16. Τά Διδάγματα από τούς Τάφους

16 ΤΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ

Έξέλθωμεν έν τώ μνήματι

Χριστιανοπρεπώς καί επομένως γόνιμα καί θετικά φιλοσοφεί ό πιστός μέ τη μνήμη τού θανάτου.  'Ωστόσο καλείται από την αγία μας Εκκλησία καί τούς θεοφόρους Πατέρες νά φιλοσοφεί περί θανάτου καί όταν έπισκέπτεται τά κοιμητήρια.

Βέβαια ό άνθρωπος του κόσμου, όταν βρεθεί μπροστά στόν τάφο καί δει τήν πλάκα, τήν όποία  περιβρέχουν τά δάκρυα καί κάτω από τήν όποία  κατασταλάζουν εις τέφραν (στάχτη) καί σκώληκα όλα μας τά ρόδα, τό σφρίγος, οί πόθοι, οί παλμοί,τά σχέδια, αί δόξαι, αί τρικυμίαι καί λαίλαπες,   συγκλονίζεται καί πανικοβάλλεται. Θεωρεί τήν πλάκα τού τάφου ως τόν τελευταίο βράχο, πάνω στόν οποίο συντρίβεται καί ναυαγεί ή ύπαρξή μας. Τόν τάφο θεωρεί ως καταβόθρα, ως αδιέξοδο, ή όποία  οδηγεί στό μηδέν καί τό τίποτε Ό Χριστιανός όμως βλέπει τόν τάφο ως τή μυστική θόρα,ή όποία  μάς οδηγεί σέ νέο κόσμο, τόν κόσμο τού ουρανού. Τόν βλέπει ώς γλυκύ στόμα, διά του όποίου ή γη θά άνταλλάξη μετά τού ουρανού τό φίλημα της άγάπης  

Ό ιερός Χρυσόστομος, άναφερόμενος στίς ώφέλειες πού μπορεί νά καρπωθεί ό πιστός από τή θέα των τάφων, λέγει: Όταν άντικρύζουμε τούς τάφους, ώφελούμαστε πολύ. Γιατί μέ τό άντίκρυσμα αύτό, αν ή ψυχή είναι ράθυμη καί αδιάφορη, συγκινείται καί μαζεύεται· αν είναι δραστήρια καί πρόθυμη, γίνεται προθυμότερη. ’Εάν κάποιός θρηνεί

γιά τή φτώχεια, όταν άντικρύσει τόν τάφο παρηγορείται. Έάν ύψηλοφρονεί γιά τόν πλούτο του,ταπεινώνεται καί συμμαζεύεται. Διότι ή θέα των μνημείων αναγκάζει καθένα, καί χωρίς νά θέλει, νά σκέπτεται καί νά φιλοσοφεί γύρω άπό τόν θάνατό του. Τόν πείθει νά μη θεωρεί τίποτε σταθερό, ούτε λυπηρό ούτε ευχάριστο. Τό άντίκρυσμα των τάφων μάς αναγκάζει, είτε τό θέλουμε είτε όχι, νά έτοιμασθούμε καί γιά τό δικό μας τέλος. 

Σέ άλλη δέ περίπτωση έλεγε: Επειδή ή ωφέλεια άπό τούς τάφους είναι μεγάλη, διά τούτο τάφοι πρό των πόλεων, τάφοι πρό των αγρών καί σέ όλους τούς τόπους βρίσκεται ενώπιον μας αύτό τό διδασκαλείον τής ταπεινώσεως,γιά νά μάς υπενθυμίζει συνεχώς τήν ασθένεια καί αδυναμία της ανθρώπινης φύσεώς μας. Βιάζεται κανείς καί τρέχει γιά νά είσέλθει «εις πόλιν βασιλεύουσαν», πλούσια καί δυνατή· προτού όμως άντικρύσει αυτά τά όποία  φαντάζεται, βλέπει πρώτον αύτό πού γίνεται μέ τόν θάνατο. ’Έτσι μέ τά μνήματα παιδαγωγούμεθα πρώτον σέ τί καταλήγουμε καί κατόπιν προχωρούμε στό εσωτερικό τής πόλεως, γιά νά δούμε όσα φανταζόμαστε καί περιμέναμε νά άντικρύσουμε.  

’Αλλά δέν είναι μόνο αυτή ή ώφέλεια. Ή θέα τών τάφων μάς βοηθεί ακόμη νά συνειδητοποιήσουμε τή ματαιότητα τών παρόντων. Γι’ αύτό, προκειμένου ό θείος Χρυσόστομος νά καλέσει σέ μετάνοια τούς πιστούς, έλεγε: Έξέλθωμεν έν τω μνήματι, έως έσμέν έν τω σώματυ ίδωμεν τό μάταιον ημών φρόνημα, πού έχει τό οίκημα· ίδωμεν τί μετ’ ολίγον γινόμεθα καί μή πλανώμεθα ίδωμεν πώς διαλυόμεθα καί εαυτούς διορθωσώμεθα ίδωμεν εις τί καταλήγομεν καί (περί) τού τέλους φροντίσωμεν. 

Αύτή όμως είναι ή μία όψη τού πράγματος· ύπάρχει καί ή άλλη. Ό φωτισμένος άπό τό Πνεύμα τού Θεού ιεράρχης προσθέτει ευθύς αμέσως: Όμως μή σταθείς μόνο στά όσα βλέπεις καί στά όσα σκέπασε ήδη ή κρυερή πλάκα τού τάφου. Σκέψου τήν ανάσταση· καί έννόησον άμα καί πίστευσον ότι ό νεκρός τόν όποίο πρίν άπό λίγο αγκάλιαζες, ενώ τώρα δέν θέλεις καν νά τόν έγγίσεις, θά άναστηθεί καί πάλι. Καί ή γλώσσα πού τώρα σιωπά, πάλι θά μιλήσει τότε, όταν ό Κύριος θά βασιλεύσει καί θά γονατίσουν ένώπιόν Του άγγελοι καί άνθρωποι· όταν καί αυτοί οί δαίμονες με τρόμο θά ύποκλιθούν μπροστά στον ένδοξο θρόνο του καί τό άπερίγραπτο μεγαλείο του (πρβλ. Φιλιπ. β' 10). Καί Αύτός θά κάμει την κρίση καί τη δίκαιη άνταπόδοση. 

Ιδού λοιπόν ότι, καθώς τό βλέμμα τού Χριστιανού μελετά τόν σκοτεινό καί σιωπηλό τάφο, ό νους του πετά γεμάτος έλπίδες στόν ουρανό. Ανεβαίνει στόν πολυπόθητο καί περιπόθητο Παράδεισο. Εκεί όπου είναι ή χαρά των αγγέλων καί όπου άντηχεί ό άκατάπαυστος ύμνος τους πρός τόν Δεσπότη Κύριο.

Ή χριστιανική φιλοσοφία μάς προσφέρει καί άλλο σπουδαιότατο δίδαγμα από τούς τάφους: Ό θάνατος ισοπεδώνει όλους τούς άνθρώπους Αποθνήσκουν καί οί πλούσιοι, όπως καί οί πτωχοί καί οί κύριοι, όπως καί οί υπηρέτες. Ό θάνατος καταργεί ή καλύτερα παραμερίζει τίς κοινωνικές ή όποίεσδήποτε άλλες διακρίσεις, καί οδηγεί όλους μπροστά στό ίδιο νόημα της ζωής Ό τάφος μάς πληροφορεί ότι ό θάνατος θεμελιώνει τήν πανανθρώπινη ενότητα, τή μοναδική πολιτεία, ή όποία  δέν γνωρίζει άρχοντες καί άρχομένους Ενώνει όσους ή ζωή χωρίζει λόγω ανθρώπινων αδυναμιών, έγωισμού, ιδιοτέλειας ή υψηλής καταγωγής. ’Έλεγε σέ μία από τίς ωραιότερες ομιλίες του ό ιερός Χρυσόστομος: «Τί ύπερηφανεύεται γή καί σποδός;» (Σ. Σειρ. ί 9). Γιατί μεγαλοφρονείς γιά τόν εαυτό σου; Άς πάμε στούς τάφους καί άς δούμε τά εκεί μυστήρια άς δούμε τήν ανθρώπινη φύση κατασκορπισμένη (...). Κι άν ακόμη είσαι σοφός, σκέψου, κι άν είσαι φρόνιμος, πές μου, ποιός είναι εκεί ό βασιλεύς καί ποιός ό ιδιώτης ποιός ό εύγενής καί ποιός ό δούλος ποιός ό σοφός καί ποιός ό άσοφος  .

Την ίδια άλήθεια τονίζει καί ό Μ. Βασίλειος,όταν καλεί τόν πιστό νά κοιτάξει μέ στοχαστικό βλέμμα τούς τάφους. Λέγει: Πού είναι έκείνοι οί όποίοι είχαν πολιτικές έξουσίες; Πού είναι οί ακαταμάχητοι ρήτορες; (...) Πού είναι οί στρατηγοί, οί σατράπες, οί τύραννοι; Δέν έγιναν όλα καί όλοι σκόνη; (...) ’Ενθύμια τού περάσματος τους άπό τή ζωή δέν είναι μόνον τά λίγα οστά τους; Σκύψε καί εξέτασε τούς τάφους, εάν μπορέσεις νά διακρίνεις ποιός είναι ό δούλος και ποιός ό κύριος· ποιός ό πτωχός καί ποιός ό πλούσιος. Ξεχώρισε, αν μπορείς, τόν αιχμάλωτο καί δεσμώτη από τόν βασιλέα τόν ισχυρό από τόν αδύνατο τόν ώραϊο από τόν άσχημο. ’Ενθυμούμενος την κοινή φύση όλων μας, δέν θά ύπερηφανευθείς καί δεν θά καυχηθείς ποτέ.  

Τούς πατερικούς αυτούς λόγους έμελοποίησε ωραιότατα ή κιθάρα τού Πνεύματος, ό άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός, μέ τούς υπέροχους κατανυκτικούς ύμνους πού ψάλλουμε στη Νεκρώσιμη Ακολουθία: ...κατενόησα έν τοίς μνήμασι (έξήτασα μέ προσοχή μέσα στά μνήματα) καί ειδον τά οστά τά γεγυμνωμένα καί είπονάρα (άραγε) τίς έστι βασιλεύς ή στρατιώτης, ή πλούσιος ή πένης, ή δίκαιος ή αμαρτωλός ; 

’Άλλος ύμνος της Νεκρώσιμης Ακολουθίας, ή οποία δημιουργεί σωτήρια θρησκευτικά βιώματα, μάς προτρέπει: «...Δεύτε κατίδωμεν έπί τούς τάφους τρανώς»  έμπρός ας μεταβούμε γιά νά έξετάσουμε μέ προσοχή καί ιερό στοχασμό τά όσα συμβαίνουν ατούς τάφους πού τό κάλλος τού σώματος; καί πού ή νεότης; πού είσι τά όμματα καί ή μορφή της σαρκός; πάντα έξηράνθη ως χόρτος  . Καί ένας άλλος ύμνος της ’ίδιας Ακολουθίας μάς παρακινεί νά ατενίσουμε τό μνήμα «νουνεχώς» , δηλαδή μέ πολλή προσοχή καί σύνεση. Έτσι θά βεβαιωθούμε ότι «πάσα ή νεότης εκεί διαρρεί (παρέρχεται) πάσα ηλικία εκεί έμαράνθη εκεί κόνις καί τέφρα καί σκώληκες εκεί όλα σιωπούν καί δέν ύπάρχει κανείς πού νά λέγει τό «άλληλούια.» 

Μήπως αύτά δέν μάς είπε καί ό σοφός της Π. Διαθήκης; Έν τώ άποθανείν άνθρωπον, είπε, κληρονομήσει ερπετά καί θηρία καί σκώληκας (Σ. Σειρ. ί 11) ό θάνατος εξουδετερώνει όποίοδήποτε ανθρώπινο μεγαλείο. Διότι, όταν άποθάνει ό άνθρωπος, θά τόν κληρονομήσουν άταφο μέν τά ερπετά καί τά σαρκοβόρα θηρία, μέσα δέ στόν τάφο τά σκουλήκια...

Οί τάφοι τών Μαρτύρων

Εάν όμως ή επίσκεψη στους όποιουσδήποτε τάφους είναι πρόξενος πολλής καί μεγάλης ώφέλειας, πολύ περισσότερο ή επίσκεψη στους τάφους των Μαρτύρων. Δηλαδή τών αδελφών μας εκείνων οί όποίοι θυσιάσθηκαν υπέρ τού Χριστού, αφού έδωσαν με αφάνταστη γενναιότητα την καλή ομολογία τής πίστεως ενώπιον τών ισχυρών τού κόσμου. Ό θείος Χρυσόστομος ομολογεί: Περισσότερο από κάθε τι άλλο αγαπώ αυτό εδώ τό μέρος, στό οποίο βρίσκονται τάφοι Μαρτύρων. Στόν τόπο αυτό δέν έρχομαι μόνο όταν γίνεται πανηγυρική σύναξη τών πιστών έρχομαι καί πολλές άλλες φορές. ’Έρχομαι μόνος καί κάνω πάντοτε τίς ώφέλιμες σκέψεις, ότι ή παρούσα ζωή είναι δρόμος καί δέν έχει τίποτε τό σταθερό, αλλά προσπερνούμε καί τά λυπηρά καί τά ευχάριστα. Καί ένώ στοχάζομαι αύτά,τά μάτια μου, μέσα στην απόλυτη μοναξιά, παρατηρούν ήσυχα γύρωγύρω τούς τάφους, καί ή ψυχή μου μεταφέρεται νοερά στούς Μάρτυρες πού έξεδήμησαν, καί στη μακαριότητα, μέσα στην όποία  τώρα ζούν  .

’Άλλοτε πάλι, εγκωμιάζοντας τόν μακάριο μάρτυρα Βαβύλα, επίσκοπο ’Αντιόχειας (240-250), έλεγε ότι ό φιλάνθρωπος Θεός μάς έδωσε πολλές αφορμές γιά τη σωτηρία. Μάς άνοιξε μαζί μέ τόσους άλλους δρόμους σωτηρίας καί αύτόν, ό όποίος είναι ικανός νά μάς οδηγήσει στην αρετή. Έτσι ό αγαθός Θεός έπρονόησε, ώστε νά μάς αφήσει ήδη από πολύ παλαιά τά λείψανα τών αγίων. Γιατί μετά τή δύναμη τού κηρύγματος «δευτέραν έχουσι τάξιν οί τών άγιων τάφοι». Επειδή καί αύτοί διεγείρουν τίς ψυχές όσων τούς επισκέπτονται, σέ ζήλο ίσο πρός τόν ζήλο τών αγίων Μαρτύρων. Ή θέα τής λειψανοθήκης τών Μαρτύρων γεμίζει μέ θαυμασμό τήν ψυχή, τή διεγείρει, την ξυπνά. Καί ό Χριστιανός ό όποίος ύπέστη τόν αγαθό αυτό συγκλονισμό, φεύγει από τόν τάφο, όπου ήταν ή λάρνακα μέ τά άγια λείψανα τού Μάρτυρος, γεμάτος προθυμία γιά τή ζωή τής αρετής, καί γίνεται άλλος άντ’ άλλου, νέος άνθρωπος  .

Ό ίδιος Πατήρ σέ εγκώμιό του πρός τήν αγία μεγαλομάρτυρα Δροσίδα   υπογραμμίζει τη μεγάλη ωφέλεια που λαμβάνει ό πιστός άπό την έπίσκεψη στους τάφους των Μαρτύρων, καί παρατηρεί: Όταν φθάσουμε στους τάφους όπου βρίσκονται τά τίμια λείψανα των Μαρτύρων, τό φρόνημά μας γίνεται ηρωικότερο ή ψυχή μας περισσότερο σταθερή στις καλές αποφάσεις καί άποφασιστική ή προθυμία μας γιά άγώνες πνευματικούς μεγαλύτερη ή πίστη μας θερμότερη. Όταν μάλιστα σκεφθούμε τούς πόνους, τούς άγώνες, τά έπαθλα, τά λαμπρά βραβεία καί τούς στεφάνους των άγιων Μαρτύρων, βρίσκουμε καί μία άλλη, μεγαλύτερη αφορμή ταπεινοφροσύνης. Διότι τί είναι οί δικοί μας άγώνες, όσο σπουδαίοι καί αν είναι, συγκρινόμενοι πρός τούς άγώνες εκείνων; Έάν πάλι κάποιός δέν έχει έπιτύχει μεγάλα κατορθώματα άρετής, όταν δει τούς τάφους τών Μαρτύρων καί παρηγορηθεί άπό την άνδρεία τους, δέν θά άπογοητευθεί γιά τη σωτηρία του. Ακόμη θά άναλογισθεί ότι ή φιλανθρωπία τού Θεού πιθανώς νά άξιώσει καί αυτόν νά έπιτύχει παρομοίου είδους πνευματικά άθλήματα καί νά ανεβεί διά μιας στόν ουρανό, συγχρόνως δέ νά εξασφαλίσει μεγάλη παρρησία ενώπιον τού θρόνου τού άγωνοθέτου Χριστού 

«Έν σοροίς προσεύχου πυκνά»

Είναι τόσος ό πολυσήμαντος συγκλονισμός πού δημιουργείται στά βάθη της ψυχής όταν έπισκεπτόμεθα τούς τάφους, καί ιδιαίτερα τών άγιων καί τών Μαρτύρων, ώστε ή έπίσκεψη αύτή δέν προκαλεί μόνο στούς πιστούς τήν μεταβολήν της άρετής, άλλά καί σ’ αυτούς τούς άσεβείς καί σκληρούς. Δέν είδες, λέγει ό θείος Χρυσόστομος, θρασείς άνδρας καί ύπερηφάνους, πώς είναι καταπτοημένοι καί συμμαζεμένοι ένώπιον των νεκρών καί των τάφων; Ακούουν ότι κάποιός έξεδήμησε, καί όλων ή καρδιά ζαρώνει από φόβο. Καί φιλοσοφούμεν περί τά μνήματα τί γινόμεθα. Όταν μάς δοθεί ή ευκαιρία νά βρεθούμε ένώπιον του τάφου, λέμε ό ένας πρός τόν άλλο: ’Ώ της ταλαιπωρίας, ώ της οίκτράς ημών ζωής· άραγε τί γινόμεθα; Καί έκαστος απλώς ουτω φιλοσοφεί, σάν νά πρόκειται νά άπαρνηθεί τελείως την κακία. Δυστυχώς όμως ή ανθρώπινη φύση είναι γεμάτη μεταπτώσεις, αδυναμίες καί ασυνέπειες λόγω της αμαρτίας,ή οποία την διέφθειρε, καί λησμονεί τη σωτήρια φιλοσοφία. Γι’ αυτό παρουσιάζει τό λυπηρό αυτό φαινόμενο έσω μέν λόγοις φιλοσοφεί, έξω δέ τοίς έργοις θεομαχεί. Άπό τό ένα μέρος συγκλονιζόμαστε καί κατανυσσόμαστε μέ τό ερώτημα άρα (γε) τί γινόμεθα; καί άπό τό άλλο «άρπάζομεν καί μνησικακούμεν»  

Τούτο είχε ύπ’ όψη του καί ό άγιος 'Ιωάννης ό Σινάίτης,γι’ αυτό καί συμβούλευε: Αδελφέ μου, εν σοροίς προσεύχου πυκνά· εικόνα τούτων άνεξάλειπτον ζωγραφών έν ση καρδία   Αδελφέ μου, νά προσεύχεσαι συχνά μπροστά στίς σαρκοφάγους, τά φέρετρα καί τούς τάφους, καί νά φιλοσοφείς μέ τό νά φέρεις στή διάνοιά σου καί νά ζωγραφίζεις στήν καρδιά σου άνεξίτηλα τήν προσωρινότητα τού άνθρώπου καί τήν πέραν τού τάφου ζωή. Ή προσευχή αύτή θά σέ βοηθεί, ώστε τά σωτήρια συναισθήματα πού δοκιμάζει ή ψυχή, νά διατηρούνται πάντοτε καί νά υλοποιούνται σέ μετάνοια καί βίο στολισμένο μέ τίς άγιες αρετές τού Χριστού.

’Έχει όμως ιδιαίτερη σημασία αυτό τό οποίο προσθέτει ό ίδιος Πατήρ τού θεοβάδιστου όρους. Λαμβάνει βέβαια πολλή ώφέλεια εκείνος πού φιλοσοφεί χριστιανοπρεπώς όταν άντικρύζει τίς σορούς καί τούς τάφους, πρέπει όμως νά γνωρίζουμε ότι ή ώφέλεια πού άποκομίζουμε είναι καί αύτή δώρο τού Παναγίου Θεού. Διότι πολλές φορές, ενώ πλησιάζουμε καί επισκεπτόμαστε τούς τάφους, ορισμένοι μένουμε άσυγκίνητοι, «άδάκρυτοι καί σκληροί»  Ένώ πολύ συχνά, χωρίς νά έχουμε μπροστά μας τίς σαρκοφάγους, τά φέρετρα καί τά μνήματα, «κατανυσσόμεθα»   Ένώ λοιπόν ή περί τόν τάφο φιλοσοφία μάς δημιουργεί σκέψεις κατανυκτικές καί άποφάσεις μετάνοιας, δεν αποκλείεται, μόλις φύγουμε από εκεί, λόγω της σκληροκαρδίας μας νά λησμονήσουμε τίς άγιες καί σωτήριες αποφάσεις μας. Έάν δηλαδή δεν δώσει χάρη ό φιλάνθρωπος Θεός, θά φύγουμε από έκεί χωρίς καμμία ωφέλεια...

Κατακλείουμε τίς λίγες γνώμες των θεοφόρων Πατέρων πού άναφέραμε,τίς σχετικές μέ τό σπουδαίο αύτό ζήτημα, μέ τήν αγία συμβουλή τού ίερού Χρυσοστόμου, τήν τόσο ωφέλιμη σέ κάθε περίσταση. Λέγει: Γιά νά μήν κυριευθούμε από τίς βιοτικές μέριμνες καί γιά νά μήν παρασυρθούμε από τήν αμαρτία, ας άναβλέψουμε πρός τόν ούρανό καί ας σκύψουμε τό βλέμμα μας στά μνήματα καί τίς σορούς τών άπελθόντων. Γιατί τό ίδιο τέλος περιμένει καί εμάς. ’Άς ετοιμαζόμαστε λοιπόν πρός τήν έξοδο. Γιά τό ταξίδι αύτό έχουμε ανάγκη πολλών εφοδίων, επειδή είναι μεγάλος ό καύσωνας εκεί, μεγάλη ή ξηρασία, μεγάλη ή έρημία. ’Εκεί δέν πρόκειται νά καταλύσουμε σέ κανένα ξενοδοχείο ή νά αγοράσουμε κάτι πού θά χρειασθεί, έάν δέν τό προμηθευθήκαμε από εδώ. Τί λέγουν οί πέντε φρόνιμοι παρθένες της παραβολής πρός τίς πέντε μωρές; «πορεύεσθε πρός τούς πωλοδντας καί αγοράσατε» . Πήγαν καί αγόρασαν, άλλ’ έν τώ μεταξύ ήλθε ό νυμφίος, κλείσθηκε ή θύρα καί εκείνες έμειναν έξω τού νυμφώνος (Ματθ. κε [25] 911). ’Ακούσε τί λέγει ό Αβραάμ πρός τόν πλούσιο τής γνωστής παραβολής: «Μεταξύ ημών καί υμών χάσμα μέγα έστήρικται» (Λουκ. ι Ϛʹ [16] 26). Καί τό χάσμα αύτό μάς εμποδίζει νά σέ βοηθήσουμε. ’Ακούσε τί λέγει καί ό θεόπνευστος προφήτης ’Ιεζεκιήλ περί τής ημέρας έκείνης: «Νώε και Ίώβ καί Δανιήλ τούς υιούς αυτών ου μή ρύσονται» (Ίεζ. ιδ' [14] 14). Ό δίκαιος Νώε, ό θεοσεβής Ίώβ καί ό «άνήρ έπιθυμιών τών τού πνεύματος», ό Δανιήλ, δέν θά μπορέσουν νά γλυτώσουν τά παιδιά καί τούς απογόνους τους, έάν αύτά δέν έχουν νά παρουσιάσουν στόν Κριτή έργα αρετής καί άγιότητος. Καί έπιλέγει ό θείος Πατήρ: Μή γένοιτο όμως νά ακούσουμε τούς φοβερούς αύτούς λόγους· αλλά αφού λάβουμε αρκετά έφόδια γιά τήν αιώνια βασιλεία μέ τήν αγία ζωή καί τήν ειλικρινή μετάνοιά μας, νά αξιωθούμε νά δούμε τόν Κύριον ήμών Ίησούν Χριστόν μέ παρρησία  

Εισαγωγή κειμένων σε  πρώτη αποκλειστική δημοσίευση  στό Ορθόδοξο Διαδίκτυο από το Βιβλίο :

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΝΙΚ.ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

Η ηλεκτρονική επεξεργασία αναρτήσων κειμένων, τίτλων  και εικόνων έγινε από τον N.B.B

Επιτρέπεται η χρήση, διάθεση και αναπαραγωγή κειμένων σε Ορθόδοξα Ιστολόγια, αρκεί να διατηρείται το αρχικό νόημα ,χωρίς περικοπές που πιθανόν να το αλλοιώνουν για μη εμπορικούς σκοπούς,με βασική προϋπόθεση την αναφορά στην πηγή :

©  ΠΗΔΑΛΙΟΝ  ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: