Από το σημείο και έπειτα
εξερράγη ο μέγας και σκληρός πόλεμος .Απο εδώ ανυψώθηκε στ ανώτατο σημείο ή
φλόγα των διαλέξεων, όχι πρός τούς Λατίνους, αλλά πρός τούς λατινόφρονες. Αλλά
ποιος απ’ όλους βγήκε στό στάδιο; Ποιος διεξήγε όλον αυτό τόν φοβερό αγώνα;
Ναι, είπαν όλοι μαζί, πώς δέν δέχονταν αυτή τήν ομολογία. Πράγματι, όλοι μαζί
είπαν πώς δέν επιδέχεται διόρθωση. Αλλά ποιος έδειξε τόση γενναιότητα, ώστε
ένας μόνος νά παλεύει μέ πολλούς καί μάλιστα ενάντια στήν απόφαση καί τήν
έπιθυμία τού βασιλιά, τού βασιλιά πού δέν έβλεπε τήν ώρα νά γίνει ή ένωση, ώστε
νά επιτύχει έτσι, τήν στρατιωτική παπική βοήθεια; Ποιος άλλος, παρά ό ακριβής
γνώμονας τής θεοίιογίας καί γνησιότατος ερμηνευτής των άγιων Πατέρων; ΄’Όχι΄,
απάντησε άφοβα αυτός ό μέγας ένώπιον τού βασιλιά, ΄δέν τό λένε αυτό μ’ αυτή τήν
έννοια οί άγιοι. Άλλη έννοια φανερώνει ή πρόθεση «Εκ» κι άλλη ή «Διά.»
Κι ασχολούνταν λοιπόν μ’
αυτή τή διαφορά καί γινόταν πολύς λόγος καί μεγάλος αγώνας πάνω σ’ αττή. Καί
τρεις απ’ αυτούς, ό Νίκαιας, ό Ρωσίας κι ό μέγας πρωτοσύγκελλος, έλεγαν καί
υποστήριζαν, ότι έχουν τήν ίδια σημασία, αλλά μόνο ό θείος Μάρκος άποδείκνυε
ότι σημαίνουν διαφορετικό πράγμα η κάθεμιά [24]
Ό Πατριάρχης άποχώρηαε μέ
τή δικαιολογία ότι ήταν άρρωστος. Ό
βασιλιάς κειτόταν στό στρώμα καί παρατηρούσε μέ μεγάλη ακρίβεια καί προσοχή
τούς όμιλοΰντες καί περιεργαζόταν τις διαθέσεις των ακροατών. Κι ή συζήτηση γιά
τις προθέσεις τραβούσε σε μάκρος καί μεταβαλλόταν σέ μεγάλο αγώνα καί
προχωρούσε επ’ άπειρο καί μόνο ή ώρα τού γεύματος μπόρεσε νά κάνει τή διακοπή.
Καί. δόθηκε έντολή νά συναχτούν καί μετά τό γεύμα. Καί τότε, μέ πρόσταγμα, ήρθαν
κι οί γραμματικοί τού Πατριάρχη, γιά νά είναι κι αυτοί πολέμιοι τού Εφέσου, ή
γιά νά τό πούμε καλύτερα, πολέμιοι τής αλήθειας. Επειδή, υποκινούμενοι πάλι από
τούς ίδιους λόγους, συμμαχούσαν καί βοηθούσαν τόν Ρωσίας, τόν Νίκαιας καί τόν
μέγα πρωτοσύγκελλο κι άλλοι πολλοί, καί ιδιαίτερα ό προαναφερόμενος Άμηρούτζης,
δάσκαλος καί φιλόσοφος διόλου ευκαταφρόνητος.
Αντίλογος Εφέσου και
Νικαίας
Όλα αυτά έγιναν ένα σύνταγμα και μια φάλαγγα
καί συνασπίζονταν μεταξύ τους καί
καταφέρονταν εναντίον εκείνου τού μακάριου. Κι αυτός μόνος του,
άντιπαρατασσόταν πρός τόσους, χωρίς νά ταραχτεί, χωρίς νά σαστίσει, χωρίς νά
δειλιάσει καθόλου, αλλά θεμελιωμένος
μάλιστα πάνω στη θεία
ελπίδα καί θωρακισμένος μέ τή δύναμη τού Πνεύματος, στ’ αλήθεια, ώ του
θαύματος! ζαλίζεται ό νοείς μου, ύπερίσχυε όλων κι παρουσίαζε πάμπολλες
μαρτυρίες των άγιων γιά επιβεβαίωση των λόγων του, κι έφραζε τ’ απύλωτα στόματα
των ενάντιων λατινόφρωνων. Όταν ό άγιος, κοντά στά άλλα, άνέφερε καί τό ρητό
τού άγιου Μάξιμου, γιά τό όποίοείπαμε καί παραπάνω, ό Νίκαιας, πνέοντας
ολόκληρος από λατινισμό, απάντησε:
«Δέν τό δεχόμαστε γιατί
δέν σώζεται ολόκληρη ή επιστολή»
Μαρτυρία Ιωάννου
Δαμασκηνού
Και ἐπειτα τους παρουσίασε ένα ρητό τού θείου ’Ιωάννη τού Δαμασκηνού κι
εννοώ εκείνον τον Δαμασκηνό, τόν όποίοή καθολική Εκκλησία αναγνώρισε ώς
ανακεφαλαίωση των θεολόγων κι ή αγία έβδομη Οικουμενική Σύνοδος τόν άνακηρύττει
κοινό δάσκαλο κι εύχεται πρός τό Θεό, ν’ αξιωθεί ν’ ακολουθεί καί νά φυλάγει
πάντοτε τά θεία του φρονήματα καί δόγματα, εκείνου λέω τού μεγάλου καί τόσο
σπουδαίου θεολόγου, έφερε στό μέσον τής συζήτησης, ένα ρητό σαφέστατο καί
συντομότατο πού λέει:
«Όχι έξ αυτού, αλλά δά
αυτού εκπορεύεται [ό Υιός]. Γιατί μόνος αίτιος είναι ό Πατήρ»
Αυτό είπε καί μ’ άριστο
τρόπο καί θαυμάσια ανάλυση εξηγούσε κι έδειχνε τή διαφορά των προθέσεων ΕΚ καί
ΔΙΑ. ’Αλλά παρόλα αυτά, πάλι ό επαίσχυντος Nκαίας άποδοκίμασε κι αυτή τήν
απαράγραπτη μαρτυρία, λέγοντας πώς:
Είναι ένας αυτός πού τό
λέει καί δέν κρεμόμαστε μόνο από τή μαρτυρία ενός. Πες κι άλλες μαρτυρίες άν
έχεις΄. Τότε πάλι ό καλός Ήρακλείας, υποκινημένος από ζήλο, λέει πρός τόν
βασιλιά ότι:
΄Εμείς άκούμε τά λεγόμενα
και καταλαβαίνουμε καί τις διαθέσεις των ομιλητών καί θά γνωμοδοτήσουμε όταν
έρθει ή στιγμή΄. Κι έγινε αγώνας μεγάλος μέχρι τό άπόγευμα. Τότε μόλις διαλύθηκε
ή σύναξη.»
Μαρτυρία Γρηγορίου Νύσης
Καί πάλι μέ προσταγή τού
βασιλιά, συνήλθαν καί την επομένη κι ειπώθηκαν οί ίδιοι λόγοι καί γιά νά τά πώ
μέ συντομία, όλη τους ή έγνοια ήταν πώς νά πείσουν ή ν' αποστομώσουν τόν
Εφέσου. Κι αυτός άντιστεκό-ταν περισσότερο, προσκομίζοντας ρήσεις των άγιων
δασκάλων τής ’Εκκλησίας καί στηρίζοντας μέσω αυτών τά λεγόμενό του, παρόλο πού
οί άντιλέγοντες δέν πείθονταν. Τότε λοιπόν, κοντά στα. τόσα άλλα πού έλεγε, γιά
νά δείξει περισσότερο πώς οί άγιοι χρησιμοποιούν τις προθέσεις ΔΙΑ καί ΜΕΤΑ
είπε καί τό θεολογικότατο ρητό τού θείου Γρηγορίου τού Νύσσης, πού λέει:
Ο Πατέρας είναι άναρχος
κι άγέννητος καί πάντοτε Πατέρας νοείται. Κι απ’ αυτόν ακολούθως άχώριστα ό
Μονογενής Υιός σννεπινοεϊται (άχώριστα) άδιάστατα μέ τόν Πατέρα, ΔΙ’ ΑΥΤΟΥ καί
ΜΕΤ’ΑΥΤΟΥ.
Καί πρίν παρεμβληθεί διά μέσον αυτών κενό κι άνυπόστατο νόημα, αυτό
καταλαμβάνεται αμέσως από τό Πνεύμα, πού συνενώνεται καί πού δέν υστερεί στην
ύπαρξη μαζί μέ τόν Υιό, ώστε ποτέ δέν όύναται νά νοηθεί ό μονογενής χωριστά άπό
τό Πνεύμα. Αλλά, έκ τού Θεού των όλων καί αυτό τό Πνεύμα έχει τήν αίτια τής
ύπαρξής τον, γι’ αύτό καί υπάρχει τό μονογενές φως καί μέσα άπό τήν έκλαμψη τού
αληθινού φωτός, δεν άποκόπτεται ούτε λόγω άπόστασης, ούτε από ετερότητα φύσης
άπό τόν Πατέρα ή τόν μονογενή΄.
Όταν τό είπε αυτό ό θείος Μάρκος, αμέσως καί
πάλι ό Νίκαιας, τού λέει,
«Προσκόμισε άν έχεις κι
άλλα ρητά σύμφωνα μ’ αυτό και τότε θά δεχτούμε κι αυτό πού μόλις παρέθεσες»
’Αλήθεια, γιά ποιό νά
μιλήσω περισσότερο καί δικαιότερα; Γιά τήν αναίδεια καί τή θρασύτητα εκείνων
των τρισάθλιων αποστατών, ή γιά τήν άμετρη υπομονή καί τόν ατέλειωτο πλούτο τής
ειλικρινούς θεολογίας τού φύλακα τής ’Ορθόδοξης πίστης; Καί τά δύο βέβαια είναι
ασύγκριτα, τόσο ή υπερβολική κακία εκείνων, όσο κι ή αξιοθαύμαστη σταθερότητα
καί θεολογία αυτού τού Μάρκου.
Συμφωνία Λατινοφρόνων
Πάνω σ’ αυτά, βλέποντας ό
βασιλιάς τή φλόγα τής φιλονικίας νά φουντώνει υπέρμετρα, είπε:
΄Εμείς, είναι ανάγκη ν’
αποφασίσουμε τί πρέπει ν' απαντήσουμε στούς Λατίνους καί βλέπω πώς οί
φιλονικίες συνεχίζονται έπ’ άπειρο. Διατυπώστε λοιπόν τήν απολογία πρός τούς
Λατίνους πού τήν ζητούν οπωσδήποτε κι αυτούς τούς λόγους αφήστε τους γιά μετά΄.
Τότε απάντησε αμέσως ό Ρωσίας, λέγοντας,
«Άν βρεθούν ρητά τών
’Ανατολικών Αγίων, πού νά λένε γι’ αυτό καί μπορούν νά μάς συμβιβάσουν, δέν θά
τά δεχτούμε;». Κι ό βασιλιάς τού είπε:
«΄Μπορείς εσύ νά μάς
δείξεις αυτό τό μέγα καλό;». Κι αμέσως αυτός έδειξε ένα ψευτοτετράδιο, γεμάτο
άπό κάθε λογής παραφθαρμένα κείμενα. Αυτό τό είχε συνθέσει κάποιος ’Ιωάννης
Βέκκος, γιά τόν όποίο είπαμε καί πριν. Αυτός
στις μέρες τού λατινόφρονα βασιλιά Μιχαήλ, λατινόφρονας κι ό ίδιος,
έγινε άπ’ αυτόν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, άν και τόν καθαίρεσε μετά τό
θάνατο τού Μιχαήλ μεγάλη καί 'Αγία Σύνοδος κι άπεβίωσε άθλια ό κακός στήν εξορία.
Από αυτό ό Ρωσίας διάβασε πολλά ρητά, κάποια παραφθαρμένα, άλλα ελλιπή κι
άλλοι,(υμένα. Καί καυχιόταν, λέγοντας πώς όλο τό βιβλίο είναι γεμάτο άπό τέτοια
ρητά. Χάρηκε μ’ αυτό ό βασιλιάς κι είπε,
Αφήστε τά πολλά καί
διαλέξτε άπ’ όλα ένα ή δύο καί γράψτε μ’ αυτά δική σας έκθεση πίστης, γιά νά τή
στείλουμε στούς Λατίνους΄
.
Σκλήρυνση των
Παπικών
Άλλά γιά νά παραλείψω όλα τά ενδιάμεσα, δηλαδή
πόσοι καί ποιοι ορίστηκαν νά τή γράψουν καί πώς, άφοΰ τελείωσε καί στάλθηκε
στούς Λατίνους ή φιλοδυτική ομολογία δέν άρεσε, αλλά ζήτησαν εξηγήσεις πάνω σέ
δώδεκα σημεία της. Καί διαμήνυσαν έγγράφως, πώς είναι άνάγκη, ή νά δώσουν γιά
όλα ικανοποιητικές πληροφορίες μέ σαφείς καί καθαρές εξηγήσεις, ή, τό δίχως
άλλο, νά δεχτούν εκείνο τό γράμμα πού τούς είχαν στείλει εκείνοι πρωτύτερα. Ό
βασιλιάς κι οί γύρω άπ’ αυτόν, όταν πήραν τήν άπάντηση των Λατίνων βρέθηκαν σ’
απορία καί γιά πολλές μέρες τήν φύλαγαν μυστική καί συσκέπτονταν γιά νά βρουν
τρόπους νά χειριστούν τήν υπόθεση.
Οικονομική πίεση και
στέρηση τροφής του Μάρκου
Θα παραλειψω λοιπόν όλα
αύτά χάριν συντομίας αλλά θά πω αυτό μόνο απ’ όλα, τό όποίοείναι γιά τή δόξα
καί τόν έπαινο του δικοϋ μας ήρωα. Τούς έλειπε λέει καί πάλι τό σιτηρέσιο καί
πέρασαν τέσσερις μήνες πού τό ζητούσαν ξανά καί ξανά μέ θερμές παρακλήσεις, χειρότερα
κι από ζητιάνους κι ούτε καν τούς θεωρούσαν άξιους νά τούς απαντήσουν. Καί
κάποια στιγμή, αφού είδαν ότι κινδυνεύουν νά πεθάνουν από τήν πείνα,
συγκατένευσαν καί τούς έδωσαν μόνο γιά δύο μήνες. Σέ κείνη τή διανομή, ό
Καμεράριος τού Πάπα, Χριστόφορος τ’ όνομά του, δίνοντας τά χρήματα, είπε,
Άς δοθεί κι αυτό τό
ψυχικό τού Πάπα, σάν νά ριχνόταν στή θάλασσα΄. Καί λέγοντας αυτό, πρόσταξε νά
μή δοθεί καθόλου στόν Εφέσου, γιατί λέει, ΄Τρώει, σάν τόν Ιούδα τό 'ψωμί τού
Πάπα κι εναντιώνεται σ’ αυτόν καί τόν έχθρεύεται. ’Αλλά καλύτερα (είπε), πρέπει
νά τού δοθεί σάουλλα (δηλαδή σκοινί γιά κρέμασμα)΄. ’Έτσι μίλησε παραληρώντας
κατά τού δίκαιου εκείνος ό φαύλος. Αυτά είναι τά ίδια τά λόγια του ιστορικού.
Ό καθένας λοιπόν εδώ αντιλαμβάνεται φανερά,
πόσο μεγάλης ύπόληψης άνθρωπος ήταν ό Μάρκος. Γιατί παρόλο πού αύτά τά λόγια
είναι εχθρικά καί υβριστικά, ωστόσο τόν παρουσιάζουν στ’ άλήθεια μέγα καί
θαυμάσιο καί περιβόητο καί υπέρτατο άγωνιστή τής άλήθειας. Ή ακρίβεια τής
θεολογίας του τόν συνέτασσε μαζί μέ τούς Πατέρες. Ή αγχόνη, μέ τήν όποία τόν φοβέρισε ό φονικός παπολάτρης, τόν
κατατάσσει μαζί μέ τούς άγιους ομολογητές καί μάρτυρες. Κι ή αντίθεσή του πρός
τόν αντίχριστο Πάπα, τόν υψώνει στήν υπέρτατη οικειότητα καί φιλία τού ανώτατου
ποιμένα ’Ιησού Χριστού.
Εύγε, θείε ιεράρχη,
θεολόγε, ομολογητή καί γνήσιε φίλε του ποιμενάρχη Ίησοϋ Χριστού. ’Αλίμονο σέ
σένα, ταλαίπωρε παπολάτρη, χλευαστή των αγίων, εχθρέ τής αλήθειας κι επιτήδειο
σκεύος τοϋ Σατανά.
Αποδοχή της λατινικής
πίστης
Αλλά,γιάνά έπανέλθουμε
στη ροή τοϋ λόγου, ό λατινιιαις ττιστιις βασιλιάς, θέλοντας νά πετύ-χει τήν
ένιοση, συγκέντρωσε πάλι τούς πάντες καί τελικά τούς φανέρωσε, πώς οί Λατίνοι
ζητούσαν εξηγήσεις γιά τό γράμμα πού τούς έστειλαν, αλλά αν αρχίσουμε τις
εξηγήσεις, είπε, θά χαθούμε στό απέραντο πέλαγος των λόγων. Γι’ αυτό νομίζω
καλύτερο, είπε, ν’ άποβλέψουμε σέ κάτι ενωτικό. Σκεφτεΐτε λοιπόν, μήπως
ενδέχεται ν’ αποδεχτούμε κι εμείς τό ΄εκ τού Υίοΰ΄ [΄Filioque΄]. ’Αλλά τΐ άλλο
μελετούσε καί σκεφτόταν τόσες μέρες με κείνους τούς κακούς συμβουλάτο-ρες, παρά
αυτό; Αυτό ήταν εξαρχής ό σκοπός του. ’Άρχισαν λοιπόν αμέσως νά εξετάζουν αυτό,
δηλαδή πώς νά γίνει νά δεχτούν τό ΄εκ τού Υίοΰ΄, δηλαδή τό λατινικό δόγμα. Καί
όπως ήταν φυσικό, ή σκέψη πάλι κινήθηκε στις προθέσεις ΕΚ καί ΔΙΑ. Καί πάλι
προέκυψε άντιπαράθεση μεταξύ αυτών των ίδιων καί τοϋ Εφέσου. ΄Ως τότε, οί
βασιλικοί άρχοντες δέν είχαν δικαίωμα νά εισέρχονται σέ τέτοιες συνελεύσεις.
Καί τότε μόνο, σέ κείνη τή συνέλευση, όρισε ό βασιλιάς καί μπήκαν καί κείνοι,
λέγοντας, Ότι από τώρα καί στό εξής, θέλει νά συνέρχονται κι οί άρχοντες, γιά
νά βλέπουν κι αυτοί, ποιοι φροντίζουν γιά τό συμφέρον τής πατρίδας καί ποιοι
εναντιώνονται σ’ αυτό΄, ίσιος γιά νά παρουσιάσει ως τέτοιον, τόν αληθινό
άνθρωπο τού Θεού. Καί ό προαναφερόμενος’Ιαγάρις, πού ήταν ένας από τούς
εισερχόμενους άρχοντες, όταν είδε, λέει, τρεις να εναντιώνονται στον Εφέσου καί
μόνο εκείνον ν’ απολογείται καί νά υπερισχύει (ώ, υπερφυσική ισχύ καί δύναμη
τού θαυμάσιου αγωνιστή!), είπε σ’ αυτούς πού βρίσκονταν κοντά του:
«Αυτός είναι πού έλεγαν ότι έγινε παράφρων;» Έγώ (λέει), απορώ άν
μπορούσε ποτέ ν’ απαντήσει σ’ έναν κι αυτός άπαντά σ’ όλους. [25] Γιατί είχαν
διαδώσει πρωτύτερα οί όντως παράφρονες κι ασύνετοι, ότι ό Εφέσου παραφρόνησε
καί δεν ξέρει τί λέει.
Εισαγωγή σε πρώτη
αποκλειστική δημοσίευση στό Ορθόδοξο
Διαδίκτυο από το Βιβλίο :
ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ Ο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ
Η ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟ
ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ
ΑΓΙΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΤΟΝ ΠΑΡΙΟ
Η ηλεκτρονική επεξεργασία
αναρτήσων κειμένων, τίτλων και εικόνων
έγινε από τον N.B.B
Επιτρέπεται η χρήση,
διάθεση και αναπαραγωγή κειμένων σε Ορθόδοξα Ιστολόγια, αρκεί να διατηρείται το
αρχικό νόημα ,χωρίς περικοπές που πιθανόν να το αλλοιώνουν για μη εμπορικούς
σκοπούς,με βασική προϋπόθεση την αναφορά στην πηγή :
© ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου