έτσι μας παρουσιάζει ιό χρόνο ό σύγχρονος πολιτισμός μας. "Οταν ό άνθρωπος χρησιμοποιεί τό χρόνο σάν μέσο παγιώσεως τής φθοράς καί ιού θανάτου, τότε μέσα στό χρόνο αναζητεί τά πράγματα, ιά άξιώματα καί τήν όντικειμενικοποιημένη γνώση, γιά νά ι κ άποκτήσει καί νά τά χρησιμοποιήσει. Όσο ό άνθρωπος χρησιμοποιεΐ τό χρόνο σάν «χρήμα», όσο βλέπει τό χρόνο σάν εύκαιρία «κτήσεως» καί «χρήσεως», τόσο πιό πολύ μπαίνει στό χώρο τής άνάγκης. Στό ποσοστό πού ό άνθρωπος μπαίνει στό χώρο τής πνευματικής ζωής, βλέπει τό χρόνο σάν «σχέσεις». Σχέση με  τόν  εαυτό  του,  σχέση  μέ  τό  συνάνθρωπο  καί  σχέση  μέ  τόν  Θεό.  Τά  τρία  αύτά  είδη  σχέσεων άλληλοσυνδέονται καί  αλληλοεξαρτώνται αναπόσπαστα. Ή κάθε μιά άπ' αύτές τίς σχέσεις ένισχύει τίς άλλες δύο καί ή άπουσία τής μιάς αποκλείει τίς άλλες.

Ή παραβολή τών Δέκα Παρθένων συνήθως έρμηνεύεται σάν μιά συμβολική περιγραφή τής Δευτέρας Παρουσίας τοϋ Χριστοϋ καί είναι. Αλλά ή Δευτέρα Παρουσία καί ιδιαίτερα ή κρίση σάν γεγονός τής βασιλείας τοϋ Θεοϋ δέν είναι ένα γεγονός χρονικό, αλλά είναι ένα γεγονός ύπερχρονικό. Είναι ένα γεγονός καί τοϋ παρελθόντος καί τοϋ παρόντος καί τοϋ μελλοντος καί πέρα άπό τό παρελθόν, τό παρόν καί τό μέλλον. Ή κρίση είναι ύπέρχρονη. «Ό μή πιστεύωνήδη κέκριται» (Ίωάν. 3, 18). Ή έπιλογή τοϋ άνθρώπου είναι ή κρίση ιου. «Ό άθετών έμέ», λέει ό Χριστός, «έχει τόν κρίνοντα αυτόν» (Ίωάν. 12, 48). Ή παραβολή τών Δέκα Παρθένων παρουσιάζει τό χρόνο σάν εύκαιρία υπερβάσεως τοϋ χρόνου, δηλαδή σάν εύκαιρία κατακτήσεως τής αιωνιότητας. Παρουσιάζει κάθε στιγμή τοϋ χρόνου σάν μιά εύκαιρία μοναδική καί ανεπανάληπτη, πού όταν ό άνθρωπος τήν άξιοποιεί καταργεί τή φθορά, ένώ όταν τήν αφήνει αναξιοποίητη παγιώνει τή φθορά. Ή εύκαιρία πού παρουσιάζει ό χρόνος γιά τήν ύπέρβασή του είναι εύκαιρία συναντήσεως. Είναι εύκαιρία γιά τή συνάντηση τοϋ Νυμφίου καί ό Νυμφίος είναι πάντοτε ένας, εϊτε βλέπουμε τόν Θεό μέσα άπό τόν άνθρωπο, είτε βλέπουμε τόν άνθρωπο μέσα άπό τόν Θεό.

[14]

 «Καί γιά νά μάθετε ότι πάντοτε έχουμε έορτή, θά σας πώ τήν ύπόθεση κάθε έορτής καί θά γνωρίσετε γιατί κάθε ημέρα έχουμε έορτή. Ή πρώτη λοιπόν έορτή μας είναι τά Επιφάνεια. Ποιά λοιπόν είναι ή ύπόθεση τής έορτής; "Επειδή ό Θεός παρουσιάσθηκε στή γη καί συναναστράφηκε μέ τούς άνθρώπους" (Βαρούχ 3, 38). Επειδή δηλαδή ό Θεός, ό μονογενής Υιός τοΰ Θεοϋ, ήλθε κοντά μας· αλλά αύτό γίνεται πάντοτε. Γιατί λέγει, "Ιδού, θά είμαι μαζί σας όλες τίς ημέρες μέχρι νά τελειώσει ή παρούσα ζωή" (Ματθ. 28, 20)· γι' αύτό είναι δυνατό νά έορτάζουμε τά Θεοφάνεια όλες τίς ήμέρες.

(...] Θέλετε νά μάθετε, ότι καί ή σημερινή έορτή μπορεί νά έορτάζεται κάθε ήμέρα ή, καλύτερα, ότι έορτάζεται κάθε ήμέρα; "Ας δούμε ποιά είναι ή αιτία τής σημερινής έορτής καί γιά ποιό λόγο τήν έορτάζουμε. Τήν έορτά ζουμε γιατί ήρθε σ' έμάς τό Αγιο Πνεύμα. Γιατί, όπως ό μονογενής Υιός τοϋ Θεοϋ είναι μαζί μέ τούς πιστούς άνθρώπους, έτσι άκριβώς καί τό Πνεύμα τοϋ Θεοϋ. Άπό πού γίνεται γνωστό αύτό; «Εκείνος πού μέ άγαπά, λέγει, θά τηρήσει τίς έντολές μου, καί εγώ θά παρακαλέσω τόν Πατέρα μου καί άλλο βοηθό θά σας δώσει, γιά νά μείνει μαζί σας αιώνια, τό άγιο Πνεύμα» (Ίωάν. 14, 15,17). Όπως λοιπόν ό Χριστός είπε γιά τόν εαυτό του ότι "Ιδού έγώ θά είμαι μαζί σας όλες τίς ήμέρες μέχρι πού νά τελειώσει ή παρούσα ζωή, καί μπορούμε νά έορτάζουμε πάντοτε τά Θεοφάνεια, έτσι είπε καί γιά τό άγιο Πνεύμα,ότι είναι αιώνια μαζί μας, καί μπορούμε νά εορτάζουμε πάντοτε τήν Πεντηκοστή.Καί γιά νά μάθετε ότι επιτρέπετε νά εορτάζουμε πάντοτε καί ότι δέν υπάρχει ορισμένη ήμερα, οϋτε μας περιορίζει ό χρόνος, άκοϋστε τί λέγει ό Παϋλος: «Συνεπώς άς έορτάζουμε» (Α' Κορ. 5, 8). "Αν καί βέβαια δεν ύπήρχε τότε εορτή, όταν έγραφε αύτά (δέν υπήρχε Πάσχα, οϋτε Θεοφάνεια, ούτε Πεντηκοστή), άλλά θέλοντας νά δείξει ότι ό καιρός δέν κάνει τήν έορτή, αλλά ή καθαρή συνείδηση, είπε αύτά γιατί ή έορτή δέν είναι τίποτε άλλο παρά ή χαρά χαρά όμως πνευματική καί φρόνιμη τίποτε άλλο δέν προκαλεί παρά ή συνείδηση τών καλών πράξεων. Καί έκεϊνος πού έχει καθαρή συνείδηση καί κάνει άγαθές πράξεις μπορεί νά εορτάζει πάντοτε. Αύτό λοιπόν θέλοντας νά δείξει ό Παϋλος έλεγε: «Συνεπώς άς εορτάζουμε, όχι μέ ζύμη παλαιά, ούτε μέ ζύμη κακίας καί πονηρίας, άλλά μέ άζυμα ειλικρίνειας καί άληθείας» (Α' Κορ. 5, 8). Βλέπεις πώς δέ σέ δέσμευσε σέ ορισμένο χρόνο, άλλά σέ προέτρεψε νά έχεις καθαρή συνείδηση;»5

5 Ιωάννου Χρυσοστόμου, Όμιλ. Α' Εις τήν 'Αγίαν Πεντηκοστήν, 1, 2, ΕΠΕ, τόμ. 36, σελ. 296299.

[15]

«Γι' αύτό, σάς παρακαλώ, άς εορτάσουμε καί έμεΐς άνάλογα μέ τήν άξία τών άγαθών πού μάς χάρισε ό Θεός, όχι στεφανώνοντας τήν πόλη, άλλά καλλωπίζοντας τίς ψυχές μας, όχι στολίζοντας τήν άγορά μέ παραπετάσματα, άλλά κάνοντας χαρούμενη τήν ψυχή μας μέ τά ενδύματα τής άρετής, γιά νά μπορέσουμε έτσι καί τή χάρη τοϋ άγίου Πνεύματος νά υποδεχθούμε καί τούς καρπούς πού μάς προσφέρει ν' άποκτήσουμε. Καί ποιός είναι ό καρπός τοϋ αγίου Πνεύματος; "Ας άκούσουμε τόν Παύλο πού λέγει: «O  καρπός τοϋ άγίου Πνεύματος είναι ή άγάπη, ή χαρά, ή ειρήνη»(Γαλ. 5, 22). Πρόσεχε τήν άκρίβεια τών λέξεων καί τή σειρά τής διδασκαλίας. "Εβαλε πρώτα τήν άγάπη καί ύστερα άνέφερε τά άλλα. Φύτεψε τό δένδρο καί ϋστερα έδειξε τόν καρπό. Εβαλε τά θεμέλια καί ϋστερα πρόσθεσε τήν οικοδομή. Αρχισε άπό τήν πηγή καί ϋστερα έφθασε στούς ποταμούς.

Πράγματι, δέν μπορούμε νά αισθανθούμε πρώτα τή χαρά, άν δέν θεωρήσουμε πρώτα ότι είναι δική μας ή χαρά τών άλλων καί άν δέν λογαριάσουμε ότι είναι δικά μας τά άγαθά τών συνανθρώπων μας. Καί αύτά δέν είναι δυνατόν ποτέ νά φανούν άπό τίποτε άλλο, άν δέν μάς κυριέψει ή δύναμη τής άγάπης. Η αγάπη είναι ή ρίζα, ή πηγή καί ή μητέρα όλων τών άγαθών. Γιατί πράγματι, σάν ρίζα κάνει νά βλαστήσουν άπειρα κλαδιά αρετής, σάν πηγή βγάζει πολλά νερά καί σάν μητέρα σφίγγει μέσα στήν αγκαλιά της εκείνους πού καταφεύγουν σ' αύ τήν... Αύτό άκριβώς γνωρίζοντας καί ό μακάριος Παϋλος ονόμασε τήν άγάπη καρπό τοϋ άγίου Πνεύματος. Καί άλλού τής χάρισε τόσο μεγάλο προτέρημα, ώστε νά πει ότι ή άγάπη είναι ή τέλεια τήρηση καί εκπλήρωση τοϋ νόμου «Γιατί ή άγάπη, λέγει, είναι ή τέλεια τήρηση καί έκπλήρωση τού νόμου» (Ρωμ. 13, 10). Ό Κύριος τών πάντων δέν θεώρησε καμιά άλλη προϋπόθεση άρκετήκαί άπόδειξη άξιόπιστη γιά νά φαίνονται οί μαθητές του, παρά μόνο τήν άγάπη, λέγοντας: «Μ' αύτό θά μάθουν όλοι ότι είστε μαθητές μου, έάν έχετε μεταξύ σας άγάπη» (Ίωάν. 13, 35)»6.

Κάθε φορά πού χρησιμοποιούμε τίς εύκαιρίες πού μάς δίνονται μέσα στό χρόνο γιά νά συναντήσουμε ένα πρόσωπο, σάν εύκαιρίες γιά νά άποκτήσουμε ένα πράγμα, ένα αξίωμα, ή κάποια άντικειμενικοποιημένη γνώση, ματαιώνουμε τήν άφθαρτοποίησή μας.

6. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Όμιλ. Β' Εις τήν ΆγίανΠεντηκοστήν, ΕΠΕ, τόμ. 36, σελ. 342345.

Οι συμβατικές αλλαγές τοϋ χρόνου μπορούν νά λειτουργήσουν καί πολύ συχνά λειτουργούν αφυπνιστικά γιά τόν ανθρωπο κι αύτή είναι ή πνευματική τους αξία. Οί συμβατικές αλλαγές τοϋ χρόνου μας άφυπνίζουν, έτσι ώστε, βλέποντας ότι έξαντλοϋνται οί εύκαιρίες, νά κινηθούμε γιά τήν ιδιοποίηση τών εύκαιριών πού μάς έχουν απομείνει καί δέν ξέρουμε συνήθως πόσες εύκαιρίες μάς έχουν άπομείνει, άν και εμείς είμαστε  έκείνοι πού, τουλάχιστον άνεπίγνωστα, τό καθορίζουμε. Γιατί κάθε φορά πού χρησιμοποιούμε μιά ευκαιρία γιά νά παγιώσουμε τή φθορά, λιγοστεύουμε τίς ευκαιρίες πού μάς άπομένουν. «Οστις γάρ έχει δοθήσεται αυτώ καί περισσευθήσεται όστις δέ ούκ έχει καί ό έχει αρθρήσεται άπ' αύτού» (Ματθ. 13, 12). Κάθε άξιοποιημένη ευκαιρία δημιουργεί καινούριες εύκαιρίες καί κάθε άναξοποίητη ευκαιρία γίνεται ένα οδόφραγμα καί τελικά ένα αδιέξοδο. Αν είναι πραγματικά έτσι, θά έπρεπε νά μπορούμε  νά ξέρουμε πόσες εύκαιρίες μάς απομένουν περίπου. Ομως οί άναξιοποίητες εύκαιρίες δέν μάς κλείνουν μόνο τό δρόμο γιά άλλες εύκαιρίες, μάς κλείνουν καί τά μάτια. 

H ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΑΛΛΟΣ

Οι πιό πολλοί άνθρωποι πού δέν πάσχουν άπό σωματική παράλυση, άν τούς ρωτούσαν «ξέρετε πώς ακριβώς αίσθάνονται ένας παράλυτος;» θά απαντούσαν άρνητικά. Οί άνθρωποι αύτοί, έστω καί χωρίς έπίγνωση, δέν θάλεγαν τήν αλήθεια, γιατί στήν πραγματικότητα όλοι μας έχουμε τήν εμπειρία του παράλυτου, έστω καί άν δέν τό ομολογούμε στούς άλλους, ή έστω καί άν δέν τό συνειδητοποιούμε έμεΐς  οι ίδιοι.

Ο  παράλυτος  αισθάνεται  νά  μήν  τόν  ύπακούουν  τά  μέλη  του, νά  μήν  μπορεί  νά  τά  έλέγχει  καί  άκόμη αισθάνεται ότι δεν μπορεί νά σταθεί καί ότι καταρρέει.

Λύτό τό αίσθημα όμως τό δοκιμάζουμε πολύ, συχνά μάλιστα, όλοι οί άνθρωποι, έστω καί άν τίς περισσότερες φορές τό κρύβουμε μέ λόγια υψιπετούς πνευματικότητας. Είναι γεγονός ότι όλοι οί άνθρωποι, ακόμη καί οί πιό άγιοι, αισθανόμαστε κάποτε νά χάνουμε τόν έλεγχο πάνω σ' αύτόν τόν ίδιο τόν έαυτό μας. Αισθανόμαστε, όχι σπάνια, νά κρατιόμαστε απεγνωσμένα άπό κάποιο εύθραυστο κλαδάκι. ενώ κάτω άπό τά πόδια μας, πού αιωρούνται, χάσκει ό γκρεμός καί περιμένουμε άπό στιγμή σέ στιγμή τό τρομερό Κατρακύλισμα.

Τήν περίοδο τής Πεντηκοστής, πού ή Εκκλησία θέλει να μάς θυμίσει ότι ό Χριστός βρίσκεται άνάμεσά μας άναστημένος, αυτήν άκριβώς την περίοδο μιλάει γιά τή σωματική καί ψυχική τύφλωση καί παράλυση τοϋ άνθρωπου. Ή Εκκλησία αυτή τήν περίοδο μιλάει γιά τήν ανάσταση τοϋ ενσαρκωμένου Θεοϋ άπ' τή μιά καί γιά τήν πτώση τοϋ άνθρώπου άπό τήν άλλη, γιά νά καταστήσει σαφές, ότι ή ένσάρκωση, ό κατά σάρκα θάνατος καί ή άνάσταση τοϋ Θεοϋ Λόγου δίνουν μιά καινούρια δυνατότητα στόν άνθρωπο, άλλά δέν καταργούν τήν ελευθερία του. "Ετσι ό άνθρωπος, παρ' όλα αύτά, μπορεί καί πάλι νά διαλέξει καί πολύ συχνά διαλέγει, τήν άποκοπή άπό τόν Θεό καί τήν πτώση καί σάν συνέπεια βρίσκεται σ' ένα άδιαπέραστο εσωτερικό σκοτάδι καί σέ πλήρη εσωτερική παράλυση.

Όταν βρισκόμαστε σέ μιά τέτοια κατάσταση, δέν έχουμε συνήθως ούτε τή δυνατότητα νά προσευχηθούμε. Αισθανόμαστε όπως όταν βλέπουμε κάποιον εφιάλτη στά όνειρά μας πού μάς κυνηγάει, ή μάς άπειλεί κάποιο θηρίο, ή κάποιο τέρας κι άνοίγουμε τό στόμα γιά νά ζητήσουμε βοήθεια, αλλά ή φωνή δέν βγαίνει άπό τό λαρύγγι μας. "Ισως ή άδυναμία μας νά προσευχηθούμε σ' αύτές τίς στιγμές νά οφείλεται καί σέ μιά όλέθρια θρησκευτική  διαπαιδαγώγηση πού έμμεσα  ή άμεσα  μάς  δίδαξε ότι  μόνον  οί τέλειοι καί οί  άναμάρτητοι μπορούν νά προσεύχονται.

Πάντως είναι γεγονός πώς σ' αύτές τίς στιγμές της έσωτερικής παραλύσεως δέν μπορούμε εμείς οί 'ίδιοι νά κινηθούμε πρός τό θεραπευτή, δέν μπορούμε νά ζητήσουμε τή βοήθεια πού χρειαζόμαστε.

Σ' αύτές τίς στιγμές σωνόμαστε μόνο άν κάποιος άλλος κάνει γιά μάς αύτό πού εμείς οί 'ίδιοι δέν μπορούμε νά κάνουμε γιά τόν έαυτό μας. Ό παραλυτικός της κολυμβήθρας τής Βηθεσδά παρέμεινε σ' αύτή τήν κατάσταση της παραλύσεως γιά τριάντα όκτώ χρόνια άκριβώς έπειδή «άνθρωπον ούκ είχε».

Καταγγέλλουμε συχνά μέ άγανάκτηση τήν άποψη ότι ό άλλος είναι ή κόλασή μου. Άλλά αύτή ή άποψη ύποστηρίχθηκε καί έφαρμόστηκε κάποτε καί μέ φανατισμό  άπό μας  τούς  χριστιανούς  καί στό  χώρο  τής Εκκλησίας, όπου στό όνομα του  Ίησοϋ Χριστού κηρύχτηκε καί έξακολουθεί νά κηρύσσεται, ότι ό άλλος είναι κίνδυνος καί πραγματικός εχθρός, γιατί μπορεί νά γίνει γιά μένα πειρασμός καί νά μέ"όδήγήσει στή θανάσιμη άμαρτία. Αύτό όμως πού κάνει τόν άλλο πειρασμό καί αύτό πού μέ οδηγεί στήν αμαρτία είναι ή δική μου προαίρεση καί τό δικό μου πάθος. «Καί όχι πάλιν να μισάς τήν γυναίκα, διατί είναι πλάσμα τοϋ Θεού, άλλά διά τα  πάθη πού άκολουθούν οί άνθρωποι»1 τότε μπορεί κάποτε  νά χρειαστεί νά τήν αποφύγεις, λέει ό Κοσμάς ό Αιτωλός.

[16]

«Μερικοί νομίζουν ότι, άν άπομακρυνθοϋν άπό τή γυναίκα καί άπό όλες τίς άλλες κοσμικές άπολαύσεις, είναι ήδη άγιοι. "Ομως δέν είναι έτσι. Διότι άκόμα καί τότε ή κακία ζει στό νοΰ καί στήν καρδιά καί ύπερηφανεύεται. Πραγματικά άγιος είναι έκείνος πού έχει καθαρισθεί καί άγιασθεί κατά τόν έσωτερικό άνθρωπο»2.

Λύτόν πού έχει έσωτερική καθαρότητα όχι μόνο δέν τόν οκανδαλίζει ό,τι βλέπει γύρω του, άλλά καί τόν οδηγεί σέ υψηλότερες σφαίρες πνευματικότητας.

1. Ιωάννου Μενούνου, Κοσμά Αιτωλού διδαχές, έκδ. «Τήνος», Άθηνα 11)79, σελ. 199.

2. Μακαρίου τοΰ Αιγυπτίου, Όμιλία ΙΖ', Φιλοκαλία τών Νηπττιχκν καί Ασκητικών Πατέρων, ΕΠΕ, τόμ. 7, σελ.324-325.

[17]

«Μού  περιέγραψε κάποιος ένα παράδοξο καί ύψηλότατο βαθμό άγνότητος», γράφει ό Ιωάννης ό Σιναΐτης οτήν Κλίμακα. «"Κάποιος", μοϋ είπε, άτενίζοντας σωματικό κάλλος, παρακινούμενος άπό αύτό έδοξολόγησε τό Δημιουργό. Καί μόνο άπό τή θέα του κινήθηκε σε αγάπη πρός τόν Θεό καί σέ άκατάπαυστα δάκρυα. Καί σέ κατελάμβανε θάμβος νά βλέπεις τό βόθρο τού ενός νά γίνεται μέ ύπερφυσικό τρόπο αιτία στεφάνων στόν άλλο. Έάν πάντοτε αυτός ό άνθρωπος είς αϋτοϋ τού είδους τά θέματα έχει τήν ϊδια αίσθηση καί άντιμετώπιση, άνεστήθη άφθαρτος πρό της κοινής άναστάσεως»3.

'Ο Συμεών ό ευλαβής, ό Γέροντας τοϋ Συμεών τοϋ Νέου Θεολόγου, ήταν ένας τέτοιος άνθρωπος.

[18]

«αύτός ποτέ δέν ντρεπόταν τά μέλη κάθε ανθρώπου, ούτε γυμνούς κάποιους νά δει ούτε γυμνός νά είναι, γιατ'  είχε όλο τόν Χριστό, Χριστός ήτανε όλος κι όλα τά μέλη του αύτός καί κάθε άλλου μέλη ώσάν Χριστό τά έβλεπε όλα μαζί καί χώρια κι άκίνητος καί άπαθής κι άβλαβος πάντα ήταν σάν νάτανε Χριστός αυτός καί σάν Χριστό θωρώντας όλους πού έχουν βαπτιστεί καί τόν Χριστό ντύθηκαν»4.

Ό  άλλος  άνθρωπος  μπορεί  βέβαια  νά  μάς  ταλαιπωρήσει  όταν  είναι  έγκλωβισμένος  στό  έγώ  του,  όπως συνέβαινε μέ όλους έκείνους πού φρόντιζαν έπί τριάντα όκτώ χρόνια νά οικειοποιούνται τίς θεραπευτικές δυνατότητες της κολυμβήθρας καί άδιαφοροϋσαν γιά τόν παραλυτικό, πού κι αύτός περίμενε έκεί όλον αύτό τόν καιρό γιά νά θεραπευθεί. "Ολοι αύτοί ούτε τόν πρόσεξαν, ούτε τόν συνάντησαν τόν παραλυτικό. Άλλά τό ίδιο έκανε κι αύτός. "Αν μπορούσε κι αυτός νά μπεί στήν κολυμβήθρα πρίν άπό τούς άλλους θά τό είχε κάνει. "Αν οί άλλοι δέν τόν συνάντησαν είχε κι αύτός κάποια εύθύνη γι' αύτό. Πάντως, δεν θά μπορούσε νά τούς κατηγορήσει πού δέν έπεδίωξαν νά τόν συναντήσουν, γιατί  αύτός τό έκανε. «Χριστιανοί. Ξέρετε ποιό είναι τό αίτιο πού πάμε κατά διαβόλου; Θά σάς τό πώ: Στό συνήθειο πού έχουν οί άνθρωποι νά ψαχουλεύουνε καί νά κρίνουνε οι κρίματα τών άλλονών, ένώ λησμονάνε τά δικά τους», έλεγε ό Παπουλάκος στήν Άλωνίσταινα τής Τριπόλεως.

Εγώ λοιπόν σάς λέω», συνέχιζε, «πώς είναι τόσα τά κρίματα   πού σηκώνει ό καθένας άπό μάς, ώστε, άν θέλουμε τά κοιτάξει, δέν θά βρούμε ούτε στιγμή εύκαιρη γιά νά καταπιαστούμε μέ τά κρίματα τοϋ άδελφού μας. Δέν θά καταπιαστούμε όχι μονάχα έπειδή δέν θάχουμε περισευάμενο καιρό, άλλά καί γι' άλλο αίτιο, πιό σπουδαίο άκόμα. Ψάχνοντας τά δικά μας τά κρίματα, εύκολα θά δούμε πώς άπό φταίξιμο δικό μας έπεσε σέ κρίμα ό άδελφός μας. Θά δούμε πώς ή κακή μας ή γνώμη, τ' άμαρτωλό μας παράδειγμα, ή άπονιά μας, είναι τά αίτια πού κολάστηκε ό άδελφός μας. Κι άν, ψάχνοντας τά κρίματά μας, βρούμε πώς δικό μας είναι τό φταίξιμο γιά τά κρίματα τοϋ άδελφοϋ μας, τότες ό μόνος ό δρόμος νά σωθούμε καί μείς καί κείνος είναι νά τρέξουμε ιιτά πόδια του νά τοϋ γυρέψουμε σχώριο καί νά τόν βοηθήσουμε μέ τήν άγάπη μας ν' άνασηκωθεί»5.

Δέν μπορούμε νά άπαιτοϋμε άπό τούς άλλους αύτό πού εμείς άρνούμεθα στούς άλλους. Εκείνος πού είναι διατεθειμένος νά κάνει τό πρώτο βήμα μπορεί νά κάνει φίλο του οποιονδήποτε, λέει ό Ιωάννης ό Χρυσόστομος

6 κι έχει άπόλυτο  δίκιο. Ό άλλος λοιπόν μπορεί νά γίνει ή κόλασή μας, άν συνεργασθούμε κι έμεϊς γι' αύτό, άλλά μέ τόν άλλο μπορούμε έπίσης νά πραγματοποιήσουμε τήν όλοκλήρωσή μας καί μέσα άπό τόν άλλο μπορούμε νά συναντήσουμε καί τόν Θεό. «Είδες τόν άδελφόν σου, είδες Κύριον τόν Θεόν σου».

3. Ιωάννου τοϋ Σινατιου, Κλίμαξ, έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 1978, σελ. 206.

4. Συμεών Νέου Θεολόγου, Θείων ύμνων έρωτες. Λόγος ΙΕ', στ. 206213.

5 Κ. Μπαστιά, Ό Παπουλάκος, έκδ. «Μπαστιά», Αθήνα 1975, σελ.130.

6. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Όμιλ. ΙΧ' Εις Έφεοίους, Μigne 62, σελ. 72.

Τέλος, ό άλλος μπορεί άκόμα νά μάς φέρει στό θεραπευτή, όταν ή δική μας παράλυση δέν μάς έπιτρέπει νά κινηθούμε πρός αυτόν. Ό άλλος μπορεί νά προσευχηθεί γιά μάς τίς κρίσιμες έκεΐνες στιγμές πού έμεΐς δέν μπορούμε νά προσευχηθούμε γιά τόν εαυτό μας.

Αύτός στή ζωή τοΰ οποίου δέν ύπάρχει ό άλλος, σ' αύτές τίς στιγμές τίς κρίσιμες, είναι χαμένος, όπως ήταν χαμένος ό παραλυτικός της Βηθεσδά.  Ενώ τόν άλλο παραλυτικό πού είχε φροντίσει νά ύπάρχουν άλλοι στή ζωή του, όταν έκεΐνος βρισκόταν σέ τέτοια κατάσταση παραλύσεως πού νά τοϋ είναι άδύνατο νά πλησιάσει τό θεραπευτή, έκεΐνοι τόν έβαλαν στό φορείο καί τόν έφεραν σ' αυτόν, έστω καί άν χρειάσθηκε νά άποστεγάσουν τό κτίριο μέσα στό όποιο βρισκόταν.

Τήν ώρα αύτή πού περνάμε μιά κρίση καί πού μπορεί νά μήν είμαστε καθόλου αξιαγάπητοι καί νά μήν άγαπάμε ούτε έμεΐς οί ίδιοι τόν έαυτό μας, ό άλλος συνεχίζει νά μάς αγαπάει καί ή αγάπη του μάς κάνει νά αισθανθούμε καί πάλι άξιαγάπητοι, κυρίως έπειδή μέσα άπ'  τήν άγάπη του φθάνει σέ μάς καί ή άγάπη τοϋ Θεοϋ. Όταν ό Χριστός είδε τί έκαναν γιά τόν παραλυτικό αύτοί πού τόν έφεραν σ' αύτόν, είπε: «Τέκνον άφέωνταί  σου  αί  άμαρτίαι  σου»  (Ματθ.  2,  5).  Ή  ύψιστη  απόδειξη  της  άγάπης  τοϋ  Θεοϋ  καί  τών συνανθρώπων μας είναι τό  ότι μάς  άποδέχονται παρά τίς  άτέλειες  καί τά λάθη μας, δηλαδή τό  ότι μάς συγχωρούν.

Γι' αύτό, όταν έμείς βρισκόμαστε σέ κατάσταση παραλύσεως, λειτουργεί πραγματικά σάν άλλος στή ζωή μας, έκείνος πού άπλώς μάς συμπαραστέκεται, χωρίς νά μάς έπιπλήττει, χωρίς νά μάς κάνει κηρύγματα, χωρίς νά μάς δίνει συμβουλές καί χωρίς νά μάς ζητάει υποσχέσεις.

[19]

«Επισκέφθηκαν μερικοί άπό τούς γέροντες τόν άββά Ποιμένα καί τού είπαν: Νομίζεις σωστό, έάν ιδούμε τούς άδελφούς νά νυστάζουν στή σύναξη, νά τούς κεντίσουμε, ώστε νά γρηγορούν στήν άγρυπνία; Αύτός δέ τούς λέγει: Έγώ, πάντως, εάν ίδώ τόν άδελφόν νά νυστάζει, τοποθετώ τήν κεφαλή του στά γόνατά μου καί τόν αναπαύω»7.

7 Αποφθέγματα Γερόντων, δ.π., σελ. 566-567.

Εισαγωγή κειμένων σε πρώτη δημοσίευση  στό Ορθόδοξο Διαδίκτυο από το Βιβλίο :

ΗΘΟΣ ΑΗΘΕΣ

Π.ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ

Η ηλεκτρονική επεξεργασία αναρτήσων κειμένων, τίτλων  και εικόνων έγινε από τον N.B.B

Επιτρέπεται η χρήση, διάθεση και αναπαραγωγή κειμένων σε Ορθόδοξα Ιστολόγια, αρκεί να διατηρείται το αρχικό νόημα ,χωρίς περικοπές που πιθανόν να το αλλοιώνουν για μη εμπορικούς σκοπούς, με βασική προϋπόθεση την αναφορά στην πηγή :

© ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: