Μικρός Ευεργετινός
Μοναχού Παύλου Ευεργετινού
ΚΖ. ΓΙΑ ΤΑ ΦΑΓΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΤΑ. ΠΟΙΑ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ.
Του Παλλαδίου
ΠΟΤΕ δεν θ' αμαρτήσεις, όταν τρως με μέτρο και όταν εγκρατεύεσαι πάλι με μέτρο. Προτιμότερο είναι να πίνεις κρασί με διάκριση, παρά να πίνεις νερό με υπερηφάνεια. και πάρε σαν παράδειγμα εκείνους πού έπιναν το κρασί με ευσεβή διάκριση, καθώς κι εκείνους πού το περιφρονούσαν από άλογη έπαρση: Ό Ιωσήφ ήπιε κάποτε κρασί, όταν ήταν στην Αίγυπτο (Γεν. 43:33). Άλλα και ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός ήπιε με τους μαθητές του, και γι' αυτό κατηγορήθηκε σαν «φάγος και οινοπότης» (Ματθ. 11:19. Λουκ. 7:34). Αντίθετα, οι Μανιχαϊοι και μερικοί από τους Έλληνες σοφούς, πού έπιναν μόνο νερό, υποδουλώθηκαν στην οίηση και δεν μπόρεσαν ν' αποφύγουν τον όλεθρο της αγνωσίας του Θεού. Γιατί αυτά καθεαυτό τα φαγητά και τα ποτά ούτε αξιοκατάκριτα είναι ούτε επαινετά. Αξιοκατάκριτη ή επαινετή είναι ή διάθεση εκείνων πού τα χρησιμοποιούν με κακό ή καλό τρόπο αντίστοιχα. , Ό Κύριος είπε γι' αυτούς πού χρησιμοποιούν τα υλικά πράγματα ή απέχουν άπ' αυτά, ότι «από των καρπών αυτών επιγνώσεσθε αυτούς» (Ματθ. 7:16,20). και αυτοί (οι καρποί) είναι, κατά τον απόστολο, «αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστης, πραότης, εγκράτεια» (Γαλ. 5:22).
"Οποίος λοιπόν αγωνίζεται ν' αποκτήσει τέτοιους καρπούς, έγκρατεύεται σε όλα (Α'Κορ. 9:25), και ανάλογα δεν θα φάει ούτε θα πιει ούτε θα μείνει μαζί με κάποιον πού έχει πονηρή συνείδηση. Του αγίου Αναστασίου του Σιναΐτη Ερώτηση: Αν κάποιος αποφασίσει με όρκο να πραγματοποιήσει κάτι καλό, όπως λ.χ. να μη δοκιμάσει κρασί για ορισμένο καιρό ή να νηστέψει ή να κάνει κάτι άλλο παρόμοιο, και μετά από αδυναμία δεν μπορέσει να τελειώσει αυτό πού άρχισε, τι πρέπει να κάνει; Απόκριση: Πρώταπρώτα, είναι γενικά σφαλερό και απαράδεκτο το να ορίζουμε κάτι τέτοιο με όρκο γιατί δεν αγωνιζόμαστε ακατάπαυστα (για το καλό) από καταναγκασμό, άλλ' από αυτεξούσια προαίρεση. Δεν πρέπει, επομένως, να δεσμεύουμε την ελευθερία της βουλήσεως μας με τα δεσμά του όρκου ούτε ν' απέχουμε από κάποιο πράγμα πού δημιούργησε ο Θεός, σαν κακό τάχα, αλλά να τα χρησιμοποιούμε όλα με διάκριση. Ωστόσο οι μακάριοι Πατέρες, πού συνέταξαν για μας τις ιερές ευχές, έκαμαν και γι' αυτή την περίπτωση μιαν ευχή, πού λύνει τον άνθρωπο μέσω του ιερέως (από την αυτοδέσμευση του όρκου) Γιατί είναι ειπωμένο στους κανονικούς ιερείς του Θεού: «Όσα εάν λύσητε επί της γης, εσται λελυμένα εν τω ούρανώ» (Ματθ. 18:18). Εκείνος πάντως πού δεν τήρησε τον όρκο, οφείλει να ομολογεί το σφάλμα του ενώπιον του Θεού και να κατηγορεί τον εαυτό του για ραθυμία και αμέλεια. Γιατί αν αυτός πού θα κάνει μια συμφωνία με θνητό βασιλιά, δεν τολμάει να την παραβεί ως το θάνατο του, πόσο μάλλον είναι ένοχος τιμωρίας εκείνος πού έδωσε ένορκη υπόσχεση στον αθάνατο και ουράνιο Βασιλιά, και μετά αθέτησε ότι υποσχέθηκε; Τελικά όμως ή μετάνοια όλα μπορεί (να τα επανορθώσει). Από το Γεροντικό Ανέβηκε κάποτε ο αββάς Ξανθιάς από τη Σκήτη στην Τερεμουθίν, οπού έμεινε λίγο για (ν' αναπαυθεί από) τον κόπο της ασκήσεως. Εκεί του πρόσφεραν λίγο κρασί, ενώ συνάμα κάποιοι του έφεραν κι έναν δαιμονισμένο (για να τον θεραπεύσει). Ό δαίμονας τότε άρχισε να βρίζει το γέροντα, λέγοντας: Σ' αυτόν εδώ το μπεκρούλιακα με φέρατε; Ό γέροντας, (από ταπείνωση), δεν ήθελε να τον διώξει, αλλά για το χλευασμό (πού του έκανε), είπε: Πιστεύω πώς δεν θα έχω αποπιεί τούτο το ποτήρι, όταν ο Θεός θα σε κάνει να βγεις (από τον άνθρωπο). Και μόλις άρχισε ο γέροντας να πίνει, ο δαίμονας κραύγασε: Με καις! Με καις! Πραγματικά, πριν αδειάσει (το ποτήρι), βγήκε (από το δαιμονισμένο) με τη χάρη του Χρίστου. Ήρθαν κάποτε οι πατέρες στην Αλεξάνδρεια, οπού τους κάλεσε ο μακάριος αρχιεπίσκοπος Θεόφιλος, για να κάνουν ευχή και να γκρεμίσει τα είδωλα. Καθώς λοιπόν έτρωγαν μαζί του, τους προσφέρθηκε μοσχαρίσιο κρέας. και το έτρωγαν χωρίς κανένα δισταγμό! Σε μια στιγμή πήρε ο αρχιεπίσκοπος ένα κομμάτι κρέας και το πρόσφερε στο γέροντα πού καθόταν δίπλα του. Να, άββά, του είπε, αυτό είναι καλό κοψίδι, φάτο. Μόλις το άκουσαν οι γέροντες, είπαν: Εμείς ως τώρα τρώγαμε λάχανα. "Αν όμως είναι κρέας, εμείς δεν το τρώμε. και κανείς τους δεν έβαλε στο στόμα του πια από το κρέας εκείνο. Του αγίου Διαδόχου Όσοι αγωνίζονται για τη σωτηρία τους, τόσο πολύ πρέπει να μισούν όλες τις παράλογες επιθυμίες, ώστε να τους γίνει συνήθεια αυτό το μίσος. Την εγκράτεια όμως των τροφών πρέπει να την ασκούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη φτάσουν να σιχαθούν ποτέ καμιά άπ' αυτές. Γιατί κάτι τέτοιο είναι επικατάρατο και τελείως δαιμονικό. Δεν απέχουμε από τις τροφές επειδή είναι κακές μη γένοιτο· άλλ' αποφεύγουμε τις πολλές και όχι αναγκαίες τροφές για να χαλιναγωγούμε, καθώς πρέπει, τα μέλη του σώματος πού βρίσκονται σε έξαψη. και επιπλέον, για να μοιράζουμε το περίσσευμα, πού εξοικονομούμε, στους φτωχούς πράγμα πού είναι γνώρισμα γνήσιας αγάπης.
ΚΗ. ΠΩΣ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ Ο ΣΑΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ Ν` ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ.
Του Παλλαδίου
ΚΑΠΟΤΕ ο δαίμονας της πορνείας πολέμησε σκληρά τον μακάριο διάκονο Εύάγριο. Και όπως μας διηγήθηκε ο ίδιος, έμεινε μιαν ολόκληρη νύχτα γυμνός, χειμώνα καιρό, μέσα σ' ένα πηγάδι, ώσπου πάγωσαν οι σάρκες του. Διηγούνται για τον μακάριο Αμμώνιο, το μαθητή του οσίου Παμβώ, ότι το σώμα του δεν το λυπήθηκε ποτέ, όταν ξεσηκωνόταν (μέσα του) κάποια έφάμαρτη σαρκική ηδονή, αλλά με πυρωμένο σίδερο έκαιγε τα μέλη του, κι ήταν έτσι πάντα πληγωμένος. Ό γενναίος πρεσβύτερος Φιλόρωμος, στις αρχές της μοναχικής του ζωής, πολεμήθηκε φοβερά, όπως έλεγε, από την πορνεία. Κατόρθωσε όμως ν' αποδιώξει το πάθος με σκληρή αντίσταση, σβήνοντας το όπως σβήνουμε την πυρκαγιά με άφθονο νερό: Κλείστηκε στο κελί του, φόρεσε σίδερα και επιδόθηκε σε άκρα εγκράτεια, μην τρώγοντας φαγητό και σταρένιο ψωμί και όσα, γενικά, ψήνονται στη φωτιά. Δεκαοχτώ χρόνια έκανε υπομονή σ' αυτά, και με τη βοήθεια του Θεού νίκησε το πάθος. Του αγίου Γρηγορίου του Διαλόγου Καθώς ησύχαζε κάποτε ο άγιος Βενέδικτος, ήρθε κοντά του ο πειραστής (διάβολος) με τη μορφή μαύρου πουλιού πού το λένε κοτσύφι και με τόσο θράσος πετούσε ολόγυρα στο πρόσωπο του, ώστε, αν ήθελε ο άγιος, θα μπορούσε να το πιάσει με τα χέρια του. Μόλις όμως ο όσιος κατάλαβε την παγίδα του εχθροί, οπλίστηκε με το σημείο του ζωοποιού σταυρού και έκανε άφαντο τον εχθρό. Μετά από λίγο όμως ξεσηκώθηκε μέσα του τέτοιος σαρκικός πόλεμος, πού ποτέ άλλοτε δεν είχε δοκιμάσει. Συγκεκριμένα ο δαίμονας της πορνείας αναπαράστησε τη μορφή μιας γυναίκας, πού ο άγιος είχε δει κάποτε, όταν ήταν νέος, και του την παρουσίασε μπροστά στα μάτια του, ανάβοντας του τόσο μεγάλη σαρκική επιθυμία, ώστε λίγο έλειψε να τον κλονίσει ή ψυχική ακηδια και να τον κάνει να γυρίσει στον κόσμο. Άλλα τότε ή σωτήρια χάρη του Θεού τον βοήθησε να καταβάλει τον εχθρό και να κερδίσει νίκη ενάντια στα πάθη. Αφού δηλαδή στήριξε τον εαυτό του με λογισμούς σώφρονες και γενναίους, έβγαλε τα ρούχα του κι έπεσε γυμνός σε μια πυκνή συστάδα από τσουκνίδες και αγκάθια, πού είδε εκεί κοντά. Κυλίστηκε πάνω σ' αυτά πολλές ώρες, ώσπου ολόκληρο το σώμα του καταπληγώθηκε από τα κεντριά των αγκαθιών και των τσουκνίδων και λούστηκε στο αίμα. Υπομένοντας έτσι με ανδρεία τους φοβερούς πόνους, κατανίκησε τον σαρκικό πόλεμο. Και από τότε, με τη χάρη του Θεού, σ' όλη την υπόλοιπη ζωή του ο δαίμονας της πορνείας δεν τον ξαναπείραξε, καθώς ο ίδιος διηγήθηκε αργότερα στους μαθητές του. Του αββά Μάρκου Ό νέος πρέπει να υποτάσσει τη νεότητα του στο λόγο του Θεού, όπως απαιτεί ο λόγος αυτός: «Παραστήσατε», λέει, «τα σώματα υμών θυσίαν ζώσαν, άγίαν, εύάρεστον τω Θεώ, την λογικήν λατρείαν υμών» (Ρωμ. 12:1). Κάθε υγρότητα σαρκικής επιθυμίας να τη σβήνει και να τη μαραίνει με την εγκράτεια στη βρώση και την πόση και με ολονύκτιες αγρυπνίες, για (να μπορέσει) να πει κι αυτός μ' όλη του την καρδιά: «Έγενήθην ως ασκός εν πάχνη· τα δικαιώματα σον ουκ έπελαθόμην» (Ψαλμ. 118:83). και αφού κατανοήσει (ο νέος) βαθιά ότι ανήκει στο Χριστό, να σταυρώσει τη σάρκα του μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες της (Γαλ. 5:24) και να νεκρώσει τα μέλη του, πού επιθυμούν τις γήινες ηδονές (Κολ. 3:5), όχι μόνο την πράξη της πορνείας, αλλά και κάθε ακαθαρσία πού ενεργείται στη σάρκα από τα πονηρά πνεύματα και δεν σταματάει μονάχα ως εδώ τον αγώνα εκείνος πού περιμένει το στεφάνι της αληθινής και αμόλυντης και ολοκληρωτικής παρθενίας, άλλ' ακολουθώντας την αποστολική διδασκαλία, αγωνίζεται να νεκρώσει και αυτού του πάθους (της σαρκικής επιθυμίας) την έννοια και την κίνηση. Όμως ούτε και σ' αυτό αρκείται όποιος έχει τον σφοδρό ερωτά να κατασκηνώσει στο σώμα του ή αγγελική και αμόλυντη παρθενία, αλλά προσεύχεται να εξαφανιστεί και αυτή ή ενθύμηση της ψιλής επιθυμίας, πού έρχεται με το λογισμό μόνο, χωρίς κίνηση και ενέργεια σωματικού πάθους, άλλ' απλώς σαν παραρριπισμός του νου, (δηλαδή σαν αιφνίδια και ασυνείδητη παρεκτροπή του νου). Αυτό μόνο με την ουράνια βοήθεια και δύναμη και πλούσια παροχή του Άγιου Πνεύματος είναι δυνατόν να κατορθωθεί, αν βέβαια υπάρχουν άνθρωποι πού γίνονται άξιοι γι' αυτή τη χάρη. "Έτσι λοιπόν εκείνος πού περιμένει το στεφάνι της καθαρής και αμόλυντης παρθενίας και λιώνει από θείο έρωτα γι' αυτό, σταυρώνει τη σάρκα με ασκητικούς κόπους. Νεκρώνει τα γήινα μέλη του με την ένταση και την επιμονή στην εγκράτεια. Εξασθενίζει τον εξωτερικό άνθρωπο και τον αδυνατίζει και τον λεπταίνει σαν με λίμα, καταντώντας τον σωστό σκελετό. Κι έτσι, με την πίστη και με τους αγώνες και με την ενέργεια της χάριτος, ο εσωτερικός (άνθρωπος, δηλαδή ή ψυχή,) θα ανανεώνεται μέρα με τη μέρα (Β' Κορ. 4:16), προοδεύοντας στο καλύτερο με το ν' αυξάνει μέσα του την αγάπη, να μεγαλώνει την ελπίδα, να ευφραίνεται με αγαλλίαση του πνεύματος, να κυριαρχείται από την ειρήνη του Χρίστου (Κολ. 3:15), να οδηγείται από την καλοσύνη, να φωτίζεται από σύνεση και (πνευματική) γνώση, να στολίζεται από σοφία, να καθοδηγείται από την ταπεινοφροσύνη. Με αυτές και παρόμοιες αρετές ανανεώνεται ο νους από το Άγιο Πνεύμα και αναγνωρίζει επάνω του τα χαρακτηριστικά της θεϊκής εικόνας και κατανοεί το νοητό και άρρητο κάλλος της ομοιώσεως με τον Κύριο, και κατακτά τον πλούτο της αυτοδίδακτης και αύτομάθητης σοφίας, πού περιέχει ο εσωτερικός ενδιάθετος νόμος. Του αγίου Μαξίμου Ο δαίμονας της πορνείας είναι πολύ δυνατός και επιτίθεται με σφοδρότητα σ' εκείνους πού αγωνίζονται εναντίον αυτού του πάθους, και μάλιστα σε όσους δεν προσέχουν στο θέμα της τροφής και συναναστρέφονται με γυναίκες. Γιατί, ξεγελώντας επιτήδεια το νου με την απαλότητα της ηδονής, εμφανίζεται υστέρα την ώρα της ησυχίας, και με τη μνήμη φλογίζει το σώμα και παρουσιάζει στο νου διάφορες μορφές, παρακινώντας τον έτσι να δώσει τη συγκατάθεση του στην αμαρτία. "Αν δεν θέλεις να χρονίζουν μέσα σου αυτές (οι μορφές), καταπιάσου με τη νηστεία και τους κόπους και την αγρυπνία και την καλή ησυχία με διαρκή προσευχή. Όταν οι δαίμονες βγάλουν το νου σου από τη σωφροσύνη και τον περικυκλώσουν με τους λογισμούς της πορνείας, τότε λέγε με δάκρυα στον Κύριο: «Εκβαλόντες με νυνί περίεκύκλωσάν με» (Ψαλμ. 16:11)· «το άγαλλίαμά μου, λύτρωσαί με από των κνκλωσάντων με» (Ψαλμ. 31:7). Από το Γεροντικό Ρώτησαν ένα γέροντα: Από που προέρχεται ο πόλεμος της πορνείας; Και απάντησε:Από το πολύ φαγητό κι από τον πολύ ύπνο. Είπε πάλι (ο ίδιος γέροντας): Ή φύση (του ανθρώπου) γεννάει τις επιθυμίες, αλλά ή εντατική άσκηση τις εξαφανίζει. Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Παλλάδιο: Πες μου, πάτερ, τι να κάνω; Τρία χρόνια τώρα νηστεύω δυο μέρες συνεχόμενες και τρώγω την τρίτη. και όμως δεν μπορώ να λυτρωθώ από το δαίμονα της πορνείας. Παιδί μου, αποκρίθηκε ο γέροντας, όταν ο Θεός έστειλε στους Ισραηλίτες τον προφήτη Ησαΐα, του είπε: «Αναβόησαν εν ισχύ και μη φείση, και ανάγγειλαν τω λαό τάς αμαρτίας αυτών εμέ ήμέραν εξ ημέρας ζητούσι και έγγίζειν μοι έπιθυμούσι λέγοντες· τι ότι ένηστεύσαμεν και ουκ είδες; έταπεινώσαμεν τάς ψυχάς ημών και ουκ έγνως;» (πρβλ. Ήσ. 58:13). και τους έδωσε αυτή την απόκριση: «Εν τοις ημέρες των νηστειών υμών ευρίσκεστε ποιούντες τα θελήματα υμών και τους υποχείριους υμών κακοποιείτε και πάντας τους ύπεναντίους υμών κατανύσσετε και νηστεύετε εις κρίσεις και μάχας, ώστε άκονστήν γενέσθαι ενώπιον Κυρίου την κραυγή υμών. Ου ταύτην την νηστεία έξελεξάμην, λέγει Κύριος, ουδέ αν κάμψης ως κρίκον τον τράχηλόν σου και σάκκον και σποδόν ύποστρώση ούδ' ούτω κληθήσεται νηστεία δεκτή» (πρβλ. Ήσ. 58:35).Κι εσύ λοιπόν, παιδί μου, αν νηστεύεις από φαγητά και κακολογείς κάποιον ή κατακρίνεις ή μνησικακείς ή αποδέχεσαι πονηρούς λογισμούς ή επιθυμείς κάτι ηδονικό ή απαγορευμένο και με το νου σου συγκατατίθεσαι στην επιθυμία, πώς θέλεις να λυτρωθείς από τον πόλεμο της πορνείας; "Η μήπως δεν ξέρεις, πώς οποίος ικανοποιεί νοερά την επιθυμία του, αυτός χορταίνει και μεθάει ακόμα και χωρίς τα υλικά φαγητά (και ποτά); "Αν λοιπόν θέλεις να γίνει δεκτή ή νηστεία σου από το Θεό, φυλάξου πρώταπρώτα από κάθε πονηρό λόγο, από κάθε καταλαλιά και κατάκριση, και (γενικά), όπως είναι γραμμένο, «ου παραδέξη άκοήν ματαίαν» (Εξ. 23:1). Καθάρισε την καρδιά σου «από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος» (Β' Κορ. 7:1), από κάθε μνησικακία και αισχροκέρδεια. Δάμασε το σώμα σου με πολλές μετάνοιες και αγρυπνίες και άλλους κόπους, καθώς και με ιδιαίτερη μελέτη (του λόγου του Θεού). και όταν πηγαίνεις για ύπνο, να μην ξαπλώνεις αναπαυτικά στο κρεβάτι, αλλά να κοιμάσαι καθιστός. Μ' αυτά και τα παρόμοια όταν παιδαγωγούνται οι νέοι, μπορούν, με τη χάρη του Θεού, να επιβληθούν στον πόλεμο της πορνείας. Γι' αυτό και οι πατέρες θέσπισαν να μη μένουμε σε κελί ή ερημητήριο, αλλά να ζούμε σε κοινόβιο και να δαμάζουμε τον εαυτό μας με πολλούς κόπους. Ό άββάς Αντώνιος είπε: Κατά τη γνώμη μου, το σώμα έχει φυσική και έμφυτη κλίση προς τις επιθυμίες, ή οποία όμως δεν ενεργεί χωρίς να θέλει ή ψυχή. Παραμένει απλά στο σώμα σαν μια κλίση απαθής. Υπάρχει βέβαια και άλλη κλίση, (πού γεννιέται) από τη διατροφή και την καλοπέραση του σώματος με φαγητά και ποτά. Άπ' αυτά παράγεται θέρμη, πού διεγείρει το σώμα προς την πραγματοποίηση των επιθυμιών. Γι' αυτό και ο απόστολος παραγγέλλει: «Μη μεθύσκεσθε οίνο, εν ω εστίν ασωτία» (Εφ. 5:18). και ο Κύριος στο Ευαγγέλιο (λέει): «Προσέχετε εαυτοΐς μήποτε βαρηθώσιν υμών αϊ καρδιαι εν κραιπάλη και μέθη» (Λουκ. 21:34). Υπάρχει, τέλος, και μια τρίτη κλίση, πού προκαλείται από την επιβουλή και το φθόνο των δαιμόνων σε όσους αγωνίζονται. Πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε, ότι υπάρχουν τρεις κλίσεις σωματικής επιθυμίας: μία φυσική, μία από κατάχρηση φαγητών και μία από τους δαίμονες. Γι' αυτό, οποίος αγωνίζεται, πρέπει να γνωρίζει καλά τη διαφορά τους και να μην αγνοεί τα αίτια τους, ώστε ν' αντιμετωπίζει την καθεμιά με τον πιο κατάλληλο και πρόσφορο τρόπο. Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα: Τι να κάνω, πού με πολεμούν ή πορνεία και ο θυμός; και ο γέροντας του απάντησε: Ό Δαβίδ έλεγε: «Τον μεν λέοντα επάτασσον, την δε άρκτον άπέπνιγον» (πρβλ. Α' Βασ. 17:3437). Αυτό (συμβολικά) σημαίνει, ότι το θυμό πρέπει να τον κόβουμε με τη μακροθυμία, και τη σαρκική επιθυμία να την καταστέλλουμε με (σωματικούς) κόπους και με νηστεία. Ένας γέροντας είπε σε κάποιον αδελφό, πού τον πολεμούσε ή πορνεία: Αδελφέ, θέλεις να σωθείς ενώ κοιμάσαι; Πήγαινε, μόχθησε, κοπίασε, ζήτησε και θα βρεις· ξύπνα, χτύπησε (τη θύρα του θείου ελέους), και θα σου ανοιχθεί (πρβλ. Ματθ. 7:78. Λουκ. 11:910). Υπάρχουν στον κόσμο άνθρωποι, πού καλοτυχίζονται άπ' όλους και στεφανώνονται επειδή, αν και δέχονται πολλά χτυπήματα, όμως στέκονται ακλόνητοι. Πολλές φορές μάλιστα και ένας μόνο, μολονότι χτυπιόταν από δύο, έκανε κουράγιο στις πληγές και νίκησε αυτούς πού τον χτυπούσαν. Αν λοιπόν εκείνοι δείχνουν τέτοιον υπομονή για επίγειο κέρδος, δεν πρέπει να σταθείς εσύ με μεγαλύτερη καρτερία για τη βασιλεία των ουρανών, τη στιγμή μάλιστα πού έχεις και το Θεό σύμμαχο;
ΚΘ. Η ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΑΡΚΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΑΓΝΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ.
Του Παλλαδίου
Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ Μωυσής ο Αιθίοψ, πού πρώτα ήταν αρχηγός μεγάλης συμμορίας ληστών και μετά έγινε μοναχός δοκιμότατος και ιερέας και ένας από τους μεγάλους πατέρες, στις αρχές της μοναχικής του ζωής πολεμήθηκε τόσο πολύ από το δαίμονα της πορνείας, ώστε παρά λίγο να παραιτηθεί από το σκοπό του. Αντιστάθηκε όμως στον εχθρό με αυστηρή νηστεία και ησυχία. Με συμβουλή του μεγάλου Ισιδώρου της Σκήτης, κλείστηκε μέσα στο κελί του, και για πολύν καιρό ούτε έβγαινε έξω ούτε έτρωγε τίποτε άλλο, εκτός από μια λίτρα παξιμάδι. Επιπλέον δούλευε πολύ και έκανε πενήντα ευχές την ημέρα. Πολέμησε έπειτα (το δαίμονα) και με συνεχή αγρυπνία. Έξι χρόνια δεν κοιμήθηκε καθόλου τη νύχτα. και μολονότι έλιωσε τελείως το σώμα του, ή πύρωση της σάρκας και τα πειρασμικά όνειρα συνεχίζονταν όπως πριν. Μετά άπ' αυτό υποβλήθηκε σε άλλη σκληραγωγία: Έβγαινε τις νύχτες, πήγαινε στα κελιά των ηλικιωμένων αδελφών, πού δεν μπορούσαν να μεταφέρουν νερό για τις ανάγκες τους, έπαιρνε τις στάμνες τους, χωρίς εκείνοι να παίρνουν είδηση, και τις γέμιζε νερό γιατί ή πηγή ήταν πέντε σημεία (μίλια) μακριά από τα κελιά μερικών. Μια νύχτα λοιπόν, καθώς είχε σκύψει στο πηγάδι για να γεμίσει τη στάμνα κάποιου μονάχου, ο δαίμονας τον χτύπησε από πίσω μ' ένα ρόπαλο και τον έριξε κάτω, αφήνοντας τον (να κείτεται) στον τόπο εκείνο σαν νεκρός. Την άλλη μέρα ήρθε ένας μοναχός και τον βρήκε πεσμένο και μισοπεθαμένο. Έτρεξε και το είπε στον μεγάλο Ισίδωρο. Εκείνος λοιπόν πήγε μαζί με μερικούς άλλους, τον σήκωσε και τον έφερε στην εκκλησία (της Σκήτης). Τόσο βαριά ήταν, πού μόλις μετά από ένα χρόνο μπόρεσε να συνέλθει. Τότε ο μεγάλος ιερέας του Χριστού Ισίδωρος του λέει: Αδελφέ Μωϋσή, σταμάτα πια να πολεμάς τους δαίμονες και να τους εξοργίζεις τόσο. Γιατί ή άσκηση έχει όρια και στην πάλη με τους δαίμονες. Όμως ο Μωυσής, το διαμάντι του Χριστού, του αποκρίθηκε:Δεν θα πάψω να τους πολεμώ, ώσπου να πάψουν οι ονειρικές φαντασίες μου. Μετά άπ' αυτό, του ξανάλεει ο μέγας Ισίδωρος: Στο όνομα του Ιησού Χριστού, παύουν άπ' αύτη τη στιγμή τα άπρεπα όνειρα σου. Από τώρα να έρχεσαι χωρίς δισταγμό και να κοινωνείς τα θεία Μυστήρια. Βασανίστηκες τόσο σκληρά άπ' αυτό το πάθος, για να μην καυχηθείς ότι με την άσκηση σου τάχα το νίκησες. (Βασανίστηκες) για το συμφέρον σου, για να μην πέσεις στην έπαρση. Όταν (ο Μωυσής) άκουσε αυτά (τα λόγια), γύρισε στο κελί του. Από τότε φρόντισε ν' αγωνίζεται στην ησυχία με μέτρο, και απαλλάχθηκε από το πάθος της ακολασίας. Του αββά Ησαΐα Αν αγωνίζεσαι, να μη στηρίξει ή καρδιά σου το θάρρος της στον αγώνα σου, ότι τάχα αυτός σε προφυλάσσει, αλλά να πεις με το νου σου, ότι, επειδή καταπονώ το σώμα μου, ο Θεός δέχεται με ευμένεια την ταλαιπωρία μου. Του αββά Κασσιανού Αν υπάρχει μέσα μας ο ζήλος ν' αγωνιστούμε νόμιμα και να στεφανωθούμε, όπως λέει ο απόστολος (Β' Τιμ. 2:5), αφού νικήσουμε το ακάθαρτο πνεύμα της πορνείας, να μην έχουμε θάρρος στη δική μας δύναμη και άσκηση, αλλά στη βοήθεια του Δεσπότη μας Θεού. Γιατί δεν παύει ο άνθρωπος να πολεμείται άπ' αυτό το πνεύμα, ώσπου να πιστέψει αληθινά ότι όχι με τη δική του επιμέλεια και με τον δικό του κόπο, αλλά με την προστασία και τη βοήθεια του Θεού απαλλάσσεται άπ' αυτή την αρρώστια και ανεβαίνει στο ύψος της αγνείας. Γιατί αυτό είναι, βέβαια, κάτι πού υπερβαίνει τη φύση και κάνει κατά κάποιο τρόπο ασώματο εκείνον πού έχει υποτάξει τους ερεθισμούς της σάρκας και τις ηδονές της. Γι' αυτό λοιπόν είναι αδύνατον για να το πω έτσι να πετάξει με τα δικά του φτερά προς το υψηλό και ουράνιο τούτο βραβείο της αγιοσύνης και να γίνει μιμητής των αγγέλων, αν δεν τον σηκώσει ή χάρη του Θεού από τη γη και τη λάσπη. Γιατί καμιά άλλη αρετή δεν εξομοιώνει περισσότερο με τους αγγέλους τους δεμένους με τη σάρκα ανθρώπους όσο ή αρετή της αγνείας. Μ' αυτή την αρετή, ενώ βρίσκονται και ζουν ακόμα στη γη, έχουν το πολίτευμα στους ουρανούς, σύμφωνα με τον απόστολο (Φιλιπ. 3:20). Δείγμα του ότι αποκτήσαμε τελείως αυτή την αρετή είναι το να μην προσηλώνεται ή ψυχή σε καμιά εικόνα αισχρής φαντασίας κατά τη διάρκεια του ύπνου. Γιατί αν και δεν λογαριάζεται σαν αμαρτία αυτή ή κίνηση (στον ύπνο), αποτελεί όμως απόδειξη πώς ή ψυχή είναι άρρωστη και δεν έχει ακόμα ελευθερωθεί από το (σαρκικό) πάθος. Γι' αυτό πρέπει να πιστεύουμε, πώς οι αισχρές φαντασίες, πού μας έρχονται στον ύπνο, είναι τεκμήρια της προηγούμενης αμέλειας και της αρρώστιας μας. Ακόμα περισσότερο κάνει φανερή την κρυμμένη μέσα στα βάθη της ψυχής μας ασθένεια ή ρεύση, πού μας συμβαίνει στην ανάπαυση του ύπνου. Γιατί όσοι έφτασαν στο έπακρο της αγιοσύνης και της αγνείας, ούτε όταν κοιμούνται προσηλώνονται στις φαντασίες (των ονείρων) ούτε όταν είναι ξύπνιοι αισθάνονται καμιά κίνηση (αμαρτωλής επιθυμίας). Από το Γεροντικό Έλεγαν για την αμμά Σάρα, ότι για δεκατρία χρόνια βασανιζόταν από το δαίμονα της πορνείας, και ποτέ δεν προσευχήθηκε να υποχωρήσει ο πόλεμος. Απεναντίας, έλεγε: "Θεέ μου, δώσε μου δύναμη! Μια μέρα λοιπόν, πού είχε σφοδρό σαρκικό πόλεμο, ανέβηκε στο κελί της για να προσευχηθεί. και τότε της φανερώθηκε το πνεύμα της πορνείας με ανθρώπινη μορφή και τη ρώτησε: Εσύ με νίκησες, Σάρα; Δεν σε νίκησα εγώ, αλλά ο Κύριος μου, ο Χριστός, απάντησε εκείνη. Κάποιος άνθρωπος αρνήθηκε τον κόσμο, ήρθε στη Σκήτη και έγινε μοναχός. Ήταν μάλιστα αγωνιστής. Από φθόνο του πονηρού όμως πολεμήθηκε από την επιθυμία γυναίκας. Μόλις άρχισε ο πόλεμος αυτός, τον φανέρωσε στους πατέρες. Κι εκείνοι, επειδή ήξεραν ότι ήταν (καλός πνευματικός) εργάτης, του όρισαν (διάφορες) ασκήσεις. Τις δέχθηκε και τις εκτελούσε πρόθυμα, αλλά το σώμα του εξαντλήθηκε τόσο πολύ άπ' αυτές, ώστε δεν μπορούσε ούτε να σηκωθεί. Τότε, με οικονομία του Θεού, ήρθε στη Σκήτη ένας ξενομερίτης γέροντας. Αφού επισκέφθηκε άλλους πατέρες, πέρασε κι από το δικό του κελί. Απόρησε όμως, γιατί, ενώ το βρήκε ανοιχτό, δεν βγήκε κανείς να τον προϋπαντήσει. Μήπως είναι άρρωστος αυτός πού μένει εδώ; είπε μέσα του. Πλησίασε και χτύπησε. Καθώς δεν παρουσιάστηκε κανείς, μπήκε μέσα και βρήκε τον αδελφό να κείτεται άρρωστος. Τι έχεις, πάτερ; τον ρώτησε. Εκείνος τότε του διηγήθηκε τα βάσανα του, ότι δηλαδή πολεμήθηκε από την επιθυμία γυναίκας, ότι το φανέρωσε στους πατέρες και ότι εκείνοι του έβαλαν διάφορες ασκήσεις, πού, μολονότι τις έκανε κατέληξε , από τη μια το σώμα του εξασθένησε και από την άλλη ο πόλεμος μεγάλωσε. Σαν τ' άκουσε όλα αυτά ο γέροντας, του είπε: Οι πατέρες βέβαια, σαν δυνατοί (πού είναι), καλά σου όρισαν αυτές τις ασκήσεις. "Αν όμως θέλεις ν' ακούσεις κι εμένα τον ταπεινό, άφησε από δω κι εμπρός τις ασκήσεις, αφού καμιά ωφέλεια δεν βρήκες άπ' αυτές, τρώγε το λίγο φαγητό σου στον καιρό του, κάνε τη μικρή σου ακολουθία και «έπίρριψον επί Κύριον την μέριμνα σου» (Ψαλμ. 54:23) και την αδυναμία σου. Γιατί με τους δικούς σου μόνο κόπους δεν θα μπορέσεις να νικήσεις σ' αυτόν τον πόλεμο. Το σώμα μας, βλέπεις, είναι σαν ένα ρούχο: "Αν το φροντίσεις, θα διατηρηθεί αν το παραμελήσεις, θα καταστραφεί. Ό αδελφός έκανε έτσι (πού του είπε ο γέροντας), και σε λίγες μέρες λυτρώθηκε από τον πόλεμο. Ένας γέροντας είπε: Όπως λίγη αψιθιά φτάνει για ν' αχρηστέψει (με την πικράδα της) ολόκληρο δοχείο με μέλι, έτσι και μια σωματική αμαρτία είναι αρκετή για να μας στερήσει τη βασιλεία των ουρανών και να μας στείλει στη γέεννα του πυρός. Ένας αδελφός ρώτησε κάποιον γέροντα: Τι να κάνω, άββά, πού πολεμούμαι φοβερά από την πορνεία; Και ο γέροντας του είπε: Με όση δύναμη έχεις, προφυλάξου άπ' το λογισμό τούτο γιατι οποίος νικηθεί άπ' αυτόν (και αμαρτήσει), απελπίζεται για τη σωτηρία του. Όπως ακριβώς ένα πλοίο, πού παλεύει με την τρικυμία και τη θύελλα και τη θαλασσοταραχή, αν του φύγει το πηδάλιο, κινδυνεύει μεν, αλλά πλέει ακόμα· και όμοια, αν του σπάσει το κατάρτι ή χαθεί κάτι άλλο άπ' αυτά πού του χρειάζονται για να πλέει με ασφάλεια, μπορούν ακόμα οι επιβάτες να ελπίζουν βάσιμα ότι τελικά το σκάφος θα σωθεί. "Έτσι και ο άνθρωπος, αν είναι ράθυμος με τ' άλλα πάθη, αν δηλαδή υποχωρεί από ραθυμία σε κάποιο άπ' αυτά, έχει την προσδοκία ότι με τη μετάνοια θα βγει τελικά νικητής· αν όμως πέσει έστω και μια φορά στο πάθος της πορνείας, τότε απελπίζεται, όπως ο ναυαγός τη στιγμή πού βουλιάζει το πλοίο. Του αγίου Έφραίμ Θέλεις, αδελφέ, να μάθεις πόσο φοβερή και ολέθρια είναι ή πορνεία; Αναλογίσου, ότι εκείνους πού δεν μπόρεσαν να θανατώσουν στην έρημο τα δαγκώματα των φιδιών (βλ. Άριθ. 21:49),τους έριξε κάτω (νεκρούς) ή πορνεία στη Μαδιάμ. Για χάρη της δεν δίστασαν να φάνε ακόμα και ειδωλόθυτα. Γι' αυτό θανατώθηκαν, μέσα σε μια μόνο μέρα, είκοσι τρεις χιλιάδες λάου (Α' Κορ. 10:8.Πρβλ. Αριθ. 25:19). Όπως με το θυμίαμα ευφραίνεται ή όσφρηση, έτσι και με την άγνεία ευφραίνεται το Άγιο Πνεύμα και κατοικεί στον άνθρωπο. Απεναντίας, όπως ο χοίρος χαίρεται να κυλιέται στη λάσπη, έτσι και οι δαίμονες χαίρονται με τη βρωμιά της πορνείας. Φως λαμπρό και χαρά και ειρήνη και υπομονή κατοικούν στην άγνεία. Λύπη και άκηδία και ύπνος αχόρταστος και σκοτάδι ζοφερό βρίσκονται μαζί με την πορνεία. Αδελφέ, να μην περιποιείσαι και να μη στολίζεις ελεύθερα το σώμα σου. Άκουσε τι λέει ο απόστολος: «Τάς δε νεωτερικάς Επιθυμίας φεύγε» (Β' Τιμ. 2:22). Δεν ξέρεις με τι εχθρό παλεύεις; Δεν ξέρεις, ότι είναι φοβερό να γίνεσαι παγίδα για άλλη ψυχή; Μάθε μάλιστα και τούτο, ότι αν ο εξωτερικός άνθρωπος είναι ωραίος και στολισμένος, ή ψυχή όμως μέσα του έχει μολυνθεί, δεν θα αργήσει και ή σωματική ομορφιά να χαθεί· αν όμως αποκτήσει κανείς ψυχική ωραιότητα, αυτή θα ξεχυθεί και στον εξωτερικό άνθρωπο, προπαντός όμως θα μείνει αναλλοίωτη.
Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:
ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ
Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη
ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)
ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001
Επίτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένων στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο με αναφορά πηγής το
Ιστολόγιο
ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
http://www.alavastron.net/
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου