ΜΕ' Νά μη σκανδαλίζουμε ούτε και να σκανδαλιζόμαστε

Μικρός Ευεργετινός
Μοναχού Παύλου Ευεργετινού

ΜΕ. ΝΑ ΜΗ ΣΚΑΝΔΑΛΙΖΟΥΜΕ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΣΚΑΝΔΑΛΙΖΟΜΑΣΤΕ ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ Ν ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΣΚΑΝΔΑΛΙΖΟΝΤΑΙ.

Από το Γεροντικό

ΜΕΡΙΚΟΙ αδελφοί από ένα κοινόβιο βγήκαν στην έρημο και επισκέφθηκαν κάποιον αναχωρητή. Εκείνος τους δέχθηκε με χαρά, και, όπως συνηθίζουν οι ερημίτες, βλέποντας τους κουρασμένους, έστρωσε το τραπέζι νωρίτερα από την κανονική ώρα, τους φίλεψε με ότι είχε και τους ξεκούρασε. Μόλις βράδιασε, διάβασαν (μόνο) τους δώδεκα ψαλμούς. Το ίδιο έκαναν και τη νύχτα. Καθώς όμως ο γέροντας αγρυπνούσε μόνος του, τους άκουσε να σιγομιλανε μεταξύ τους και να λένε, πώς οι αναχωρητές στην έρημο κάνουν ζωή πιο άνετη από τη δική τους στα κοινόβια. Όταν λοιπόν, το επόμενο πρωί, ετοιμάζονταν να πάνε σ' έναν άλλο γέροντα, γείτονα του, τους είπε: Να του δώσετε ασπασμούς από μένα, και να του πείτε να μην ποτίσει τα λάχανα. Ό γείτονας, Όταν πήρε το μήνυμα, κατάλαβε τη σημασία του. Τους άφησε λοιπόν να εργάζονται νηστικοί μέχρι το βράδυ. Μόλις νύχτωσε, τους μάζεψε κι έκαναν προσευχή ώρα πολλή. Ύστερα είπε: Ας φάμε, γιατί έχετε κουραστεί. Και πρόσθεσε: Εμείς δεν συνηθίζουμε να τρώμε κάθε μέρα, αλλά για χάρη σας θα φάμε τώρα λίγο. Τους πρόσφερε ξερό ψωμί κι αλάτι! Πρέπει να γιορτάσουμε την επίσκεψη σας, είπε, κι έριξε λίγο αλάτι σε ξύδι, (προσφέροντας το αυτό σαν εορταστικό έδεσμα!). Μετά το φαγητό σηκώθηκαν κι έκαναν πάλι προσευχή ως τα μεσάνυχτα. Τότε τους λέει ο γέροντας: Για χάρη σας, για να ξεκουραστείτε λιγάκι, ας μην κάνουμε ολόκληρη την καθιερωμένη νυχτερινή ακολουθία. Μόλις ξημέρωσε, οι αδελφοί ήθελαν να φύγουν. 

Ό γέροντας όμως τους παρακαλούσε: Μείνετε λίγο καιρό μαζί μας. Και αν δεν έχετε ευλογία για περισσότερο, τουλάχιστον τρεις μέρες, σύμφωνα με την έρημιτική συνήθεια. Οι αδελφοί, βλέποντας ότι δεν τους αφήνει να φύγουν, σηκώθηκαν κι έφυγαν κρυφά. Κάποτε κατέβηκαν στη Σκήτη δυο μοναχοί από την Αίγυπτο και επισκέφθηκαν τους γέροντες. Όταν, μετά τη συνομιλία τους, κάθισαν για φαγητό, είδαν τους Σκητιώτες μοναχούς να τρώνε με βουλιμία, σαν να ήταν πεινασμένοι από την άσκηση τους, και σκανδαλίστηκαν. Ό πρεσβύτερος της Σκήτης το κατάλαβε και θέλησε να τους διορθώσει. Στην εκκλησία λοιπόν, αφού δίδαξε τους αδελφούς, τους είπε: Να νηστέψετε, αδελφοί, και να επιτείνετε την ασκητική σας πολιτεία. Οι Αιγύπτιοι φιλοξενούμενοι ήθελαν να φύγουν, μα ο πρεσβύτερος δεν τους άφησε. Έμειναν λοιπόν, Και αφού νήστεψαν την πρώτη μέρα, ζαλίστηκαν. Και τούτο, μολονότι τους είχε ορίσει να νηστεύουν δυο μέρες μόνο και μετά να τρώνε (ξηρή τροφή), ενώ οι Σκητιώτες έμεναν (εντελώς) νηστικοί ολόκληρη την εβδομάδα. Ήρθε το Σάββατο Και κάθισαν να φάνε οι Αιγύπτιοι μαζί με τους γέροντες (της Σκήτης). Άλλα καθώς έτρωγαν, έκαναν θόρυβο. Κάποιος από τους γέροντες έπιασε τα χέρια τους Και είπε: Να τρώτε με ευπρέπεια, σαν μοναχοί! Ό ένας τους όμως του έσπρωξε το χέρι, λέγοντας: Άφησε με, γιατί πεθαίνω (από την πείνα)! Όλη την εβδομάδα δεν έβαλα στο στόμα μου μαγειρεμένο φαγητό! Αν λοιπόν εσείς, (τους είπε ο γέροντας, παίρνοντας αφορμή άπ' αυτό), μολονότι νηστεύατε μόνο δυο συνεχόμενες ήμερες, εξαντληθήκατε τόσο, γιατί σκανδαλιστήκατε με τους αδελφούς, πού ασκούνται έτσι ολόκληρη την εβδομάδα; Εκείνοι τότε, αφού έβαλαν μετάνοια, έφυγαν ωφελημένοι Και ευχαριστημένοι. Από τον άγιο Βαρσανούφιο Κάποιος αδελφός ρώτησε τον αββά Ιωάννη: Αν κάνω μια δουλειά με τρόπο πού θεωρώ σωστό, Και κάποιος, χωρίς να έχει δίκιο, μου λέει να την κάνω αλλιώς, πρέπει να του δώσω εξηγήσεις, ή να σωπάσω, αποφεύγοντας έτσι την κενοδοξία; Αν δεν είναι απαραίτητες οι εξηγήσεις, σώπασε, αποκρίθηκε ο γέροντας. Αν όμως ή υπόθεση σκανδαλίζει τον αδελφό σου, πολέμησε την κενοδοξία, (εξήγησε του πώς έχει το πράγμα) Και ανάπαυσε τον. Αν κάνω κάτι ηθικά αδιάφορο, ρώτησε ο αδελφός, πού δεν περιέχει δηλαδή στοιχείο αμαρτίας, Και ξέρω πώς, αν με δει ένας αδελφός, θα σκανδαλιστεί εναντίον μου, γι' αυτό το κρύβω από κενοδοξία επειδή ντρέπομαι αν με δει οφείλω άραγε να μην το κρύψω για να μη νικηθώ από την κενοδοξία, ή να το κρύψω για να μην προκαλέσω το σκάνδαλο; "Αν πάλι δεν ξέρω με βεβαιότητα ότι ο αδελφός σκανδαλίζεται άλλ' απλώς το υποθέτω, τι να κάνω; Αν ή καρδιά σου, απάντησε ο γέροντας, σε πληροφορεί ότι σκανδαλίζεται ο αδελφός σου, σκέπασε (το πράγμα) και μην τον βάλεις σε λογισμούς. Αν πάλι δεν είσαι βέβαιος γι' αυτό, αλλά μόνο το υποθέτεις, μη νοιάζεσαι. Αν πω σε κάποιον έναν πειραχτικό λόγο και δεν τον καταλάβει, τι είναι καλύτερα, να του ζητήσω συγγνώμη, ή να σωπάσω και να μην του δημιουργήσω λογισμούς; Αν ο αδελφός δεν καταλάβει ότι τον πείραξες, σώπα και μην του προξενήσεις ταραχή. Φρόντισε όμως να μετανοήσεις ενώπιον του Θεού γι' αυτό. Πες μου, πάτερ, ρώτησε πάλι ο αδελφός, τι λογής είναι ή ελευθερία στην καθημερινή ζωή και πώς πρέπει να τη χρησιμοποιούμε; Ελευθερία είναι ή αλήθεια πού λέγεται φανερά. "Αν λ.χ. έχει κανείς ανάγκη από τροφή ή ένδυμα ή οποιοδήποτε άλλο πράγμα, οφείλει να το λέει καθαρά σ' εκείνον πού μπορεί να του δώσει. Γιατί δεν πρέπει να κάνουμε χρήση αυτής της ελευθερίας με τον κάθε άνθρωπο, αλλά μόνο με πρόσωπα πού είναι ικανά να τη δεχθούν χωρίς να σκανδαλιστούν. Όποιος έχει διάκριση, οικοδομείται και χαίρεται μ' αυτή την ελευθερία, ενώ οποίος δεν έχει, σκανδαλίζεται. και πρέπει αυτός πού τη χρησιμοποιεί, να μην το κάνει εμπαθώς, για την ικανοποίηση δηλαδή του πάθους πού τον ενοχλεί, αλλά για τη θεραπεία της ανάγκης. "Αν λοιπόν ούτε πρόσωπο σκανδαλίζεται ούτε πάθος υποβόσκει, τότε μπορεί να γίνει χρήση της ελευθερίας. Αν όμως κάποιος σκανδαλίζεται από τη χρήση της ελευθερίας μας, πρέπει να ασκούμε οικονομία και να μην τη χρησιμοποιούμε απρόσεκτα. "Έρχεσαι, για παράδειγμα, από κοπιαστική εργασία (πεινασμένος), και θέλεις να φας νωρίτερα από την καθορισμένη ώρα· ένας άλλος όμως σε ακούει να το λες ή σε βλέπει να το κάνεις, και σκανδαλίζεται. Η ζητάς κάποιο πράγμα, και δεν οικοδομείται ο αδελφός (πού σε ακούει). Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να απευθυνθείς ιδιαιτέρως για το πράγμα πού ζητάς σ' εκείνον πού είναι σε θέση να σου το δώσει, ώστε να φυλαχτεί έτσι αβλαβής ο λογισμός του αδελφού. Καθώς λοιπόν είπαμε, είναι καλή ή ελευθερία, όταν όμως χρησιμοποιείται με φόβο Θεού. Αυτή την ελευθερία την καταστρέφεις με τον έξης τρόπο: "Αν χρειάζεσαι ένα πράγμα και δεν απευθυνθείς σ' εκείνον πού μπορεί να σου το δώσει, περιμένοντας να το κάνει μόνος του. και συμβαίνει να μη γνωρίζει τι χρειάζεσαι, ή να γνωρίζει αλλά να το ξεχάσει, ή και ν' αδιαφορεί σκόπιμα, για να δοκιμάσει αν έχεις υπομονή. Τότε εσύ αρχίζεις να βαρυγκωμάς εναντίον του, να σκανδαλίζεσαι και ν' αμαρτάνεις. "Αν όμως κάνεις χρήση της ελευθερίας σου και του ζητήσεις ξεκάθαρα ότι θέλεις, τίποτε άπ' αυτά δεν γίνεται. Προετοιμάσου πάντως ψυχικά, ώστε, αν μετά την αίτηση σου δεν πάρεις αυτό πού ζητάς, να μη λυπηθείς ή σκανδαλιστείς ή γογγύσεις. Απεναντίας, να πεις με το λογισμό σου: "Ό Θεός επέτρεψε να μη μου το δώσει, επειδή δεν μπορεί ή δεν είμαι άξιος ή δεν με συμφέρει". και πρόσεχε μην τυχόν, επηρεασμένος από την προηγούμενη αποτυχία, σταματήσεις την καλή χρήση της ελευθερίας σου απέναντι στον αδελφό εκείνο, (και δεν του ξαναζητήσεις τίποτε). Αντίθετα, όταν χρειαστείς οτιδήποτε, ξαναζήτησε του, παραμένοντας όμως πάντοτε, όπως είπα, ατάραχος σε περίπτωση αποτυχίας. Όμοια, αν κανείς σε ρωτήσει από μόνος του για πράγμα πού χρειάζεσαι, πες του την αλήθεια. και αν ξαφνιαστείς και πεις, Δεν το χρειάζομαι", μην ντραπείς να επανέλθεις στο θέμα και να του πεις: "Συγχώρεσέ με, αλλά μου ξέφυγε και σου είπα κατά λάθος ότι δεν το χρειάζομαι. Στην πραγματικότητα έχω ανάγκη να το πάρω". Τότε ο αδελφός ρώτησε:και όταν δεν έχω εσωτερική πληροφορία, άλλ' αμφιβάλλω για το αν σκανδαλίζεται ή όχι κάποιο πρόσωπο με μια τέτοια ελευθερία, τι να κάνω; Μπορείς να τον δοκιμάσεις, αποκρίθηκε ο γέροντας, αν σκανδαλίζεται ή όχι. Αν λ.χ. χρειάζεσαι φαγητό, μην του πεις, Δώσε μου (να φάω), αλλά πες του: Είμαι πεινασμένος γι' αυτήν εδώ την αιτία. Όταν θα σ' ακούσει εκείνος, θα εκδηλωθεί (με κάποιον τρόπο), κι έτσι θα αντιληφθείς τη διάθεση του, κατά πόσο σκανδαλίζεται ή όχι.

ΜΣ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΟΛΙΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΠΟΝΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΘΟΝΟ. ΒΑΡΙΑ ΑΜΑΡΤΑΝΟΥΝ ΕΚΕΙΝΟΙ ΠΟΥ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΝ ΚΑΙ ΕΙΡΩΝΕΥΟΝΤΑΙ ΤΟΥΣ ΑΠΟΝΗΡΕΥΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ. 

Του αββά Ησαΐα 

ΑΠΛΟΤΗΤΑ και το να μη θεωρεί κανείς τον εαυτό του σπουδαίο, αγιάζουν την καρδιά (και την καθιστούν απρόσβλητη) από τον πονηρό. Απεναντίας, οποίος βρίσκεται μαζί με τον αδελφό του έχοντας μέσα του πονηρία, δεν θ' απαλλαγεί από την καρδιακή λύπη. Μάταια είναι Όλα τα έργα εκείνου πού, με πονηρή διάθεση, άλλα λέει και άλλα έχει μέσα στην καρδιά του. Μη συνδεθείς με κανένα τέτοιον άνθρωπο, για να μη μολυνθείς από το δηλητήριο του. Κάνε συντροφιά με τους άκακους, για να πάρεις κάτι από τη δόξα τους και την αγνότητα τους. Μην αντιμετωπίσεις με πονηρία κανέναν άνθρωπο, για να μην αχρηστέψεις τους (πνευματικούς) κόπους σου. Με όλους τους ανθρώπους να κρατάς την καρδιά σου καθαρή, και θα δεις την ειρήνη του Θεού (να βασιλεύει) μέσα σου. Γιατί όπως ακριβώς, όταν ο σκορπιός χτυπήσει κάποιον, το δηλητήριο του διατρέχει ολόκληρο το σώμα και προσβάλλει την καρδιά του ανθρώπου, έτσι προσβάλλει την καρδιά και ή κακία εναντίον του πλησίον. Γιατί το δηλητήριο της μολύνει την ψυχή, πού κινδυνεύει έτσι (να χαθεί) από την πονηρία. Όποιος λοιπόν λυπάται τους κόπους του και δεν θέλει να χαθούν, πετάει γρήγορα από πάνω του αυτόν το σκορπιό, δηλαδή την πονηρία και την κακία. Αν ένας αδελφός σου προσφέρει κάτι, μην το ανοίξεις, για να δεις τι είναι, χωρίς να τον ρωτήσεις. Και αν αυτό πού σου προσφέρει είναι εξαιρετικά πολύτιμο, τότε πες του να σου το δώσει στα χέρια. Αν σε πνίγει ο φθόνος, σκέψου πώς είμαστε όλοι μέλη του Χριστοί) (Α' Κορ. 12:27), Και πώς ή τιμή και ή ατίμωση του πλησίον είναι (τιμή και ατίμωση) όλων μας. "Έτσι θα ειρηνεύσεις. Του αγίου Μαξίμου Τη λύπη εκείνου πού σε φθονεί, με κόπο θα τη σταματήσεις, γιατί θεωρεί συμφορά το προτέρημα σου για το όποιο σε φθονεί· Και δεν είναι δυνατόν να τη σταματήσεις διαφορετικά, παρά μόνο αν του το αποκρύψεις. "Αν όμως ωφελεί πολλούς το καλό πού έχεις, ενώ σ' εκείνον προξενεί λύπη, ποια πλευρά θα καταφρονήσεις; Είναι βεβαίως ανάγκη να ωφελήσεις τους πολλούς, αλλά κι αυτόν, όσο μπορείς, να μην τον παραμελήσεις. Ούτε να παρασυρθείς από την εμπάθεια, ώστε, αντί για το πάθος του φθόνου, να πολεμάς εκείνον πού πάσχει άπ' αυτό. 'Αλλά με την ταπεινοφροσύνη σου να τον θεωρείς ανώτερο σου, Και σε κάθε καιρό Και τόπο Και περίσταση να τον βάζεις πιο πάνω από σένα. όσο για τον δικό σου φθόνο, μπορείς να τον αναχαιτίσεις, αν, σ' εκείνα πού χαίρεται ο φθονούμενος, χαίρεσαι κι εσύ μαζί, Και σ' εκείνα πού λυπάται, λυπάσαι κι εσύ, εκπληρώνοντας το αποστολικό, «χαίρειν μετά χαιρόντων και κλαίειν μετά κλαιόντων» (Ρωμ. 12:15). Του αββά Μάρκου Εκείνος πού αδικεί κρυφά είναι πιο πονηρός άπ' αυτούς πού αδικούν φανερά, γι' αυτό Και κολάζεται σκληρότερα. Εκείνος πού δολοπλοκεί Και κάνει κακό στα κρυφά, είναι φίδι, κατά τη Γραφή, πού κάθεται στο δρόμο Και δαγκώνει το άλογο στη φτέρνα (Γεν. 49:17). Εκείνος πού ταυτόχρονα σε άλλα επαινεί και σε άλλα κατηγορεί τον πλησίον, κατέχεται από κενοδοξία και φθόνο. και με τους επαίνους προσπαθεί να κρύψει το φθόνο, ενώ με τις κατηγορίες παρουσιάζει τον εαυτό του σαν καλύτερο από εκείνον. Όπως δεν είναι δυνατόν να βόσκουν μαζί πρόβατα και λύκοι, έτσι είναι αδύνατον να βρει έλεος εκείνος πού αντιμετωπίζει με δόλο τον πλησίον του. Του αγίου Έφραίμ Εκείνος πού από πονηρία σωπαίνει όταν ελέγχεται, κρύβει μνησικακία στην καρδιά του. Εκείνος όμως πού με ειρήνη και πραότητα απολογείται, είναι αμνησίκακος. Από το βίο του αγίου Γρηγορίου του θαυματουργού Ο μέγας Γρηγόριος επέστρεφε κάποτε στην πόλη του από τη γειτονική πόλη Κόμανα. και επειδή σε όλους ήταν γνωστό ότι πάνω άπ' όλα φρόντιζε για την ανακούφιση εκείνων πού είχαν ανάγκη, δύο Εβραίοι, είτε αποβλέποντας σε κάποιο κέρδος είτε επιδιώκοντας τον εμπαιγμό του, ως δήθεν ευκολόπιστου, παραφύλαξαν στο δρόμο, άπ' οπού θα περνούσε. και ο ένας ξάπλωσε ανάσκελα στην άκρη του δρόμου και έκανε τον πεθαμένο. Ό άλλος πάλι, θρηνώντας τάχα το νεκρό, μοιρολογούσε υποκριτικά και φώναζε στον άγιο, πού περνούσε μπροστά τους: Αυτός ο δύστυχος πέθανε ξαφνικά, και κείτεται γυμνός, απροετοίμαστος για την ταφή! Σε παρακαλώ, άνθρωπε μου, μην παραβλέψεις το ιερό χρέος, αλλά να λυπηθείς τη φτώχεια του και να προσφέρεις κάτι, ότι έχεις, για να μπει τελευταίο στολίδι στο σώμα του. Αυτά έλεγε και έτσι ικέτευε τον άγιο ο Εβραίος. Κι εκείνος, χωρίς καθόλου να εξετάσει την υπόθεση, έβγαλε το μανδύα του, τον έριξε πάνω στον ξαπλωμένο και συνέχισε το δρόμο του. Μόλις προσπέρασε κι έμειναν μόνοι τους οι εμπαίκτες, εκείνος ο απατεώνας άλλαξε τον ψεύτικο θρήνο σε γέλιο. Καγχάζοντας από ευχαρίστηση για το κέρδος, πού αποκόμισαν με την απάτη, προκαλούσε τον ξαπλωμένο σύντροφο του να σηκωθεί. Ό άλλος όμως έμενε στην ίδια θέση, χωρίς ν' ακούει τίποτε άπ' όσα του έλεγε! Φώναξε πιο δυνατά. Τον σκούντησε και με το πόδι του. Αυτός όμως ούτε τη φωνή άκουσε ούτε το χτύπημα ένιωσε. Ήταν πάντα ξαπλωμένος στην 'ίδια στάση. Ήταν νεκρός! Μόλις έπεσε πάνω του ο μανδύας, τον βρήκε στ' αλήθεια ο θάνατος, πού υποκρινόταν για να εξαπατήσει τον άγιο. Έτσι δεν έπεσε έξω ο άνθρωπος του Θεού αλλά για το σκοπό πού έδωσε το μανδύα του, γι' αυτόν ακριβώς χρησιμοποιήθηκε από κείνους πού τον πήραν. Αν τώρα το αποτέλεσμα τούτο, πού έφεραν ή πίστη και ή δύναμη του μεγάλου Γρηγορίου, φαίνεται σκληρό και θλιβερό, ας μην παραξενεύεται κανείς. Ας θυμηθεί τον απόστολο Πέτρο. Γιατί κι εκείνος φανέρωνε τη δύναμη πού είχε όχι μόνο με ευεργεσίες, θεραπεύοντας τις αρρώστιες των ανθρώπων και με τη σκιά του σώματος του μονάχα (Πράξ. 5:15), αλλά και με την καταδίκη σε θάνατο του Ανανια, πού καταφρόνησε τη δύναμη (του Αγίου Πνεύματος), ή οποία ενοικούσε στον απόστολο (Πράξ. 5:111). Και τούτο, νομίζω, για να συνετισθούν με το φόβο όσοι από το λαό είχαν τάσεις καταφρονήσεως και να παιδαγωγηθούν από το φοβερό εκείνο παράδειγμα, ώστε να μην πέσουν σε όμοια σφάλματα.

ΜΖ. Ο ΘΕΟΣ ΚΡΙΝΕΙ ΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΑΣ ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗ ΜΑΣ. ΜΕΓΑΛΟ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΒΟΗΘΑΕΙ ΠΟΛΥ ΕΚΕΙΝΟΝ ΠΟΥ ΤΗΝ ΑΚΟΥΕΙ. 

Του αββα Μάρκου 

ΥΠΑΡΧΕΙ πράξη πού φαίνεται καλή, αλλά ο σκοπός εκείνου πού την κάνει δεν είναι καλός. Υπάρχει και άλλη πράξη πού φαίνεται κακή, αλλά ο σκοπός εκείνου πού την κάνει είναι καλός. και αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε έργα, αλλά και σε λόγια. Αυτή ή αντίθεση άλλοτε οφείλεται σε απειρία ή άγνοια, άλλοτε σε πονηρή πρόθεση και άλλοτε σε ευσεβή σκοπό. Εκείνος πού κάτω από τους επαίνους κρύβει συκοφαντία, δεν γίνεται αντιληπτός εύκολα στους πιο απλούς ανθρώπους. Όμοιος με αυτόν είναι εκείνος πού κενοδοξεί με ταπεινό σχήμα. Αυτοί, κρύβοντας για πολύ καιρό την αλήθεια μέσα στο ψευδός, υστέρα φανερώνονται από τα πράγματα. Όταν αμαρτάνεις κρυφά, μη νομίζεις ότι ξεφεύγεις (την προσοχή του Θεού)· γιατί όλα είναι γυμνά και ξεσκεπασμένα στα μάτια του Κυρίου (Έβρ. 4:13), στον Όποιο θα δώσουμε λόγο. Ό Θεός τις πράξεις μας τις κρίνει ανάλογα με τις προθέσεις μας. Γιατί λέει ή Γραφή: «Δώη σοι Κύριος κατά την καρδίαν σον» (Ψαλμ. 19:5). Υπάρχει άνθρωπος ο όποιος φανερά εκτελεί θεϊκή εντολή, ενώ δουλεύει σε πάθος, και με τους πονηρούς λογισμούς καταστρέφει την αγαθή πράξη. Άλλο είναι εκτέλεση εντολής και άλλο αρετή, αν και ή μία από την άλλη παίρνει την αφορμή. Εκτέλεση εντολής είναι το να κάνει κάποιος αυτό πού προστάζει ο θείος νόμος· και αρετή, το να αρέσκεται πραγματικά στην εκτέλεση της θείας εντολής. Όπως ένας είναι ο υλικός πλούτος, αλλά κερδίζεται με διάφορους τρόπους, έτσι μία είναι και ή αρετή, αλλά πολλών ειδών οι εργασίες της.. Εκείνος πού θέλει να κάνει κάτι και δεν μπορεί, κρίνεται σαν να το έκανε από τον καρδιογνώστη Θεό. Αυτό ισχύει και για τα καλά και για τα κακά. Ό νους χωρίς το σώμα πολλά κάνει, και καλά και κακά. Το σώμα όμως χωρίς το νου τίποτε άπ' αυτά δεν μπορεί να κάνει, γιατί πριν από την πράξη ενεργεί ο νόμος της ελευθερίας. Αν ζητάς να θεραπευθείς, φρόντισε τη συνείδηση σου και κάνε ότι σου λέει, και πολύ θα ωφεληθείς. Πολλές συμβουλές των άλλων μας προσφέρονται για το συμφέρον μας. Για τον καθένα όμως τίποτα δεν είναι καταλληλότερο από τη δική του γνώμη, αν βέβαια έχει καθαρή συνείδηση. Τα κρυφά κάθε άνθρωπου τα γνωρίζουν ο Θεός και ή συνείδηση, και άπ' αυτά τα δύο ας διορθώνεται ο καθένας. : Εκείνος πού δεν επιμένει καρτερικά στη μελέτη και την εξέταση της συνειδήσεως, ούτε τους σωματικούς κόπους για την ευσέβεια δέχεται ευχάριστα. Ή συνείδηση είναι ένα βιβλίο, πού το έχουμε από τη φύση μας. Εκείνος πού το μελετά στην πράξη, αποκτά πείρα της θείας βοήθειας. Ή αγαθή συνείδηση βρίσκεται με την προσευχή· και ή καθαρή προσευχή, με τη συνείδηση. Γιατί το ένα έχει ανάγκη από το άλλο εκ φύσεως. Του αββα Ισαάκ Αρετή δεν είναι ή εξωτερική εκτέλεση των πολλών και ποικίλων πράξεων πού γίνονται με το σώμα, αλλά το περιεχόμενο πού έχει μια καρδιά γεμάτη σοφία και ελπίδα στο Θεό· γιατί την καρδιά αυτή συνδέει με τα κατά Θεό έργα ο καλός σκοπός. Ή διάνοια μπορεί να επιτελέσει το αγαθό και χωρίς σωματική ενέργεια. Το σώμα όμως, αν δεν κατευθύνεται από τη σοφία της καρδιάς, και όταν ακόμα κάνει καλά έργα, δεν μπορεί να ωφεληθεί. Του αγίου Μαξίμου Για όλα όσα κάνουμε, ο Θεός εξετάζει το σκοπό, αν δηλαδή τα κάνουμε γι' Αυτόν ή από άλλη αιτία. Όταν ακούς τη Γραφή να λέει, «συ αποδώσεις έκάστω κατά τα έργα αυτόν» (Ψαλμ. 61:13), μην εννοήσεις ότι ο Θεός ανταμείβει τα έργα πού, αν και φαίνονται καλά, γίνονται χωρίς καλό σκοπό, αλλά μόνο εκείνα πού γίνονται με καλό σκοπό. Γιατί ή κρίση του Θεού δεν αποβλέπει στα έργα, αλλά στο σκοπό για τον όποιο γίνονται τα έργα. Υπάρχουν πολλές πράξεις πού κάνουν οι άνθρωποι, φύσει καλές, οι όποιες όμως, για κάποιο λόγο, δεν είναι καλές, όπως για παράδειγμα ή νηστεία, ή αγρυπνία, ή προσευχή, ή ψαλμωδία, ή ελεημοσύνη, ή φιλοξενία. Αυτά είναι από τη φύση τους καλά έργα, αλλά δεν είναι καλά όταν γίνονται από κενοδοξία. Ό μισθός των κόπων της αρετής είναι ή απάθεια και ή γνώση. Αυτές γίνονται πρόξενοι της βασιλείας των ουρανών, όπως, αντίθετα, τα πάθη και ή άγνοια προξενούν την αιώνια κόλαση. Εκείνος λοιπόν πού κοπιάζει για ανθρώπινη δόξα και όχι για το ίδιο το καλό, θ' ακούσει από τη Γραφή: «Αιτείτε και ου λαμβάνετε, διότι κακώς αιτείσθε» (Ίακ. 4:3). Μην περιφρονήσεις τη συνείδηση σου, πού σε συμβουλεύει πάντοτε τα άριστα. Γιατί σου κάνει υποδείξεις θεϊκές και αγγελικές, σε ελευθερώνει από τους κρυφούς μολυσμούς της καρδιάς και σου χαρίζει παρρησία στο Θεό την ώρα του θανάτου σου. Από το Γεροντικό Ό άββάς Αγαθών είπε: Ό μοναχός δεν πρέπει ν' αφήσει τη συνείδηση του να τον κατηγορήσει σε κανένα πράγμα. Οι γέροντες έλεγαν, πώς ή ψυχή είναι όπως ή πηγή. Αν τη σκάψεις, καθαρίζεται· κι αν την παραχώσεις, αφανίζεται. και λέγοντας ψυχή, εννοούσαν, νομίζω, τη συνείδηση. Όποιος υπακούει σ' αυτή, την κάνει πιο καθαρή· και οποίος την παρακούει και την καταπατεί, τη σκοτίζει. Του αββα Ησαΐα Αδελφοί, ας μιμηθούμε με ζήλο τους αγίους, πού αντιστάθηκαν μέχρι θανάτου στην αμαρτία, υπακούοντας στη συνείδηση τους, κι έτσι κληρονόμησαν την ουράνια βασιλεία. Ας προσέχουμε λοιπόν κι εμείς με φόβο Θεού τη συνείδηση μας, μέχρις ότου απελευθερωθεί κι αύτη μαζί μ' εμάς (από τις επιδράσεις της αμαρτίας και τα πάθη) και έτσι εναρμονιστούν τα έργα μας με τις δικές της υποδείξεις. Από τότε και στο έξης ή συνείδηση θα γίνει ο φύλακας μας, υποδεικνύοντας μας κάθε τι πού πρέπει ν' αποφεύγουμε. και αν δεν την ακούσουμε, θα φύγει μακριά μας και θα μας εγκαταλείψει. και θα πέσουμε τότε στα χέρια των εχθρών μας, πού δεν θα μας σπλαχνιστούν καθόλου. "Έτσι μας δίδαξε ο Κύριος μας, λέγοντας: «"Ισθι ευνόων τω άντιδίκω σου ταχύ έως ότου ει εν τη όδω μετ' αυτου, μήποτέ σε παραδώ ο αντίδικος τω κριτή και ο κριτής σε παραδώ τω υπηρέτη, και εις φυλακήν βληθήση αμήν λέγω σοι, ου μη εξέλθης εκείθεν έως ου άποδως τον εσχατον κοδράντην» (Ματθ. 5: 2526). Αντίδικος, λένε, είναι ή συνείδηση, γιατί αντιστέκεται στον άνθρωπο πού θέλει να κάνει τα σαρκικά του θελήματα. και αν δεν την ακούσει ο άνθρωπος, τότε τον παραδίνει στους εχθρούς του.

Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:

ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ 

Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη 

ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ 

του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054) 

ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001 

Επίτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο με αναφορά πηγής το 

Ιστολόγιο

ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: