Μικρός Ευεργετινός
Μοναχού Παύλου Ευεργετινού
ΙΗ. ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΤΑΠΕΙΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΑ ΚΑΤΑΚΡΙΝΕΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ ΚΙ ΝΑ ΘΕΩΡΕΙ ΠΩΣ ΔΕΝ ΑΞΙΖΟΥΝ ΤΙΠΟΤΕ ΤΑ ΚΑΛΑ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ. ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΣ.
Από το Γεροντικό
Ο ΑΒΒΑΣ Αντώνιος είπε: Είδα όλες τις παγίδες του διαβόλου απλωμένες πάνω στη γη, κι αναστενάζοντας είπα "ποιος άραγε τις περνάει (χωρίς νά παγιδευτεί); Και άκουσα μία φωνή νά μου λέει: "Η ταπεινοφροσύνη!" . Ό ίδιος είπε στον αββάς Ποιμένα: Το έργο του ανθρώπου εΙναι τούτο: Νά παίρνει επάνω του την ευθύνη για το (κάθε) σφάλμα του ενώπιον του Θεού και νά περιμένει πειρασμό ως την τελευταία του πνοή. Ό αββάς 'Ιωάννης ο Θηβαίος είπε: Πάνω απ' όλα ο άνθρωπος πρέπει ν' αποκτήσει την ταπεινοφροσύνη. Γιατί αυτή εΙναι ή πρώτη προτροπή (των μακαρισμών) του Σωτηρος, πού λέει: «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστιν ή βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 5:3). Ό αββάς Ευάγριος είπε: Γιατί με την ταπεινοφροσύνη καταστρέφονται όλα τα (πονηρά έργα) τού εχθρού. Ή αμμά Θεοδώρα έλεγε, πώς ούτε ή άσκηση ούτε ή κακουχία ούτε οι οποιοιδήποτε κόποι σώζουν (Τον άνθρωπο), παρά μόνο ή γνήσια ταπεινοφροσύνη. (και για επιβεβαίωση διηγιόταν το έξης:) Ήταν κάποιος αναχωρητής, πού έδιωχνε τούς δαίμονες. και τούς εξέταζε, για νά μάθει με ποιόν τρόπο βγαίνουν (από τον άνθρωπο). "με τη νηστεία;", τούς ρωτούσε. "'Εμείς ούτε τρώμε ούτε πίνουμε", απαντούσαν εκείνοι. "με την αγρυπνία;". "'Εμείς Δεν κοιμόμαστε καθόλου", έλεγαν. "με την αναχώρηση (από τον κόσμο);".
"'Εμείς ζούμε στις ερήμους", αποκρίνονταν. Επειδή ο γέροντας επέμενε και έλεγε, "με ποιόν λοιπόν τρόπο βγαίνετε;", εκείνοι ομολόγησαν: "Τίποτα Δεν μας νικάει, παρά μόνο ή ταπεινοφροσύνη". Ό άββας Σισώης έλεγε, ότι ο δρόμος πού οδηγεί στην ταπεινοφροσύνη είναι ή εγκράτεια, ή αδιάλειπτη προσευχή στο Θεό και ο αγώνας νά βάζουμε Τον εαυτό μας πιο κάτω από κάθε άνθρωπο. Ένας αδελφός ρώτησε Τον αββά Κρόνιο: Με ποιόν τρόπο φτάνει ο άνθρωπος στην ταπεινοφροσύνη; με το φόβ0 τού Θεού, απάντησε ο γέροντας. Και με ποιόν τρόπο φτάνει στο φόβο τού Θεού; Ξαναρώτησε ο αδελφός. Κατά τη γνώμη μου, είπε ο γέροντας με το νά περιμαζέψει τον εαυτό του από κάθε περισπασμό και με το νά καταβάλλει σωματικούς κόπους και με το νά θυμάται, όσο μπορεί, την έξοδο (της ψυχής του) από το σώμα και την κρίση του Θεό. Η αρχή της σωτηρίας του ανθρώπου βρίσκεται στην αυτοκαταδίκη του. Ήρθε κάποτε ο μακάριος Θεόφιλος, ο αρχιεπίσκοπος, στο όρος της Νιτρίας. Ο αββάς (δηλαδή ο πνευματικός πατέρας των μοναχών) του όρους τον επισκέφθηκε και του λέει ο αρχιεπίσκοπος: Τι περισσότερο βρήκες σ' αυτόν το δρόμο, πάτερ; Το νά θεωρώ πάντα τον εαυτό μου φταίχτη και νά τον καταδικάζω, απάντησε ο γέροντας. (Πράγματι), είπε ο αρχιεπίσκοπος, άλλος δρόμος απ' αυτόν δεν υπάρχει. ο αββάς 'Ιωάννης ο Κολοβός είπε: Η ταπεινοφροσύνη και ο φόβος του Θεού ειναι πάνω απ' όλες τις αρετές. Είπε πάλι (ο ίδιος): Αφήσαμε το ελαφρύ φορτίο, δηλαδή την αυτομεμψία, και σηκώσαμε το βαρύ, δηλαδή την αυτοδικαίωση. Ο αββάς Λογγίνος είπε: Όπως ακριβώς ο νεκρός δεν αισθάνεται τίποτα ούτε κρίνει κανέναν, έτσι και ο ταπεινός δεν μπορεί νά κρίνει άνθρωπο, έστω κι αν τον δει νά προσκυνάει τα είδωλα. Ο άββάς Ματώης είπε: Όσο ο άνθρωπος πλησιάζει στο Θεό, τόσο περισσότερο βλέπει Τον εαυτό του αμαρτωλό. Ένας αδελφός παρακάλεσε Τον αββά Ματώη: πες μου λόγο (ωφέλιμο). Πήγαινε, του είπε εκείνος, νά ζητήσεις από το Θεό καρδιακό πένθος και ταπείνωση. Νά κοιτάζεις πάντα τις δικές σου αμαρτίες. Νά μην κρίνεις τούς άλλους, αλλά νά βάζεις τον εαυτό σου κάτω απ' όλους. Νά κόψεις την ελευθεροστομία. Νά συγκρατείς τη γλώσσα και την κοιλιά σου. και αν κανείς μιλήσει για οποιοδήποτε πράγμα, μη φιλονικήσεις μαζί του' αλλ' αν μιλήσει σωστά, πες του, "Ναι". αν πάλι δεν μιλήσει σωστά, πες του, "'Εσύ ξέρεις πώς μιλάς", και μη λογομαχήσεις για όσα είπε. Αυτό είναι ταπείνωση. Ό άββάς Ξάνθιος είπε: Ο σκύλος είναι καλύτερος από μένα, γιατί και αγάπη έχει και σε κρίση δεν έρχεται. Ένας αδελφός ρώτησε Τον αββά Αλώνιο: Τι είναι το νά εξουθενώνεις τον εαυτό σου; και είπε ο γέροντας: Το νά (πιστεύεις ότι) είσαι κατώτερος κι από τα άλογα (ζώα) και νά ξέρεις ότι αυτά είναι ακατάκριτα (για ότι κι αν κάνουν). Ό άββάς Ποιμήν είπε: Αν ένας άνθρωπος κατηγορεί (σε όλα) Τον εαυτό του, τότε θα έχει καρτερικότητα σε κάθε περίσταση. Ο ίδιος αββάς είπε, πώς, αν ένας άνθρωπος φτάσει στο μέτρο του αποστολικού ρητού, πού λέει «πάντα καθαρά τοις καθαροίς» (Τίτ. Ι:15), βλέπει Τον εαυτό του χειρότερο απ' όλα τα κτίσματα. Τον ρωτάει λοιπόν κάποιος αδελφός: και πως είναι δυνατόν νά θεωρήσω τον εαυτό μου χειρότερο κι από έναν φονιά; Αν ο άνθρωπος φτάσει στο μέτρο αυτού του ρητού, απάντησε ο γέροντας, κι όταν δει άνθρωπο νά σκοτώνει, λέει: Αυτός μόνο την αμαρτία τούτη έκανε. Εγώ όμως καθημερινά σκοτώνω. Ο αδελφός εκείνος έκανε την ίδια ερώτηση και στον αββά Ανούβ, μεταφέροντάς του και αυτό πού είπε ο αββάς Ποιμήν και του λέει ο αββάς Ανούβ Καλά σου είπε. Έτσι είναι. Γιατί αν ένας άνθρωπος φτάσει στο μέτρο του ρητού αυτού και δει τα σφάλματα του αδελφού του, κατορθώνει με τη δύναμη της αρετής του νά τα καταπιεί. Και ποία είναι αυτή ή αρετή του; ρώτησε ο αδελφός. Η αυτομεμψία, απάντησε ο γέροντας. Γιατί οποίος τα βάζει με τον εαυτό του, δικαιώνει τον πλησίον του. Και αυτή ή αρετή κρύβει τα ελαττώματα του πλησίον. Είπε πάλι (ο ίδιος): Εγώ λέω, όπου ρίχνεται ο σατανάς, εκεί ρίχνομαι. Μίαν άλλη φορά είπε: Εργαλεία (για την προκοπή και τη σωτηρία) της ψυχής είναι το νά συντρίβεται κανείς ενώπιον του Θεού, το νά μην υπολογίζει Τον εαυτό του και το νά παραμερίζει το θέλημά του. Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Σισώη: Αββά, βλέπω ότι ή μνήμη του Θεού βρίσκεται πάντα στο νου μου. Δεν είναι σπουδαίο, είπε ο γέροντας, νά κρατάς το λογισμό σου στο Θεό. Σπουδαίο είναι νά βλέπεις τον εαυτό σου κατώτερο απ' όλα τα κτίσματα. Γι' αυτό, άλλωστε, και ο σωματικός κόπος οδηγεί στην ταπεινοφροσύνη. Ρώτησαν κάποιον γέροντα, πότε αποκτά ή ψυχή ταπείνωση. Και αποκρίθηκε: Όταν φροντίζει για τις αμαρτίες της. Άλλος γέροντας είπε: Ή ταπείνωση δεν οργίζεται ούτε και εξοργίζει κανέναν. Ρώτησαν άλλον γέροντα: Τι ειναι ταπείνωση; Και απάντησε: Το νά σε αδικήσει ο αδελφός σου, κι εσύ νά Τον συγχωρήσεις πριν σου ζητήσει συγχώρηση. Οι γέροντες έλεγαν, πώς, όταν δεν έχουμε πόλεμο (από τούς δαίμονες και τα πάθη μας), τότε πολύ περισσότερο πρέπει νά ταπεινωνόμαστε' γιατί μας σκεπάζει ο Θεός, πού γνωρίζει την αδυναμία μας. "Αν όμως καυχηθούμε, τότε παίρνει από μας τη σκέπη Του και χανόμαστε. Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα: Τι είναι ή κατά Θεό προκοπή του ανθρώπου; Ή προκοπή του ανθρώπου είναι ή ταπείνωση, απάντησε ο γέροντας. Γιατί όσο ο άνθρωπος κατεβαίνει και ταπεινώνεται, τόσο ανεβαίνει και προκόβει. Ένας γέροντας είπε: Αν πεις σε κάποιον, "Συγχώρεσέ με", ταπεινώνοντας τον εαυτό σου, καις τούς δαίμονες. Του αββά Ησαΐα Όποιος έχει ταπεινοφροσύνη, γλώσσα δεν έχει για νά ελέγξει τον ένα, πού είναι αμελής, ή τον άλλο, πού εΙναι ασεβής ούτε μάτια έχει, για νά παρατηρεί τα ελαττώματα άλλου. Ούτε αυτιά έχει, για ν' ακούει όσα δεν ωφελούν την ψυχή του. Και δεν έχει νά μιλήσει σε κανέναν για τίποτε άλλο, παρά μόνο για τις αμαρτίες του. Αλλά και με όλους τούς ανθρώπους έχει ειρηνικές σχέσεις όχι για κάποια φιλία αλλά για χάρη της εντολής του θεού (Μάρκ. 9:50)." Αν κανείς δεν βαδίζει το δρόμο τούτο (της ταπεινοφροσύνης), ακόμα κι αν νηστεύει (αυστηρά, τρώγοντας κάθε) έξι μέρες, ή επιδοθεί σε (οποιουσδήποτε) μεγάλους αγώνες, χαμένοι πηγαίνουν όλοι του οι κόποι. Μην αποφύγεις από ακηδία κανένα κόπο, γιατί ο κόπος και ή κακοπάθεια και ή σιωπή γεννούν την ταπείνωση. και ή ταπείνωση συγχωρεί κάθε αμαρτία. Και νά γνωρίζεις τούτο, ότι όσο ο άνθρωπος δεν φροντίζει (νά ελευθερώσει) τον εαυτό του (από τα πάθη), έχει την εντύπωση ότι εΙναι φίλος του Θεού. Αν όμως (φροντίσει νά) ελευθερωθεί από τα πάθη, ντρέπεται νά σηκώσει (ακόμα και) τα μάτια του στον ουρανό (και νά σταθεί) μπροστά στο θεό. γιατί τότε (ακριβώς είναι πού) βλέπει πόσο πολύ έχει απομακρυνθεί από το θεό. Το νά μην τραυματίζεις τη συνείδηση του πλησίον γεννάει την ταπεινοφροσύνη. Η ταπεινοφροσύνη γεννάει τη διάκριση. Και ή διάκριση καταργεί όλα τα πάθη, αφού ξεχωρίσει το ένα από το άλλο. Του άββα Μάρκου Όπως είναι ασuμβίβαστo στο μετανοούντα νά υψηλοφρονεί, έτσι είναι αδύνατον και σ' εκείνον πού θεληματικά αμαρτάνει νά ταπεινοφρονή. Η ταπεινοφροσύνη δεν είναι καταδίκη συνειδήσεως, αλλά βέβαιη εσωτερική πληροφορία της χάριτος τού θεού και της συμπάθειάς Του. Του άγίου Διαδόχου Η ταπεινοφροσύνη είναι κάτι πού δύσκολα κανείς αποκτά' γιατί όσο μεγάλο πράγμα είναι, τόσο με πολλούς αγώνες κατορθώνεται. 'Έρχεται όμως με δύο τρόπους σ' εκείνους πού μετέχουν στη θεία γνώση. Όταν δηλαδή ο αγωνιστής της ευσέβειας βρίσκεται σε μια μέση κατάσταση της πνευματικής πείρας, τότε έχει κάπως ταπεινότερο το φρόνημα, είτε λόγω ασθένειας τού σώματος είτε εξαιτίας εκείνων, πού χωρίς λόγο εχθρεύονται όσους αγωνίζονται για (νά τηρούν) το νόμο τού θεού, είτε εξαιτίας των πονηρών λογισμών. Όταν όμως ο νούς, με οξυμένη την (πνευματική) αίσθηση και με (εσωτερική) πληροφορία, καταυγασθεί από τη θεία χάρη, τότε ή ψυχή έχει την ταπεινοφροσύνη σαν φυσική' γιατί καθώς διαποτίζεται από τη θεία χάρη, δεν μπορεί πια νά παρασύρεται από την έπαρση στον όγκο της φιλοδοξίας, ακόμα κι αν εργάζεται ακατάπαυστα τις εντολές τού θεού. 'Απεναντίας, θεωρεί τον εαυτό της ακόμα χειρότερο, γιατί αξιώθηκε νά την επισκιάσει ή θεία συγκατάβαση. Εκείνη ή (πρώτη) ταπεινοφροσύνη έχει συνήθως λύπη και στενοχώρια, ενώ αυτή (ή δεύτερη) έχει χαρά και σεμνότητα γεμάτη σοφία. Γι' αυτό ή πρώτη έρχεται σ' εκείνους πού βρίσκονται στη μέση των αγώνων, όπως είπα, ενώ ή άλλη στέλνεται σ' εκείνους πού πλησιάζουν την τελειότητα. Και γι' αυτό ή πρώτη πολλές φορές εξαπατάται από τις επιτυχίες της ζωής αυτής, ενώ ή άλλη, ακόμα κι αν της προσφέρουν όλες τις βασιλείες του κόσμου, ούτε επηρεάζεται ούτε αισθάνεται διόλου τα φοβερά βέλη της αμαρτίας. Γιατί, σαν πνευματική πού είναι ολοκληρωτικά, αγνοεί σε κάθε περίσταση τις υλικές προσφορές. Πρέπει όμως ο αγωνιστής με κάθε τρόπο νά περάσει από την πρώτη για νά φτάσει στη δεύτερη' γιατί αν ή χάρη δεν μαλακώσει προηγουμένως με την πρώτη, μέσω των παιδαγωγικών θλίψεων, το αυτεξούσιό μας δοκιμάζοντάς μας έτσι, αλλά χωρίς νά μας αναγκάζει δεν μας χαρίζει την πολυτέλεια της δεύτερης, (της τέλειας δηλαδή ταπεινοφροσύνης). Του άγίου Μαξίμου Η ταπεινοφροσύνη είναι μια ακατάπαυστη προσευχή με δάκρυα και κακοπάθεια, Αυτή επικαλείται πάντα τη βοήθεια του Θεού, και δεν αφήνει (Τον άνθρωπο) νά θαρρεύεται ανόητα στη δική του δύναμη και σοφία ούτε νά υπερηφανεύεται έναντι αλλού. Αυτά είναι φοβερές αρρώστιες του πάθους της υπερηφάνειας, Του αββά 'Ισαάκ Ο άνθρωπος πού έφτασε νά κατανοήσει πόσο άρρωστος είναι (πνευματικά), αυτός έφτασε στην τελειότητα της ταπεινοφροσύνης και της επιγνώσεως του Θεού, Γι' αυτό και, καθώς συνεχώς κινείται (εσωτερικά) σε ευχαριστία (του Θεού), πάντοτε είναι πλούσιας σε θεία χαρίσματα. Στόμα πού ευχαριστεί ακατάπαυστα το Θεό, δέχεται την ευλογία Του' και καρδιά πού παραμένει στην ευχαριστία, δέχεται συνεχώς αύξηση της χάριτος. Πριν από τη χάρη πηγαίνει ή ταπείνωση, όπως ακριβώς και πριν από τον πειρασμό πηγαίνει ή οίηση.
ΙΘ. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΑΜΕ ΤΙΜΕΣ Η ΝΑ ΘΕΛΟΥΜΕ ΠΡΩΤΕΙΑ. Η ΤΑΠΕΙΝΟΛΟΓΙΑ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΔΕΝ ΩΦΕΛΕΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΒΛΑΠΤΕΙ, ΕΝΩ ΟΙ ΕΠΑΙΝΟΙ ΔΕΝ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΧΕΙ.
Του άγίου Έφραίμ
ΑΔΕΛΦΕ, γιατί πλανιέσαι και, παρασυρμένος απ' το διάβολο, ανέρχεσαι σε αξιώματα πού δεν θα σε ωφελήσουν, περιβάλλοντας τον εαυτό σου με (εφήμερη) τιμή;" Ακου τον απόστολο, πού λέει: «ου γαρ ο εαυτόν συνιστών, εκείνός εστί δόκιμος, αλλ' αν ο Κύριος συνίστησιν» (Β' Κορ. 10:18). Άλλά και ο Κύριος λέει: «Πώς δύνασθε υμείς πιστεύσαι, δόξα παρά αλλήλων λαμβάνοντες, και την δόξα την παρά τον μόνου Θεού ου ζητείτε;»(Ίω.5:44). Σύνελθε λοιπόν, αγαπητέ, και σκέψου για ποια αιτία απαρνήθηκες τον μάταιο βίο και το διάβολο και την υπερηφάνεια του, και πάψε νά φρονείς πια τα κοσμικά. Δεν ξέρεις ότι, αν καταφρονήσεις τον πλησίον σου πέφτεις στην αμαρτία της φιλαυτίας και της κενοδοξίας; Σκέψου όμως, ότι τίμησες κιόλας τον εαυτό σου περισσότερο από Τον αδελφό σου και πήρες θέση ανώτερη από τη δική του με τη φιλονικία και με τη φιλαυτία και με το νά μη θέλεις νά ταπεινωθείς μπροστά του. Άραγε αυτή ή κενοδοξία θα σε παρουσιάσει ευάρεστο ατό Θεό και θα σου εξασφαλίσει και τη (δική Του)τιμή έκει; Καθόλου. Γιατί ο ίδιος είπε: 'Ος εάν θέλει εν υμίν μέγας γενέσθαι, εσται υμών διάκονος, και ος εάν θέλει εν υμίν εΙναι πρώτος, εσται υμών δούλος (Ματθ. 20:2627). Πρόσεχε λοιπόν, αδελφέ, μήπως, θέλοντας νά είσαι πιο πάνω από τον αδελφό σου, θεωρηθείς ελάχιστος εκεί, στη μέλλουσα ζωή (πρβλ. Ματθ. 5:19), και ακούσεις αυτό πού άκουσε εκείνος ο φιλόδοξος πλούσιος, την ώρα πού βασανιζόταν μέσα στην άσβεστη φωτιά: «Μνήσθητι ότι απέλαβες συ τα αγαθά σου εν τη ζωή! σου»(Λουκ. 16:25). Γιατί είναι γραμμένο: «τα υψηλά εν ανθρώποις, βδελυκτά παρά Θεώ εισί» (πρβλ. Λουκ. 16:15). Μην αγαπάς λοιπόν την τιμή των ανθρώπων, γιατί δεν παραμένει αιώνια, σύμφωνα μ' αυτόν πού είπε: «Πάσα σαρξ χόρτος, και πάσα δόξα ανθρώπου ως ανθός χόρτου» ("Ησ. 40:6. Α' Πέτρ. 1:24). , Απαρνήσου το ζυγό του εχθρού και την υπερηφάνεια του, και βάλε τον αυχένα σου κάτω από Τον καλό ζυγό του Δεσπότη μας. Γιατί ο ίδιος είπε: «Πάς ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται» (Λουκ. 14:11. 18:14). και αλλού: «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν» (Παροιμ. 3:34. Ίακ. 4:6. Α' Πέτρ. 5:5). Ας φοβηθούμε λοιπόν, αγαπητέ, μήπως πει και για μας, ότι «ηγάπησαν την δόξα των ανθρώπων μάλλον υπέρ την δόξα τού Θεού» (Ίω. 12:43), και ας ταπεινωθούμε, για χάρη του Κυρίου, μπροστά σε όλους, για ν' αξιωθούμε και την εδώ και την εκεί ανάπαυση. Γιατί 'Εκείνος (πάλι) είπε: «Μάθετε απ' εμού, ότι πράος ειμί Και ταπεινός τη καρδία και ευρησετε ανάπαυσιν ταίς ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11:29). Από το Γεροντικό Ένας αδελφός επισκέφθηκε τον αββά Σεραπίωνα. "Ο γέροντας Τον παρακινούσε νά κάνει ευχή, όπως ήταν ή συνήθεια. 'Εκείνος όμως δεν δεχόταν, αποκαλώντας τον εαυτό του αμαρτωλό και ανάξιο του μοναχικού σχήματος. "Ο γέροντας θέλησε επίσης νά του πλύνει τα πόδια, (σύμφωνα με άλλη συνήθεια της εποχής), αλλά κι αυτό δεν το δεχόταν ο αδελφός, προβάλλοντας τούς ίδιους λόγους. Στη συνέχεια ο γέροντας έστρωσε το τραπέζι και τον έβαλε νά καθίσει. Κάθισε κι ο ίδιος και άρχισε νά τρώει μαζί του. Στο μεταξύ τον νουθετούσε και έλεγε: Παιδί μου, αν θέλεις νά ωφεληθείς, μείνε καρτερικά στο κελί σου και πρόσεχε τον εαυτό σου και το εργόχειρό σου' γιατί δεν σε ωφελούν τόσο οι επισκέψεις και οι συναντήσεις, όσο ή παραμονή στο κελί σου. Ό αδελφός, όταν άκουσε τα λόγια αυτά, δυσφόρησε. Το πρόσωπό του άλλαξε έκφραση, πράγμα πού δεν έμεινε απαρατήρητο από το γέροντα. του είπε λοιπόν: Μέχρι τώρα βεβαίωνες πώς είσαι αμαρτωλός και κατηγορούσες τον εαυτό σου, λέγοντας πώς είναι ανάξιος και νά ζει. Και επειδή σε συμβούλεψα με αγάπη, τόσο πολύ εξαγριώθηκες;" Αν λοιπόν θέλεις νά είσαι (πραγματικά) ταπεινός, μάθε νά σηκώνεις με γενναιότητα όσα σου προξενούν οι άλλοι, και νά μη λες παχιά λόγια. 'Ακούγοντας αυτά ο αδελφός, έβαλε μετάνοια στο γέροντα κι έφυγε πολύ ωφελημένος._ Από τον άγιο Βαρσανούφιο Κάποιος αδελφός ρώτησε τον αββά 'Ιωάννη τον προφήτη: Τι πρέπει νά κάνει εκείνος πού θέλει νά ζήσει ησυχαστική ζωή, για (ν' αποφύγει) τη φήμη πού θα δημιουργηθεί (τυχόν) γύρω από το πρόσωπό του; Γιατί ίσως νά τον βλάψει ή φήμη πού θα ξεπερνάει την πραγματικότητα, καθώς είπαν και οι Πατέρες: Αλίμονο στον άνθρωπο εκείνο, πού το όνομα του είναι μεγαλύτερο από τα έργα του". και ο γέροντας απάντησε: Το νά έχει κανείς όνομα η δόξα μεγαλύτερη από την εργασία του, δεν τον βλάπτει σε τίποτα φτάνει νά μην αισθάνεται ευχαρίστηση από τα όσα (εγκωμιαστικά) λένε για κείνων και νά μη συμφωνεί μ' αυτά όπως ακριβώς δηλαδή κι ένας άνθρωπος πού συκοφαντείται για φόνο (δεν είναι ένοχος ενώπιον του Θεού), αφού δεν έχει κάνει αυτό το έγκλημα. Εκείνος λοιπόν (πού τον τιμούν υπερβολικά) πρέπει νά σκέφτεται: "Οι άνθρωποι δεν ξέρουν ποιος είμαι, γι' αυτό με έχουν σε υπόληψη".
Κ. ΝΑ ΑΓΑΠΑΜΕ ΣΤΑ ΕΝΔΥΜΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΛΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΤΙΜΟΥΣΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ
Από το βίο του άγίου 'Ιωάννου του ελεήμονος
ΠΟΙΟΣ θα μπορούσε νά διηγηθεί ικανοποιητικά τη λιτότητα της διατροφής και την ευτέλεια της ενδυμασίας και την απλότητα της στρωμνής του θαυμαστού 'Ιωάννου, του πατριάρχου (' Αλεξανδρείας); Γιατί, μαζί με τις άλλες αρετές (πού ασκούσε), ούτε κι αυτή (την αρετή της λιτότητας) δεν παραμελούσε. 'Έτσι και σ' αυτά δεν είχε τίποτα περισσότερο απ' όσα οι πολλοί και άσημοι άνθρωποι. Κάποιος πάντως γνωστός του από τούς κατοίκους της πόλης, όταν έμαθε (σε ποία κατάσταση βρισκόταν), αγόρασε ένα πολύτιμο γούνινο επανωφόρι, αξίας τριάντα έξι νομισμάτων, και το έστειλε στον μακάριο, θερμοπαρακαλώντας τον νά το δεχθεί και νά το φοράει. Μολονότι όμως (ο άγιος) θέλησε νά ικανοποιήσει τον άνθρωπο, τόσο για την καλή του πρόθεση όσο και για την επιμονή και τη θερμότητα της παρακλήσεώς του, όλη νύχτα ταλάνιζε τον εαυτό του όπως διηγήθηκαν αργότερα εκείνοι πού ήταν κοντά του λέγοντας: Και ποιος δεν θα με καταδικάσει τον ταλαίπωρο 'Ιωάννη, όταν έχω νά φοράω μανδύα αξίας τριάντα έξι νομισμάτων, τη στιγμή πού, αλίμονο, οι εν Χριστώ αδελφοί μου υποφέρουν, παγώνοντας έξω, στο κρύο ,και δε μπορούν να έχουν ούτε ένα μικρό και τιποτένιο κουρέλι; (ποιος δεν θα με καταδικάσει), τη στιγμή πού οι περισσότεροι απ' αυτούς έπεσαν στο στρώμα με το στομάχι τους άδειο μη έχοντας τίποτα για νά δειπνήσουν, και θα λιγουρεύονταν, αλίμονο, κι αυτά ακόμα τα ψίχουλα, πού πέφτουν απ το τραπέζι μου, όπως ο φτωχός Λάζαρος (Λουκ. 16:21);" Αχ! "Αχ! Πόσοι ξένοι και πρόσφυγες έφτασαν τώρα στην πόλη μας! Αυτοί, μη έχοντας που νά γείρουν το κεφάλι τους, πεινασμένοι, διψασμένοι, είναι πεσμένοι καταμεσής της αγοράς, ενώ εγώ απολαμβάνω όλα τ' αγαθά' και, πέρ' από τις άλλες ανέσεις, θα έχω τώρα νά φοράω και τούτο τον πολυτελή μανδύα. Τι περιμένω λοιπόν ν' ακούσω εκείνη την ήμέρα (της Κρίσεως); τι άλλο, παρά ότι «απέλαβες συ τα αγαθά σου εν τη ζωή σου, οι δε πένητες τα κακά, διά τούτο νύν αυτοί μεν παρακαλούνται, συ δε αξίως ωδινάσαι» (πρβλ. Λουκ. 16:25); "Ας είναι όμως δοξασμένος ο Θεός! δεν θα σκεπαστεί πια μ' αυτό εδώ ο ταλαίπωρος 'Ιωάννης. με την αξία του θα ντυθούν οι φτωχοί. Μόλις λοιπόν ξημέρωσε, στέλνει το επανωφόρι στην αγορά γιατρευτώ νά πουληθεί. Μα ο δωρητής το είδε, το ξαναγόρασε και του το ξανάστειλε. Ό άγιος το δέχθηκε, αλλά το έστειλε πάλι αμέσως στην αγορά. (Τελικά), επειδή αυτό έγινε δύο και περισσότερες φορές, ο μέγας ('Ιωάννης) ξεκαθάρισε στο δωρητή: Ας δούμε ποιος από τούς δύο μας θα κουραστεί πρώτος, εγώ νά το πουλάω ή εσύ νά το αγοράζεις και νά μου το προσφέρεις; Ήταν, βλέπετε, ο άνθρωπος (εκείνος) από τούς πολύ πλούσιους, και γι' αυτό ο μέγας σκόπιμα ήθελε νά του παίρνει χρήματα, για νά τα μοιράζει στους φτωχούς. Από το Γεροντικό Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα: Είναι καλό ν' αποκτήσω δύο χιτώνες; Και είπε ο γέροντας: Ν' αποκτήσεις δύο χιτώνες και νά μην αποκτήσεις κακία, πού λερώνει και το σώμα και την ψυχή' γιατί ή ψυχή δεν έχει ανάγκη την κακία, ενώ το σώμα έχει ανάγκη το σκέπασμα. 'Έχοντας λοιπόν τα αναγκαία και απαραίτητα, άς αρκεστούμε σ' αυτά, όπως είναι γραμμένο (Α' Τιμ. 6:8). Του αββα Ησαΐα Μην επιθυμήσεις οτιδήποτε δεις νά έχει ο πλησίον σου, είτε ρούχο είτε ζώνη (είτε κάτι άλλο), και (σε περίπτωση πού θα το επιθυμήσεις,) μην ικανοποιήσεις την επιθυμία σου, φτιάχνοντας για τον εαυτό σου κάτι παρόμοιο μ' εκείνο. Ο στολισμός του σώματος είναι καταστροφή της ψυχής. Το νά φροντίζεις όμως γι' αυτά (δηλαδή το σώμα και την ψυχή) με φόβο Θεού, είναι καλό. Του αββά 'Ισαάκ Ως προς το ντύσιμό σου, αγάπησε τα άπλά και απέριττα ενδύματα, για νά εξαφανίσεις τούς (εμπαθείς) λογισμούς πού σου γεννιούνται, και προπαντός την υψηλοφροσύνη. Αυτός πού αγαπάει την κομψότητα δεν μπορεί ν' αποκτήσει ταπεινούς λογισμούς, γιατί ή καρδιά ακολουθεί τα εξωτερικά σχήματα.
Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:
ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ
Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη
ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)
ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001
Επίτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο με αναφορά πηγής το
Ιστολόγιο
ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου