25. ΟΜΙΛΙΑ Ξς΄ Ήγγισαν δε φησίν αΐ ήμέραι Ίσραήλ τοΰ άποθανεΐν

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν

Τόμος 54

               

ΟΜΙΛΙΑ Ξς Ήγγισαν δε, φησίν, αΐ ήμέραι Ίσραήλ τοΰ άποθανεΐν, καί έκάλεσε τον υιον αύτού τον Ίωσήφ,καί είπεν αύτώ· Εί ευρηκα χάριν έναντίον σου, υπόθες τήν χειρά σου υπο τον μηρόν μου, καί ποιήσεις έπ' έμε έλεημοσύνην καί άληθειαν,τοΰ μη με θάψαι έν Αίγύπτω· άλλά κοιμηθήσομαι μετά τών πατέρων μου· καί άρεΐς με έξ Αίγύπτου, καί θάψεις με έν τω τάφω αύτών.Ό δε είπεν· Έγώ ποιησω κατά το ρημά σου.Είπε δέ· Όμοσόν μοι. Καί ωμοσεν αύτω. Και προσεκύνησεν Ίσραήλ έπί το ακρον της ράβδου αύτοΰ.

α. Φέρε καί σημερον το τέλος έπιθώμεν τη κατά τονΊακώβ διηγησει, καί ίδωμεν τίνα έστίν, α μέλλων καταλύειν τον βίον διατάττεται. Άλλά μηδείς προς τήν νΰν τών πραγμάτων κατάστασιν άφορών ταΰτα άπαιτείτω παρά τών τότε δικαίων, απερ νΰν τους πιστους φιλοσοφεΐν προσηκεν· άλλά προς τους καιρους καί τά πράγματα κρινέτω. Ταΰτα δε έπίτηδες έπροοιμιασάμην διά τά μέλλοντα υπο τοΰ πατριάρχου τω Ίωσήφ λέγεσθαι. Τίνα δέ έστιν, άκούσωμεν·

Ήγγισαν δε, φησίν, αΐ ήμέραι Ίσραήλ τοΰ άποθανεΐν, καί έκάλεσε τον υΙον αύτοΰ τον Ίωσήφ, καί είπεν αύτω· Εί ευρηκα χάριν έναντίον σου, υπόθες τήν χεΐρά σου υπο τον μηρόν μου, καί ποιησεις έπ' έμε έλεημοσύνην καί άληθειαν, τοΰ μη με θάψαι έν Αίγύπτω· άλλά κοιμηθησομαι μετά των πατέρων μου· και άρεΐς με έξ Αίγύπτου, και θάψεις με έν τω τάφω αύτών. Ό δε είπε·

Ποιήσω κατά το ρήμά σου. Είπε δέ· Όμοσόν μοι. Καί ωμοσεν αύτω. Καί προσεκύνησεν Ισραήλ έπΐ το ακρον τής ράβδου αύτού

Πολλοί τών μικροψύχων, έπειδάν παραινώμεν αύτοΐς μή πολυν ποιεΐσθαι λόγον περί ταφής, μηδε περισπούδαστον πράγμα ήγεΐσθαι το άπο τής άλλοτρίας έπί τήν οίκείαν πατρίδα τών τετελευτηκότων τά λείψανα έπανάγειν, ταύτην ήμΐν προβάλλονται τήν ιστορίαν, φάσκοντες, καί τον πατριάρχην τοσαύτην ύπερ τούτου πεποιήσθαι τήν φροντίδα. Αλλά πρώτον μεν, οπερ εφθην είπών, τουτο δεΐ λογίζεσθαι, οτι ού τοσαύτην τότε τήν φιλοσοφίαν άπητουντος, οσην οι νυν· επειτα οτι καί τουτο αύτο ούχ απλώς ο δίκαιος έβουλήθη γενέσθαι, άλλ' έλπίδας αύτοΐς χρηστάς ύποφαίνων, ώς καί αύτοί οψέ ποτε έπανήξουσιν είς τήν γήν τής έπαγγελίας. Καί οτι ταύτης ενεκεν τής αίτίας τουτο διετάξατο, φανερώτερον ήμάς διδάσκει ο τούτου παΐς φάσκων. Επισκοπή έπισκέψεται ο Θεος ύμάς, καί συνανοίσετε τά οστά μου έντευθεν. Ότι γάρ τοΐς τής πίστεως οφθαλμοΐς τά μέλλοντα έφαντάζοντο, ακουε αύτού ήδη κοίμησιν τον θάνατον λέγοντος· φησί γάρ· Κοιμηθήσομαι μετά τών πατέρων μου. Διά τουτο καί Παυλος ελεγε· Κατά πίστιν άπέθανον ούτοι πάντες μή κομισάμενοι τάς έπαγγελίας, άλλά πόρρωθεν αύτάς ίδόντες καί άσπασάμενοι. Πώς; Τοΐς τής πίστεως οφθαλμοΐς. Μηδείς τοίνυν νομιζέτω μικροψυχίας είναι τήν διάταξιν, άλλά καί άπο του καιρου καί άπο του προοραν τήν μέλλουσαν αύτών εσεσθαι έπάνοδον, πάσης αίτίας άπολυέτω τον δίκαιον. Νυν μεν γάρ, έπειδή τά τής φιλοσοφίας έπετάθη μετά τήν του Χριστου παρουσίαν, είκότως αν τις μέμψαιτο τω τά τοιαυτα έπισκήπτοντι.

Καί μή ταλανιζέτω τον έπ' άλλοτρίας τον βίον καταλύσαντα, μηδε τον έπ' έρημίας τής παρούσης ζωής μεθιστάμενον. Ούδε γάρ ο τοιουτος ταλανισμου αξιος, άλλ' ο έν αμαρτίαις τεθνηκώς, καν έπί τής κλίνης, καν έπί τής οίκίας, καν τών έπιτηδείων παρόντων τον βίον καταλύση. Καί μή μοι τά ψυχρά έκεΐνα ρήματα καί γέλωτος γέμοντα καί άνοίας μεστά λεγέτω τις· Ό δεΐνα κυνος άτιμότερον τετελεύτηκεν, ούδενος τών γνωρίμων αύτω παρόντος, ούδε τά τής ταφής αύτώ παρασχεΐν δυνηθέντος, άλλ' έξ έράνου και πολλών τινων συνεισενεγκόντων, ουτω τα προς τήν κηδείαν αύτώ παρεσχέθη. Ού τουτό έστιν, άνθρωπε, κυνος άτιμότερον τετελευτηκέναι. Τί γαρ ο τοιουτος παρεβλάβη; Μόνον εί το της άρετης ένδυμα μή είχε περιστέλλον αύτόν. Ότι γαρ ούδεν τουτο λυμαίνεται τον ένάρετον, μάνθανε ότι οί πλείους τών δικαίων, τών προφητών λέγω και τών άποστόλων, πλήν ολίγων, ούδε ίσμεν όπου κατετέθησαν. Οί μεν γαρ τήν κεφαλήν άπετμήθησαν, οί δε καταλευσθέντες ουτω του βίου μετέστησαν, και έτεροι μυρίαις και διαφόροις τιμωρίαις αύτους έκδόντες δια τήν εύσέβειαν, πάντες ύπερ Χριστού έμαρτύρησαν· και ούδεις αν τολμήσειε περι τών τοιούτων είπεΐν, ότι άτιμος αύτών γέγονεν ο θάνατος, άλλα άκολουθήσει τη θεία Γραφη λεγούση, Τίμιος έναντίον Κυρίου ο θάνατος τών οσίων αύτου. Και ώσπερ τον τών οσίων θάνατον τίμιον έκάλεσεν, ουτως άκουε και τον τών αμαρτωλών πονηρον καλουντος τον θάνατον. Θάνατοσ γαρ, φησιν, αμαρτωλών πονηρός. Ωστε καν έπι της οίκίας τις καταλύση τον βίον, και γυναικος και παιδίων παρόντων, και έπιτηδείων και γνωρίμων παρεστωτων, άρετης δε έρημος τυγχάνη, πονηρος αν είη ο τούτου θάνατος. Ουτω καν έπ' άλλοτρίας, καν έπι του έδάφους κείμενος· και τί λέγω έπ' άλλοτρίας, και του έδάφους; καν λησταΐς περιπέση, καν θηρίων κατάβρωμα γένηται ο τήν άρετήν κεκτημένος, τίμιος αν είη ο θάνατος τούτου. Είπε γάρ μοι, ο του Ζαχαρίου παΐς ού τήν κεφαλήν άπετμήθη; Στέφανος δε ο πρώτος του μαρτυρίου τον στέφανον άναδησάμενος, ούχι καταλευσθεις ουτω τον βίον κατέλυσε; Παυλος δε και Πέτρος ούχι ος μεν άποτμηθεις, ος δε άπ' έναντίας τώ Δεσπότη του σταυρου τήν τιμωρίαν δεξάμενος, ουτω μετέστη της παρούσης ζωης; Ούχι δια τουτο μάλιστα πανταχου της οίκουμένης αδονται και άνακηρύττονται; 

β. Ταυτα δε άπαντα άναλογιζόμενοι, μήτε τους έπι της ξένης τελευτώντας ταλανίζωμεν, μήτε τους έπι της οίκίας καταλύοντας τον βίον μακαρίζωμεν· άλλα τώ της θείας Γραφης κανόνι κατακολουθουντες. και τους έν άρετη βεβιωκότας, και ουτω μεθισταμένους, μακαρίζωμεν, και τους έν αμαρτίαις τελευτώντας ταλανίζωμεν. Ώσπερ γαρ ο ένάρετος είς βελτίονα ζωήν μεθίσταται τών πόνων τας άμοιβας κομιζόμενος· ουτως ο ταύτης έρημος ών, άρχας και προοίμια των τιμωριών ήδη δεχόμενος, και τας εύθύνας των πεπραγμένων άπαιτούμενος, άνηκέστοις περιβάλλεται κακοΐς.

Διο χρή ταΰτα έννοοΰντας άρετης έπιμελεΐσθαι, καί καθάπερ έν παλαίστρα έπΐ τοΰ παρόντος βίου άγωνίζεσθαι, ινα μετα το λυθηναι το θέατρον, λαμπρόν άναδήσασθαι δυνηθώμεν τον στέφανον, καί μή άνόνητα μεταμελώμεθα. Έως γαρ ότου ένέστηκεν ο άγών, δυνατόν έστιν, ει βουληθείημεν, καί τήν ραθυμίαν άποτινάξασθαι, καί της άρετης άντέχεσθαι, ινα και των άποκειμένων στεφάνων έπιτυχεΐν δυνηθώμεν. Άλλ' ει δοκεΐ, λοιπον έπανέλθωμεν έπί τήν άκολουθίαν τοΰ λόγου. Επειδή γαρ έπέσκηψε τω παιδί περί της ταφης, καί ειπεν ο Ιωσήφ· Έγώ ποιήσω κατα το ρημά σου, φησίν, ’Όμοσόν μοι. Καί ωμοσεν αύτω. Καί προσεκύνησεν Ισραήλ έπί το ακρον της ράβδου αύτοΰ. Όρα τον γέροντα, τον πρεσβύτην, τον πατριάρχην δια της προσκυνήσεως τήν εις τον Ιωσήφ τιμήν έπιδεικνύμενον, καί δια των έργων αύτων πληρουντα νυν του οράματος τήν έκβασιν. Ήνίκα γαρ διηγήσατο αύτω ο Ιωσήφ το όραμα, Ειπε, φησίν, Άρά γε έλθόντες έγώ τε καί ή μήτηρ σου προσκυνήσομέν σοι έπί τήν γην; Άλλ' ίσως είποι τις αν Καί πως έξηλθε το οναρ της μητρος προαπελθούσης, καί μή προσκυνησάσης τον παΐδα; Έθος άεί τη Γ ραφή άπο τοΰ κυριωτέρου το παν δηλοΰν. Έπεί ούν Κεφαλή της γυναικος ο άνήρ, Καί έσονται, φησίν, οι δύο εις σάρκα μίαν· της κεφαλής προσκυνησάσης, δηλονότι καί το σωμα απαν ταύτη ειπετο. Ει γαρ ο πατήρ τοΰτο πεποίηκε, πολλω μαλλον κάκείνη, ει μή της ζωης προεξηρπάσθη, τοΰτο πεποίηκεν αν. Καί προσεκύνησε, φησίν, έπί το ακρον της ράβδου αύτοΰ. Δια τοΰτο καί ο Παΰλος έλεγε· Πίστει Ιακώβ άποθνήσκων έκαστον των υΐων Ιωσήφ εύλόγησε, καί προσεκύνησεν έπί το ακρον της ράβδου αύτοΰ. Όρας ότι καί τοΰτο αύτο πίστει έποίει, προορων ότι βασιλικοΰ γένους γενήσεται ο έκ τοΰ σπέρματος αύτοΰ τεχθείς; Έπεί ούν έπέταξεν, απερ έβούλετο, τω παιδί, μετ' ού πολύ, φησί, μαθών Ιωσήφ, ότι ένοχλεΐται ο πατήρ αύτοΰ, ότι έπί θύραις έστί τοΰ θανάτου, ότι ηγγισαν της τελευτης αΐ ήμέραι, Λαβών τους δύο υΙους αύτοΰ, ήλθε προς Ιακώβ. Άπηγγέλη δε τοΰτο τω Ιακώβ, καί ένισχύσας Ισραήλ έκάθισεν έπί τήν κλίνην. Όρα πως ή περί τον παΐδα φιλοστοργία τον πρεσβύτην ένεύρου, και ή προθυμία ένίκα τήν άσθένειαν. Άκούσας γαρ αύτοΰ τήν παρουσίαν, φησίν, Έκάθισεν έπΐ τήν κλίνην. Καί ίδών αύτον, τήν πατρικήν φιλοστοργίαν περί αύτον έπιδείκνυται, και έπειδή εμελλε τελευτάν, τη εύλογία τη αύτοΰ τειχίζει τους παΐδας, μεγίστην αύτοΐς ταύτην περιουσίαν καταλιμπάνων, καί πλοΰτον μηδέποτε δαπανηθήναι δυνάμενον. Καί ορα πως αρχεται· Πρώτον διηγείται τήν παρα τοΰ Θεοΰ γεγενημένην είς αύτον εύνοιαν, και τότε τας είς τους παΐδας εύλογίας ποιείται, καί φησιν· Ό Θεός μου ώφθη μοι έν Λουζα έν γη Χανααν, καί εύλόγησέ με, καί είπέ μοι·

Έγώ αύξανώ σε, καί πληθυνώ σε, καί ποιήσω σε είς συναγωγας έθνών, καί δώσω σοι τήν γήν ταύτην καί τω σπέρματί σου μετα σε είς κατάσχεσιν αίώνιον. Έπήγγελταί μοι, φησίν, ο Θεος, ήνίκα έν Λουζα ώφθη μοι, τοσοΰτον πληθΰναί μοι το σπέρμα, ώς συναγωγας έθνών γενέσθαι έξ αύτοΰ, καί τήν γήν δε ταύτην έμοί καί τω σπέρματί μου δώσειν ύπέσχετο. Νΰν ούτοι οί δύο υιοί σου, οι γενόμενοί σοι έν Αίγύπτω, έμοί είσιν· Έφραϊμ καί Μανασσής, ώς 'Ρουβήν καί Συμεών, εσονταί μοι.

Τούτους, φησίν, ους εσχες προ τής παρουσίας τής έμής, έγώ είς τον τών έμών τέκνων άριθμον είςποιοΰμαι, καί ομοίως τοΐς έξ έμοΰ τεχθεΐσι τής παρ' έμοΰ εύλογίας άπολαύσουσι. Τα δε είς το εξής εκγονα, οσα αν γεννήσης μετα ταΰτα, σοί εσονται· έπί τω ονόματι τών άδελφών αύτών κληθήσονται έν τοΐς έκείνων κλήροις. ’Ίσθι δε οτι καί ή μήτηρ σου Ραχήλ, ήνίκα ήγγισα είς τήν Βηθλεεμ, άπέθανε, καί κατώρυξα αύτήν έν τη οδω τοΰ Ίπποδρόμου. Καί ίδών τους υίους Ιωσήφ, είπε· Τίνες σοι ούτοι; Καί είπεν· Υιοί μου, ους εδωκέ μοι ο Θεός. Καί είπεν Ιακώβ· Προσάγαγέ μοι αύτους, ινα εύλογήσω αύτούς. Καί ήγγισεν αύτους προς αύτόν. Καί έφίλησεν αύτους, καί περιέλαβεν αύτούς. Όρα μοι τον πρεσβύτην, οπως σπεύδει καί έπείγεται εύλογήσαι τους παΐδας τοΰ Ιωσήφ· Καί ήγγισεν αύτους, φησί, προς αύτόν.

Καί έφίλησεν αύτους, καί περιέλαβεν αύτους, καί είπε προς Ιωσήφ· Ίδου τοΰ προσώπου σου ούκ έστερήθην, καί ίδου εδειξέ μοι ο Θεος καί το σπέρμα σου. Μεγάλα μοι, φησί, παρέσχεν ή τοΰ Θεοΰ φιλανθρωπία, καί πλέον η προσεδόκησα· μάλλον δε άπερ ούδέποτε προσεδόκησα. Ού γαρ μόνον τοΰ προσώπου σου ούκ έστερήθην, άλλ' ιδού και τους έκ σου τεχθέντας έθεασάμην. Καί έξήγαγεν αύτούς, φησίν, Ιωσήφ άπο των γονάτων αύτου, καί προςεκύνησαν αύτω έπί πρόσωπον έπί της γης. Όρα καί τούς παΐδας πως έξ άρχης καί έκ προοιμίων έπαίδευσε τήν οφειλομένην τιμήν άπονέμειν τω πρεσβύτη. Καί λαβών, φησίν, Ιωσήφ κατά τήν των πρωτοτόκων προεδρίαν προσήγαγε τον Μανασση, καί τότε τον Έφραϊμ.

γ. Ένταυθά μοι ορα τον δίκαιον τούς μεν του σώματος οφθαλμούς ήδη ύπο του γήρως λοιπον άσθενεΐς κεκτημένον (Έβαρυώπησαν γάρ οι οφθαλμοί αύτου άπο του γήρως, καί ούκ ήδύνατο βλέπειν), τούς δε τής διανοίας οφθαλμούς έρρωμένους εχοντα, καί τη πίστει τά μέλλοντα ήδη προορωντα.

Ούδε γάρ άνασχόμενος του Ιωσήφ, άλλά έναλλάξας τάς χεΐρας εύλογων, τήν προεδρίαν εις τον νέον έποιήσατο, προτάξας τον Έφραϊμ του Μανασση. Καί φησιν· Ό Θεος, φ εύηρέστησαν οι πατέρες μου. Σκόπει ταπεινοφροσύνην του πατριάρχου, ορα ψυχήν φιλόθεον. Ούκ έτόλμησεν ειπεΐν, Ό Θεος φ εύηρέστησα· άλλά τί; Ώ, εύηρέστησαν οι πατέρες μου.

Είδες εύγνώμονα ψυχήν; καίτοι προ μικρου διηγούμενος ελεγεν, οτι Έν Λουζα ωφθη μοι, καί ύπέσχετο δώσειν έμοί καί τω σπέρματί μου πάσαν τήν γην, καί εις συναγωγάς έθνων ποιήσειν το σπέρμα μου. Καί ούτως έναργη εχων τά δείγματα της περί αύτον του Θεου εύνοίας, ετι κατεσταλμένην είχε τήν διάνοιαν, καί φησιν· Ό Θεος ώ εύηρέστησαν οι πατέρες μου ένώπιον αύτοΰ, Αβραάμ καί Ισαάκ. Είτα πάλιν· Ό Θεος ο τρέφων με έκ νεότητός μου. Σκόπει καί διά τούτου πάλιν της εύγνωμοσύνης αύτου τήν ύπερβολήν. Ού λέγει τήν οικείαν άρετήν, άλλά τά παρά του Θεου εις αύτον γεγενημένα διηγείται, καί φησιν· Ό τρέφων με έκ νεότητός μου εως της ήμέρας ταύτης. Αύτος γάρ έστιν ο έξ άρχης μέχρι του παρόντος τά κατ' έμε οικονομήσας. Ούτω καί πρώην ελεγεν· Έν γάρ τη ράβδω μου ταύτη διέβην τον Ίορδάνην, καί ιδού νυν γέγονα εις δύο παρεμβολάς. Καί νυν το αύτο πάλιν έτέροις ρήμασί φησιν· Ό τρέφων με έκ νεότητός μου εως της ήμέρας ταύτης, ο άγγελος ο ρυόμενός με έκ πάντων των κακων. Εύχαρίστου γνώμης τά ρήματα, φιλοθέου ψυχης καί έχούσης έναύλους τάς του Θεου εύεργεσίας τη μνήμη. Έκεΐνος, φησίν, φ οι πατέρες μου εύηρέστησαν, ο έμέ διαθρέψας έκ νεότητος εως του παρόντος, ο έξ αρχής πάντων με των κακων ρυσάμενος, ο τοσαυτην περί έμέ κηδεμονίαν έπιδειξάμενος, αύτος Εύλογήσει τα παιδία ταυτα· και έπικληθήσεται έν αύτοΐς το Ονομά μου, και το Ονομα των πατέρων μου Αβραάμ καί Ισαάκ, καί πληθυνθείησαν εις πλήθος πολύ έπί της γης. Είδες ομου καί συνεσιν καί ταπεινοφροσύνην; Συνεσιν μέν, ότι τοΐς της πίστεως οφθαλμοΐς προορων τον Έφραϊμ προέταξε του Μανασση· ταπεινοφροσυνην δέ, ότι ούδαμου της οικείας αρετης μνήμην έποιήσατο, αλλ' απο της των πατέρων εύαρεστήσεως, καί απο των εις αύτον γεγενημένων εύεργεσιων την εύχην καί την εύλογίαν αύτοι, έπηυξατο. Άλλ' ο μέν Ιακώβ προορων τά μέλλοντα, ούτως εις αύτους εύλογίαν πεποίηται. Ό δέ Ίωσηφ όρων τον νεώτερον προκριθέντα του πρωτοτόκου, καί βαρυ αύτο λογισάμενος, είπε, φησίν, Ούτος ο πρωτότοκος· έπίθες την δεξιάν σου έπί την κεφαλήν αύτου. Καί ούκ ήθέλησεν, αλλ' είπεν· Οίδα, τέκνον, οίδα. Καί ούτος εσται εις λαον, καί ούτος ύψωθήσεται· αλλ' ο αδελφος αύτου ο νεώτερος μείζων αύτου εσται, καί το σπέρμα αύτου εσται εις πληθος έθνων. Μη νομίσης με, φησίν, άπλως συντυχία τινί τουτο πεποιηκέναι, μηδέ δι' άγνοιαν. Οίδα γαρ, καί προορων τα ύστερον έσόμενα, ουτω την εις αύτον εύλογίαν έποιησαμην. Ει γαρ καί απο της φυσεως εχει την προεδρίαν ο Μανασσης, αλλ' Ό νεώτερος μείζων αύτου εσται, καί το σπέρμα αύτου εις πληθος έθνων. Τουτο δέ όλον έγίνετο έπειδη έντευθεν εμελλεν ή βασιλεία αναδείκνυσθαι. Διά τουτο ήδη προαναφωνων τά μέλλοντα, ουτω την εις αύτον εύλογίαν έποιήσατο. Καί εύλόγησεν αύτους λέγων· Έν ύμΐν εύλογηθήσεται Ίσραηλ, λέγοντες· Ποιήσαι σε ο Θεος ώς Έφραϊμ καί Μανασση. Καί εθηκε τον Έφραϊμ εμπροσθεν του Μανασση. Ουτως εσονται, φησί, περιφανείς αμφότεροι, ώς παντας εύχης εργον ποιεισθαι εις την τουτων έλθεΐν περιφάνειαν· όμως ο Έφραϊμ πρότερος εσται του Μανασση. Όρας πως ή του Θεου χάρις προεμήνυεν αύτω, καί προφητικω κινουμενος πνευματι, ουτω τους παΐδας του Ίωσηφ εύλόγει, τά μετά τοσουτον έσόμενα χρόνον, ώς ήδη παρόντα, καί ύπο τοΐς αδελφοΐς ορώμενα, ουτω προβλέπων; Τοιουτον γάρ ή προφητεία.

Και καθάπερ οί του σώματος οφθαλμοί ούδέν πλέον των ορωμένων φαντασθηναι δύνανται, ουτω καί οί της πίστεως ού τα ορώμενα βλέπουσιν, άλλ' έκεΐνα φαντάζονται, α μετα πολλας ύστερον γενεας εσεσθαι μέλλει. Καί τουτο άκριβέστερον είσεσθε έκ των εύλογιων, ών εις τους οικείους ποιείται παΐδας. Άλλ' ίνα μή μακρον ποιωμεν τον λόγον, καί πολυν ύμΐν τον κόπον παρέχωμεν, άρκεσθέντες τοΐς ειρημένοις εις τήν έξης τήν προς τους παΐδας εύλογίαν ταμιευσόμεθα, έκεΐνο παρακαλέσαντες ύμων τήν άγάπην, ζηλουν τον δίκαιον τουτον, καί τοιαύτας κληρονομίας τοις παισί καταλιμπάνειν τοις έαυτων, αι μηδέποτε παρά τινος βλάβην δέξασθαι δύνανται. Αί γαρ των χρημάτων πολλάκις καί όλεθρον ετεκον τοΐς διαδεξαμένοις, καί έπιβουλας, καί πολυν τον κίνδυνον· ένταυθα δέ ούδέν τοιουτον εστιν ύποπτευσαί ποτε. Θησαυρος γάρ έστι δαπανηθηναι μή δυνάμενος, θησαυρός έστιν άνάλωτος, θησαυρός έστιν ούκ άνθρώπων έπιβουλαΐς, ού ληστων έφόδω, ούκ οικετων κακουργία, ούκ αλλω τοιούτω τινί έλαττωθηναι δυνάμενος, άλλα διηνεκως μένει· πνευματικος γάρ έστι, καί ούκ ε’ίκων ταΐς άνθρωπίναις έπιβουλαΐς· άλλ' έαν οί δεξάμενοι νήφειν βούλωνται, καί εις τήν μέλλουσαν συναποδημεΐ ζωήν, καί τας αιωνίους προευτρεπίζει σκηνάς.

δ. Μή τοίνυν χρήματα συλλέγειν σπουδάζωμεν, καί ταυτα τοΐς παισί καταλιμπάνειν· άλλ' άρετήν αύτους παιδεύωμεν, καί τήν παρα του Θεου εύλογίαν αύτοΐς έπευχώμεθα. Αυτη γαρ, αυτη ή μεγίστη περιουσία, ούτος ο αφατος πλουτος, ο άδαπάνητος, ο καθ' έκάστην ήμέραν τήν περιουσίαν πλείονα έργαζόμενος. Ούδέν γαρ άρετης ίσον, ούδέν ταύτης ισχυρότερον καν αύτήν μοι τήν βασιλείαν ε’ίποις, καί τον το διάδημα περικείμενον, ει μή ταύτην εχοι, παντος πένητος ράκια περιβεβλημένου άθλιώτερος εσται. Τί γαρ αύτον το διάδημα δυνήσεται ωφελησαι, η ή πορφυρίς, ύπο της οικείας ραθυμίας προδεδομένον;

Μή γαρ άξιωμάτων των εξωθεν οιδε διαφοραν ο Δεσπότης; μή γαρ προσώπων δυσωπεΐται περιφανεία;

Εν έστιν έκεΐ το ζητούμενον, άπο της έργασίας της άρετης τας θύρας εστιν εύρεΐν ήνεωγμένας της προς αύτον παρρησίας· ως ο μή έντευθεν τήν παρρησίαν κτησάμενος, έν τοΐς ήτιμωμένοις καί άπαρρησιάστοις γενήσεται.

Τουτο ουν απαντες σκοπωμεν, καί τους ήμετέρους παΐδας διδάσκωμεν ταύτην πάντων προτιμάν, και μηδέν ήγεΐσθαι τήν των χρημάτων περιουσίαν.

Αυτη γαρ, αυτη πολλάκις καί κώλυμα προς τήν αρετήν γίνεται, όταν μή είδη τοΐς χρημασιν ο νέος εις δέον κεχρησθαι. Καί καθάπερ τα παιδία τα μικρά, έπειδαν μαχαίρας έπιλάβηται η ξίφους, δια το μή είδέναι δεόντως κεχρησθαι, πολλάκις είς προύπτον έαυτα κίνδυνον έμβάλλει, οθεν ούδέ αφιάσιν αι μητέρες αδεως των τοιούτων έφάπτεσθαι· ουτω δή καί οι νέοι, έπειδαν χρημάτων περιουσίαν διαδέξωνται, δια το μή θέλειν αύτοΐς δεόντως κεχρησθαι, είς προφανή κίνδυνον έαυτους περιπείρουσι, τον φόρτον των άμαρτημάτων έντευθεν έαυτοΐς συλλέγοντες. Αι γαρ τρυφαί, καί αι άτοποι ήδοναί, καί τά μυρία κακα έντευθεν τίκτεται· ούχ άπλως απο χρημάτων λέγω, αλλ' απο του μή είδέναι προσηκόντως αύτοΐς κεχρησθαι τους ταυτα διαδεξαμένους. Δια τουτο καί σοφός τις ελεγεν· Άγαθος ο πλούτος, φ μή εστιν άμαρτία. Έπεί καί ο Άβρααμ πλούσιος ήν, καί ο Ίώβ πλούσιος ήν, καί ού μόνον ούδέν απο του πλούτου παρεβλάβησαν, αλλα καί μειζόνως εύδοκίμησαν. Τίνος ενεκεν καί δια τί; Οτι ούκ είς οίκείαν απόλαυσιν μόνον τούτω έκέχρηντο, αλλα προς τήν των άλλων παραμυθίαν, καί τας των δεομένων διορθούμενοι πενίας, καί ή οίκία αύτων παντί ξένω ήν ανεωγμένη. ’Άκουε γαρ ένος αύτων λέγοντος· Εί δέ καί έξηλθέ τις έκ του οίκου μου κόλπω κενω, καί αδύνατοι δέ, εί ποτε ειχον χρείαν, ούκ απέτυχον. Καί ού μόνον τήν δια χρημάτων έπικουρίαν είς τους δεομένους έπεδείκνυντο, αλλα καί τήν δια της προστασίας πρόνοιαν. Εγώ γαρ ημην, φησί, πους χωλων, οφθαλμος δέ τυφλών, καί έκ μέσου οδόντων έξέσπασα άρπαγμα. Όράς αύτον καί προνοουντα των αδικουμένων, καί αντί των πεπηρωμένων μελων άπασι γινόμενον; Τουτον άπαντας έχρην ζηλουν, τον προ του νόμου, τον προ της χάριτος τοσαύτην φιλοσοφίαν έπιδειξάμενον, καί ταυτα ούδέ διδάσκαλον έσχηκότα, ούτε προγόνους έναρέτους, αλλα οίκοθεν καί απο γνώμης ορθης έπί τήν χρηστήν ταύτην πολιτείαν έλθόντα. Καί γαρ έκαστος ήμων έν αύτη τη φύσει έναποκειμένην εχει τήν γνωσιν της αρετης· καί εί μη τις βουληθη απο ραθυμίας τήν οίκείαν προδουναι εύγένειαν, ούκ άν ποτε ταύτης αμοιρησειε. Γένοιτο δέ πάντας ήμάς ταύτην έλομένους, καί μετα ακριβείας ταύτην κατορθώσαντας, και των έν έπαγγελίαις κειμένων άγαθών τοΐς άγαπώσιν αύτον έπιτυχεΐν, χάριτι καί φιλανθρωπία του Κυρίου ήμών Ίησοΰ Χριστού, μεθ' ού τω Πατρί, αμα τω άγίω Πνεύματι, δόξα. κράτος, τιμή, νΰν καί άεί, καί εις τους αιώνας τών αιώνων. Αμήν.

Πρώτη αποκλειστική εισαγωγή και δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο 

Ιωάννης Χρυσόστομος Ομιλίαι είς τήν Γένεσιν  Τόμος 54

Η ηλεκτρονική επεξεργασία, επιμέλεια και  μορφοποίηση  κειμένου  και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο , για μη εμπορικούς σκοπούς με αναφορά πηγής το Ιστολόγιο

©ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: