ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Η ΑΠΟΛΥΤΡΩΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Η ΑΠΟΛΥΤΡΩΣΗ

 84. Τί ἐννοοῦμε λέγοντας ἀπολύτρωση;

᾿Εννοοῦμε   τή   σωτηρία   τοῦἀνθρώπου.   ῾Ο   ἄνθρωπος   εἶναι   ὄν   λογικό   καί ἐλεύθερο. Εἶναι αὐτεξούσιος καί αὐτοπροαίρετος. ῎Εχει τή δυνατότητα νά διαθέσει τή ζωή του, ὅπως αὐτός νομίζει. Μέ ποιά ἔννοια ὅμως εἶναι σκλάβος, ἀπό τί πιέζεται καί ἀσφυκτιᾶ, ὥστε νά ἔχει ἀνάγκη σωτηρίας;

῾Ο ἄνθρωπος μπορεῖ νά εἶναι ἐξωτερικά ἐλεύθερος, ὅμως στό ἐσωτερικό βάθος τῆς  ψυχῆς  του  εἶναι  δοῦλος τῆς  ἁμαρτωλῆς  του φύσεως  ,  τοῦ  νόμου  τῆς σάρκας πού βασιλεύει στά μέλη του, δοῦλος κάτω ἀπό τόν πιεστικό ζυγό τοῦ διαβόλου  . ᾿Από τότε πού ἔπεσε στήν ᾿Εδέμ, δυνάμεις ξένες πρός τή φύση του εἰσώρμησαν σ’ αὐτή, τήν κατέλαβαν καί τήν καταδυνάστευσαν. Σκότισαν τό μυαλό του, ἀδυνάτησαν τή βούλησή του, τόν αἰχμαλώτισαν στό ζυγό τῆς ἀποστασίας.  ῎Αλλαξε  αὐθέντη  ὁ  ἄνθρωπος.  ᾿Ενῶ  στήν  ἀρχή  ἦταν  δοσμένος στόν Πλάστη του, ἀφοσιωμένος στό θεῖο Του θέλημα κι εὐτυχισμένος κοντά Του, μέ τήν πτώση του ἄλλαξε αὐθέντη καί Κύριο, ὑποτάχθηκε στόν ἐχθρό τοῦΘεοῦ,  τόν  διάβολο,  ὁ  ὁποῖος,  ἀφοῦ  τόν  παραπλάνησε,  ἔγινε  ἄρχοντας  τοῦ κόσμου τούτου  . ῾Η ζωή τοῦ παραβάτη γέμισε ἔκτοτε δεινά καί ἀθλιότητα.
῾Η ἁμαρτία τόν πίεζε μέχρι θανάτου, ἔκανε καυτή κόλαση τή ζωή του. Κινδύνευε νά χαθεῖ τό πλάσμα πού τόσο ὄμορφα ἔπλασε ὁ Θεός. ῾Ο διάβολος φαινόταν ὅτι νίκησε τό Θεό, ἀφοῦ μπόρεσε νά καταστρέψει τήν εἰκόνα Του! Καμιά ἄλλη δύναμη κτιστή δέν μποροῦσε νά σώσει τό δυστυχισμένο πλάσμα τοῦ Θεοῦ. Μόνο ὁ ἀγαθός, παντοδύναμος καί πάνσοφος δημιουργός μποροῦσε νά πάρει στά χέρια του τό χαλασμένο πλάσμα του, τό σκεῦος του τό ὡραῖο καί καλό, νά τό ἀναπλάσει, νά τοῦ κλείσει τίς ρωγμές καί τά χαλάσματα, νά τό ἀναπαλαιώσει καί νά τό κάνει καί πάλι καινούργιο, ὁλοφώτεινο κι ἀστραφτερό, ὅπως ἦταν ὅταν πρωτοβγῆκε ἀπό τά χέρια του. Γιά νά πετύχει αὐτόὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος, ἔζησε τήν ἱστορική ζωή στή γῆ, ἀναλαμβάνοντας ὁ ἴδιος νά διεκπεραιώσει τήν ὑπόθεση τοῦ παραβάτη. Τόν πῆρε ἀπάνω του στό σημεῖο πού ἐκεῖνος ἔπεσε, πῆρε τή σκυτάλη ἀπό τά χέρια τοῦ πεσμένου του πλάσματος καί συνέχισε αὐτός νά ζεῖ τήν ἀληθινή ζωή, πετυχαίνοντας τόν προορισμό τοῦ θεόμορφου ζώου.

85. Εἰδικότερα ἀπό τί ἐλευθερώθηκε ὁ πεσμένος ἄνθρωπος;

᾿Από τήν τραγικότητα τῆς ὑπάρξεως, ἀπό τή δυστυχία καί τήν ἀθλιότητα τῆς ζωῆς. ῾Η τραγικότητα τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς ξετυλίγεται σέ δύο φάσεις, τήν ἐπίγεια καί τήν οὐράνια. ῾Η τελευταία βέβαια ἀφορᾶ ὅσους πιστεύουν στή μετά θάνατο ζωή. Οἱ ἄπιστοι δέν πολυσκοτίζονται γι’ αὐτά τά πράγματα.

῾Η ζωή τῶν ἀνθρώπων στή γῆ εἶναι πολύ μπερδεμένη. Πολλές φορές καταντᾶ ἀφόρητη. ᾿Ενῶ τό ὄνειρο κάθε ἀνθρώπου εἶναι ἡ εὐτυχία, ὁ πραγματικός κλῆρος τῆς ζωῆς του εἶναι ἡ δυστυχία καί ἡ ἀθλιότητα. ῾Ο καθημερινός ἄνθρωπος εἶναι ἀνήσυχος· δέν εἰρηνεύει οὔτε μέ τόν ἑαυτό του, ἀλλ’ οὔτε καί μέ τό συνάνθρωπο.

Τόν πνίγουν ἐχθρότητες καί μίση. Εἶναι ἄφιλος καί ἔρημος. Μαστίζεται ἀπό τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες του. Εἶναι ἄτομο διχασμένο. Δέν ξέρει οὔτε τί θέλει οὔτε τί ἐπιδιώκει. Δέν ἔχει πυξίδα στή ζωή του. Οἱ προσανατολισμοί του εἶναι ὁμιχλώδεις καί ἀδιόρατοι. ῾Υποφέρει στό ἐσωτερικό τῆς ψυχῆς του. ῾Η συνείδησή του  εἶναι  διαρκῶς  ταραγμένη.  Φοβᾶται  τό  θάνατο.  Διερωτᾶται  γιατί  ζεῖ  καί καμιά φορά ὁ ἴδιος θέτει τέρμα στή ζωή του.

Καί διερωτᾶται κανείς, πῶς συμβαίνει ὁἄνθρωπος, πού καί μυαλό ἔχει καί ἐπιστήμη καί τεχνική καί δυνατότητες νά κτίσει μιά ὄμορφη ζωή, νά ζεῖ τόσο ἄθλια καί τραγικά πάνω στή γῆ; ῾Η ἀπάντηση δέν εἶναι δύσκολη· γιατί εἶναι κακός καί ἁμαρτωλός. ῾Η ἁμαρτία εἶναι τό πικρό δηλητήριο πού σκοτώνει τήν ὕπαρξη, ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στό θάνατο. Τόν χωρίζει ἀπό τό Θεό, τήν πηγή τῆς πραγματικῆς χαρᾶς. Στήν ἁμαρτία ὁἄνθρωπος χάνει τήν ἀλήθεια του, ντύνεται τό ψεῦδος καί τήν πλάνη, νεκρώνεται πνευματικά.

Καί καλά ἐδῶ κάτω στή γῆ, ὑπάρχουν ὅμως καί ἄλλα πολύ χειρότερα, ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου πού ξεδιπλώνεται, ὅταν κλείσει ὁριστικά τά μάτια του. ῾Η ζωή πού ξετυλίγεται στήν αἰωνιότητα. ῎Αν ὁ ἄνθρωπος στήν ἐδῶ ζωή του δέν μετανιώσει γιά τήν κακότητα καί τίς ἁμαρτίες του, ἄν κουβαλήσει μαζί του τή νέκρωση τῆς φθορᾶς τῆς ἁμαρτίας, θά παραδοθεῖ στόν αἰώνιο πνευματικό θάνατο, πού θά εἶναι ὁ ὁριστικός ἀποχωρισμός του ἀπό τό Θεό, τήν αἰώνια πηγή τῆς ἀληθινῆς ζωῆς.  Θά  περιέλθει  σέ  μιά  ὀδυνηρή  κατάσταση  ,  πού  τήν  ἀποκαλοῦμε κόλαση, τῆς ὁποίας ἀρχηγός εἶναι ὁ διάβολος. ῞Οσοι δούλεψαν στό διάβολο καί πέθαναν ἀμετανόητοι θά πᾶνε μέ τό διάβολο, ἐκεῖ πού εἶναι τό σκοτάδι, ὁ κλαυθμός καί ὁ τρυγμός τῶν ὀδόντων  .

᾿Από τήν ἀθλιότητα, λοιπόν, τῆς ζωῆς αὐτῆς καί τό φρικτό τέλος τοῦ αἰώνιου πνευματικοῦ θανάτου καί τή δυνάστευση τοῦ διαβόλου μᾶς ἔσωσε ὁ Κύριος μέ τό λυτρωτικό ἔργο του. Κοντά του ὁ ἄνθρωπος γαληνεύει , ἐλευθερώνεται ἀπό τά δεσμά του, βλέπει τό πραγματικό νόημα τῆς ζωῆς, ἀτενίζει τό φῶς καί ζεῖ πραγματικά εὐτυχισμένος, ἱκανοποιώντας ὅλες τίς ὑπαρξιακές ἀνάγκες του. Κοντά στό Χριστό ὑπάρχει τό φῶς, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή  .

86. Δέν μποροῦσε ὁ Θεός μέἕνα νεῦμα του νά σώσει τόν ἄνθρωπο εὐθύς μετά τήν πτώση του; Καί γιατίἀνέβαλε ἐπί τόσους αἰῶνες τή σωτηρία του;

Καί βέβαια μποροῦσε νά τόν σώσει ὁ Θεός εὐθύς μετά τήν πτώση του. ῾Ο Θεός εἶναι παντοδύναμος. Κανένα ἐμπόδιο δέν μπορεῖ νά σταθεῖ μπροστά στίς ἅγιες βουλές του. Μόνο τήν ἁμαρτία δέν μπορεῖ νά κάνει, γιατί αὐτό θ’ ἀναιροῦσε τήν πανάγια φύση του. ῾Η «ἀδυναμία» αὐτή     δέν περιορίζει τήν ἀπόλυτη παντοδυναμία του, τουναντίον τή βεβαιώνει καί τή στηρίζει. Δυνατός δέν εἶναι ἐκεῖνος πού κάνει τήν ἁμαρτία, ἀλλ’ αὐτός πού τήν ἀποφεύγει. Τό κακό γενικά δέν εἶναι δύναμη, ἀλλά ἀδυναμία.

Ο Θεός δέν ἔσωσε τόν ἄνθρωπο εὐθύς μετά τήν πτώση του, ὄχι γιατί δέν μποροῦσε,  ἀλλά  γιατί  δέν  ἤθελε.  ῾Η  βουλή  καί ἐνέργεια  τοῦ  Θεοῦ δέν  εἶναι δυνάμεις τυφλές καί αὐθαίρετες, ἀλλ’ ἐνταγμένες στήν ἀγάπη, τήν ἁγιότητα καί τή δικαιοσύνη του. Δέν εἶναι παρορμητικός ὁ Θεός, ὥστε νά ἐνεργεῖ αὐθαίρετα καί σπασμωδικά, ἐπηρεαζόμενος ἀπό παράγοντες ἐσωτερικούς καί ἐξωτερικούς. ῾Ο Θεός ἔχει τά δικά του κριτήρια, τά ὁποῖα ἐμεῖς οἱ φτωχικοί ἄνθρωποι ἀδυνατοῦμε νά κατανοήσουμε. Εἶναι δέ τά κριτήρια αὐτά κριτήρια

ἀληθινῆς ἀγάπης πρός τά πλάσματά του, πούἀποβλέπουν πάντοτε στό πνευματικό συμφέρον καί τή σωτηρία τους  . ῾Ο Θεός θέλησε νά σώσει τόν ἄνθρωπο στόν κατάλληλο καιρό, στό πλήρωμα τοῦ χρόνου . Προηγούμενα ὅμως ὁ ἄνθρωπος ἔπρεπε νά ποθήσει ὁ ἴδιος τή σωτηρία του. ῎Αν τόν ἔσωζε ὁ Θεός εὐθύς μετά τήν πτώση του, χωρίς καμιά ἄλλη ἐσωτερική διεργασία, τό πράγμα δέν θά εἶχε νόημα γιά ἕνα πλάσμα λογικό πού θέλει καί βουλεύεται ἐλεύθερα. ῾Η παιδαγωγούσα πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἄφησε τόν ἄνθρωπο στήν κακότητα καί τήν ἀθλιότητα τῆς φύσεώς του, νά πονέσει, νάὑποφέρει, νά συνειδητοποιήσει τό βάρος τῆς ἁμαρτωλότητάς του, ν’ ἀπελπισθεῖ ἀπό κάθε δυνατότητα νά σωθεῖ ἀπό μόνος του καί ἔτσι, νά στραφεῖ ἐναγώνια πρός τό Θεό, ζητώντας τήν ἐξ ὕψους δύναμη. ᾿Από τήν ἄλλη ὁ Θεός δέν ἄφησε ἀβοήθητο τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο. Μέ τήν παλαιά διαθήκη του, μέ τό φῶς τοῦ σπερματικοῦ λόγου, πού ὑπάρχει σέ κάθε ἄνθρωπο καί κάτω ἀπό τήν ἐπήρεια τοῦ ἑκάστοτε πνευματικοῦ καί ἱστορικοῦ περιβάλλοντος ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ προετοίμαζε τό ἔδαφος καί καλλιεργοῦσε τά πνεύματα, ὥστε εὐκολότερα νά γίνει ἀποδεκτό τό κήρυγμα τῆς σωτηρίας ἀπό τόν πονεμένο ἄνθρωπο.

87. ῾Η ἀναβολή τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας δέν ζημίωσε τούς ἀνθρώπους, πού ἔζησαν πρίν ἀπό αὐτό;

Οὐσιαστικά δέν γνωρίζουμε, ὅπως δέν γνωρίζουμε τήν οἰκονομία τοῦ Θεοῦ γιά τούς ἀνθρώπους, πού ἔζησαν καί ἐξακολουθοῦν νά ζοῦν μετά τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, καί οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν ἀκούσει γιά τό λυτρωτικό ἔργο του. Αὐτές εἶναι ὑποθέσεις τοῦ Θεοῦ, πού δέν μποροῦμε ἐμεῖς οἱἄνθρωποι νά ἐξιχνιάσουμε. Τό μόνο πού γνωρίζουμε εἶναι, ὅτι ὁ Θεός ὡς στοργικός πατέρας ἐνεργεῖ πάντοτε πρός τό συμφέρον τῶν λογικῶν πλασμάτων του. Πιστεύουμε ἀκράδαντα στήν παιδαγωγούσα του πρόνοια. Οὔτε εἶναι συνετό, νά θεωροῦμε τούς ἑαυτούς μας προνομιούχους γιατί ζοῦμε στήν ἱστορική διάσταση τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ, γιατί τά ἔσχατα (ἡ κρίση τοῦ Θεοῦ) εἶναι ἐνδεχόμενο νά μᾶς ἐπιφυλάξουν πολλές ἐκπλήξεις!

Στούς πρό Χριστοῦ ζήσαντες δόθηκε ἡ εὐκαιρία σωτηρίας μέ τό λυτρωτικό κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ στόν ἅδη, στούς ζοφερούς μυχούς τοῦ ὁποίου βρίσκονταν πεπεδημένα τά πνεύματα. ῞Οσοι ἀποδέχτηκαν τό κήρυγμα τῆς σωτηρίας λυτρώθηκαν ἀπό τή φθορά καί τό θάνατο. Οἱ ἄλλοι ὄχι.

Τά πράγματα αὐτά δέν πρέπει βέβαια, νά τά πιέζουμε πολύ, γιατί ὑπάρχει κίνδυνος ὄχι μόνο νά μή φτάσουμε πουθενά, ἀλλά νά ταραχθεῖ καί τό μυαλό μας.

88. Πῶς ἔσωσε τόν κόσμο ὁ Θεός;

Μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου του. ῾Η σωτηρία καταβλήθηκε ἤδη κατά τή στιγμή τῆς μορφώσεως τοῦ θεανδρικοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ. ῾Η ἀνθρώπινη φύση μέ τήν ἕνωσή της μέ τή θεία φύση ἁγιάζεται καί θεοποιεῖται.

᾿Αποβάλλει τή φθορά, ἀνακαινίζεται καί ἀναδημιουργεῖται, ἀνατρέχουσα στήν προπτωτική της κατάσταση, στήν καθαρότητα καί φωτοείδεια τῆς εἰκόνος, πού ἀμαυρώθηκε ἀπό τήν ἁμαρτία. Μέ τή σάρκωσή του ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος καί ὁ ἄνθρωπος κατά χάρη Θεός . ῾Η ᾿Ορθοδοξία ἀποθέτει μεγάλο βάρος στό γεγονός τῆς εἰσόδου τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο, στή γέννηση  τοῦ σαρκωμένου Λόγου.

῾Ο Χριστός ἔσωσε τόν κόσμο ἀσκώντας τό προφητικό του ἀξίωμα. ῾Ως αὐτοαλήθεια καί ζωή δίδαξε τήν ἀλήθεια στόν ἄνθρωπο, φωτίζοντας τόν σκοτισμένο νοῦ του καί ἐλευθερώνοντας τόν πλανεμένο ἀπό τήν ἀγνωσία, στήν ὁποία  τόν  ὁδήγησε  ἡ  παρακοή.  ῾Η  ἀλήθεια  ἐλευθερώνει  τόν  ἄνθρωπο   [105], χαρίζοντάς του τή χαρά καί τήν ἄνεση τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ.

῾Ο Χριστός λύτρωσε παράλληλα τόν ἄνθρωπο ἐνασκώντας τό ἀρχιερατικό του ἀξίωμα. Πρόσφερε στόν οὐράνιο Πατέρα του θυσία ἱλαστήρια τήν ἅγια ζωή του.

῎Εχυσε τό αἷμα του ἐπάνω στό σταυρό γιά νά ξεπλύνει τά αἴσχη τῆς φθορᾶς καί τό ρύπο τῆς προγονικῆς παραβάσεως. Μέ τό θάνατό του πάτησε τό θάνατο  [106], ἀμβλύνας τό φοβερό κέντρο του καί μεταλλάσσοντάς τον σέ πύλη εἰσάγουσα στήν  οὐράνια  ζωή.  ῞Απλωσε  τίς  παλάμες  του στό  σταυρό  καί  εἰρήνευσε  τήν κτίση, μάζεψε τά σκορπισθέντα καί «ἥνωσε τά τό πρίν διεστῶτα»  [107], δηλαδή τό Θεό καί τόν ἄνθρωπο, πού εἶχε χωρίσει ἡ προπατορική ἁμαρτία. ῎Εκαμε τόν ἁμαρτωλό καί πάλι παιδί τοῦ Θεοῦ ἀγαπητό, τοῦ ἄνοιξε διάπλατα τίς πύλες τῆς πατρικῆς ἑστίας καί τόν ὁδήγησε στά δώματα τῆς θείας βασιλείας.

῾Ο Χριστός ἐνασκώντας τό βασιλικό λυτρωτικό του ἀξίωμα, ἔσωσε τόν ἄνθρωπο καί μέ τή ζωηφόρο του ᾿Ανάσταση. Νίκησε τελειωτικά τό θάνατο, ἀφοῦ προηγούμενα τό συνέτριψε μέ τήν κατάβασή του στόν ἅδη, ἐγκεντρίσας στήν πεσμένη φύση τή ζωή τοῦ Θεοῦ. ῾Η φύση στόν ἀναστάντα Κύριο ἀπέθεσε τή φθορά τοῦ δέντρου τῆς παρακοῆς, ντύθηκε τά ἱμάτια τοῦ παραδείσου τῆς χαρᾶς, φόρεσε τήν ἀστραφτερή ἀκτίνα τῆς θείας ἐνέργειας, ἔλαμψε τό φῶς τοῦ Θεοῦ καί  κέρδισε  ἀμετάτρεπτα  τήν  ἀθανασία  καί  τήν  ἀειζωία.  ῾Η  ἀνάσταση  τοῦ Κυρίου ἀνακαίνισε γῆ καί οὐρανούς.

Τέλος ὁ Κύριος ἔσωσε τόν ἄνθρωπο μέ τήν ἔνδοξη στόν οὐρανό ᾿Ανάληψή του. Στήν ᾿Ανάληψη θεωρεῖται πλῆρες καί τέλειο τό λυτρωτικό ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Φέρει   τή   σφραγίδα   καί   τήν   ὑπογραφή   τοῦ   Θεοῦ.   Τό   θεωμένο   πλάσμα θρονιάζεται ἀκλόνητα στούς κόλπους τῆς θεότητας, στήν τριαδική φωταύγεια καί δόξα.

῞Ολες οἱ πιό πάνω στιγμές, ἀδιαχώριστες, ἐκφράζουν ὁλοκληρωμένο τό σχέδιο τῆς θείας περί τόν ἄνθρωπο οἰκονομίας, τό ναί τοῦ Θεοῦ στό ὄχι τῆς ἐκτροχιασθείσας πλάσης.

89. ῾Ο θάνατος τοῦ Θεοῦ ἐπέφερε πραγματική νέκρωση στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ;

Ναί. Πρέπει ὅμως νά προσέξουμε. Δέν λέμε ὁ θάνατος τῆς θεότητας. Αὐτό θά ἦταν λάθος. ῾Η θεότητα ἀπό τή φύση της δέν πεθαίνει. Οὔτε μπορεῖ νά ἐφαρμοστεῖ  σ’  αὐτήν  ἡ  ἀντίδοση  τῶν  ἰδιωμάτων.  Κάτι  τέτοιο  θά  ἐπέφερε σύγχυση τῶν φύσεων. Εἶναι ὅμως ὀρθό νά λέμε ὅτι ὁ Θεός πέθανε. Πέθανε στό Χριστό «σαρκί», δηλαδή στή σάρκα του πού πῆρε ἀπό τήν ἁγία  Θεοτόκο. Οἱ ᾿Αφθαρτοδοκῆτες δέν θά δέχονταν πραγματικό θάνατο τῆς Κυριακῆς σαρκός, ἀλλά φαινομενικό, οἰκονομικό («κατ’ οἰκονομίαν»). Τό σῶμα ὅμως τοῦ Χριστοῦ πραγματικά  νεκρώθηκε  ἐπάνω  στό  σταυρό.  ᾿Από  τήν  πλευρά  του  ἔρρευσαν «αἷμα καί ὕδωρ», ὅταν αὐτή κεντήθηκε ἀπό τή λόγχη τοῦ στρατιώτη . ῞Αμα ἐξέπνευσε ὁ Κύριος (παρέδωσε τό πνεῦμα του στόν οὐράνιο Πατέρα, τόσῶμα του νεκρό κατατέθηκε στό μνῆμα, ὅπου πῆγαν νά τό μυρίσουν οἱ ἅγιες γυναῖκες.

Δέν  ἦταν  φενάκη  ὁ  θάνατος  τοῦ  Χριστοῦ  ἀλλά  γεγονός  πραγματικό  καί ἱστορικό, ὅπως ἀληθινή ἦταν καί ἡ ἀνθρώπινη φύση του. ᾿Αλλιώτικα, πῶς θά μποροῦσε νά σώσει πραγματικά τόν ἄνθρωπο;

90. Μέ τό θάνατο ἐγκατέλειψε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο (Χριστό);

῎Οχι.  ῾Η ἕνωση τῶν φύσεων στό Χριστό ἦταν  ἀδιαίρετη καί ἀδιαχώριστη. ῾Η θεότητα σέ καμιά περίπτωση δέν ἐγκατέλειψε τό πρόσλημμα τῆς ἀνθρώπινης φύσεως. ῾Ο ἄνθρωπος στό Χριστό μένει εἰς τόν αἰώνα.

῎Ετσι στόν τάφο τό νεκρό σῶμα τοῦ Κυρίου δέν ἔπαψε νά εἶναι ἑνωμένο μέ τή θεότητα. ῏Ηταν σῶμα θεοφόρητο καί θεοδύναμο. Γιαυτό δέν μποροῦσε νά χωρήσει στή διάλυση καί τήν ἀποσύνθεση. ῏Ηταν σῶμα πού δυναμίτισε τά μνήματα. ᾿Αλλά καί ἡ ψυχή τοῦ Λυτρωτῆ, μετά τόν ἀποχωρισμό της ἀπό τό σῶμα,   δέν   ἐγκαταλείφθηκε   ἀπό   τή   θεότητα.   Καί   αὐτή,   θεοχώρητη   καί θεοδύναμη,  κατέβηκε  στό  χωρίο  τοῦ  θανάτου,  ὅπου  ὁ  ῞Αδης  κατάπληκτος ἔβλεπε ἄνθρωπο «κατάστικτον τοῖς μώλωψι καί πανσθενουργόν»  ῾Η ψυχή τοῦ Χριστοῦ μέ τή ρομφαία τῆς θεότητος κατέκοψε τά δεσμά τοῦ θανάτου, νέκρωσε  τόν  ῞Αδη,  συνέτριψε  τό σκοτεινό  δεσμωτήριο,  ὅπου  κρατοῦνταν  ἀπ’ αἰῶνος αἰχμάλωτες οἱ ψυχές τῶν πεθαμένων ἀνθρώπων.

«᾿Εν τάφῳ   σωματικῶς  ἐν  Αδου  δέ  μετά ψυχῆς  ὡς  Θεός...»  ἀπαγγέλλει ὡραιότατα ἡ     ᾿Εκκλησία  μας, δηλώνοντας τήν κορυφαία  στιγμή τοῦ χριστολογικοῦ δόγματος τῆς πίστεως.

91. ῾Ο Χριστός πέθανε γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους;

Ναί, πέθανε γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους, γιά τήν ἀνθρώπινη φύση γενικά, στήν ὁποία περικλείονται ὅλες οἱ ἀνθρώπινες ὑποστάσεις, ὅλα τά πρόσωπα τοῦ λογικοῦ  ζώου.  «Χριστός  ὑπέρ  πάντων  ἀπέθανε»    λέγει  ἡ  Γραφή.  Δέν πέθανε ἐπιλεκτικά γιά ὁρισμένους ἀνθρώπους. Κάτι τέτοιο θά ἦταν ἀνάρμοστο πρός τή χρηστότητα καί τή δικαιοσύνη του. ῎Ασχετο βέβαια τό ζήτημα, ἄν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι δέν ὠφελοῦνται ἀπό τή λυτρωτική δύναμη τοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦ. Διότι, γιά νά γίνει αὐτό, πρέπει νά συμπράξει καί ὁ ἄνθρωπος μέ τή δική του θέληση καί ἐνέργεια, κάτι πού δυστυχῶς δέν συμβαίνει. Γιά μερικούς σάν νά μήν  πέθανε  ὁ  Χριστός!  ῾Η  ζωή  τους  εἶναι  τόσο  ξένη  πρός  τό  μυστήριο  τοῦ Χριστοῦ, ὥστε νά παραδίδονται ἀμαχητί στή νέκρωση τοῦ φυσικοῦ καί τοῦ πνευματικοῦ  θανάτου.  Τό ὀξύμωρο τοῦ  τραγικοῦ  ζώου  στήν  πιό ἐλεεινή  του κορύφωση!

92. Ποιά ἦταν ἡ δραστικότητα τῆς ἱλαστικῆς θυσίας τοῦ σταυροῦ;

Κατά τήν ὀρθόδοξη πίστη ἡ σταυρική θυσία τοῦ Κυρίου εἶναι δραστική, σώζουσα τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἁμαρτία. Σ’ αὐτή δέν γίνεται λόγος κατά πόσον ἡ θυσία τοῦ  Χριστοῦ  καλύπτει  ἤ  ὑπερβάλλει  τά  ἀνθρώπινα  ἁμαρτήματα.  Διδάσκει ἁπλῶς ὅτι ἡ θυσία τοῦ Κυρίου ἱκανοποιεῖ πλήρως τή θεία δικαιοσύνη, αἴρουσα τήν ἐνοχή καί τίς ποινές τῆς ἁμαρτίας, χωρίς αὐτή (ἡ θεία δικαιοσύνη) νά ἔχει ἀνάγκη ἄλλης ἱκανοποιήσεως γιά νά συγχωρήσει τόν ἁμαρτωλόἄνθρωπο.

93. Συμφωνεῖ μέ αὐτά ἡ ρωμαιοκαθολική θεολογία;

῎Οχι. Κατά τή διδασκαλία της ἡ θυσία τοῦ Κυρίου ἔχει ὑπεραρκή ἀξιομισθία· πρῶτον διότι τά παθήματα τοῦ Χριστοῦ (παθήματα τοῦ Θεοῦ «σαρκί») εἶχαν ἄπειρη ἀξιομισθία· καί δεύτερον, γιατί ὁ ἄνθρωπος στόν ὁποῖο ἐφαρμόζεται ἡ ἀξιομισθία αὐτή, εἶναι ὄν πεπερασμένο, ἄρα καί ἡ ἐνοχή του εἶναι ὁμοίως πεπερασμένη. ᾿Από τήν ἄλλη, κάνοντας διάκριση μεταξύ ἐνοχῆς καί ποινῶν, φρονεῖ, ὅτι μόνον ἡἐνοχή καί οἱ ποινές τῶν πρό τοῦ βαπτίσματος ἁμαρτιῶν συγχωροῦνται, ἐνῶ γιά τίς μετά τό βάπτισμα ἀπαιτοῦνται πρόσκαιρες ποινές τοῦ ἁμαρτωλοῦ καί ἐδῶ καί στό καθαρτήριο πῦρ. Τίς πρόσκαιρες αὐτές ποινές μπορεῖ  νά  συντέμνει  ἤ  καί  νά  τίς  αἴρει  κατά  βούληση  ἡ  ᾿Εκκλησία.  Τίς ἀντιλήψεις της αὐτές ἡ Ρωμαϊκή᾿Εκκλησία στηρίζει καί στόν ἑξῆς συλλογισμό· ἀφοῦ τῆς ἀξιομισθίας τοῦ Κυρίου δέν κοινώνησαν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, συνεπές εἶναι        νά υπάρχουν ἀδιάθετα περισσεύματα, τά  ὁποῖα μποροῦν        νά χρησιμοποιηθοῦν ἀπό τήν ᾿Εκκλησία γιά τήν πλήρωση τοῦ ταμείου τῶν ἀξιομισθιῶν (τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων), στό ὁποῖο στηρίζονται οἱ περίφημες λυσίποινες ἀφέσεις (συγχωροχάρτια). Τά  διδάγματά  της  αὐτά  ἡ  Δυτική  ᾿Εκκλησία  στηρίζει  κυρίως  στό  χωρίο  τῆς Γραφῆς Ρωμ. 5,15· «Εἰ γάρ τῷ τοῦ ἑνός παραπτώματι οἱ πολλοί ἀπέθανον, πολλῷ μᾶλλον ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καί ἡ δωρεά ἐν χάριτι τῇ τοῦ ἑνός ἀνθρώπου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ   εἰς   τούς   πολλούς   ἐπερίσσευσεν».   Στό   χωρίο   ὅμως   αὐτό   γίνεται θεωρητικά σύγκριση τῆς ἐνοχῆς τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος μέ τή χάρη πού ἀπέρρευσε ἀπό τήν ἱλαστική θυσία τοῦ Χριστοῦ. Λέγεται, δηλαδή, ἄν ἡ ἁμαρτία τοῦ᾿Αδάμ ὁδήγησε τούς πολλούς (ὅλους) στό θάνατο, πολύ περισσότερο καί βεβαιότερο ἔκανε τή σωτηρία ἡ χάρη τοῦ Σταυροῦ. ῾Η σύγκριση λαμβάνει πρακτική σημασία, εὐθύς ὡς τό ὑποτιθέμενο περίσσευμα τῆς δωρεᾶς τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ σχηματίσει τό ταμεῖο τῆς περισσεύουσας ἀξιομισθίας πού ἀποτελεῖ τή βάση τῶν ἀφέσεων. Περί αὐτοῦ ὅμως σέ προσεχές μας ἐρώτημα.

᾿Από  τήν  ἄλλη  οἱ  Ρωμαιοκαθολικοί  γιά  νά  στηρίξουν  τή  διάκριση  ποινῶν αἰώνιων  καί πρόσκαιρων  παρουσιάζουν  καί παραδείγματα  ἀνδρῶν  (Μωυσῆς, Δαβίδ, ᾿Ααρών), οἱ ὁποῖοι ἄν καί συγχωρήθηκαν ἀπό τό Θεό, ὅμως ἐπεβλήθηκαν σ’ αὐτούς πρόσκαιρες ποινές. Αὐτό εἶναι βέβαια ἀληθές. ῞Ομως οἱ ἐπιβληθεῖσες αὐτές ποινές δέν εἶχαν χαρακτήρα ἱκανοποιητικό· ἦταν παιδαγωγίες τοῦ Θεοῦ, φάρμακα, τά ὁποῖα ἀποσκοποῦσαν στήν ἠθική τῶν ἁμαρτωλῶν βελτίωση. Αὐτό φρονεῖ ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία.

῾Η διάκριση, τέλος, αἰώνιων ποινῶν τίς ὁποῖες στό μυστήριο τῆς μετανοίας συγχωρεῖ ὁ Θεός, ἀπό τίς πρόσκαιρες γιά τίς ὁποῖες πρέπει, τιμωρούμενος ὁ ἁμαρτωλός, νά  ἱκανοποιήσει τή θεία        δικαιοσύνη, ὁδηγεῖ στό ἄτοπο συμπέρασμα, ὅτι ὁ Θεός δέν θέλει ἤ δέν μπορεῖ νά συγχωρήσει τήν ἁμαρτία σέ ὅλη της τήν ἔκταση, ἰδέα βλάσφημη καί ὑβριστική γιά τό μέγεθος τῆς ἀγάπης καί τῆς χρηστότητας τοῦ Θεοῦ.

94. Τί διδάσκουν περί θανάτου καί ἱλαστικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ ὁρισμένες προτεσταντικές παραφυάδες (Σωκινιανοί καί ᾿Αρμινιανοί);

Στίς αἱρέσεις αὐτές εἶναι χαρακτηριστικός ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ὁὀρθός λόγος ἐφαρμοζόμενος στό χῶρο τῆς πίστεως, μπορεῖ νά καταστρέψει τήν οὐσία καί τό μυστηριακό χαρακτήρα τῶν χριστιανικῶν ἀληθειῶν.

Προτοῦ,  ὅμως  ἀποδιοργανώσουν  τά  δόγματα  περί  θανάτου  καί  ἱλαστικῆς θυσίας  τοῦ Χριστοῦ,  οἱ αἱρέσεις  αὐτές  ἀποδιοργάνωσαν  ἤδη τό  χριστολογικό δόγμα τῆς πίστεως. Νιώθοντας ὅπως καί οἱ Νεστοριανοί, δέν πιστεύουν, ὅτι ὁ Χριστός ἦταν πλήρης καί τέλειος Θεός, ἀλλά ἁπλός ἄνθρωπος μέ τόν ὁποῖο ἑνώθηκε ἀργότερα ἠθικά ὁ Θεός. Στήν βάση αὐτή κτίζονται στή συνέχεια οἱ πολλές ἀτοπίες καί οἱ ἀλογίες τοῦ συστήματος αὐτῶν. ῎Ας τίς δοῦμε συνοπτικά.

῾Ο θάνατος ἑνός ἀνθρώπου –ἔστω κι ἄν αὐτός εἶναι ἑνωμένος μέ τό Θεό– δέν ἔχει ἀπό μόνος του τή δύναμη νά ἱκανοποιήσει τή θεία δικαιοσύνη καί δέν ἀρκεῖ νά ἐξιλεώσει τά ἁμαρτήματα τόσων μυριάδων ἀνθρώπων πού ἔζησαν πάνω στή γῆ. ῎Αν ὅμως αὐτό ἤρκεσε, δέν ὀφείλεται στή θυσία τοῦ Χριστοῦ καθ’ ἑαυτήν, ἀλλά στό ὅτι, μιᾶς καί προσφέρθηκε σ’ αὐτόν ἀπό τόν Υἱό του, εὐδόκησε ὁ Θεός στήν ἄμετρη ἀγάπη του νά τήν ἀποδεχτεῖ καί νά συγχωρήσει τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο. ῎Απορο βέβαια εἶναι πῶς ὁ ἅγιος Θεός δέχτηκε μιά θυσία πού δέν εἶχε καμία ἀξία λυτρωτική καί στή βάση της ἱκανοποιήθηκε ἀπό αὐτή καί ἐξάλειψε τήν ἐνοχή καί τίς ποινές τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων!

῾Η θυσία τοῦ Χριστοῦ δέν μπορεῖ νά ἱκανοποιήσει τή θεία δικαιοσύνη καί νά συγχωρήσει  τίς  ἁμαρτίες  τῶν  ἀνθρώπων.  Μιά  τέτοια  ἱκανοποίηση  δέν  ἔχει νόημα. Αὐτός πού ἱκανοποιεῖται, ἀφοῦ πάρει αὐτό πού θέλει, δέν χαρίζεται στόν ὀφειλέτη. ῾Ο πανάγαθος Θεός παρουσιάζεται νά μήν  μπορεῖ, χωρίς ἱκανοποίηση, νά συγχωρήσει τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο. ῾Ομοίως ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ δέν μπορεῖ νά ἐπεκτείνει τήν ἀξιομισθία της καί σέ ἄλλους ἁμαρτωλούς ἀνθρώπους, ἁπλούστατα γιατί ἡ ὀφειλόμενη στήν ἁμαρτία ποινή εἶναι αὐστηρά προσωπική καί δέν μεταφέρεται σέ ἄλλους. ῎Επειτα ὁ Κύριος δέν ἀπέτισε τή θεία δίκη  σέ  ὅλη  της  τήν  ἔκταση,  ἀφοῦ  ὑποστάς  τό  θάνατο  ἀναστήθηκε  ἐκ  τῶν νεκρῶν. ῾Ο θάνατος τοῦ Χριστοῦ ἔχει ἠθική καί παιδαγωγική μόνο σημασία. Δι’ αὐτοῦ ὁ Κύριος δίδαξε τούς ἀνθρώπους σωτήρια διδάγματα περί χάριτος, μετανοίας, ἁγιασμοῦ καί αἰώνιας ζωῆς, καταστήσας σαφές ὅτι ὁ θάνατος εἶναι ἀσφαλής  ὁδός,  ὁδηγούσα  στήν  ἀνάσταση  καί  τή  δόξα,  ἀναρριπίζοντας  τήν ἐλπίδα τῶν πιστῶν γιά τή μέλλουσα σωτηρία, καί τό συνδοξασμό τους μέ τό Χριστό στή θεία βασιλεία. Εἶναι ἐνδεικτικό ὅτι γιά τούς αἱρετικούς αὐτούς τό μόνο λυτρωτικό ἀξίωμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό προφητικό, στό ὁποῖο ὑπάγονται τά ἄλλα δύο, τό ἀρχιερατικό καί τό βασιλικό. Τά τελευταῖα αὐτά ἀξιώματα περιεδύθη ὁ Χριστός μετά τήν ὕψωσή του στή δόξα τοῦ Θεοῦ.

᾿Απ’ ὅλα αὐτά γίνεται σαφές πῶς ἡ ἄμετρη χρήση τοῦ ὀρθοῦ λόγου στά δόγματα τῆς πίστεως μπορεῖ, νά καταστρέψει τό μυστηριακό λόγο τοῦ Θεοῦ.

 Επιτρέπεται η χρήση, διάθεση και αναπαραγωγή του υλικού του ιστοχώρου αρκεί να διατηρείται το αρχικό νόημα χωρίς περικοπές που πιθανόν να το αλλοιώνουν για μη εμπορικούς σκοπούς,
με βασική προϋπόθεση την αναφορά στην πηγή :

©ΑΛΑΒΑΣΤΡΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service: