Αγιος Σιλουανός o Αθωνίτης
Επίλογος
Έθεσα ως σκοπόν να παραμείνω εντός των ορίων του αναγκαίου αλλ’ επαρκούς, ίνα εκθέσω τα πλέον σπουδαία γνωστά στοιχεία της ζωής του μακαρίου Γέροντος και τας πλέον ουσιώδεις πλευράς της διδασκαλίας αυτού ενώπιον του ευσεβούς αναγνώστου κατά το δυνατόν ευκρινώς Νυν δε περαίνω το έργον μου Λαμβάνων γνώσιν των γραφέντων υπό του ιδίου του Γέροντος, εις το δεύτερον μέρος του βιβλίου, ο αναγνώστης θα ίδη ότι έχομεν παραλείψει προβλήματα της πνευματικής ζωής σοβαρά από δογματικής και ασκητικής απόψεως, ως επί παραδείγματι: το πρόβλημα της μετοχής του σώματος εις την Θεογνωσίαν· το ζήτημα της νηστείας, το καθορισθέν υπό του Γέροντος ιδιομόρφως και μετ’ ασυνήθους βάθους, θα έλεγον χριστομιμήτου, «τοσούτον πρέπει να τρώγωμεν, ώστε μετά την λήψιν της τροφής να επιθυμώμεν όπως διαμένωμεν προσευχόμενοι» (βλ Λουκ κα’ ) Συγχρόνως, ο αναγνώστης εν τη εκθέσει ημών συναντάται μετά πλείστων θέσεων, αίτινες παρατίθενται υφ’ ημών, κυρίως βάσει πολλών προφορικών ομιλιών του Γέροντος Κατά την επιλογήν του υλικού, ήτο αναπόφευκτος ο περιορισμός των προβλημάτων Θα ήτο παράλογον να θέσω ως σκοπόν την εξάντλησιν του υλικού, ή ένεκα της αφθονίας των θεμάτων να αποσπάσω την προσοχήν του αναγνώστου εξ εκείνου του ουσιώδους, επί του οποίου ήτο προσηλωμένον το πνεύμα του πατρός μου
Εκτός των ανωτέρω μαρτυριών περί του ευλαβούς σεβασμού προς τον Γέροντα Σιλουανόν είναι εις ημάς γνωσταί και άλλαι παρόμοιαι μαρτυρίαι, ως και ουχί ολίγαι περιπτώσεις αποτελεσματικότητος των προσευχών αυτού δι’ ασθενείς και πάσχοντας, ή εκδηλώσεως υπ’ αυτού εκπληκτικής διορατικότητος Απεφάσισα όμως να σιωπήσω περί τούτων, αφ’ ενός μεν, διότι αι περιπτώσεις αύται αφορούν εις πρόσωπα, η πλειονότης των οποίων, ως ήδη ελέχθη, ευρίσκεται εν ζωή, αφ’ ετέρου δε, διότι το πνεύμα του ιδίου του Γέροντος δεν απέδιδε μεγάλην σπουδαιότητα εις ταύτα Η ιστορία γνωρίζει πλήθος περιπτώσεων θεραπείας και διορατικότητος και εις μη αγίους Δεν είναι η πλευρά αύτη της ζωής αυτού η όντως μεγάλη
Ο Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος λέγει: «Τινές το θαυματουργικόν και ορώμενον εν τοις πνευματικοίς χαρίσμασι μακαρίζουσιν υπέρ πάντα· αγνοούντες ότι πολλά είναι τούτου υπέρτερα και απόκρυφα· διό και μένουσιν άπτωτα» (Λόγος ΚΣΤ’ ξζ’) Αλλά τί των «αποκρύφων» δύναται να είναι
«υπέρτερον» έτι και του χαρίσματος της θαυματουργίας; Ο Γέρων περί τούτου λέγει:
«Ώ, το ασθενές μου πνεύμα! Σβέννυμαι ως το μικρόν κηρίον υπό ελαφρού ανέμου, ενώ το πνεύμα των αγίων έκαιε πυρί, ως η άθικτος υπό ανέμου άφλεκτος βάτος Τίς δώσει εις εμέ τοιαύτην ζέσιν, ώστε να μη γνωρίζω ανάπαυσιν ούτε ημέραν ούτε νύκτα εκ της αγάπης του Θεού; Πεπυρωμένη η αγάπη του Θεού Χάριν αυτής οι άγιοι υπέμενον απάσας τας θλίψεις και ελάμβανον δυνάμεις θαυματουργίας: Εθεράπευον αρρώστους, ανίστων νεκρούς,
περιεπάτουν επί υδάτων, υψούντο εν ώρα προσευχής εις τον αέρα, δια προσευχής
κατεβίβαζον υετόν εκ του ουρανού· εγώ δε θα ηυχόμην να μάθω μόνον την ταπείνωσιν και την αγάπην του Χριστού, ώστε ουδένα να προσβάλλω, αλλά να προσεύχωμαι δια πάντας ως δι’ εμαυτόν» (σ )
Περί τούτου του υπερτάτου και αποκρύφου εν τη ζωή του Γέροντος απεπειράθην κατά το μέτρον των δυνάμεων μου να ομιλήσω Ακολουθών τον σκοπόν τούτον, απεφάσισα να γράψω παρρησία περί των οδών προς την απόκτησιν της πνευματικής εν τω Θεώ ελευθερίας, μη παρασιωπήσας και αποκρύψας ό,τι ήκουσα
Εν τη ιδία «Κλίμακι» του Οσίου Ιωάννου υπάρχει θαυμασία τις εξιστόρησις
περί «των αγίων καταδίκων», και περί της φυλακής των μετανοούντων (Λόγος Ε’) Ο Άγιος συγγραφεύς, προφητικώς προβλέπων το πλήθος των πειρασμών, οίτινες γεννώνται δι’ αυτού του λόγου και έως της ημέρας ταύτης, λέγει συν τοις άλλοις:
«Ανήρ δε ανδρείος προσελάβετο μάλλον εκ τούτων κέντρον και βέλος πυρός, και ζήλον εν καρδία βαστάζων απήλθεν Ο τούτου τη προθυμία ελάσσων, επέγνω την οικείαν ασθένειαν, και ταπεινοφροσύνην ευχερώς δια της εαυτού μέμψεως κτησάμενος, τον πρώτον κατέδραμεν· αγνοώ δε, ει μη και κατέλαβεν· ανήρ δε αμελής μηδέ προσψαύση τοις ειρημένοις· μήπως και αυτό το μικρόν, ό τέως εργάζεται, σκορπίση, παντελώς απογνούς …» (Λόγος Ε’ ζ’)
Φοβούμενος μήπως προκαλέσω πρόσκομμα εις τους απλούς και
ολιγοψύχους δια της αποκαλυπτικής διηγήσεως περί των δυσκολιών του πνευματικού αγώνος, είπον εν αρχή ότι «το παρόν βιβλίον κατά το περιεχόμενον αυτού προορίζεται δια πολύ στενόν κύκλον ανθρώπων» Και νυν εκ νέου επιθυμώ να επαναλάβω εκείνην την προειδοποίησιν ότι, όσον απλούς και αν φαίνηται ο Γέρων Σιλουανός, η ζωή αυτού υπήρξεν ιδιαιτέρως υψηλή και μεγάλη άσκησις αγάπης προς τον Θεόν
Αλήθειαν λέγω ότι ουχί μικράν συστολήν ώφειλον να υπερνικησω, πριν ή αποφασίσω να συγγράψω τον ανά χείρας Βίον, διότι η κατάστασις των πραγμάτων ηνάγκαζεν εμέ όπως μη αποκρύψω την εγγύτητά μου προς τον ηγιασμένον πατέρα Γνωρίζω ότι είναι υποτίμησις δια το όνομα του μεγάλου Γέροντος να έχη τοιούτον βιογράφον και μάρτυρα Δεν υπήρχεν όμως άλλη διέξοδος … Θα προετίμων να κρύψω εμαυτόν και να δώσω το έργον τούτο ανωνύμως, ίνα μη μειώσω το μεγαλείον του Γέροντος, αλλ’ εθεώρησα απαραίτητον να φέρω την ευθύνην της περί εκείνου μαρτυρίας
Προς μερικήν δικαίωσιν του τολμήματος μου θα είπω ότι εις τούτο εξηνάγκασαν εμέ η επιθυμία και αι επίμονοι παρακλήσεις πολλών προσώπων, ως και η υπακοή προς τον πνευματικόν μου πατέρα, τον πολιόν γέροντα Ιερομόναχον Πινούφριον, όστις προς τούτο έδωκεν εις εμέ άμεσον ευλογίαν Παρά ταύτα όμως επί μακρόν επάλαισα εσωτερικώς, διότι ο πνευματικός λόγος αποτελεί ενέργειαν εντελώς ιδιαιτέρου γένους Ο λαλών αυτόν υπόκειται πρώτος εις την κρίσιν του προφερομένου υπ’ αυτού λόγου, και ως εκ τούτου βεβαίως παραδίδω εμαυτόν εις πλήρως δεδικαιολογημένον όνειδος και γνωρίζω ότι θα κατακριθώ και υπό του Θεού και υπό των ανθρώπων Ανάπαυσιν τινα δια την
συνείδησίν μου αποτελεί, μεταξύ άλλων, το γεγονός ότι εν τω παρόντι βιβλίω
ουδεμία ιδία σκέψις υπάρχει, αλλά το παν ήντλησα εκ των διδαχών αυτού και εκ των συνομιλιών μετά του μακαρίου πατρός και των άλλων καθοδηγητών μου
Φοβούμαι όμως ότι, ως στερούμενος της απαιτουμένης γνώσεως, εν τη
περιγραφή της ζωής του Γέροντος και εν τη εκθέσει των αγίων αυτού μαθημάτων, δεν απέφυγον σφάλματά τινα, και παρακαλώ όπως η δι’ αυτά ευθύνη αποδοθή καθ’ ολοκληρίαν εις εμέ, ίνα μη υποβιβασθή το κύρος της πείρας του Γέροντος, της εσφραγισμένης δια της αγίας βιοτής και του αγίου αυτού λόγου
Ελπίζω ότι ο λόγος του Γέροντος, αλλόμενος εκ καρδίας πλήρους αγάπης,
θα ελκύση τον νουν και την ψυχήν του αναγνώστου, διότι δια τους έχοντας «ώτα ακούειν» και «οφθαλμούς βλέπειν» ο λόγος ούτος αφ’ εαυτού φέρει την μαρτυρίαν της αληθείας
Ο λόγος του Γέροντος, ασυνήθως υψηλός κατά την πνευματικήν αυτού τελειότητα, είναι μαρτυρία περί της υπερφυσικής εκείνης ζωής, ήτις εδόθη εις αυτόν να βιώση Δια πολλούς μένει ακατάληπτος και απρόσιτος, παρά το εναργές και απλούν αυτού Η πείρα έδειξεν ότι εν μέρει είναι ακατάληπτος ακριβώς ένεκα της απλότητος αυτού και του ξένου εις τον σύγχρονον διανοούμενον άνθρωπον ύφους αντιλήψεως και εκφράσεως Τούτο παρεκίνησεν εμέ όπως συνοδεύσω και προλάβω έτι αυτόν μετά διασαφήσεων εις γλώσσαν πλέον προσιτήν εις τους πεπαιδευμένους ανθρώπους των καιρών ημών, μετά της ελπίδος όπως χρησιμεύση ως στήριγμα προς καλυτέραν κατάληψιν των οδών της αγιότητος Όταν δε ο αναγνώστης λάβη υπ’ όψιν την ανάγκην λεπτής προσοχής προς τους απλούς εκείνους και ηρέμους λόγους του Γέροντος, ένθα θίγονται βαθέα προβλήματα της ανθρωπίνης υπάρξεως, ή περιγράφεται ο εσωτερικός πόλεμος, ή αι ενέργειαι της χάριτος, τότε πάσα ανάγκη διασαφήσεων εκλείπει και μένει μόνος ο άγιος και καθαρός λόγος του μακαρίου πατρός
Σήμερον συμπληρούται δεκαετηρίς από της τελευτής του πατρός μου Γέροντος Σιλουανού, και η ψυχή μου μετ’ ευλαβούς αγάπης στρέφεται ευκτικώς προς αυτόν:
Συγχώρησον μοι, πάτερ άγιε, διότι ασυνέτως ετόλμησα να ομιλήσω περί εκείνου, όπερ συ συγκαταβαίνων ενεπιστεύθης εις εμέ Είμαι ευγνώμων εις τον Θεόν, τον δωρήσαντα μοι την παρ’ αξίαν ευτυχίαν, όπως σε γνωρίσω και έχω ελευθέραν και συχνήν την μετά σου επικοινωνίαν κατά τον ενταύθα βίον σου Παρακαλώ σε, επίτρεψον μοι να ερωτήσω: Νυν, ότε διέβης πάντα τα όρια της γης και ατενίζεις εις την ακατάληπτον ωραιότητα του αγαπήσαντος σε και αγαπηθέντος υπό σου Κυρίου και της Πανάγνου Μητρός Αυτού, εκ της γλυκύτητος της αγάπης του Θεού επελάθου άρα γε του τεθλιμμένου ημών κόσμου και δεν ενθυμείσαι πλέον αυτόν, ή συνεχίζεις έτι ισχυρότερον να προσεύχησαι, επειδή η αγάπη, ως έλεγες, δεν δύναται ούτε να «λησμονήση» ούτε να αναπαυθή, μέχρις ότου επιτύχη της εσχάτης επιθυμίας αυτής;
Και αν νυν η νεκρά εις παν αγαθόν ψυχή μου δεν είναι ικανή να αντιληφθή την φωνήν σου, όμως έμειναν παρ’ ημίν οι λόγοι σου, εν οίς ακούομεν την απάντησιν σου:
«Ψυχή ήτις εγνώρισε τον Θεόν, τον Δημιουργόν και Ουράνιον Πατέρα
αυτής, δεν δύναται να έχη ανάπαυσιν επί της γης Και συλλογίζεται η ψυχή: “Όταν εμφανισθώ ενώπιον του Κυρίου, θα ικετεύσω το μέγα έλεος Αυτού δι’ όλον το γένος των χριστιανών” Και συγχρόνως σκέπτεται: “Όταν ίδω το περιπόθητον Αυτού Πρόσωπον, εκ της χαράς μου ουδέν θα δυνηθώ να είπω, διότι εκ της πολλής αγάπης αδυνατεί ο άνθρωπος να ομιλήση” Αλλά και πάλιν σκέπτεται: “Θα προσεύχωμαι δι’ όλον το γένος των ανθρώπων, ίνα επιστρέψουν πάντες οι άνθρωποι εις τον Κύριον και αναπαυθούν εν Αυτώ, διότι η αγάπη του Θεού ‘πάντας θέλει σωθήναι’”» (σ )
Μετά βαθείας πεποιθήσεως ότι ο μακάριος ημών πατήρ αναπαύεται εν
χειρί Θεού, πεπληρωμένος της τελείας αγάπης, την οποίαν τοσούτον ακαμάτως επεδίωκε, και ότι νυν εν Πνεύματι Αγίω περιπτύσσεται τον κόσμον όλον δια της προσευχής αυτού εις έτι μεγαλύτερον βαθμόν, ή κατά τας ημέρας του επιγείου βίου αυτού, ουδένα επιθυμών να προλάβω, ουδενί ουδέν επιβάλλων, ακολουθών απλώς την αυθόρμητον κλίσιν της ψυχής μου, περαίνω τον ταπεινόν μου λόγον δια της προσευχής:
Όσιε Πάτερ Σιλουανέ,
πρέσβευε τω Θεώ υπέρ ημών!
Γαλλία, Αγία Γενεβιέβη του Δρυμού
Δονζόν, / Σεπτεμβρίου
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ
Μετάφρασις εκ του ρωσικού υπό του ιδίου του συγγραφέως και του Ιερομ. Ζαχαρίου
Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας1999
Τίτλος πρωτοτύπου:
СТАРЕЦ СИЛУАН, ИЕРОМОН СОФРОНИЙ, Paris 1952.
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου